Giáo án Hóa học 9 - Tiết 48, Bài 38: Benzen - Trần Thị Ngọc Hiếu

Tuần 25 Ngày soạn: 15/02/2013
Tiết 48 Ngày dạy : 26/02/2013	 BÀI 38: BENZEN
 Công thức phân tử : C6H6 Phân tử khối: 78
I. MỤC TIÊU: Sau bài này HS phải:
1. Kiến thức: Biết được:
- Công thức phân tử, công thức cấu tạo, đặc điểm cấu tạo của benzen.
- Tính chất vật lí: Trạng thái, màu sắc, tính tan trong nước, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi , độc tính.
- Tính chất hóa học: Phản ứng thế với brom lỏng (có bột Fe, đun nóng), phản ứng cháy, phản ứng cộng hiđro. 
- Ứng dụng: Làm nhiên liệu và dung môi trong tổng hợp hữu cơ.
2. Kĩ năng: 
- Quan sát thí nghiệm, mô hình phân tử, hình ảnh thí nghiệm, mẫu vật, rút ra được đặc điểm về cấu tạo phân tử và tính chất.
- Viết các PTHH dạng công thức phân tử và CTCT thu gọn
- Tính khối lượng benzen đã phản ứng để tạo thành sản phẩm trong phản ứng thế theo hiệu suất.
3. Thái độ: 
- Giúp HS yêu thích môn học để vận dụng vào trong cuộc sống. 
4. Trọng tâm: 
- Cấu tạo và tính chất hóa học của benzen. Học sinh cần biết do phân tử benzen có cấu tạo vòng sáu cạnh đều trong đó có ba liên kết đơn C-C luân phiên xen kẽ với ba liên kết đôi C=C đặc biệt nên benzen vừa có khả năng cộng, vừa có khả năng thế (tính thơm) .
II. CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng dạy học: 
a. GV: 
- Mô hình phân tử benzen dạng rỗng . 
- Thí nghiệm benzen tác dụng với brom và cháy trong không khí .
b. HS: Xem trước bài mới. 
2. Phương pháp: 
- Thảo luận nhóm - Trực quan – Đàm thoại
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp: (1’): 9A1./ 9A2/ 9A3/ 
2. Kiểm tra 15’:
Câu 1(3đ): Viết công thức cấu tạo của C4H10, C4H8
Câu 2(7đ): So sánh cấu tạo và tính chất hóa học của metan, axetilen, etilen. 
Đáp án: ( mỗi đáp án đúng đạt 1đ).
Câu 2: So sánh cấu tạo và tính chất hóa học của metan, axetilen, etilen theo bảng sau: 
Metan
Etilen
Axetilen
Cấu tạo phân tử
- Có liên kết đơn (0,25đ)
- Có liên kết đôi(0,25đ)
- Có liên kết ba (0,25đ)
Phản ứng cháy
CH4 +O2CO2 +H2O(1đ)
CH4 +O2CO2 +H2O (1đ)
CH4 +O2
CO2 + H2O(1đ)
Phản ứng thế
CH4+Cl2CH3Cl + HCl (1đ)
Không
(0,25đ)
Không
Phản ứng cộng
Không
C2H4 + Br2
C2H4Br2 (1đ)
C2H2 +2Br2
C2H4Br4(1đ)
3. Bài mới: 
a. Giới thiệu bài: Benzen là hiđrocacbon có cấu tạo khác với metan, etilen, axetilen . Vậy benzen có cấu tạo và tính chất như thế nào? Công thức phân tử và kí hiệu hoá học là gì ?
b. Các hoạt động chính: 
Hoạt động củaGV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1. Tìm hiểu tính chất vật lí của benzen(5’).
-GV: Cho HS quan sát bình đựng Benzen để từ đó HS có thể nhận biết được tính chất vật lý của Benzen.
GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm.
- Cho Benzen vào nước lắc nhẹ. klaHHHHHhhhhhhhhhhhh ll
- Cho vài giọt dầu ăn vào Benzen.
- GV: Gọi đại diện nhóm nhận xét : Trạng thái, màu sắc , tính tan,... của benzen và các tính chất vật lý 
- HS: Phát biểu tính chất vật lý của benzen.
- HS: Các nhóm tiến hành thí nghiệm . 
- GV: Đại diện nhóm nhận xét các tính chất vật lý của benzen.
I. Tính chất vật lí
- Benzen là chất lỏng, không màu, không tan trong nứơc, nhẹ hơn nứơc
- Hoà tan được dầu ăn và nhiều nhiều chất khác như nến, cao su, iốt
- Benzen rất độc
Hoạt động 2. Tìm hiểu cấu tạo phân tử(5’). 
- GV: Cho HS quan sát mô hình phân tử benzen
- GV: Gọi một HS lên viết lại:
CTCT của Benzen:
- GV: Gọi HS nhận xét về cấu tạo của Benzen.
- GV: Nhận xét và kết luận. 
- GV: Cấu tạo của benzen khác etilen và axtilen ở điểm nào? Từ đó hãy dự đoán tính chất hoá học của benzen.
-HS: Lắp ráp mô hình ph/tử benzen theo nhóm
-HS: Lên bảng viết CTCT của C6H6
- HS: Nêu đặc điểm cấu tạo :
- 6 nguyên tử cacbon liên kết với nhau có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn tạo thành vòng 6 cạnh đều.
- HS: Lắng nghe. 
- HS: Dự đoán tính chất
II. Cấu tạo phân tử 
- Có 6 cacbon liên kết với nhau tạo thành vòng 6 cạnh khép kín đều.
- Có 3 liên kết đôi xen kẽ với 3 liên kết đơn.
Hoặc 
Hoặc 
Hoạt động 3. Tìm hiểu tính chất hoá học của benzen(10’). 
- GV: Benzen là hợp chất hữu cơ, vậy benzen có cháy không? 
- GV: Benzen dễ cháy tạo ra CO2, H2O . Khi Benzen cháy trong không khí , ngoài CO2, H2O còn sinh ra muội than.
- GV : Cho HS quan sát tranh vẽ về thí nghiệm phản ứng của Benzen với dung dịch Brom lỏng (có bột sắt, đun nóng) 
- GV: Cho HS viết PTHH. 
GV: Giới thiệu:Benzen không tác dụng với Brom trong dung dịch chứng tỏ benzen khó tham gia phản ứng cộng hơn etilen và axetilen.Tuy nhiên trong điều kiện thích hợp benzen có thể tham gia phản ứng cộng với H2,Cl2
- GV: Hướng dẫn HS viết PTHH. 
- GV: Cho HS nêu kết luận. 
- HS: Bezen tham gia phản ứng cháy. 
- HS: Lắng nghe. 
. 
-HS: Khi đun nóng hỗn hợp benzen và brom có bột sắt, thấy màu da cam của brom bị mất màuvà có khí HBr bay ra. 
- HS: Viết PTHH
Viết gọn 
C6H6 +Br2C6H5Br+ HBr
-HS: Suy nghĩ và trả lời.
- HS: Theo dõi và ghi nhớ.
- HS: Rút ra kết luận
III . Tính chất hoá học 
1. Benzen có cháy được hay không? 
C6H6 cháy ngoài sinh ra CO2 và H2O còn có muội than.
2. Benzen có phản ứng thế với Brom hay không?
Viết gọn 
C6H6 +Br2C6H5Br+
 HBr
2. Benzen có phản ứng cộng
C6H6 + 3H2C6H12
Kết luận: Do cấu tạo đặc biệt nên benzen vừa tham gia phản ứng thế vừa tham gia phản ứng công. Tuy nhiên, phản ứng cộng của benzen xảy ra khó hơn so với etilen và axetilen. 
Hoạt động 4. Tìm hiểu ứng dụng của benzen(3’) 
-GV: Cho biết benzen có những ứng dụng gì trong đời sống?
-HS: Trả lời:Benzen là nguyên liệu để sản xuất chất dẻo, phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu.
IV . Ứng dụng: 
- Benzen là nguyên liệu để sản xuất chất dẻo, phẩm nhuộm, thuốc trừ sâu
4. Cũng cố - Dặn dò: (6’)
a. Củng cố(5’): Nhắc lại nội dung chính của bài học và hướng dẫn học sinh làm BT
Ví dụ 1: Cho benzen tác dụng với brom tạo brombenzen:
Viết phương trình hóa học(ghi rõ điều kiện).
Tính khối lượng benzen cần dùng để điều chế được 15,7 gam brombenzen. Biết hiệu suất phản ứng đạt 80%.
Hướng dẫn giải
Lời giải
a)Viết phương trình hóa học
b) Tính số mol của C6H5Br
+ Dựa vào PTHH tính số mol của C6H6
+ Tính khối lượng của C6H6 theo PTHH
+ Tính khối lượng C6H6 tham gia: 
a)C6H6 + Br2 C6H5Br + HBr
1mol 1mol 1mol 1mol
b) Số mol của C6H5Br:
 + Dựa vào PTHH tính số mol của C6H6
+ Khối lượng của C6H6 theo PTHH: 
+ Khối lượng C6H6 tham gia phản ứng: 
b.Dặn dò về nhà(1’): Bài tập về nhà:1,2,3,4 SGK/125.
 Chuẩn bị bài “ Dầu mỏ và khí thiên nhiên “.
IV. RÚT KINH NGHIỆM: