Giáo án Hướng nghiệp 9 - Chủ đề 5: Thông tin về thị trường lao động

Chủ đề 5 
THÔNG TIN VỀ THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG
I- Mục tiêu: 
 - Hiểu được khái niệm “thị trường lao động”, “việc làm” và biết được những lĩnh vực sản xuất thiếu nhân lực, đòi hỏi sự đáp ứng của thế hệ trẻ.
 - Biết cách tìm thông tin về một số lĩnh vực nghề cần nhân lực.
 - Chuẩn bị tâm lí sẵn sàng đi vào lao động nghề nghiệp.
II-Chuẩn bị: 
 1/ Giáo viên : Đọc và sưu tầm trên báo chí về 1 số nghề đang phát triển mạnh; liên hệ với cơ quan lao động ở địa phương để biết được thị trường lao động .
 2/ Học sinh: Tìm hiểu nhu cầu lao động ở 1 số lĩnh vực nghề nghiệp ở địa phương.
III-Tiến trình: 
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung
* Hoạt động 1: Việc làm và nghề nghiệp.:
GV cho học sinh hoạt động nhóm thảo luận câu hỏi:
1/ Có thực ở nước ta quá thiếu việc làm không? Vì sao ở 1 số địa phương có việc làm mà không có nhân lực?
2/ Ý nghĩa của chủ trương “mỗi thanh niên phải nâng cao năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn, tự tạo ra được việc làm”.
a/ Việc làm: Mỗi công việc trong sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cần đến một lao động thực hiện trong một thời gian và không gian xác định được coi là một việc làm. Thông qua việc làm, người lao động có thu nhập (tiền, ) đáp ứng nhu cầu sinh sống hàng ngày.
 - Những việc làm không nhằm mục tiêu lao động kiếm sống thì không thuộc nội hàm của khái niệm việc làm (công tác từ thiện  )
 - Trong nhiều năm qua, ở nước ta việc làm đang trở nên bức xúc bỡi các lí do sau:
+ Dân số tăng quá nhanh,
+ Hệ thống ngành nghề chưa phát triển, 
+ Rất nhiều thanh niên không đi học nghề, chạy theo các kì thi đại học, tốt nghiệp đại học nhưng chưa có việc làm
+ Thành thị có quá đông người chờ việc, vùng xa cách thành phố thì thiếu người làm.
+ Hiện nay có rất nhiều người làm việc không đúng với chuyên môn đào tạo.
b/ Nghề: Nói đến nghề là phải nghĩ đến yêu cầu đào tạo.
Mỗi nghề có yêu cầu riêng về những hiểu biết (tri thức) nhất định về chuyên môn và những kĩ năng (trình độ) tương ứng. Người ta phân kĩ năng lao động nghề nghiệp theo những trình độ khác nhau, và gọi mỗi trình độ đó là một bậc của tay nghề.
* Hoạt động 2 : Thị trường lao động.
GV cho học sinh hoạt động nhóm thảo luận câu hỏi:
1/ Thế nào là thị trường lao động?
2/ Tại sao việc chọn nghề của con người phải căn cứ vào nhu cầu của thị trường lao động.
3/ Vì sao mỗi người cần nắm vững một nghề và biết làm một số nghề.
4/ Vì sao thị trường lao động hiện nay luôn thay đổi?
a/ Khái niệm về thị trường lao động: Trong thị trường lao động, Lao động được thể hiện như một hàng hoá, nghĩa là nó được mua dưới hình thức tuyển chọn, kí hợp đồng ngắn hạn hoặc dài hạn  và được bán – tức là được người có sức lao động thoã thuận với bên có yêu cầu nhân lực ở các phương tiện: tiền lương, các khoản phụ cấp, chế độ phúc lợi, chế độ bảo hiểm 
b/ Một số yêu cầu của thị trường lao động hiện nay.
+ Tuyển chọn lao động có trình độ học vấn cao.
+ Biết sử dụng máy vi tính và thông thạo ít nhất một ngoại ngữ.
+ Lao động có sức khoẻ thể chất và tinh thần.
c/ Một số nguyên nhân làm thị trường lao động luôn thay đổi:
+ Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế do quá trình công nghiệp hoá đất nước sẽ kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu lao động. (không phải chuyển đổi địa bàn mà chuyển đổi nghề nghiệp)
+ Do nhu cầu tiêu dùng ngày càng đa dạng, đời sống nhân dân được cải thiện nên hàng hoá luôn thay đổi mẫu mã.
+ Việc thay đổi nhanh chóng các công nghệ cũng làm cho thị trường lao động khắt khe hơn với trình độ kĩ năng nghề nghiệp.
Hoạt động 3. Một số thị trường lao động cơ bản.
GV cho học sinh hoạt động nhóm thảo luận câu hỏi: 
+ Ở nước ta có bao nhiêu thị trường lao động ? Nêu tên các thị trường lao động đó.
+ Trong các thị trường lao động đó, em thích thị trường nào, vì sao?
+ Em hiểu gì về thị trường xuất khẩu lao động?
a/ Thị trường lao động nông nghiệp.
+ Khu vực trồng cây lương thực, thực phẩm: lúa, ngô, khoai 
+ Chăm sóc và khai thác: cao su, cà phê, chè, bông, chuối, quýt, cam, bưởi, thanh long 
+ Chăn nuôi: Bò, lợn, ngựa, dê, gà, vịt 
+ Khai thác, chế biến hải, thuỷ sản: Tôm, cá. Mực 
+ Trồng rừng, bảo vệ rừng, khai thác và chế biến gỗ 
b/ Thị trường lao động công nghiệp.
+ Khai thác quặng, than đá, dầu mỏ, khí đốt, vàng bạc, đá quí 
+ Đường giao thông thuỷ, bộ đường sắt, hàng không đang cần nhiều nhân lực.
+ Sản xuất giày, dép, quần áo may sẵn  để xuất khẩu.
+ Công nghiệp hoá chất, vật liệu mới, vật liệu xây dựng, bào chế thuốc, đóng đồ gỗ 
+ Bảo vệ môi trường, giữ gìn sinh thái, xử lý chất thải 
c/ Thị trường lao động dịch vụ.
+ Dịch vụ cắt tóc, sửa móng tay, chữa ống nước, sửa đồng hồ, sửa máy ảnh, sửa dụng cụ gia đình, may quần áo 
+ Dịch vụ chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, dịch vụ kế hoạch hoá gia đình, dịch vụ ăn uông, giải khát 
+ Dịch vụ vui chơi, giải trí, trò chơi điện tử, dịch vụ mạng thông tin 
+ Dịch vụ ngân hàng, bảo hiểm, truyền thông, bưu điện 
d/ Một số thông tin về thị trường lao động khác.
+ Thị trường lao động công nghệ thông tin.
+ Thị trường xuất khẩu lao động.
+ Thị trường lao động trong ngành dầu khí.
IV/ Đánh giá kết quả chủ đề
GV đánh giá tinh thần tham gia học tập chủ đề của học sinh.
V. Hướng dẫn hs tự học ở nhà
Tiếp tục tìm hiểu nhu cầu lao động ở 1 số lĩnh vực nghề nghiệp ở địa phương.
Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm tự xác định năng lực bản thân ( mẫu GV photo)
VI. Rút kinh nghiệm
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------