Giáo án Hóa học lớp 11 - Tiết 17 - Bài 11: Axit photphoric và muối photphat

Tiết 17. Bài 11
Axit photphoric và muối photphat
Ngày soạn: ...... / ...... / 20 ......
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
11a
I. Mục tiêu bài học:
	1. Kiến thức:
- HS bieỏt: Caỏu taùo phaõn tửỷ, tớnh chaỏt vaọt lớ, ửựng duùng, phửụng phaựp ủieàu cheỏ axit 	photphoric vaứ muoỏi photphat; nhaọn bieỏt ion PO43-.
	- HS hieồu: Tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa axit axit photphoric vaứ muoỏi photphat.
	2. Kỹ năng:
	- Vieỏt coõng thửực caỏu taùo cuỷa H3PO4.
	- Vieỏt caực PTHH daùng phaõn tửỷ vaứ ion thu goùn chửựng minh tớnh chaỏt cuỷa H3PO4 vaứ muoỏi 
 photphat.
	- Phaõn bieọt axit H3PO4, muoỏi photphat baống phửụng phaựp hoaự hoùc.
	- Giaỷi caực baứi taọp hoaự hoùc; tớnh khoỏi lửụùng H3PO4 ủửụùc saỷn xuaỏt, tớnh phaàn traờm khoỏi 	lửụùng cuỷa muoỏi photphat trong hoón hụùp vaứ moọt soỏ baứi taọp khaực coự noọi dung lieõn quan.
	3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
	Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
Duùng cuù: oỏng nghieọm, oỏng huựt nhoỷ gioùt, ủuừa thuyỷ tinh.
Hoaự chaỏt: nửụực caỏt, muoỏi Na3PO4, AgNO3, NaCl, NaNO3, Ca3(PO4)2, NaH2PO4, H3PO4, NaOH.
Moọt soỏ phieỏu giao vieọc ủeồ HS tớch cửùc xaõy dửùng kieỏn thửực mụựi.
IV. Tiến trình bài giảng:
	1. ổn định tổ chức lớp: (1')
	2. Kiểm tra bài cũ: (5')
	a/ Trỡnh baứy tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa photpho. Vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng minh hoaù.
	b/ Trong phaỷn ửựng nhieọt phaõn Fe(NO3)3 coự toồng caực heọ soỏ caõn baống laứ:
	A) 5	B) 7	C) 9	D) 21
	3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
5'
* Hoạt động 1:
GV hửụựng daón HS hoaùt ủoọng xaõy dửùng kieỏn thửực mụựi.
+ Vieỏt CTCT cuỷa axit photphoric.
+ Xaực ủũnh soh cuỷa P.
HS vieỏt CTCT cuỷa axit photphoric, ủaỷm baỷo hoaự trũ P(V), O(II) H(I) vaứ xaực ủũnh soh cuỷa P (+5) theo qui taộc.
AXIT PHOTPHORIC
I. CAÁU TAẽO PHAÂN TệÛ
CTPT 
 soh (P): +5
5'
* Hoạt động 2:
- GV cho HS quan saựt loù ủửùng axit H3PO4 vaứ ủoùc SGK trang 51.
- GV Nhaộc laùi sụ lửụùc:
HS quan saựt loù ủửùng H3PO4, keỏt hụùp SGK vaứ nhaọn xeựt veà maứu saộc, traùng thaựi, nhieọt ủoọ noựng chaỷy, tớnh tan, tớnh bay hụi tớnh ủoọc.
 II. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ (SGK)
( -Tinh theồ trong suoỏt.
- NC: 42,50C
- Raỏt haựo nửụực, deó chaỷy rửừa
- Tan voõ haùn trong nửụực.
- Axit thửụứng duứng daùng ủaởc, saựnh, khoõng maứu noàng ủoọ 85% )
10'
* Hoạt động 3:
GV hửụựng daón HS nghieõn cửựu tớnh chaỏt cuỷa H3PO4 trong SGK 51.
GV trong dung dũch H3PO4 coự nhửừng thaứnh phaàn naứo chớnh ( ion, phaõn tửỷ) cuỷa axit H3PO4 ?.
GV dửùa vaứo ủaởc ủieồm moọt soỏ ion do axit H3PO4 phaõn li ra, dửù ủoaựn axit H3PO4 coự khaỷ naờng taùo ra ủửụùc nhửừng loaùi muoỏi naứo?.
GV. Ngoaứi khaỷ naờng laứm giaỏy quyứ maứu ủoỷ H3PO4 coứn coự nhửừng tớnh chaỏt naứo?.
GV. hửụựng daón HS lửu yự sửù taùo thaứnh caực saỷn phaồm muoỏi khaực nhau phuù thuoọc vaứo tổ leọ: soỏ mol cuỷa chaỏt taực duùng vaứ axit.
GV coự theồ laỏy vớ duù cuù theồ vaứ phaõn tớch roừ cho HS vớ duù
 a= 1,5 vaứ a = 2,5 ( neỏu coự thụứi gian hoaởc ủeồ phaàn cuỷng coỏ)
+ HS nghieõn cửựu tớnh chaỏt cuỷa H3PO4 trong SGK 51.
+ HS vieỏt phửụng trỡnh phaõn li 3 naỏc thuaọn nghũch cuỷa axit H3PO4 trong dd nửụực.
+ Y/C: Caực ion: , , , vaứ H3PO4. Goùi teõn caực saỷn phaồm naứy.
+ HS vieỏt caực phaỷn ửựng dửụựi daùng phaõn tửỷ , ion ủaày ủuỷ vaứ thu goùn.
( Sau ủoự GV nhaọn xeựt, ủaởt vaỏn ủeà vaứ xaõy dửùng thaứnh noọi dung baứi hoùc)
HS vieỏt PTHH thu goùn cuỷa caực phaỷn ửựng naứy.
III. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOẽC 
1. Tớnh axit:
H3PO4 laứ axit 3 naỏc, coự ủoọ maùnh trung bỡnh, phaõn li 3 naỏc thuaọn nghũch trong dung dũch nửụực.
H3PO4 +
+
+
dd H3PO4 chuyeồn giaỏy quyứ thaứnh maứu ủoỷ.
2. Taực duùng vụựi bazụ, oxit bazụ, muoỏi vaứ kim loaùi.
a) Vụựi bazụ: Vớ duù vụựi NaOH.
ẹaởt: 
Neỏu a= 1:
NaOH + H3PO4" NaH2PO4+ H2O
OH- + H+ " H2O
Neỏu a = 2
2NaOH + H3PO4" Na2HPO4+2H2O
OH- + H+ " H2O
Neỏu a = 3
3NaOH + H3PO4" Na3PO4+ 3H2O
OH- + H+ " H2O.
Tuyứ theo tổ leọ maứ taùo neõn caực saỷn phaồm muoỏi khaực nhau:
Neỏu 1< a < 2 xaỷy ra p/ửự ( 1) vaứ (2)
Neỏu 2 < a < 3 xaỷy ra p/ửự ( 2) vaứ (3)
b) Vụựi oxit bazụ (Vớ duù HS vieỏt)
c) Vụựi muoỏi ( Vớ duù Na2CO3 HS vieỏt)
d) Vụựi kim loaùi ( vớ duù vụựi Mg HS vieỏt).
3. Axit H3PO4 khoõng coự tớnh oxi hoaự nhử axit HNO3, vỡ trong dung dũch ion raỏt beàn vửừng. 
5'
* Hoạt động 4:
GV ?
a) Trong PTN axit H3PO4 ủửụùc ủieàu cheỏ baống caựch naứo ?
b) Trong Coõng nghieọp axit H3PO4 ủửụùc saỷn xuaỏt baống caựch naứo ?
GV cho HS ủoùc trong SGK.
HS ủoùc SGK vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi cuỷa GV.
HS vieỏt PTHH.
HS ủoùc vaứ toựm taột thoõng tin SGK trang 52.
IV. ẹIEÀU CHEÁ 
1. ẹieàu cheỏ: 
a) PTN:
OÂxi hoa ựP baống HNO3ủaởc.
P + 5HNO3ủ +5NO2+ H2O
b) Trong coõng nghieọp.
* Axit H2SO4 ủaởc + quaởng apatit hoaởc photphorit:
Ca3(PO4)2 3H2SO4 ủaởc 2H3PO4 + 3CaSO4$
 Loùc taựch CaSO4, laỏy H3PO4 ( khoõng tinh khieỏt).
* ẹieàu cheỏ H3PO4 tinh khieỏt.
- ẹoỏt P: 4P + 5O2 " 2P2O5
- Taực duùng nửụực:P2O5+3H2O" 2H3PO4 
V. ệÙNG DUẽNG 
H3PO4 duứng ủieàu cheỏ muoỏi photphat vaứ saỷn xuaỏt phaõn laõn, coõng nghieọp dửụùc phaồm.
10'
* Hoạt động 5:
GV neõu caõu hoỷi axit H3PO4 taùo ủửụùc nhửừng loaùi muoỏi naứo ? Cho vớ duù minh hoaù veà muoỏi photphat, muoỏi ủihiro photphaựt, muoỏi hiủrophotphat
GV cho HS ủoùc SGK vaứ sau ủoự laọp baỷng toựm taột thaứnh noọi dung baứi hoùc , laỏy vớ duù:
GV ủeồ nhaọn bieỏt caực muoỏi photphat tan vaứ axit H3PO4 ta laứm nhử theỏ naứo?
HS nghieõn cửựu SGK vaứ laỏy caực vớ duù veà veà muoỏi photphat, muoỏi ủihiro photphaựt, muoỏi hiủrophotphat
HS nghieõn cửựu SGK, quan saựt thớ nghieọm vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi.
HS dửùa vaứo SGK ủeồ traỷ lụứi.
B. MUOÁI PHOT PHAT
Muoỏi cuỷa axit H3PO4 goùi laứ muoỏi photphat, goàm 3 loaùi:
- Muoỏi ủihiủro photphat: VD
- Muoỏi hiủro photphat: VD
- Muoỏi photphat: VD
I. TÍNH TAN
Lửu yự: Trong ủoự muoỏi Ag3PO4 khoõng tan trong nửụực, coự maứu vaứng duứng laứm daỏu hieọu nhaọn bieỏt ion PO43-.
II. NHAÄN BIEÁT MUOÁI PHOTPHAT
Duứng dung dũch AgNO3, taùo keỏt tuỷa maứu vaứng cuỷa Ag3PO4.
3Ag+ + PO43- " Ag3PO4$ maứu vaứng tan trong axit maùnh.Vaọy, dd AgNO3 laứ thuoỏc thửỷ nhaọn bieỏt caực muoỏi photphat tan . 
	4. Củng cố bài giảng: (3')
Haừy phaõn bieọt baống phửụng phaựp hoaự hoùc 3 dung dũch muoỏi ủửùng trong ba loù maỏt nhaừn ủoự laứ Na3PO4, NaCl vaứ NaNO3.
	5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
	Bài 2, 3, 4, 5 trang 53 -54 SGK.
V. Tự rút kinh nghiệm sau bài giảng:
 ............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyên môn duyệt
Ngày ...... / ...... / 20 ......