Giáo án Lịch sử 7 - Năm học 2009-2010

 Đ 
5. Dặn dũ: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau phần mụcII giai đoạn thứ 2 ( 1076- 1077) của bài này
Tuần: 8 Ngày soạn: 5/10/2009
Tiết PPCT: 15 Ngày dạy: 12/10/2009
 Bài 11
Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống (1075 - 1077)
II. Giai đoạn thứ hai (1076- 1077)
(Tiếp theo)
Mục tiêu bài học
Kiến thức
Diễn biến sơ lược cuộc kháng chiến chống Tống ở giai đoạn 2 và thắng lợi to lớn của quân dân Đại Việt
Tư tưởng
Giáo dục lòng tự hào về tinh thần bất khuất chống ngoại xâm của dân tộc ta thời Lý.
Kĩ năng
Sử dụng lược đồ để thuật lại cuộc chiến trên sông Như Nguyệt
Thiết bị và đồ dùng dạy học
Lược đồ trận chiến tại phong tuyến Như Nguyệt
Tư liệu về Lý Thường Kiệt.
Tiến trình dạy hỌC
Tổ chức lớp: KTSS
Kiểm tra miệng
 ? Trình bày âm mưu xâm lược Đại Việt của nhà Tống? (- Nhà Tống âm mưu xâm lược nước ta để giải quyết tình hình khó khăn trong nước)
? Trước âm mưu xâm lược của quân Tống triều Lý đã làm gì?( Nhà Lý chủ động dối phó với nhà Tống: Cử Lý Thường Kiệt làm tổng chỉ huy, tổ chức kháng chiến)
Giảng bài mới
Hoạt động 1(thời gian:15 phỳt)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Gọi HS đọc bài.
? Sau khi rút quân khỏi Ung Châu, Lý Thường Kiệt đã làm gì?
Giảng: Dự kiến địch kéo vào nước theo hai hướng, Lý Thường Kiệt đã bố trí ( sử dụng lược đồ):
+ Một đạo quân chặn giặc ở vùng biển Quảng Ninh, không cho thuỷ quân địch vượt qua.
+ Đường bộ được bố trí dọc tuyến sông Cầu qua đoạn Như nguyệt và xây dựng chiến tuyến Như Nguyệt không cho giặc vào sâu.
+ Ngoài ra các tù trưởng dân tộc ít người ở gần biên giới đã cho quân mai phục những vị trí chiến lược quan trọng.
? Tại sao Lý Thường Kiệt chọn sông Cầu làm phòng tuyến chông quan Tống?
? Phòng tuyến sông Cầu được xây dựng như thé nào?
? Sau thất bại ở Ung Châu, nhà Tống đã làm gì?
Giảng:
- Cuối năm 1076, 10 vạn bộ binh tinh nhuệ, một vạn ngựa chiến, 20 vạn dân phu do Quách Quỳ, Triệu Tiết chỉ huy tiến vào nước ta. Một đạo quân do Hoà Mâu dẫn đầu tiếp ứng theo đường biển.
- Năm 1077, quân dân Đại Việt đã đánh những trận nhỏ để cản bước tiến của chúng. Khi đến phòng tuyến Như Nguyệt, quân Tống phải đòng quân ở bên bờ Bắc chờ thuỷ quân đến. Trước mặt chúng là sông và bờ bên kia là chiến luỹ kiên cố.
- Thuỷ quân của chúng đã bị Lý Kế Nguyên chặn đánh 10 trận tại Quảng Ninh không thể hỗ trợ được.
Hs trả lời:
- Hạ lệnh cho các địa phương chuẩn bị bố phòng.
Hs trả lời: Vì:
+ Đây là vị trí chặn ngang các hướng tấn công cuả địch từ Quảng Tây (Trung Quốc) đến Thăng Long.
+ Được ví như chiến hào tự nhiên khó vượt qua.
Hs trả lời:
- Được đắp bằng đất vững chắc, nhiều giậu tre dày đặc.
Hs trả lời:
- Cho quân xâm lược Đại Việt.
Nghe.
1) Kháng chiến bùng nổ
- Lý Thường Kiệt hạ lệnh cho các địa phương ráo riết chuẩn bị bố phòng.
- Chọn phòng tuyến sông Cầu là nơi đối phó với quân Tống.
a) Diễn biến
Cuối năm 1076, quân Tống kéo vào nước ta.
Năm 1077, nhà Lý đã đánh nhiều trận nhỏ cản bước tiến của quân giặc.
- Lý Kế Nguyên đã mai phụcvà đánh 10 trận liên tiếp ngăn bước tiến đạo quân thuỷ của giặc.
b) Kết quả
Quân Tống đóng quân ở bờ bắc sông Cầu không lọt vào sâu được.
Hoạt động 2 (thời gian:20 phỳt)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của học sinh
Ghi bảng
Gv: Dùng lược đồ trận chiến tại phòng tuyến Như Nguyệt để miêu tả trận chiến đấu;
Chờ mãi không thấy thuỷ quân đến, Quách Quỳ đã cho quân đóng bè vượt sông đánh vào phòng tuyến của ta.
Quân nhà Lý đã kịp thời phản công làm cho chúng không tiến vào được. Vào buổi đêm khi hai bên ngừng chiến, từ đền thờ hai vị thần Trương Hống và Trương Hát (tướng của Triệu Quang Phục) trên bờ sông vang lên những câu thơ " Nam quốc sơn hà..." Bài thơ được nhắc lại nhiều lần mạnh mẽ vang xa làm tăng sức mạnh quyết chiến, quyết thắng cho quân ta. Quân giặc sợ hãi chán nản khiến cho Quách Quỳ phải hạ lệnh cho các tướng sĩ "Ai còn bàn đánh sẽ chém".
Trước tình thế đó, Lý Thường kiệt không cho mở các cuộc phản công ngay mà đến tận cuối mùa xuân năm 1077, đang đêm Lý Thường Kiệt cho quân lặng lẽ vượt sông Như Nguyệt bất ngờ đánh vào các doanh trại của giặc.
Quân Tống thua to và lâm vào tình thế khó khăn tuyệt vọng.
Lý Thường Kiệt kết thúc chiến tranh bằng biện pháp thương lượng giảng hoà. Quách Quỳ chấp nhận ngay và rút quân về nước.
? Vì sao đang ở thế thắng mà Lý Thường Kiệt lại cử người đến thương lượng giảng hoà với giặc?
? Nêu những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt?
? Trận chiến trên phòng tuyến Như Nguyệt thắng lợi là do đâu?
?Chiến thắng ở phòng tuyến Như Nguyệt có ý nghĩa gì?
Hs nghe giảng
Hs trả lời: Vì
+ Để đảm bảo mối quan hệ bang giao hoà hiếu giữa 2 nước.
+ Để không làm tổn thương danh dự của nước lớn đảm bảo nền hoà bình lâu dài.
Hs trả lời:
- Cách tấn công.
+ Phòng thủ.
+ Cách kết thúc chiến tranh.
+ Tinh thần đoàn kết và chiến đấu anh dũng của nhân dân ta.
+ Sự chỉ huy tài tình của Lý Thường Kiệt.
Hs trả lời:
- Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
+ Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được củng cố.
+ Buộc nhà Tống phải từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt
2) Cuộc chiến đấu trên phòng tuyến Như Nguyệt
a) Diễn biến
Quách Quỳ cho quân vượt sông đánh phòng tuyến của ta nhưng bị quân ta phản công quyết liệt.
- Một đêm cuối xuân 1077, nhà Lý cho quân vượt sông bất ngờ đánh vào đồn giặc.
b) Kết quả
+ Quân giặc "mười phần chết đến năm sáu phần".
+ Quách Quỳ chấp nhận "giảng hoà" và rút quân về nước.
- ý nghĩa:
+ Là trận đánh tuyệt vời trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc.
+ Nền độc lập tự chủ của Đại Việt được củng cố.
+ Nhà Tống từ bỏ mộng xâm lược Đại Việt
	Củng cố
Tại sao Lý Thường Kiệt chọn sông Như Nguyệt để lập phòng tuyến?
Trình bày diễn biến trận chiến Như Nguyệt bằng bản đồ?
Nêu ý nghĩa lịch sử của chiến thắng chống quân Tống xâm lược lần thứ 2 (1076-1077)?
5. Hướng dẫn về nhà: Làm bài tập trong vở bài tập
 Tuần: 8 Ngày soạn: 10/10/2009
Tiết PPCT: 16 Ngày dạy: 17/10/2009
 ễN TẬP LỊCH SỬ VIỆT NAM
CHƯƠNG I & II
I. Mục tiờu: 
1. Kiến thức: 
Hệ thống húa kiến thức đó học từ thời Ngụ - Đinh - Tiền Lờ đến thời Lý. 
2.Kỹ năng: 
Vẽ lược đồ thuật lại cỏc cuộc khỏng chiến tiờu biểu.
3.Tư tưởng: 
Giỏo dục lũng tự hào về tinh thần bất khuất chống ngoại xõm của dõn tộc qua cỏc triều đại, ý thức tự chủ, tự cường của dõn tộc. 
II. Phương tiện dạy học: 
Bảng phụ cỏc sơ đồ bộ mỏy nhà nước. 
III. Tiến trỡnh dạy và học 
1. Ổn định. 
2. Kiểm tra bài cũ. 
- Xó hội thời Lý cú gỡ thay đổi so với thời Đinh - Tiền Lờ?
- Nhận xột gỡ về nghệ thuật thời Lý. 
3. Bài mới: 
Chỳng ta đó tỡm hiểu lịch sử dõn tộc qua cỏc thời kỳ Ngụ - Đinh - Tiền Lờ và thời Lý, mỗi thời kỳ cú những điểm giống và khỏc nhau.
Hoạt động 1 (thời gian: phỳt)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Ghi bảng
? Trỡnh bày những biểu hiện về ý thức độc lập tự chủ của Ngụ Quyền trong cụng cuộc xõy dựng đất nước.
? Vẽ sơ đồ bộ mỏy nhà nước thời Ngụ
? Ai cú cụng dẹp yờn 12 sứ quõn?
? Vỡ sao Lờ Hoàn được suy tụn làm vua?
? Vẽ sơ đồ bộ mỏy nhà nhước thời Tiền Lờ
? Trỡnh bày diễn biến cuộc khỏng chiến chống tống do Lờ Hoàn chỉ huy?
? í nghĩa của khỏng chiến chống Tống do Lờ Hoàn chỉ huy.
? Nguyờn nhõn nào làm cho nền kinh tế thời Đinh – Tiền Lờ phỏt triển? Em nào biết?
 ? Đời sống văn hoỏ và xó hội nước Đại Cồ Việt cú gỡ biến chuyển?
Hs trả lời:
- Chiến thắng Bạch Đằng 938, đỏnh bại õm mưu xăm lược của nhà Hỏn
- Chấm dứt hơn 10 thế kỉ thống trị của triều đại phong kiến phương bắc
Vua
Quan voừ
Quan vaờn
Thửự sửỷ caực chaõu
Hs trả lời:
Đinh Bộ Lĩnh: dẹp loạn 12 sứ quõn thống nhất đất nước
- 968 Đinh Bộ lĩnh lờn ngụi vua, đặt tờn nước Đại Cồ Việt. Đúng đụ ở Hoa Lư.
Hs trả lời:
- 979 Đinh Tiờn Hoàng bị giết=> nội bộ lục đục
- Nhà tống õm mưu xõm lược
- Là người cú tài, cú chớ lớn, mưu lược, lại đang giử chức Thập đạo tướng quõn thống lĩnh quõn đội được thỏi hậu Dương Võn Nga và triều thần suy tụn làm vua.
Tổ chức chớnh quyền
trung ương
Vua
Thỏi sư - Đại sư
Quan văn
Quan vừ
Tăng quan
10 lộ
Phủ
Chõuuuu
lộ lộ lộ lộ lộ lộ
Phủ Chõu
Địa phương
Hs trả lời:
* Địch: Tiến theo 2 đường: thuỷ và bộ do Hầu Nhân Bảo chỉ huy.
* Ta: Chặn quân thuỷ ở sông Bạch Đằng.
- Diệt cánh quân bộ ở biên giới phía Bắc thắng lợi.
Hs trả lời:
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước.
- đỏnh bại õm mưu xõm lược của quõn Tống=> củng cố nền độc lập.
Hs trả lời:
- Ruộng đất chia cho nông dân, Khai khẩn đất hoang.
- Chú trọng thuỷ lơi
- Lập nhiều xưởng mới.
- Nghề có truyền thống phát triển, đúc tiền đồng.
- Trung tâm buôn bán, chợ... hình thành.
- Buôn bán với nước ngoài.
Hs trả lời:
- Giáo dục chưa phát triển.
- Đạo Phật được truyền bá rộng rãi.
- Chùa chiền được xây dựng nhiều, nhà sư được coi trọng.
- Cỏc loại hỡnh văn hoỏ dõn gian khỏ phỏt triển.
1. Nước ta buổi đầu độc lập
a/ Ngô quyền dựng nền độc lập
- 939 Ngô Quyền lờn ngụi vua.
- Đúng đụ ở Hoa Lư
- 944 Ngô Quyền mất, Dương Tam Kha cướp ngụi.
- 950 Ngô Xương Văn giành ngôi
- 965 Ngô Xương Văn chết, Chính quyền Ngô suy yếu- loạn 12 sứ quân,
b/ Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước
- 968 Đinh Bộ lĩnh lờn ngụi vua
- Đặt tờn nước Đại Cồ Việt. Đúng đụ ở Hoa Lư.
2/Nước Đại Việt Thời Tiền Lờ
- 979 Lê Hoàn được suy tụn lờn làm vua - lập nờn Tiền Lê.
- Vua đứng đầu nhà nước, dưới vua là cỏc chức quan văn, quan vừ và tăng quan.
- Chia cả nước thành 10 lộ, dưới lộ là phủ và chõu
- Quõn đội: cấm quõn, quõn đại phương
a/Cuộc khỏng chiến chống Tống của Lờ Hoàn
 * Hoàn cảnh lịch sử
- Cuối năm 979 nhà Đinh rối loạn đ quân Tống xâm lược.
í nghĩa:
- Khẳng định quyền làm chủ đất nước.
- Đỏnh bại õm mưu xõm lược của quõn Tống=> củng cố nền độc lập.
 b/ Đời sống kinh tế, văn hoỏ
- Nhà nước quan tõm đến sản xuất nụng nghiờp, khai khẩn đất hoang, cấm giết hại trõu bũ
- Lập nhiều xưởng mới.
- Nghề có truyền thống phát triển, đúc tiền đồng.
- Trung tâm buôn bán, chợ... hình thành.
- Buôn bán với nước ngoài.
- Xây dựng pháp triển kinh tế xã hội.
- 1009 Triều Tiền Lê chấm dứt.
Hoạt động 2( thời gian: phỳt)
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trũ
Ghi bản