Giáo án Hóa học 9 - Tiết 26, Bài 20: Hợp kim sắt: Gang, thép - Nguyễn Thị Hạnh

Tuần 13 Ngày soạn: 21/11/2012
Tiết 26 Ngày dạy: 24/11/2012
Bài 20: HỢP KIM SẮT: GANG, THÉP 
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: Qua bài học HS biết được:
- Thành phần chính của gang và thép.
- Sơ lược về phương pháp luyện gang và thép.
2. Kĩ năng:
- Quan sát sơ đồ, hình ảnh để rút ra được nhận xét về phương pháp sản xuất nhôm và luyện gang, thép.
- Tính khối lượng sắt tham gia phản ứng hoặc sản xuất được theo hiệu suất phản ứng.
3. Thái độ:
- Giúp HS yêu thích môn học để vận dụng kiến thức vào trong đời sống hàng ngày. 
4. Trọng tâm: 
- Khái niệm hợp kim sắt và cách sản xuất gang, thép.
II. CHUẨN BỊ:
1.Đồ dùng dạy học:
a.Giáo viên: Sơ đồ lò cao phóng to, sơ đồ lò luyện thép phóng to.
b.Học sinh: Tìm hiểu nội dung bài học trước khi lên lớp.
2.Phương pháp: Đàm thoại, thảo luận nhóm và làm việc với gsk.
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC
1.Ổn định lớp học (1’): 9A1/ 9A2/
 9A3/ 9A4/
2.Kiểm tra bài cũ: 
Kiểm tra 15 phút
Câu 1: (6đ)Trình bày ý nghĩa của dãy hoạt động hoá học của kim loại?
Câu 2: (4đ)
 FeCl2 " Fe(NO3)2 " Fe " Fe3O4
 Fe
 FeCl3 " Fe(OH)3 " Fe2O3 "Fe
Câu
Đáp án chi tiết
Biểu điểm
Câu 1
Câu 2
- Mức độ hoạt động hóa học của các kim loại giảm dần từ trái sang phải.
- Kim loại đứng trước Mg phản ứng với nước ở điều kiện thường tạo thành kiềm và giải phóng khí H2.
- Kim loại đứng trước H phản ứng với một số axit(HCl, H2SO4l, ) giải phóng khí H2.
- Kim loại đứng trước ( trừ Na, K) đẩy kim loại đứng sau ra khỏi muối.
1. Fe + 2HCl FeCl2 + H2
2. FeCl2 + 2AgNO3 Fe(NO3)2 + 2AgCl
3. Fe(NO3)2 + Mg Mg(NO3)2 + Fe
4. 2Fe + 3Cl2 2FeCl3
5. FeCl3 +3NaOH Fe(OH)3 +3NaCl
6. 2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O
7. Fe2O3 + 3H2 2Fe + 3H2O
8. Fe + O2 Fe3O4
Ý 1,2, 3, 4 mỗi ý đúng đạt 1,5đ
4 ý đúng *1,5 = 6,0đ
Mỗi PTHH đúng 0,5đ
3. Bài mới: Trong đời sống và trong kĩ thuật, hợp kim của sắt là gang, thép được sử dụng rất rộng rãi. Vậy thế nào là gang và thép? Gang thép được sử dụng như thế nào?để trả lời những câu hỏi này ta vào bài 20.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1. Hợp kim là gì? (8’)
- GV giới thiệu: Hợp kim là chất rắn thu được sau khi làm nguội hỗn hợp nóng chảy của nhiều kim loại khác nhau hoặc của kim loại và phi kim.
- GV: Cho biết thế nào là gang? Kể 1 số ứng dụng của gang ?
- GV: Cho biết thế nào là thép? 
Kể một số ứng dụng của thép?
- GV: So sánh sự giống nhau và khác nhau về thành phần của gang và thép?
Hoạt động của GV
-HS: Nghe giảng
- HS: Trả lời 
+ Gang trắng dùng để luyện thép.
+ Gang xám dùng để chế tạo máy móc, thiết bị .
- HS: Trả lời
+Thép được dùng để chế tạo nhiều chi tiết máy , vật dụng, dụng cụ lao động. Đặc biệt thép được dùng làm vật liệu xây dựng, chế tạo phương tiện giao thông, vận tải
- HS:Gang và thép đều là hợp kim của sắt với cacbon và một số nguyên tố khác.
+ Gang cacbon chiếm từ 2 đến 5%. 
+ Thép hàm lượng cacbon ít hơn(dưới 2%).
Hoạt động của HS
I. Hợp kim của sắt 
1. Gang là một loại hợp kim của sắt với cacbon trong đó hàm lượng cacbon chiếm từ 2 – 5 %.
2. Thép là hợp kim của sắt với cacbon và một số nguyên tố khác, trong đó hàm lượng cacbon chiếm dưới 2%.
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 2. Sản xuất gang như thế nào?(10’)
- GV: Yêu cầu HS đọc SGK và trả lời những câu hỏi sau:
a. Nguyên liệu để sản xuất gang là gì?
b. Nguyên tắc để sản xuất gang?
c. Quá trình sản xuất gang?
- GV: Nhận xét.
- HS: Đọc SGK và trả lời
a.Nguyên liệu để sản xuất gang : quặng manhetit( chứa Fe3O4) và hematit( chứa Fe2O3), than cốc, không khí giàu oxi, chất phụ gia. 
b.Nguyên tắc sản xuất gang : Dùng cacbon oxit khử sắt oxit ở nhiệt độ cao 
c. Quá trình sản xuất gang
C + O2 CO2
C + CO2 2CO
3CO + Fe2O3 2 Fe + 
3 CO2
- HS: Lắng nghe
II. Sản xuất gang, thép
1. Sản xuất gang như thế nào?
a.Nguyên liệu để sản xuất gang quặng manhetit( chứa Fe3O4) và hematit( chứa Fe2O3), than cốc, không khí giàu oxi, chất phụ gia. 
b.Nguyên tắc sản xuất gang : Dùng cacbon oxit khử sắt oxit ở nhiệt độ cao 
c. Quá trình sản xuất gang
C + O2 CO2
C + CO2 2CO
3CO+Fe2O32Fe+3CO2
Hoạt động 3. Sản xuất thép như thế nào?(10’)
- GV: Yêu cầu các nhóm tiếp tục trả lời các câu hỏi sau:
a. Nguyên liệu để sản xuất thép là gì?
b. Nguyên tắc để sản xuất thép?
c. Quá trình sản xuất thép ?
- GV: Nhận xét.
-HS: Trả lời 
a. Nguyên liệu để sản xuất thép: gang, sắt phế liệu và oxi
b.Nguyên tắc để sản xuất thép: Oxi hoá một số kim loại, phi kim để loại ra khỏi gang phần lớn các nguyên tố C,Si, Mn
c.Quá trình sản xuất thép:
 FeO + C Fe + CO
- HS: Lắng nghe.
2. Sản xuất thép như thế nào?
a.Nguyên liệu để sản xuất thép: gang, sắt phế liệu và oxi
b.Nguyên tắc để sản xuất thép: Oxi hoá một số kim loại, phi kim để loại ra khỏi gang phần lớn các nguyên tố C,Si, Mn
c.Quá trình sản xuất thép:
 FeO + C Fe + CO
4.Củng cố: 
HS nhắc lại nội dung chính của bài.
Cho HS làm BT5 SGK/63.
5. Nhận xét và dặn dò:
a. Nhận xét:
b.Dặn dò:
- Bài tập về nhà: 5, 6/63
- Xem trước bài: “ Sự ăn mòn kim loại và bảo vệ kim loại không bị ăn mòn”.
IV. RÚT KINH NGHIỆM: