Giáo án Lịch sử 7 - Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên thế kỉ XIII - Tiết 26: Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Mông Cổ 1287 (Tiết 3) - Nguyễn Đình Kiếm

BÀI 14: BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC
MÔNG - NGUYÊN THẾ KĨ XIII
 Ngày soạn: ./11/ 2010
 Ngày dạy: ./11/2010
TIẾT 26: III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ BA CHỐNG
QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1287) Tiết 3.
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- Giúp hs thấy được trong 3 lần xâm lược nước ta nhất là lần thứ 2 và 3 nhà Nguyên có sự chuẩn bị rất công phu và chu đáo.
- Nắm được cơ bản diễn biến lần thứ 3 xâm lược nước ta, Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống lại nhà Nguyên với các trận đánh lớn: Vân Đồn, Bạch Đằng và giành thắng lợi vẽ vang.
2. Kĩ năng: 
Rèn luyện hơn nữa kĩ năng sử dụng lược đồ để tóm tắt SKLS
3. Thái độ:
 Giáo dục, bồi dưỡng cho học sinh lòng căm thù giặc ngoại xâm, niềm tự hào dân tộc và truyền thống hào hùng của đan tộc trong cuộc kháng chiến chống Mông- Nguyên.
II. Phương pháp:
 Dạy học nêu vấn đề, tường thuật, trực quan, so sánh
III. Chuẩn bị:
1. Giáo viên: 
- Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần thứ 3
- Một số tranh ảnh để minh hoạ 
2. Học sinh:
 - Soạn các câu hỏi trong sgk theo yêu cầu của gv.
 - Sưu tầm tư liệu lịch sử. 
IV. Tiến trình lên lớp:
1. Ổn định tỏ chức:1’
2. Kiểm tra bài cũ.4’
 Nhà Trần có k/h chuẩn bị kháng chiến như thế nào ?
 Nêu diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ lần thứ 2 trên lược đồ ?
3. Bài mới:
* Đặt vấn đề: Với tham vọng tột độ của mình Vua Nguyên sau 2 lần thất bại thảm hại vẫn không chịu từ bỏ âm mưu xâm lược Đại Việt. Vua Nguyên tức tối quyết tâm mở cuộc t/c xâm lược Đại Việt lần thứ 3 để rửa nhục, và thục hiện tham vọng của mình . Vậy tham vọng đó có đạt được hay không ?
* Hoạt động 1: 8’ Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt.
- Mục tiêu: Sự chuẩn bị xâm lược của Nhà Nguyên để đánh Đại Việt lần thứ 3.
- Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
GV: Sau 2 lần xâm lược đại Việt đều bị thất bại nặng nề vua Nguyên đã làm gì ?
HS: Rất tức giận, quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ 3 để rửa nhục, đình chỉ xâm lược ở Nhật Bản. Huy động 30 vạn quân và nhiều tướng giỏi, một đoàn thuyền lương do Trương Văn Hổ chỉ huy, “không được cho Giao Chỉ là nhỏ mà khinh thường”
GV: Đứng trước t/h đó quân dân nhà Trần đã làm gì ?
HS: Cử Trần Quốc Tuấn làm tổng chỉ huy kháng chiến.
GV:Treo l/đồ kh/chiến chống quân Nguyên lần 3
HS Đọc sgk “ Cuối tháng12/1287.. Thoát Hoan” Trình bày d/biến trên lược đồ .
GV: trình bày diễn biến
HS Trình bày d/biến
a. Hoàn cảnh:
- Vua Nguyên quyết tâm xâm lược Đại Việt lần thứ 3 .
- Vua tôi nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến.
b. Diễn biến:
* Địch: - Cuối tháng12/ 1287 quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta.
 - Xây dựng căn cứ ở Vạn Kiếp.
* Ta: Tổ chức trận đánh nhỏ -> rút lui bảo toàn lực lượng.
* Hoạt động 2: 13’Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ.
- Mục tiêu: Hs nắm được diễn biến và chiến thắng Bạch Đằng.
- Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
GV: Tạo sao hắn lại cho quân về hội với quân Thoát Hoan ở Vạn Kiếp ?
HS: Hắn cho rằng quân ta yếu không cản được chúng.
GV: Trình bày trên lược đồ ?
“ Chỗ trông cậy của quân Nguyên là lương thảo, khí giới nay đã bị ta bắt được nhiều không kể xiết, tù binh cũng rất nhiều”
HS Trình bày lại d/biến trận Vân Đồn .
GV: Tình thế quân Nguyên sau trận Vân Đồn ? 
HS: Gặp khó khăn, thiếu lương thực trầm trọng.
* Địch: 2 – 1288 đoàn thuyền lương do Trương Văn Hổ chỉ huy -> nước ta
* Ta: Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn.
* Kết quả: Phần lớn thuyền lương của địch bị đắm, số còn lại bị ta chiếm.
* Ý nghĩa: 
- Làm phá sản kế hoạch tiếp tế lương thực của Thoát Hoan.
- Tạo thời cơ thuận lợi để nhà Trần mở cuộc phản công.
* Hoạt động 3: 15’ Chiến thắng Bạch Đằng.
- Mục tiêu: Trình bày diễn biến, kết quả, ý nghĩa của cuộc kháng chiến trên song Bạch Đằng.
- Tổ chức thực hiện:
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
GV: Đợi mãi đoàn thuyền lương không đến, Thoát Hoan làm gì ? Thái độ của Thoát Hoan như thế nào ?
GV: Trước hành động của quân Nguyên Vua tôi nhà Trần đã làm gì ?
GV: Trình bày diễn biến.
GV: Kết quả ?
GV: Ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng năm 1288? 
GV: Cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến lần thứ 3 có gì giống và khác so với lần thứ hai?
+ Giống: - Tránh thế mạnh, vừa đánh vừa rút lui, chờ thời cơ phản công
Thực hiện vườn không nhà trống
+ Khác: -Tập trung tiêu diệt đoàn thuyền lương -> địch không có lương thực -> bị động.
 -Chủ động bố trí trận địa bãi cọc trên sông Bạch Đằng.
- Tháng 1/1288 Thoát Hoan chiếm đóng Thăng Long.
- Nhà Trần thực hiện kế hoạch 
 “ Vườn không nhà trống” -> Địch tuyệt vọng
- Chọn sông Bạch Đằng làm nơi quyết chiến.
* Diễn biến:
- Địch: Tháng 4/1288, rút về nước theo đường sông Bạch Đằng.
- Ta: nhử địch vào trận địa mai phục.
* Kết quả: Toàn bộ cánh quân thuỷ bị tiêu diệt, Ô Mã Nhi bị bắt sống.
* Ý nghĩa:
- Động viên quân dân ta xong lên tiêu diệt quân Thoát Hoan.
 - Đập tan mộng xâm lăng của giặc Nguyên
4. Củng cố: 4’
 Hãy khoanh tròn chữ cái đầu câu mà em cho là đúng nhất: Trong các cách đánh sâu đây, cách nào là của nhà Trần ?
a. Vừa cản giặc vừa rút quân .
b. Tránh thế mạnh ban đầu, chờ khi chúng yếu rồi tiến lên tiêu diệt. 
c. Thực hiện kế hoạch “ Vườn không nhà trống” .
d. Đưa toàn bộ lực lượng ra đánh quân địch ngay từ đầu.
Câu a,b,c 
5.Hướng dẫn - dặn dò.
+ Bài cũ: - Nhà Nguyên chuẩn bị xâm lược Đại Việt lần thứ 3 như thế nào ?
 - Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương Trương Văn Hổ diễn ra thế nào ?
 - Tập trình bày diễn biến trên lược đồ sgk, kết quả, của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên lần thứ 3.
 - Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288, ý nghĩa lịch sử ?
 + Bài mới: - Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của Cuộc kháng chiến chống quân 
 - ý nghĩa lịch sử của Cuộc kháng chiến chống Nguyên xâm lược đối với các nước khác (quốc tế) ? 
 - Bài học kinh nghiệm để lại là gì .
 - Sưu tầm tư liệu lịch sử.
6. Rút kinh nghiệm: