Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 10, Bài 9: Đời sống của người nguyên thủy trên đất nước ta

Ngày soạn : 21/10/2009
Ngày dạy: 24/10/2009
TIẾT10: BÀI 9
ĐỜI SỐNG CỦA NGƯỜI NGUYÊN THUỶ TRÊN ĐẤT NƯỚC TA
 1 . MỤC TIÊU 
 a. Về kiến thức 
Giúp HS
 - Hiểu được y nghĩa quan trọng của những đổi mới trong đời sống vật chất của người nguyên thuỷ thoèi Hoà Bình Bắc Sơn 
 - Ghi nhận tổ chức XH đầu tiên của người nguyên thuỷ và ý thức nâng cao đời sống tinh thần của họ 
b. Về kĩ năng
- Tiếp tục bồi dưỡng lĩ năng nhận xét ,so sánh 
	c. Về thái độ
 - Bồi dưỡng cho HS ý thức về lao động và tinh thần cộng đồng 
 2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
a. Chuẩn bị của GV : Nghiên cứu tài liệu + soạn giảng + tài liệu hiện vật phục chế 
 - Soạn giáo án
 	b. Chuẩn bị của HS : Đọc và tìm hiểu bài theo câu hỏi SGK
 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
 1>Câu hỏi : 1 nêu những di chỉ phát hiện dấu tích của những người đầu tiên trên đất nước ta trải qua những giai đoạn nào ?
 2 .Đánh giá ý nghĩa của sự sáng tạo ra kĩ thuật mài đá ?
 2>Đáp án : 1 . di chỉ Thẩm Hai ,Thẩm Khuyên ( Lạng Sơn ),Núi Đọ ,Quan Yên ( Thanh Hoá ),Xuân Lọc Đồng Nai ,Mái đá Ngườm ( thái Nguyên ) 2 giai đoạn : người tối cổ , người tinh khôn 
 2 . ý nghĩa : là phát minh quan trọng trong việc chế tác đá làm công cụ lao động 
*Giới thiệu bài : 
Chúng ta đã học qua quá trình tồn tại của con người trên trái đất VN từ khoảng 40 vạn năm đến 4000 năm cách ngày nay . giờ đây chúng ta đi sâu tìm hiểu cuộc sống của họ .Người nguyên thuỷ ở giai đoạn nói trên chủ yếu là những người thời Hoà Bình Bắc Sơn,Hạ Long 
b. Dạy nội dung bài mới (36’)
H
?
H
?
H
?
?
H
?
H
?
?
H ?
H
?
H
?
H
?
?
H
?
G
?
H
?
H
?
H
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
G
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
Hoạt động của thầy ,trò
Nội dung cần đạt
đọc SGK
HS xem hình 25 hoắc công cụ đã phục chế 
Trong quấ trình kiếm sống người nguyên thuỷ VN đã làm gì để năng cao năng xuất lao động ?
=> họ tìm cách cải tiến công cụ lao động 
Công cụ chủ yếu làm bằng gì ?
=> bằng đá 
Hãy nêu sự tiến bộ về công cụ của người thời Hoà Bình – Bắc Sơn so với thời Sơn Vi ?
Công cụ ban đầu của người sơn vi ( đồ đá cũ ) được chế tác như thế nào ?
=> công cụ chỉ ghè đẽo các hòn cuội ven suối để làm rìu thô sơ 
Đến thời Hoà Bình – Bắc Sơn ( đồ đá giữa và mới ) người nguyên thuỷ VN đã chế tác công cụ lao động như thế nào ?
=> công cụ nhiều hình loại ,biết mài đá ,rìu mài vát 1 bên cho chuôi ntra cán ,chày 
=> biết dùng tre ,gõ ,xương ,sừng làm công cụ đồ dùng 
Nêu lại những công cụ và đồ dùng mới trong giai đoạn này ?
Trong số đó đồ dùng và công cụ nào quan trọng nhất ?
=>rìu mài lưỡi ,đò gốm ,cuốc đá việc làm Đồ gốm có gì khác so với việc làm công cụ bằng đá ?
=> gốm không phải là ngguyên liệu sẵn có như đá .Cũng không thể ghè dẽo làm công cụ như đá .Phải dùng đất sét dẻo nặn thành hình dụng cụ rồi đem nung khô cứng để dùng 
Việc làm đồ gốm có ý nghĩa gì ?kĩ thuật mài đá có ý nghĩa gì ?
=>chứng tỏ công cụ lao động được cải tiến là phát minh quan trọng có ý nghĩa => tăng thêm nguyên liệu ,loại hình công cụ ,đồ dùng cần thiết => nhờ đó người ngyên thuỷ có thể làm được nhiều đồ dùng khác nhau đời sống của người nguyên thuỷ năng cao 
Những điểm mới về công cụ sản xuất thời Hoà Bình ,Bắc Sơn là gì ?
=> công cụ sản xuất tinh sảo hơn 
Người tối cổ dựa vào đâu để tìm thức ăn kiếm sống 
=> hái lượm đào bới ,săn bắt 
Khác người tối cổ người tinh khôn thời Hoà Bình , Bắc Sơn đã phát minh ra điều gì ?
ý nghĩa của việc trồng trọt và chăn nuôi đối với đời sống của con người nguyên thuỷ ?
=>con người đã tạo ra được lương thực ,thức ăn cần thiết 
=> đỡ lệ thuộc vào thiên nhiên ,cuộc sống no đủ ổn định hơn , có tích trữ => đây là phát munh rất quan trọng vì đó là điểm xuất phát của mọi sự thay đổi mới sau này 
Người nguyên thuỷ Hoà Bình ,Bắc Sơn sống như thế nào ?
Chuyển ý :
Người nguyên thuỷ có tổ chuéc XH nhue thế nào ?
đọc SGK 
Trong những hang động ở Hoà Bình Bắc Sơn người ta đã phát hiện điều gì ?
=> phát hiện những lớp vỏ sò dày 3-4 m chứa nhiều công cụ xương thú 
Với phát hiện đó cho phép khảng điịnh điều gì ?
=> vùng núi nước ta có nhiều hang động ,mái đá .từ chỗ tạm chú người hoà Bình Bắc Sơn đã biến các hang động này thành nơi định cư lâu dài ( lấy hang động làm địa điểm trung tâm của 1 vùng đất nào đó )
=>họ đã bắt lượm các động vật nhuyễn thể :ốc ,sò để ăn và vất vỏ lại thành lớp dày 3- 4 m 
Nhờ đâu mà con người có thể định cư lâu dài ở 1 vùng đất nào đó 
=> công cụ cải tiến .họ biết trồng trọt và chăn nuôi 
Khi đã sống lâu dài ở 1 nơi số người ngày càng tăng lên con người phải làm gì để tránh khỏi những va chạm xích ,xung đột có thể xẩy ra trong nọi bộ( hoặc để làm ăn có nề nếp hơn )?
Phải có tổ chức không thể ai muốn làm gì cũng được ,không có người trên người dưới => lí do ra đời của gia đình thi tộc 
Vì sao những quan hệ XH dần dần được hình thành 
=>cuộc sống định cư con người tăng lên bao gồm già trẻ ,trai gái 
Quan hệ XH người Hoà Bình Bắc Sơn như thế nào ?
=> quan hệ huyết thống 
Tổ chức XH đầu tiên là gì ? tại sao ?
=> tôn vinh nười mẹ lớn tuổi nhaats lên làm người chỉ huy cao nhất 
=> ché độ thị tộc mẫu hệ là tổ chức XH đầu tiên của loài người .Lúc đó vị trí của người phụ nữ trong gia đình và XH rất quan trọng 
Kinh tế ;săn bắt ,hái lựôm cuộc sống phụ thuộc nhiều vào lao động của người pụ nữ 
Chuyển ý ; người nguyên htuỷ có đời sống tinh thần như thế nào ?
đọc SGK xem hình 26- 27 
Ngoài lao động sản xuất ngừời Hoà Bình,Bắc Sơn còn biết làm gì ?
=> làm đồ trang sức 
Có nhưng loại hình nào ?
=>khuyên tai .vòng tay 
đồ trang sức làm bằng gì ?
=>vòng ốc được xuyên lỗ ,vòng đeo tai ,tay bằng đá .chuỗi hạt bằng đất nung 
Tại sao đến thời Hoà Bình Bắc Sơn người nguyên thuỷ mới làm đồ trang sức ?
=> Cuộc sống ổn định ,định cư ,sản xuất phát triển=>con người có thời gian rảnh rỗi muốn làm đệp cho mình 
Theo em sự xuất hiện những đồ trang sức của người nguyên thuỷ có ý nghĩa như thế nào ?
=> cuộc sống vật chất của người nguyên thuỷ ngày càng cao ,ổn định 
=> bước đầu nghĩ đến cuộc sống tinh thần của mình 
Xem hình 27 em có nhận xét gì ?
=> họ biết vẽ trên bức vách hang động những hình mo tả cuộc cuộc sống tinh thần của mình => thể hiện quan hệ thị tộc ,tình mẹ con ,anh em ,này cang gắn bó 
Em thấy có sự khác biệt gì trên bức tranh ?( HS thảo luận ) 
=> đây là bức điêu khắc cổ trên vách đá khắc mặt 1 con thú và 3 mặt người 2mặt người nhìn thẳng 1 mặt người nhìn nghiêng => có sừng 
Hình mặt người có sừng cho phép chúng ta suy đoán điều gì ?
=> có tín ngưỡng con vật tổ - động vật ăn cỏ 
=> nghệ thuật thể hiện đơn sơ ,giản dị nhưng nhiều vẻ sinh động ,thú vị => thể hiện liên hệ cuộc sống con người với thế giới tâm linh
Trong nhiều hang động ở Hoà Bình Bắc Sơn , quỳnh văn hạ long người ta đã phát hiện những gì ?
=> phát hiện những bọ xương người chôn cất cẩn thận ,có một ,hai lưỡi cuốc đá được chon theo 
Tại sao người ta lại chon ngưòi chết cẩn thận ?
=>vì họ có mối quan hệ thân thiết 
Em có nhận xét gì về việc chôn công cụ sản xuất theo ngưòi chết 
HS thảo luận 
=>điều đó khảng định đời sống tinh thần của người nguyên thuỷ Bắc Sơn Hoà Bình pjhong phú hơn 
=> họ quan niệm người chết sang thế giới bên kia cũng phải lao động 
=> người hoà bình chôn theo tư thế nằm co bôi thổ hoàng đỏ ,công cụ 
=> người quỳnh văn nghệ an chôn ngồi xổm đầu tựa thành huyệt 
Em hãy nêu điểm mới trong đời sống tinh thần của người dân nguyên thuỷ ?
1 / Đời sống vật chất ( 12’)
- thời Sơn Vi => hoà bình bắc sơn người nguyên thuỷ luôn cải tiến công cụ lao động 
 +Sơn vi : ghè đẽo thô sơ 
 + Bắc Sơn : mài lưỡi ,làm đồ gốm 
họ biết trồng trọt chăn nuôi 
- sống ở hang ,dưới mái đá ,lều 
2 / Tổ chức xã hội (12’ )
- quan hệ xã hội hình thành 
=> quan hệ huyết thống 
tôn người mẹ lớn tuổi nhất lên làm chủ => chế độ thi tộc mẫu hệ 
3/ Đời sống tinh thần (12’)
+ biết làm đồ trang sức 
+ chôn người chết 
- đời sống tinh thần phong phú :
xã hội có sự phân biệt giàu 
nghèo 
 - cuộc sống ổn định phát triển, khá cao về mọi mặt 
c. Củng cố, luyện tập (3’)
Nêu những điểm mới trong dời sống vật chất tinh thần của người hoà bình bắc sơn ?
G : con người thời hoà bình bắc sơn đã khác trước nhờ trồng trọt chăn nuôi cuộc sống dần ổn định ngày càng tiến bộ .cuộc sống phong phú hơn ,tốt đẹp hơn .Đây là giai đoạn quan trọng mở đầu cho bước tiếp sau ,vượt qua thời nguyên thuỷ 
Làm bài tập lịch sử trong vở bài tập LS
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
- Nắm chắc nội dung bài học 
- Hoàn thiện bài tập trong SGK
- Chuẩn bị bài 10 những chuyển biến trong đời sống kinh tế theo câu hỏi SGK