Giáo án Lịch sử 7 - Bài 23: Kinh tế - Văn hóa thế kỉ XVI - XVIII - Tiết 49: Văn hóa - Năm học 2010-2011

Ngày soạn: 2/3/ 11
Ngày giảng: 7a: 4 /3/ 11
 Bài 23
Kinh tế-văn hoá thế kỉ XVI-XVIII.
Ttết 49
II.văn hóa
I.Mục tiêu: 
1.Kiến thức: Tuy nho giáo vẫn được chính quyền phong kiến đề cao nhưng nhân dân trong làng xã vẫn luôn bảo tồn và phát huy nếp sống văn hoá truyền thống của dân tộc.
Đạo thiên chúa được truyền bá vào nước ta đồng thời với việc thương nhân Châu á đến nước ta tìm nguồn lợi và tài nguyên, chữ quốc ngữ ra đời, xuất phát từ nhu cầu truyền đạo của các giáo sĩ.
2.Kĩ năng: Phân tích, đánh giá về 1 gđoạn LS.
3.Thái độ: Hiểu rõ truyền thống văn hoá của dân tộc luôn phát triển dù ở bất kì hoàn cảnh nào.
Bồi dưỡng ý thức bảo vệ văn hoá dân tộc.
II.Đồ dùng
1.Giáo viên: Tranh hình về lễ hội, tư liệu văn học.
2.Học sinh: soạn bài
III.Phương pháp: Nêu vấn đề, đàm thoại, phân tích.
IV: Tổ chức dạy học:
1.ổn định: 7c:
2.Kiểm tra: (?) Tình hình kinh tế Đàng Ngoài ở TK XVII - XVIII phát triển ntn? Vì sao đến nửa đầu TK XVIII, KT nông nghiệp ở Đàng Trong còn có ĐK phát triển?
3.Tiến trình tổ chức các hoạt động.
Giới thiệu bài: 1’
Mặc dù thế kỉ XVI-XVII đất nước ta không ổn định về hính trị song nền kinh tế vẫn đạt sự phát triển nhất định. cùng với nó nền văn hoá nước ta ở giai đoạn này có nhiều khởi sắc so với trước.Để hiểu rõ hơn nền văn hoá giai đoạn này. 
Hôm nay...
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung chính
Hoạt động 1. Tìm hiểu về tôn giáo
Mục tiêu: Hiểu được tình hình tôn gióa nước ta ở thế kỉ XVI-XVIII
Thời gian: 18’
H:Đọc sgk.
? Thế kỉ XVI nước ta có những tôn giáo nào?
H: Nho, Phật, Đạo, sau thêm Thiên chúa giáo
? Nói rõ sự phát triển của các tôn giáo đó?
? Vì sao nho giáo không còn giữ địa vị độc tôn?
H: Sự tranh chấp quyền hành, vua không còn có ý nghĩa thiêng liêng
Bộ máy quan lại bị triều đình chi phối.
Còn bạc, còn tiền, còn đề tử
Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi.
 Nguyễn Bỉnh Khiêm 
Gv:Vua, chúa, cung tần, quan lại đua nhau theo phật, góp tiền, cúng ruộng cho các nhà chùa, nhiều chùa chiền được sửa chữa, xây dựng mới.
Chùa Tây Phương- Hà Nội.
Chùa Thiên Mụ- Huế 
Chùa Thiên Hựu, Bảo Phúc .
? Em hãy nêu nếp sinh hoạt văn hoá truyền thống của nhân dân ta ở thôn quê.
H:Hội làng là hình thức sinh hoạt văn hoá phổ biến trong làng quê.
? Em hãy kể một số lễ hội mà em biết?
H: Hội làng Gióng, Làng Lim, chọi trâu Đồ Sơn.
H:Quan sát H53 em có nhận xét gì?
Tranh mô tả về biểu diễn võ nghệ ở hội làng: Thổi kèn, đánh trống, cổ vũ, đấu kiếm, bắn cung, đâm lao.
? Hình thức sinh hoạt văn hoá đó có ý nghĩa gì?
H: Thắt chặt tình đoàn kết, yêu quê hương rèn võ nghệ.
GV đọc câu CD: 
 “Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng”.
? Câu ca dao trên nói lên điều gì?
H: Lời dạy người dân 1 nước phải biết yêu thương, đoàn kết, giúp đỡ nhau
? Em hãy đọc thêm những câo khác tương tự
H: 
“Bầu ơi thương lấy bí cùng...”
“Một cây làm chẳng...”
“Một con ngựa đau cả tàu...”
“Thương nhau chia củ sắn lùi...”
? Đạo thiên chúa bắt nguồn từ đâu vào nước ta theo con đường nào?
Gv:Đạo thiên chúa có từ thế kỉ I ở đế quốc Rô Ma cổ đại, ngày càng thịnh hành ở Châu âu giữ vai trò thống trị trong đời sống tâm linh người.
Châu Âu từ thế kỉ XVI các giáo sĩ phương Tây theo thuyền buôn phương Tây truyền đạo vào nước ta.
? Thái độ của chính quyền Nguyễn- Trịnh với đạo này?
H: Không ủng hộ, cấm đạo, trục xuất các giáo sĩ phương Tây, phá huỷ nhà thờ đạo.
GV: Đầu thế kỉ XIX ở Bắc Kì có 
300 000 con chiên, các vùng khác có 60 000 con chiên.
? Vì sao đạo thiên chúa không thịnh hành như nho giáo, phật giáo?
H: Nhiều điều trái ngược với đạo lí người Việt.
Hoạt động 2. Tìm hiểu sự ra đời của chữ quốc ngữ.
Mục tiêu: Hiểu được sự ra đời của chữ quốc ngữ.
Thời gian: 12’
Hs đọc sgk
? Chữ quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh nào?
? Mục đích ban đầu của chữ quốc ngữ là gì?
H: Truyền đạo
? Vì sao trong một thời gian dài chữ quốc ngữ không được sử dụng?
H: Giai cấp PK không sử dụng -> giai cấp PK lạc hậu, bảo thủ
? Vì sao chữ cái La Tinh lại ghi âm tiếng Việt và trở thành chữ quốc ngữ?
H: Đây là thức chữ phổ biến toàn quốc
Gv:Nhân dân ta không ngừng sửa đổi, hoàn thiện lấy đó là công cụ thông tin, học tập và trở thành chữ phổ thông.
Hoạt động 2. Tìm hiểu văn học và nghệ thuật dân gian
Mục tiêu: Hiểu được tình hình văn học và nghệ thuật dân gian nước ta thế kỉ XVIII.
Thời gian: 12’
Hs đọc sgk
? Văn học giai đoạn này gồm mấy bộ phận?
H: 2: VH bác học, VH dân gian
? Em hãy kể tên những thành tựu VH nổi bật.
H: Bộ diễn ca lịch sử = thơ Nôm dài hơn 8000 câu thơ.
? Thơ Nôm xuất hiện ngày càng nhiều có ý nghĩa ntn đối với tiếng nói và văn hoá dân tộc?
H: KĐ người Việt có ngôn ngữ riêng của mình
Nền VHDT = chữ Nôm không thua kém bất cứ 1 nền VH nào khác
Thể hiện ý chí tự lập, tự cường của dân tộc
? Các TP = chữ Nôm tập trung phản ánh ND gì?
H: Ca ngợi hạnh phúc con người, tố cáo những bất công trong XH, sự thối nát của triều đình PK
? ở TK XVI - XVII, nước ta có những nhà văn, nhà thơ nổi tiếng nào?
? Em có nhận xét gì về vai trò của họ đối với sự phát triển VH dân tộc.
H: Là những người có tài, yêu nước, thương dân. Các TP của họ là di sản văn hoá dân tộc
? Em có NX gì về VHDG thời kì này?
(thể loại, ND)
H: Phong phú: Truyện Nôm...
ND: phản ánh tinh thần, tình cảm lạc quan yêu thương con người của nhân dân LĐ
? Nghệ thuật DG gồm mấy loại hình? 
H: Điêu khắc và sân khấu
? Những thành tựu của NT điêu khắc?
GV: y/c HS quan sát H 54
Bức tượng do nghệ nhân Trương Văn Thọ tạo ra năm 1655. Tượng cao 3m7, rộng 2m1, khuân mặt đẹp, cân đối, hài hoà, giữa mỗi tay là 1 con mắt, đầu đội mũ hoa sen
? Kể tên 1 số loại hình NT dân gian mà em biết?
? ND của NT chèo, tuồng là gì?
H:
- Phản ánh ĐSLĐ
- Lên án kẻ gian nịnh, ca ngợi tình yêu thương con người
GV minh hoạ thêm
1.Tôn giáo.
-Nho giáo: tiếp tục đc duy trì và phát triển, vẫn là nội dung học tập, song không giữ vị trí độc tôn.
-Phật giáo, đạo giáo phục hồi và phát triển ở thế kỉ XVI-XVII.
- Cuối thế kỉ bắt đầu xuất hiện đạo thiên chúa giáo.
->Trở thành đạo mới tồn tại ở Việt Nam.
2.Sự ra đời của chữ quốc ngữ.
-Thế kỉ XVII giáo sĩ phương Tây A-lếc- xăng đơ Rốt dùng chữ cái La tinh, ghi âm tiếng Việt 1651. Xuất bản cuốn từ điển tiếng Việt- Bồ- La tinh.
-> Chữ viết khoa học, tiện lợi, dễ sử dụng, dễ phổ biến.
3.Văn học và nghệ thuật dân gian.
a) Văn học 
*Văn học chữ Nôm phát triển
Tiêu biểu: Ngiuễn Bỉnh Khiêm, Đào Duy từ
* Văn học dân gian phát triển với nhiều thể loại phong phú
b) Nghệ thuật dân gian
- Nghệ thuật điêu khắc:
+ Điêu khắc gỗ
+ Phật Bà Quan Âm
-Nghệ thuật sân khấu: chèo, tuồng...
4. Củng cố: 3’
GV: Hệ thống kiến thức toàn bài.
=> Văn học dân gian... thể hiện sức sống mãnh liệt, tinh thần của nhân dân ta trước sự ngang trái, bất công xã hội đương thời.
5. Hướng dẫn học bài:
- Làm đáp án trả lời các câu hỏi trong SGK
- CBB: Đọc trước bài 24: Khởi nghĩa nông dân đàng ngoài thế kỉ XVIII.