Giáo án Lịch sử 7 - Bài 16, Tiết 30: Sự suy sụp của nhà Trần cuối thế kỷ XIV - Quàng Xuấn

Ngày soạn: 19/11/2011 Ngày giảng: 22/11/2011- dạy lớp: 7B
 Ngày giảng:23/11/2011 - dạy lớp: 7C,7A
 Bài 16- Tiết 30 SỰ SUY SỤP CỦA NHÀ TRẦN CUỐI THẾ KỶ XIV
 1. MỤC TIÊU.
 a.Kiến thức
Biết được tình hình kinh tế thời Trần; trình bày trên lược đồ những cuộc khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV
 Trình bày được sự thành lập nhà Hồ và những cải cách của Hồ Quý Ly:
 b. Kỹ năng
- Bồi dưỡng cho học sinh kĩ năng so sánh đối chiếu các sự kiện lịch sử, kĩ năng so sánh và kĩ năng hệ thống, thống kê, sử dụng bản đồ trong khi học bài, biết đánh giá nhân vật lịch sử.
 c. Thái độ:
- Thấy được sự sa đoạ thối nát của tầng lớp quý tộc, vương hầu cầm quyền cuối thời Trần gây ra nhiều hậu quả, tác hại cho đất nước, xã hội cần phải thay thế vương triều Trần để đưa đất nước phát triển. 
 2. CHUẨN BỊ
 a. Giáo viên: Tham khảo tài liệu, soạn giáo án, lược đồ khởi nghĩa nông dân nửa cuối thế kỉ XIV.
 b. Học sinh: Học bài cũ, đọc trước SGK bài mới.
 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
 a. Kiểm tra bài cũ. (4')
Câu hỏi.
 Hỏi: Em có nhận xét gì về tính văn hoá, giáo dục, khoa học nghệ thuật thời Trần?
 Trả lời – biểu điểm:.
 5đ Phát triển mạnh trên nhiều lĩnh vực .
 5đ Nhiều đóng góp cho nền văn hoá dân tộc tạo bước phát triển cao cho nền văn minh Đại Việt.
 Giới thiệu bài.(1”).
 Sau khi kháng chiến chống quân xâm lược Mông- Nguyên giành được thắng lợi, nhà Trần đã có nhiều chính sách để khôi phục đất nước, đạt được nhiều thành tựu to lớn, nhưng từ cuối thế kỉ XIV đã bước vào thời kì suy vong vậy những biểu hiện của sự suy sụp đó là gì? và những nguyên nhân nào dẫn tới điều đó?
b.Dạy nội dung bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẤY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
- Đọc mục1/74
Sau khi chống quân xâm lược Mông - Nguyên nhà Trần đã có nhiều biện pháp cụ thể để khôi phục phát triển kinh tế sau nhiều năm bị tàn phá.Nhưng đếnT K XIV tình hình kinh tế lại khác.Các vương hầu quý tộc tìm mọi cách gia tăng tài sản của mình, vì vậy, vua quan ăn chơi xa xỉ không quan tâm tới SX nông nghiệp và đời sống của ND.
Hỏi: Em hãy cho biết tình hình kinh tế nước ta nửa sau thế kỉ XIV?
Hỏi: Do đâu mà nền kinh tế nước ta nửa sau thế kỉ XIV lại kém phát triển?
Hỏi: Hậu quả những việc làm đó của vua, quan nhà Trần cuối thế kỉ XIV?
- Nhiều năm sản xuất mất mùa đói kém.
- Nông dân phải bán ruộng đất , vợ con đã biến thành nô tì.
Hỏi: Em hãy lấy dẫn chứng để chứng minh sự ăn chơi xa xỉ của vua, quan nhà Trần và sự khổ cực của nông dân?
GV: Nửa sau thế kỉ XIV. Vua Trần Dụ Tông bắt nhân dân đào hồ lớn trong hoang thành, chất đá ở giữa hồ làm núi, bắt nhân dân chở nước mặn từ biển đổ vào hồ nhỏ nuôi hải sản. Tướng Trần Khánh Dư nói: " Tướng là chim ưng, dân là vịt lấy vịt nuôi chim ưng có gì là lạ" 
- Còn đời sống nhân dân vô cùng khổ cực.
- Vào nửa sau thế kỉ XIV có 9 lần vỡ đê, lụt lớn, nhiều năm bị hạn hán vừa bị lũ lụt có hơn 10 nạn đói lớn. Nguyễn Phi Khanh đã viết lên những câu thơ nói lên sự thật.
Hỏi:Cuộc sống của người dân ở cuối thế kỉ XIVntn?
Đọc mục2/74,75.
Hỏi: Em có nhận xét gì về đời sống của vua, quan nhà Trần nửa cuối thế kỷ XIV?
 Vua quan, quý tộc nhà Trần vẫn lao vào cuộc sống ăn chơi sa đoạVua buông tuồng ăn chơi sa đoạ, nghiện rượu,mê đàn hát,xây dựng cung điện, hoang dâm chơi bời. Mâu thuẫn nội bộ ngày càng sâu sắc nhất là khi Dương Nhật Lễ được đưa lên làm vua.
GV: Lợi dụng tình hình đó nhiều kẻ nịnh thần làm rối loạn kỉ cương phép nước. Chu văn An đã dâng sớ lên vua đòi chém 7 tên nịnh thần nhưng vua không nghe, ông đã từ quan bỏ về quê dạy học.
Hỏi:Việc làm của Chu văn An đã chứng tỏ điều gì? 
Hỏi: Năm 1369 Trần Dụ Tông chết. Năm1369- 1370 Dương Nhật Lễ lên nắm chính quyền. Vậy nhà Trần lúc này ntn?
Đọc kênh chữ nhỏ từ chổTần Dụ Tôngrượu chè.
Hỏi:Vậy tình hình của đất nước ta thời kì đó như thế nào? 
GV giảng: Trước tình hình trong nước như vậy người nông dân càng chụi nhiều khổ cực họ đã vùng dạy đấu tranh.
Hỏi:Theo em đứng trước tình hình đó nhân dân ta sẽ làm gì?
Hỏi: Em hãy nêu tên, thời gian, địa bàn hoạt động của các cuộc khởi nghĩa ở nửa cuối thế kỉ XIV?
Hỏi:Các cuộc khởi nghĩa liên tiếp nổ ra vào cuối triều Trần chứng tỏ điều gì?
1. Tình hình kinh tế (15’).
Từ nửa sau thế kỉ XIV, nhà nước không còn quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, đê điều ; các công trình thuỷ lơi không được chăm lo tu sửa, nhiều năm xảy ra mất mùa. Nông dân phải bán ruộng, thậm chí cả vợ con cho quý tộc và địa chủ.
 Kinh tế kém phát triển
 Quý tộc, địa chủ ra sức cướp ruộng đất công của làng xã. Triều đình bắt dân nghèo mỗi năm phải nộp ba quan tiền thuế đinh.
Làng xã tiêu điều sơ xác cuộc sống của người dân đói khổ họ phải đi nơi khác hoặc làm nô tì.
- Cuộc sống nhân dân đói khổ
2. Tình hình xã hội.20’
Vua, quan, quý tộc, địa chủ thả sức ăn chơi xa hoa, xây dựng nhiều dinh thự, chùa chiền...
Ông là vị quan thanh liêm không vụ lợi biết đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết.
Xã hội rối loạn. Ngày càng suy sụp hơn.
- Xã hội rối loạn.
- Nhà Trần còn bất lực trong việc đối phó với các cuộc tấn công của Cham Pa và những yêu sách của nhà Minh.
Họ sẽ đứng dậy chống lại nhà Trần.
+ Đầu năm 1344, Ngô Bệ hô hào nông dân ở Yên Phụ (Hải Dương) đứng lên khởi nghĩa, bị triều đình đàn áp nên thất bại.
+Khởi nghĩa của Nguyễn Thanh, Nguyễn Kỵ ở Thanh Hoá năm 1379, bị thất bại.
+ Đầu năm l390, nhà sư Phạm Sư ôn hô hào nông dân ở Quốc Oai (Sơn Tây) nổi dậy. Nghĩa quân đã chiếm thành Thăng Long trong ba ngày. Cuộc khởi nghĩa thất bại.
+Cuộc Knghĩa của Nguyễn Nhữ Cái ở Sơn Tây năm 1399, nghĩa quân hoạt động ở vùng sơn Tây, vĩnh phúc, Tuyên Quang đến 1400, cuộc KN bị dập tắt.
Xã hội thời Trần ngày càng suy yếu, suy sụp dần và sụp đổ hoàn toàn vào cuối thế kỷ 14 và lập nên nhà Hồ.
 c. Củng cố- Luyện tập( 4’)
 Hỏi: Hãy trình bày tình hình kinh tế- xã hội nước ta ở nửa sau thế kỷ XIV?
Các tầng lớp xã hội
Những biểu hiện
Vua và các vương hầu, quý tộc, quan lại
Lao vào con đường ăn chơi sa đoạ. Bắt quân dân xây dinh thự, chùa chiền liên miên, bọn nịnh thần trong triều đình nổi loạn. Quan lại thì hạch sách, nhũng nhiêu ND.
Nông dân, Nô tì
Bị bóc lột tàn tệ, ND, Nô tì mâu thuẫn ngày càng gay gắt với g/c thống trị. Từ giữa thế kỷ XIV nông dân, nô tì nổi dậy khởi nghĩa ở nhiều nơi
 d. Hướng dẫn (H) học và làm bài ở nhà.(1’).
 - Học bài cũ,
 - trả lời câu hỏi cuối bài. Chuẩn bị bài mới phần II.
*Rút kinh nghiệm bài dạy: