Giáo án Hóa học lớp 8 - Mai Ngọc Liên - Tuần 07 - Tiết 13 - Bài 10: Hoá Trị (tiết 1)

Tuần: 07 Ngày soạn: 28/09/2010
Tiết : 13	 Ngày dạy : 29/09/2010
BÀI 10. HOÁ TRỊ (T1)
I/ Mục tiêu: Sau bài này HS phải: 
1. Kiến thức : -Biết hoá trị của một số nguyên tố và nhóm nguyên tử thường gặp .
 - Nắm được quy tắc hoá trị và áp dụng làm một số bài tập.
2. Kỹ năng : - Tính hoá trị của một nguyên tố khi biết CTHH của hợp chất và hóa trị của nguyên tố kia ( nhóm nguyên tử ).Lập CTHH khi biết hoá trị của 2 nguyên tố hoặc nhóm nguyên tử .
3. Thái độ : - Giúp HS yêu thích môn học để học tập tốt hơn .
II/ Đồ dùng dạy học :
 1. GV: Bảng 1,2 trang 42 ,43 SGK 
 2. HS: Thuộc KHHH của một số nguyên tố ở bảng 1 trang 42 
 Xem lại cấu tạo nguyên tử .
III/ Hoạt động dạy học:
1/ Kiểm tra bài cũ: 
2.Kiểm tra 15’: 
A.Traéc nghieäm khaùch quan: ( 3ñieåm )
Keát hôïp YÙ ôû coät A vôùi YÙ ôû coät B ñeå ñöôïc moät caâu phuø hôïp nhaát ñieàn vaøo coät C
A
B
C
1/ Nguyeân töû laø haït... 
2/ Haït nhaân taïo bôûi ..... 
3/ Electron luoân chuyeån ñoäng 
4/ Trong moãi nguyeân töû
a/ Haït proton vaø notron 
b/Soá proton baèng soá Elùectron c/ Quanh haït nhaân vaø saép xeáp thaønh töøng lôùp 
d/ Voâ cuøng nhoû vaø trung hoaø veà ñieän 
 1........
 2........ 
 3........
 4........
B: TỰ LUẬN ( 7 ĐIỂM)
1. ( 3 điểm ) ViÕt CTHH cña c¸c hîp chÊt sau 
a. Ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nh«m vµ 3 nguyªn tö oxi: 
b. Ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nit¬:
c. Ph©n tö gåm 1 nguyªn tö canxi, 1 nguyªn tö cacbon vµ 3 nguyªn tö oxi: 
2. ( 4 điểm ) Mét hîp chÊt B cã ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nguyªn tè X liªn kÕt víi 1 nguyªn tö nguyªn tè oxi, n¨ng h¬n ph©n tö hi®r« 31 lÇn. 
 a, X¸c ®Þnh ph©n tö khèi cña hîp chÊt?
 b, X¸c ®Þnh nguyªn tö khèi cña X? Tªn gäi? KHHH
ĐÁP ÁN VÀ BIỂU ĐIỂM
A. Traéc nghieäm khaùch quan: ( 3ñieåm)
d, a, c, b mỗi ý đúng 0,75 điểm
B.TỰ LUẬN 7 ĐIỂM
1. ViÕt CTHH cña c¸c hîp chÊt sau 
a. Ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nh«m vµ 3 nguyªn tö oxi: Al2O3 1điểm
b. Ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nit¬: N2 1 điểm
c. Ph©n tö gåm 1 nguyªn tö canxi, 1 nguyªn tö cacbon vµ 3 nguyªn tö oxi: CaCO3 1 điểm
2. V ì hîp chÊt B cã ph©n tö gåm 2 nguyªn tö nguyªn tè X liªn kÕt víi 1 nguyªn tö nguyªn tè oxi, n¨ng h¬n ph©n tö hi®r« 31 lÇn. nên ta có,
 2.X + O = 31 .2 . H 1điểm
 2.X + 16 = 31 .2 . 1
 2.X = 62 -16
 2.X = 46
 X = 23 1điểm 
 Vậy X là natri 1điểm – KHHH là Na 1điểm 
3/ Hoạt động dạy học: Như đã biết, nguyên tử có khả năng liên kết với nhau và hoá trị là con số biểu thị khả năng đó. Biết được hoá trị, ta sẽ hiểu và viết đúng cũng như lập được CTHH của hợp chất. Nhưng hóa trị của 1 nguyên tố được xác định bằng cách nào? Để giải thích những vấn đề trên, chúng ta tìm hiểu về hóa trị.
 HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI HỌC
HOẠT ĐỘNG 1 : Tìm hiểu cách xác định hoá trị một nguyên tố như thế nào?
- GV: Quy ước H hoá trị I.
- GV: Lấy ví dụ chứng minh H có hoá trị I.
- GV khẳng định : Căn cứ vào số nguyên tử H liên kết với 1 nguyên tử của nguyên tố khác ® Hoá trị của nguyên tố đó .
- GV: Dựa vào khả năng liên kết của O => O hoá trị II.
-GV: Hướng dẫn HS lấy ví dụ.
-GV: Hướng dẫn cách xác định hoá trị của nhóm nguyên tử dựa vào khả năng liên kết của chúng
-HS: Ghi vở.
-HS: Lấy ví dụ theo hướng dẫn của GV.
-HS: Lắng nghe và ghi nhớ.
-HS :Theo dõi và ghi vở.
-HS: Lấy ví dụ.
-HS: Theo dõi, lấy ví dụ cùng GV và ghi vở.
I- Hóa trị của một nguyên tố được xác định bằng cách nào? 
1.Cách xác định
- H có hoá trị I® nguyên tử của nguyên tố khác liên kết được với bao nhiêu H thì nguyên tố đó có hoá trị bấy nhiêu.
+ HCl (Axitclohiđric)® Cl(I).
+ NH3 (Amoniăc): ® N(III). 
- O có hoá trị II.
+ Na2O: ® Na hoá trị I.
+ CaO:® Ca hoá trị II.
- Xác định hoá trị của nhóm nguyên tử cũng tương tự.
HOẠT ĐỘNG 2: Kết luận
-GV hỏi: Cl(I), O(II), S(II), SO4(II) => Hoá trị là gì? 
-GV hỏi: Hoá trị được xác định bằng cách nào ? Cách ghi hoá trị?
-GV: Hướng dẫn cách tra cứu bảng 1,2 SGK/42 , 43.
-HS: Trả lời.
-HS: Xác định theo hoá trị của H và O. Hoá trị được ghi bắng số La Mã.
-HS: Tra bảng hoá trị theo hướng dẫn của GV.
2- Kết luận : 
- Hoá trị là con số biểu thị khả năng liên kết của nguyên tử nguyên tố này với nguyên tử nguyên tố khác .
- Hoá của H là I và O là II. 
- Hoá trị được ghi bằng số La Mã.
HOẠT ĐỘNG 3: Tìm hiểu quy tắc hoá trị
- GV: Gọi a, b là hóa trị của A, B
- GV: Đưa ra công thức hoá trị. 
- GV: YC HS rút ra quy tắc. 
- GV: Cho HS làm BT 
BT: Ap dụng quy tắc hoá trị hãy xác định đối với các chất sau: Ca(OH)2, Ca(OH)2CO2.
- GV: NX và bổ sung (nếu có )
- GV: Quy tắc chỉ vận dụng chủ yếu cho các hợp chất vô cơ.
- HS: Lắng nghe 
- HS: Lắng nghe. 
- HS: Trả lời .
- HS: Làm BT. 
- HS: Lắng nghe.
- HS: Lắng nghe.
II- QUY TẮC HOÁ TRỊ : 
1- Qui tắc : 
A,B : là kí hiệu hoá học của nguyên tố.
 x.a = y.b
Tích của chỉ số và hoá trị của nguyên tố này bằng tích của chỉ số và hoá trị của nguyên tố kia .
 + Ca(OH)2 1 xII = 2 x I 
 + CO2 1 xIV = 2xII
 + FeO 1xII = 1x II
phiÕu häc tËp 1 
B¶ng 1
STT
Tªn chÊt
CTHH
Hãa
 trÞ H
Kh¶ n¨ng liªn 
kÕt cña c¸c nguyªn tö víi nguyªn tö H
Hãa trÞ 
cña
nguyªn tè kh¸c
1
Axit clohi®ric
HCl
I
Cl liªn kÕt vãi...
Cl hãa trÞ I
2
N­íc
H2O
I
O liªn kÕt víi....
O hãa trÞ...
3
KhÝ am«nia
NH3
I
N liªn kÕt víi...
N hãa trÞ...
4
KhÝ metan
CH4
I
C liªn kÕt víi.....
C hãa trÞ ..
 B¶ng 2
STT
Tªn chÊt
CTHH
Hãa
 trÞ H
Kh¶ n¨ng liªn kÕt cña nhãm nguyªn tö víi nguyªn tö H
Hãa trÞ 
cña
nhãm nguyªn tö
1
Axit sunfuric
H2SO4
I
Nhãm SO4 liªn kÕt vãi....
(SO4) cã hãa trÞ .....
2
Axit photphoric
H3PO4
I
Nhãm PO4 liªn kÕt víi....
(PO4) cã hãa trÞ...
3
Axit nitric
HNO3
I
Nhãm NO3 liªn kÕt víi...
(NO3) cã hãa trÞ...
phiÕu häc tËp 2
STT
Tªn chÊt
CT
HH
Hãa trÞ O
Kh¶ n¨ng liªn kÕt cña c¸c nguyªn tö víi nguyªn tö O
Hãa trÞ
cña nguyªn 
tè kh¸c
1
Natri oxÝt
Na2O
II
... liªn kÕt vãi 1O
Na hãa trÞ I
2
Canxi oxÝt
CaO
II
1Ca liªn kÕt víi....
Ca hãa trÞ...
3
Nh«m oxÝt
Al2O3
II
...liªn kÕt víi...
Al hãa trÞ...
4
L­u
huúnh ®ioxÝt
SO2
II
... liªn kÕt víi.....
S hãa trÞ ..
IV/ Kiểm tra-đánh giá: 5’
Hãy xác định hoá trị của (P, Ca) trog hợp chất sau: P2O5, CaCO3.
 Áp dụng quy tắc hoá trị cho 2 công thức hoá học trên. 
C©u 1: H·y x¸c ®Þnh hãa trÞ cña mçi nguyªn tè trong c¸c hîp chÊt sau ®©y:
a. KH: Nguyªn tè K cã hãa trÞ ............... 	b. H2S: Nguyªn tè S cã hãa trÞ ................ 
c. SiO2: Nguyªn tè Si cã hãa trÞ ................ d. H2 SO4: Nhãm SO4 cã hãa trÞ ................ 
 e. FeO: Nguyªn tè Fe cã hãa trÞ ............... f. HNO3: Nhãm NO3 cã hãa trÞ ....................
 	 C©u 2. C¸c CTHH sau c«ng thøc nµo ®­îc viÕt ®óng,c«ng thøc nµo viÕt sai
( §¸nh dÊu x vµo c©u tr¶ lêi ®óng hoÆc sai)	
Stt
CTHH
§óng
Sai
1
K3O ( K cã hãa trÞ I)
2
CaO ( Ca cã hãa trÞ II)
3
Na2O ( Na cã hãa trÞ I)
4
ZnCl3 ( Zn cã hãa trÞ II, Cl cã hãa trÞ I)
5
CO4 ( C cã hãa trÞ IV)
 - GV thu bµi vÒ chÊm, treo b¶ng phô cho 3 HS lªn tr×nh bµy.
 - HS kh¸c nhËn xÐt, bæ sung ( nÕu cÇn)
V/ Dặn dò: Học thuộc hoá trị của một số nguyên tố , nhóm nguyên tử trong bảng 1,2 trang 42, 43.
 Làm BT 1, 2, 3a, 4a SGK/ 37, 38.
 Chuẩn bị bài : Hoá trị (T2).
VI/ Rút kinh nghiệm giờ dạy