Giáo án Lịch sử 6 - Bài 18: Trưng Vương và cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán

BÀI 18
TRƯNG VƯƠNG VÀ CUỘC KHÁNG 
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC HÁN
Tuần :2
Tiết: 2 
Ngày soạn: 20/1/2011
Ngày dạy: 22/1/2011
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC : 
	1. Kiến thức : 
- Sau thắng lợi, hai Bà Trưng tiến hành công cuộc xây dựng đất nước và giữ gìn nền độc lập -> những việc làm thiết thực đem lại quyền lợi cho nhân dân.
- Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán (42-43) 
	2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ: 
 Giáo dục tinh thần bất khuất dân tộc, ghi nhớ công lao các anh hùng dân tộc 
 	3. Kĩ năng :	
Đọc bản đồ lịch sử, làm quen phương pháp kể chuyện lịch sử.
II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS :
- Giáo viên : Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán
 Phóng to hình 44”Đền thờ Hai Bà Trưng”.	
- Học sinh : Trả lời câu hỏi SGk. Sưu tầm tư liệu liên quan
 Phương pháp: Gợi mở, phát vấn, trực quan, phân tích, thảo luận nhóm.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY :
	1. Kiểm tra bài cũ: 4’
- Vẽ sơ đồ bộ máy Châu Giao thời Hán	? Nhà Hán đưa người hán sang châu Giao nhằm mục đích gì ?.
-Tường thuật cuộc khởi nghĩa Hai Bà trưng năm 40 ?
2. Dạy học bài mới : 
	- Giới thiệu bài mới: 1’
-Cuộc khởi nghĩa do Hai bà trưng giành thắng lợi, quân Hán bị đánh bại. Hai Bà Trưng bắt tay xây dựng đất nước và giữ gìn nền độc lập vừa giành được. Còn nhà Hán có từ bỏ âm mưu chiếm nước ta chưa. Đó là nội dung chính bài học hôm nay.
Bài mới : 35’
TG
Hoạt động thầy
Hoạt động trò
Nội dung ghi
12’
23’
 HĐ1: Ghi nhớ những việc làm của Hai Bà Trưng sau khởi nghĩa thắng lợi 
PP: Vấn đáp, phân tích
Yêu cầu hs đọc mục 1
Thảo luận: 3’
H:Hai Bà Trưng đã có những việc làm gì sau khi giành lại độc lập ?
-Xác định Mê Linh trên bản đồ
H: Trưng Trắc được suy tôn làm vua có ý nghĩa gì ?
Chứng tỏ ý muốn khẳng định nền độc lập và sự đồng lòng nhấn trí các lạc tướng trao quyền điều khiển đất nước cho người phụ nữ có công đầu cùng toàn dân đánh đuổi quân đô hộ.
H:Hãy nêu những việc làm để xây dựng đất nước, gìn giữ độc lập thời Trưng Vương ?
H: Hãy nêu tác dụng, ý nghĩa của những việc làm của Trưng Vương ?
- Làm ổn định trật tự, bồi dưỡng sức dân cũng cố lực lượng, giữ gìn độc lập ,muốn đất nước độc lập lâu dài.
H: Được tin cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng thắng lợi, vua Hán có thái độ như thế nào?
H: Vì sao nhà Hán chỉ hạ lệnh chuẩn bị, mà không đán áp ngay cuộc khởi nghĩa ?
- Để phòng thủ đất nước Bà Trưng cử Bà Trưng Thiên, Lê Chân, Đô Dương đóng quân giữ các nơi hiểm yếu -> đối phó nhà Hán.
HĐ 2:Trình bày trên BĐ, nêu những nét chính về diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán
PP:Vấn đáp, trực quan, diễn giải
Sử dụng bản đồ Lực lượng và đường tiến quân của nhà Hán.
Yêu học sinh đọc SGK đoạn 1, 2 M2.
H: Quân Hán xâm lược nước ta như thế nào ?
 H: Vì sao Mã Viện được chọn làm chỉ huy đạo quân xâm lược?
-Mã Viện là một viên tướng lão luyện, nổi tiếng gian ác lại lắm mưu nhiều kế, 
Tổ chức thực hành: Lược đồ sách giáo khoa trang 51 hình 44: gắn đường tiến quân của địch.
H: Sau khi chiếm Hợp Phố, Mã Viện chỉ huy quân Hán tiến vào nước ta như thế nào ?
Cho HS đọc SGK giới thiệu về vùng đất Lãng Bạc.
 H:Lãng Bạc là vùng đất như thế nào 
H: Nghĩa quân Hai Bà Trưng chiến đấu ra sao ?
H:Khi nghe tin quân Hán kéo đến Lãng Bạc, Hai Bà Trưng đã kéo quân đến để nghênh chiến, việc này chứng tỏ điều gì?
GDTT: Tinh thần anh dũng 
Yêu cầu HS đọc đoạn in nghiêng M2
H: Tại sao Mã Viện lại nhớ về cùng đất này như vậy ?
H:Trước sự tấn công Mã Viện Hai Bà Trưng đã làm gì ?
H: Vì sao quân ta phải lui về Cổ Loa, Mê Linh?
H: Cuộc chiến đấu ở Cấm Khê như thế nào ?
H:Hai Bà Trưng đã hi sinh ra sao?
- Mã Viện đuổi theo, Hai Bà Trưng chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm Khê.
Dẫn chứng 
“Cấm Khê đến lúc hiểm nghèo
Chị em thất thế phải liều với sông”
H:Kết quả cuộc kháng chiến ?
-> Giáo dục tinh thần chiến đấu bất khuất của nhân dân ta, lòng biết ơn Hai Bà Trưng và những anh hùng đã hi sinh ( lập đền thờ Hai Bà (6/2-8/3DL)).
H:Vì sao ở khắp nơi trên đất nước ta, nhân dân đều lập đền thờ Hai Bà Trưng ?
H: Ý nghĩa cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
H: Hằng năm chúng ta kỷ niệm Hai Bà Trưng vào ngày nào ?
- Hs đọc SGK
-Thảo luận theo bàn 
TL: -Lên làm vua lấy hiệu là Trưng Vương, đóng đô ở Mê Linh.
TL:- Tin tưởng tài năng của Bà.
TL:- Phong chức tước.
-Cử chức vụ quan trọng.
-Xá thuế cho dân.
-Bãi bỏ các thứ lao dịch nặng nề
TL:- Dân hết khổ-> ấm no giữ gìn độc lập -> ủng hộ Hai Bà Trưng.
TL:-Rất tức giận hạ lệnh cho các quận miền Nam Trung Quốc chuẩn bị xe, thuyền, lương thực để sang đàn áp nghĩa quân.
TL:- Tình hình ở Trung Quốc đang khó khăn, nhà Hán còn phải lo đối phó với các cuộc đấu tranh của nông dân Trung Quốc.
- Đọc SGK
TL: Đầy đủ lương thực, vũ khí, Mã Viện là tướng chỉ huy
TL:Mã Viện từng chinh chiến ở phương Nam, lão luyện , nhiều mưu kế.
- Thực hành lược đồ.
-> Học sinh nhận xét phần làm của bạn.
TL: Chia quân thành 2 đạo thuỷ, bộ tiến vào nước ta
SGK đoạn in nghiêng
- Đọc SGK
TL: Chiến đấu quyết liệt. 
TLHai Bà quyết chiến đấu bảo vệ độc lập vừa mới giành được.
Đọc SGK
TL:Xuất phát từ nỗi sợ hãi trước tinh thần chiến đấu anh dũng, bất khuất của ND ta, 1 tướng giặc đã bỏ mạng.
TL:- Lui quân dần về Cấm Khê.
- Thực hành lược đồ: đường rút quân ta -> tấn công địch.
TL:Tương quan so sánh l2 nghiên về quân địch, quân ta tuy chiến đấu dũng cảm nhưng không thể thắng địch.
TL:-Aùc liệt, quân ta ra sức cản địch, giữ từng xóm làng tấc đất.
TL:-Lực lượng suy giảm không thể chống nổi quân giặc, Hai Bà Trưng đã nhảy xuống sông tự vẫn.
TL:- Cuộc kháng chiến tiếp tục đến tháng 11 năm 43 thì thất bại.
 TL:-Để tỏ lòng biết ơn Hai Bà Trưng à tỏ rõ ý chí quyết tâm bảo vệ độc lập.
TL:-Tiêu biểu cho ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta, nêu cao gương yêu nước quyết giành độc lập.
TL: -Ngày 8 tháng 3
1. Hai Bà Trưng đã làm gì sau khi giành lại được độc lập ?
-Trưng Trắc được suy tôn làm vua đóng đô ở Mê Linh.
-Phong tước cho người có công. Lạc tướng cai quản các quận. Bãi bỏ những luật pháp và lao dịch nặng nề. Xá thuế 2 năm liền cho dân
à Thể hiện ý chí quyết tâm của chính quyền độc lập.
2. Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Hán( 42- 43) đã diễn ra như thế nào ?
a. Diễn biến
 - Mã Viện chỉ huy 2 vạn quân tinh nhuệ, 2 nghìn xe, thuyền, dân phu sang đàn áp
 -Tháng 4 năm 42, quân Hán tấn công Hợp Phố, quân ta anh dũng chống trả rồi rút lui.
- Chiếm Hợp Phố, Mã Viện chia quân thành 2 đạo thuỷ, bộ tiến vào nước ta và hợp quân ở Lãng Bạc.
- Cuộc chiến đấu diễn ra quyết liệt ở Lãng Bạc
à ta lui về giữ Cổ Loa và Mê Linh rồi về Cấm Khê.
c. Kết quả:
 - Hai Bà Trưng chiến đấu oanh liệt và hi sinh ở Cấm Khê( tháng 3 năm 43)
- Cuộc kháng chiến tiếp tục đến tháng 11 năm 43 thì thất bại.
- Mùa thu năm 43, Mã Viện thu quân về nước, mười phần chỉ còn 4, 5 phần
d.Ý nghĩa: 
 Thể hiện ý chí quật cường bất khuất của dân tộc ta. Hai Bà Trưng nêu cao gương yêu nước giành độc lập.
3. Củng cố: 4’
 	- Thống kê các sự kiện chính vào bảng sau:
Năm
Sự Kiện
- 179 TCN
- 111 TCN
- 3 / 40
- 42 - 43
	- Giáo viên lấy bài 5 học sinh nắm kiến thức học sinh.
4. Dặn dò : 1’
- Học thuộc bài trả lời hai câu hỏi cuối sách giáo khoa bài học.
- Xem trước SGK bài 19. Soạn câu 1, 2	bài 19 trang 54.
* Nhận xét – Rút kinh nghiệm: