Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 22, Bài 20: Từ sau Trưng Vương đến trước Lí Nam Đế (Giữa thế kỉ I - Giữa thế kỉ VI) (Tiếp theo) - Tòng Văn Hợp

 Giáo án lịch sử 6 Năm học 2009 – 2010
Ngày soạn: /02/2010 Ngày dạy: /02/2010 Lớp 6A
 Ngày dạy: /02/2010 Lớp 6B
Tiết: 22 – Bài: 20 TỪ SAU TRƯNG VƯƠNG ĐẾN TRƯỚC LÍ NAM ĐẾ
 (Giữa thế kỉ I - Giữa thế kỉ VI)
 (Tiếp theo)
1. Mục tiêu. 
a. Kiến thức :Giúp học sinh hiểu được. 
- Sự phát triển kinh tế tuy chậm chạp ở các thế kỉ I- VI, xã hội nước ta có nhiều chuyển biến sâu sắc về phân chia đẳng cấp
- Trong cuộc đấu tranh chống chính sách đồng hoá của người Hán tổ tiên ta đã kiên trì bảo vệ tiếng Việt phong tục tập quán NT của người Việt
- Những nét chính về ng nhân diễn biến và ý nghĩa khởi nghĩa bà Triệu
b. Kỹ năng : Rèn kĩ năng pt làm quen với biểu đồ lịch sử 
 c. Thái độ:Giáo dục lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn bà Triệu đã dũng cảm chiến đấu giành độc lập cho dân tộc
2. chuẩn bị của GV-HS
a.Giáo viên: Soạn giáo án, tham khảo tài liệu
b.Học sinh: Học bài cũ, tìm hiểu nội dung bài mới
3. Tiến trình tiết dạy 
*. Ổn định tổ chức. 6A 6B 
a. Kiểm tra bài cũ: ( 5’)
* Câu hỏi: ?Chế độ cai trị của các triều đại phương Bắc đối với nhân dân ta như thế nào?
* Đáp án: 
- Đầu thế kỉ III, nhà Ngô tách Giao Châu thành Quảng Châu (Trung Quốc) và Giao Châu (Âu Lạc cũ)
- Người Hán cai quản các huyện.
- Bóc lột nhân dân ta rất tàn bạo, nhiều thứ thuế, lao dịch, cống nạp
- Cho người Hán sang ở lẫn dân ta
- Bắt dân ta học chữ hán, tiếng Hán, tục tập quán và luật pháp Hán.
* giới thiệu (1’) Ở tiết trước chúng ta đã tìm hiểu và biết được sự thay đổi về kinh tế của nước ta sự chuyển biến kinh tế đã kéo theo những chuyển biến trong xã hội ntn? Vì sao lại xảy ra cuộc kn năm 248 ? Diễn biến kết quả và ý nghĩa ra sao
b. Dạy nội dung bài mới
3. Những biến chuyển về xã hội và văn hoá nước ta ở các thế kỉ I- VI (17’)
GV
- Nền kinh tế nc ta dưới ách thống trị của pk phương bắc cũng có những bước chuyển rõ rệt dù vẫn chịu những chính sách cai trị khá chặt chẽ
?Kh
?Tb
GV
?Kh
HS quan sát sơ đồ SGK
Quan sát lược đồ, em có nhận xét gì về sự biến chuyển xã hội nước ta
- Thời kỳ Văn Lang – Âu Lạc, xã hội bị phân hoá thành 3 tầng lớp quý tộc, nông dân công xã và nô tì.
Bộ phận giàu có gồm những tầng lớp nào trong xã hội? Họ có địa vị ra sao?
- Quí tộc gồm vua, lạc tướng, bồ chính chiếm địa vị thống trị và bóc lột.
- Bộ phận đông đảo gồm các thành viên công xã có nông dân và thợ thủ công họ tạo ra của cải vật chất cho xã hội. 
- Nô tì là tầng lớp thấp hèn nhất thân phận khổ cực, họ phải hầu hạ, phụ thuộc chủ.
- Từ khi bị phong kiến phương Bắc thống trị, xã hội Âu Lạc tiếp tục phân hoá ra sao?
- Phân hoá thành các tầng lớp: Quan lại đô hộ, Hào trưởng Việt, Địa chủ Hán, Nông dân công xã, Nông dân lệ thuộc, Nô tì.
Em có nhận xét gì về sự chuyển biến sự xã hội ở nước ta (so với thời Văn Lang - Âu Lạc)?
 64
GV
- Thời Au Lạc xã hội phân hoá thành giai cấp: quí tộc, nông dân công xã, nô tì
- Thời kì bị thống trị xã hội tiếp tục bị phân hoá tầng lớp quan lại địa chủ người Hán có quyền lực và địa vị cao sau là tầng lớp quí tộc Âu Lạc biến thành những hào trưởng bị chèn ép khinh rẻ cuối cùng là nông dân công xã bị chia thành tầng lớp: nông dân công xã, nông dân lệ thuộc, nô tì. Họ bị chèn ép bóc lột nặng nề .
- Do tô thuế nặng nề, do ruộng đất công dần dần bị bọn quan lại và địa chủ cường hào lấn chiếm, nhiều thành viên công xã người Việt bị phá sản rơi xuống địa vị nông dân lệ thuộc , họ trở thành thuộc hạ của bọn địa chủ quan lại, phải cày ruộng, đi lính cho chúng.
- Một số nông dân phải bán mình , hoặc bán vợ đợ con cho các nhà quyền quí làm nô tì, là tầng lớp thấp hèn nhất của xã hội 
- Từ khi bị đô hộ, xã hội nước ta tiếp tục phân hoá.
* Tầng lớp thống trị.
+ Quan lại, địa chủ người Hán.
+ Hào trưởng người Việt bị chính quyền đô hộ chèn ép khinh rẻ.
* Tầng lớp bị trị. 
+ Nông dân công xã
+ Nông dân lệ thuộc 
+ Nô Tì 
- Cho HS đọc SGK từ đầu->tránh điều ác.
 Chính quyền đô hộ đã thi hành chính sách văn hoá như thế nào?
- Mở trường dạy chữ Hán, Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo, phong tục, luật lệ Hán được truyền vào nước ta.
- Chính quyền đô hộ mở một số trường học dạy chữ Hán tại các quận.
- Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo và những luật lệ, phong tục của 
 65
người Hán du nhập vào nước ta.
?Tb
Em hiểu gì về Nho giáo, Phật giáo và đạo giáo?
(trả lời theo chữ in nghiêng sgk)
?Kh
Theo em việc chính quyền đô hộ mở một số trường học ở nước ta nhằm mục đích gì?
Mục đích của chúng là đồng hoá dân tộc ta
- Muốn đồng hóa dân tộc ta
?Tb
Âm mưu đồng hoá đó có thực hiện được không?
- Họ không thực hiện được, bởi vì nhân dân ta vẫn tiếng nói Việt, tục tập quán Việt, sinh hoạt theo nếp sống riêng với những phong tục cổ truyền như xăm mình, nhuộm răng, ăn trầu, làm bánh trưng bánh giầy.
- Học chữ Hán nhưng vận dụng theo cách đọc của mình
- Nhân dân ta trong các làng xã vẫn nói tiếng Việt, sinh hoạt theo nếp sống riêng với những phong tục cổ truyền như xăm mình, nhuộm răng, ăn trầu, làm bánh trưng bánh giầy.
- Học chữ Hán nhưng vận dụng theo cách đọc của mình
?Kb
Vì sao người Việt vẫn giữ đc phong tục tập quán và tiếng nói của tổ tiên
GV
- Trường học do chính quyền đô hộ mở để dạy tiếng Hán song chỉ có tầng lớp trên mới có tiền cho con em đi học còn đại đa số dân nghèo vẫn giữ được phong tục tập quán và tiếng nói của tổ tiên nó trở thành đặc trưng riêng của dân tộc Việt và có sức sống bất diệt
- Từ thế kỷ I ->VI, người Hán nắm quyền thống trị nước ta từ cấp huyện, chúng muốn đồng hoá dân ta sống theo mọi phong tục tập quán của người Hán> Song nhân dân ta và có tiếng nói riêng, sống theo phong tục tập quán của người Việt.
- Vậy tinh thần bất diệt của dân tộc ta được thể hiện như thế nào ta tìm hiểu
HS. Đọc 3 dòng đầu
4. Cuộc khởi nghĩa Bà Triệu (năm 248) (16’)
?Tb
?Kh
Nguyên nhân nào dẫn đến khởi nghĩa Bà Triệu?
- Chính sách cai trị tàn bạo của nhà Hán.
- Nhân dân không cam chịu áp bức, bóc lột nặng nề.
Lời tâu của Tiết Tống nói nên điều gì?
- Điều kiện tự nhiên khắc nghiệt
- Nhân dân không cam chịu nên dễ vùng dậy đấu tranh
* Nguyên nhân bùng nổ. 
- Không cam chịu bị áp bức, bóc lột nặng nề.
- Nhân dân ta đã nổi dậy đấu tranh ở nhiều nơi.
 66
GV
?Tb
Giữa thế kỉ III, ở Cửu Chân cuộc khởi nghĩa Bà Triệu nổ ra.
Trình bày những hiểu biết của em về Bà Triệu?
- Tên là Triệu Thị Trinh em gái Triệu Quốc Đạt (SGK)
Gọi HS đọc chữ in nghiêng sgk
* Bà Triệu: Có tên là Triệu Thị Trinh, em gái Triệu Quốc Đạt một hào trưởng lớn Bà là người có sức khoẻ, có chí lớn, giàu mưu trí.
?Kh
Qua câu nói này em hiểu bà Triệu là con người như thế nào?
- Có ý chí đấu tranh rất kiên cường để giành độc lập dân tộc, không chịu làm nô lệ cho quân Ngô, nguyện hy sinh hạnh phúc cá nhân cho độc lập dân tộc
?Tb
Cuộc khởi nghĩa của bà Triệu diễn ra vào thời gian nào, ở đâu?
* Diễn biến.
- Năm 248 cuộc khởi nghĩa bùng nổ ở Phú Điền (Hậu Lộc – Thanh Hoá).
- Cuộc khởi nghĩa lan rộng khắp Giao Châu làm cho bọn đô hộ rất lo sợ.
- Năm 248, cuộc khởi nghĩa nổ ra ở Phú Điền(Hậu Lộc-Thanh Hoá)
- Nghĩa quân đánh phá thành ấp của bọn quan lại nhà Ngô ở quận Cửu Chân rồi từ đó đánh ra khắp Giao Châu.
GV
Sử nhà Ngô chép năm 248, toàn thể Giao Châu đều chấn động
?Kh
Em có nhận xét gì về cuộc khởi nghĩa của bà Triệu?
- Cuộc khởi nghĩa mạnh mẽ lan rộng đến nỗi làm cho bọn đô hộ khiếp sợ
?Tb
Em hãy miêu tả khi Bà Triệu ra trận?
- Mặc áo giáp, cài trâm vàng, đi guốc ngà cưỡi voi trông rất oai phong lẫm liệt
?Tb
nghe tin cuộc khởi nghĩa Bà Triệu nhà Ngô đã phản ứng ra sao?
- Nhà Ngô cử tướng Lục Dận đem 6.000 quân sang đánh giao Châu
- Nhà Ngô cử tướng Lục Dận đem 6.000 quân sang đánh giao Châu
?Tb
Kết quả của cuộc khởi nghĩa như thế nào? 
- Khởi nghĩa bị đàn áp Bà Triệu hy sinh ở núi Tùng (Phú Điền-Hậu lộc-Thanh Hoá)
- Khởi nghĩa bị đàn áp Bà Triệu hy sinh ở núi Tùng (Phú Điền-Hậu lộc-Thanh Hoá)
?Kh
Vì sao cuộc khởi nghĩa Bà Triệu thất bại?
- Vì lực lượng nhà Ngô rất mạnh lại có nhiều mưu kế hiểm độc vừa đánh vừa mua chuộc chia rẽ nghĩa quân
 67
?Kh
Tuy thất bại cuộc khởi nghĩa Bà Triệu có ý nghĩa gì?
- Tiêu biểu cho ý chí quyết tâm giành lại độc lập cho dân tộc ta.
HS. Đọc bài ca dao
?Kh
Bài ca dao cho thấy điều gì
- Ý chí kiên quyết đấu tranh giành lại độc lập dân tộc và lịch sử ghi nhớ công lao to lớn của Bà Triệu trong công cuộc giành độc lập dân tộc
GV
HS quan sát hình 46 việc xây dựng lăng mộ Bà Triệu cho thấy ý nghĩa gì
- Thể hiện lòng biết ơn của dân tộc giành cho Bà Triệu
c. Củng cố,Luyện tập (5’)
- Sau thất bại của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán, nước ta lại bị phong kiến phương Bắc thống trị. Dưới ách thống trị tàn bạo của ngoại xâm, nhân dân ta vẫn vươn lên tạo ra những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hoá để duy trì cuộc sống và nuôi dưỡng ý chí giành độc lập dận tộc.
- Bài tập: (bảng phụ)
Khoanh tròn vào câu em cho là đúng nhất. Nguyên nhân thất bại của cuộc khởi nghĩa Bà Triệu.
 A. Lực lượng quá chênh lệch
 B. Nhà ngô dùng nhiều mưu kế hiểm độc.
 C. Cả hai ý trên.
d.Hướng dẫn học ở nhà (1’)
- Học bài, làm bài tập trong sách thực hành.
- Xem trước bài “Khởi nghĩa Lý Bí – Nước Vạn Xuân (542 – 602)”
 .& & & & &..
 Tòng Văn Hợp Trường THCS Chièng Cọ
 68