Giáo án Hóa học 9 - Bài 44: Axit axetic

II.CHUẨN BỊ: 
1§å dïng d¹y häc: 
1.GV: Mô hình phân tử dạng đặc và dạng rỗng.
Hóa chất
Dụng cụ
-CH3COOH .
-Ống nghiệm, kẹp gỗ và giá ống nghiệm .
-Dung dịch NaOH, H2SO4 đặc, P.P, rượu etylic, H2O
-Cốc thủy tinh, ống dẫn khí
-CuO, Zn, Na2CO3
-Đèn cồn, que đóm, quẹt diêm.
2.HS: Đọc bài 45 : axit axetic.
2)Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + thtrình 
III.HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
Nội dung
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
-Hãy trình bày đặc điểm cấu tạo và tính chất hóa học của rượu etylic ? Viết phương trình hóa học minh họa ?
-Yêu cầu HS làm bài tập 3, 4 a SGK/ 139
-HS 1: viết CTCT và trình bày tính chất hóa học của rượu etylic.
-HS 2: làm bài tập 3, 4 SGK/ 139
-Giới thiệu CTPT và PTK của axit axetic.
-Trong thực tế axit axetic còn gọi là giấm ăn (có nồng độ 3%-5%)
-Yêu cầu HS quan sát lọ đựng axit axetic, liên hệ với thực tế àNhận xét về : trạng thái, màu sắc và mùi vị của axit axetic.
*Hướng dẫn HS làm thí nghiệm theo các bước:
+Nhỏ 2-3 ml axit axetic vào ống nghiệm 1 (nhỏ thêm 1 giọt mực).
+Cho vào ống nghiệm 2 khoảng 30 ml nước.
+Đổ dung dịch trong ống nghiệm 1 vào ống nghiệm 2 à Lắc nhẹ.
àHãy quan sát hiện tượng và nhận xét.
-Yêu cầu HS trình bày kết quả và nhận xét.
-Nghe và ghi nhớ:
+CTPT: C2H4O2.
+PTK: 60
àQuan sát và nhận xét : axit axetic là chất lỏng không màu, có vị chua.
-Làm thí nghiệm hòa tan axit axetic vào nước.
+Khi đổ dung dịch trong ống nghiệm 1 vào ống nghiệm 2 chứa nước à Lắc nhẹ à axit axetic tan nhanh trong nước.
-Đại diện 1 -2 nhóm trình bày và bổ sung.
CTPT: C2H4O2.
PTK: 60
I. Tính chất vật lý.
-Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua và tan vô hạn trong nước.
-Yêu cầu HS quan sát mô hình phân tử axit axetic SGK/ 140 àcác nhóm cùng nhau lắp ráp nhanh mô hình phân tử axit axetic (2’)
-Nhận xét kết quả 1-2 nhóm.
-Qua mô hình trên, em hãy viết công thức cấu tạo của axit axetic ?
-Giới thiệu công thức rút gọn của axit axetic :
CH3–COOH 
-Hãy nhận xét đặc điểm cấu tạo của rượu etylic ?
-Nhấn mạnh: chính nhóm – COOH trong phân tử axit axetic làm cho axit axetic có tính chất hóa học đặc trưng.
-Quan sát tranh vẽ, hoạt động nhóm (2’) à lắp ráp nhanh mô hình phân tử axit axetic.
H
C
H
H
C
H
O
O
C
H
O
O
-Trong phân tử của axit axetic, nhóm – OH liên kết với nhóm C = O tạo thành 
nhóm: 
hay nhóm – COOH.
-Hãy trình bày tính chất hóa học chung của axit ?
à Axit axetic cũng là một axit, vậy axit axetic có tính chất hóa học của axit không ?
-Yêu cầu HS hoạt động nhóm, làm thí nghiệm và hoàn thành phiếu học tập sau:
-Axit làm qùi tím hóa đỏ.
-Axit tác dụng với:
+Bazơ àmuối + nước.
+Oxit bazơ àmuối + nước.
+Kim loại ( đứng trước H) à muối + khí hiđro.
+Muối à muối mới + axit mới.
-Hoạt động nhóm (5’) và hoàn thành phiếu.
TT
Thí nghiệm
Hiện tượng
PTHH
1
Nhỏ dd axit axetic vào 1 mẩu giấy quì. 
Qùi tím chuyển sang màu đỏ.
2
Nhỏ từ từ dd axit axetic vào ống nghiệm chứa dd NaOH (có P.P) 
dd ban đầu có màu đỏ chuyển dần sang không màu.
CH3COOH + NaOH à CH3COONa + H2O
3
Nhỏ từ từ dd axit axetic vào ống nghiệm chứa CuO 
2CH3COOH + CuO à CH3COO)2 Cu + H2O
4
Nhỏ từ từ dd axit axetic vào ống nghiệm chứa 1 vài viên Zn. 
2CH3COOH + Zn à (CH3COO)2Zn + H2
5
Nhỏ từ từ dd axit axetic vào ống nghiệm chứa dd Na2CO3 
Sủi bọt 
2CH3COOH + Na2CO3 à 2CH3COONa + CO2 + H2O
Kết quả:
-Yêu cầu HS trình bày kết quả hoạt động nhóm và nhận xét.
àDựa vào kết quả thí nghiệm ở bảng trên em hãy rút ra kết luận về tính chất hóa học của axit axetic ?
-Lưu ý HS: axit axetic là một axit yếu nhưng mạnh hơn axit cacbonic.
-Ngoài những tính chất chung của axit. Axit axetic còn có tính chất hóa học nào nữa không ?
àGV biểu diễn thí nghiệm axit axetic tác dụng với rượu etylic theo các bước:
+Cho rượu etylic và axit axetic vào ống nghiệm 1, thêm ít axit H2SO4 đặc làm xúc tác.
+Đặt ống nghiệm 2 vào cốc đựng nước.
+Đun nóng ống nghiệm 1 trên ngọn lửa đèn cồn àSản phẩm tạo thành dẫn qua ống nghiệm 2.
àYêu cầu HS quan sát, nêu hiện tượng và nhận xét.
-Yêu cầu HS dùng tay phẩy nhẹ àngửi à nhận xét mùi của chất tạo thành ?
à Chất tạo thành có mùi thơm là etyl axetat có công thức là: CH3COOC2H5. Hãy viết phương trình hóa học của phản ứng trên ?
-Giới thiệu sản phẩm của phản ứng giữa axit và rượu gọi là este. Phản ứng này gọi là phản ứng este hóa.
-1-2 nhóm trình bày kết quả thí nghiệm và kết luận: axit axetic là một axit hữu cơ có tính chất của 1 axit.
-Quan sát thí nghiệm biểu diễn của GV, nêu hiện tượng:
+Trong ống nghiệm 2 có chất lỏng màu vàng nhạt được tạo thành , không tan trong nước và nổi trên mặt nước.
à Axit axetic tác dụng được với rượu etylic.
-Chất tạo thành có mùi thơm.
-Phương trình hóa học:
H2SO4 đặc , t0
CH3COOH + C2H5OH D
CH3COOC2H5 + H2O 
(Etyl axetat)
-Yêu cầu HS quan sát sơ đồ hình vẽ SGK/ 138, hãy nêu ứng dụng của axit axetic ?
-Dựa vào sơ đồ à ứng dụng của axit axetic :
+Nguyên liệu trong công nghiệp.
+Pha dấm ăn.
-Trong thực tế axit axetic thường được điều chế bằng cách nào ?
-Trình bày phương pháp điều chế axit axetic từ rượu etylic.
àHướng dẫn HS viết PTHH.
-Trong công nghiệp người ta điều chế axit axetic từ butan.
àHướng dẫn HS viết PTHH.
Men giấm
-Trong thực tế axit axetic thường được điều chế bằng cách cho lên men rượu etylic loãng.
C2H5OH + O2 
CH3COOH + H2O 
Xúc tác , t0 
-2C4H10 + 5O2
 4CH3COOH + 2H2O
-Yêu cầu HS trả lời câu hỏi bài tập 2, 7 SGK/ 143
-Yêu cầu 1 HS đọc bài tập 7àTóm tắt.
+Hãy xác định dạng bài tập của bài toán trên ?
+Tìm số mol các tham gia phản ứng ?
+Đề bài cho khối lượng 2 chất tham gia phản ứng à hãy tìm chất còn dư ?
+Hiệu suất của phản ứng:
H% = .100%
 (bài tập trên không cần giải tại lớp, GV hướng dẫn HS về nhà làm)
D.HƯỚNG DẪN HS HỌC TẬP Ở NHÀ (2’)
-Làm bài tập 1,3,4,5,6,7 SGK/139.
-Xem bài 46 SGK/ 144
-Ôn lại tính chất hóa học, cách điều chế etilen, rượu etylic và axit axetic
.*****************************************************************
Ngµy 22/3/2010	
Ngµy d¹y : 26/3/2010
TuÇn 29
	Bài 32: 	MỐI LIÊN HỆ GIỮA ETILEN, 
	RƯỢU ETYLIC VÀ AXIT AXETIC 
Nh÷ng kiÕn thøc häc sinh ®· biÕt cã liªn quan : kiến thức về hiđrocacbon
các kỹ năng thực hành hóa học,tinh chÊt axit,r­ỵu
A. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
Giúp HS : nắm được mối liên hệ giữa hiđrocacbon, rượu , axit và este với các chất cụ thể là etilen, rượu etylic, axit axetic và etyl axetat.
2.Kĩ năng:
Viết phương trình hóa học theo sơ đồ chuyển đổi giữa các chất.
B.CHẨN BỊ.
1§å dïng d¹y häc: 
2)Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + thtrình 
.GV: 
-Hệ thống câu hỏi, bài tập để hướng dẫn HS hoạt động.
-Sơ đồ chuyển đổi giữa các chất SGK/ 144
.HS: 
+Ôn lại tính chất hóa học, cách điều chế etilen, rượu etylic và axit axetic.
+Làm bài tập SGK/ 144
2)Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + thtrình 
C.TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG.
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ – sửa bài tập.(10’)
-Trình bày cấu tạo và tính chất hóa học của axit axetic ?
-Yêu cầu HS làm bài tập 6, 7 SGK/ 143
-Nhận xét và chấm điểm.
-HS 1: trình bày.
-HS 2: làm bài tập 7 ( đáp án: 62,5%)
-HS 3: làm bài tập 6
Hoạt động 2: Sơ đồ liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic (15’)
-Yêu cầu HS nhớ lại: kiến thức đã học về etilen, rượu etylic, axit axetic để hoàn thành bảng sau:
-Thảo luận nhóm (5’) để hoàn thành bảng .
+Rượu etylic 
H2SO4 đ , t0
O2
Men giấm
Etyl axetat
Axit axetic
Etilen 
Rượu etylic 
Câu hỏi gợi ý:
+Hãy viết CTPT và CTCT của etilen và rượu etylic ?
+Từ etilen có thể điều chế được rượu etylic được không ? Cần điều kiện gì ?
+Dưới tác dụng của men giấm và oxi không khí rượu etylic có thể tạo thành chất gì ? 
+Chất nào có thể tác dụng được với rượu etylic khi có chất xúc tác là axit H2SO4 đặc nóng ?
+Hãy viết phương trình phản ứng minh họa cho từng quá trình chuyển đổi trên ?
-Yêu cầu 1-2 nhóm trình bày à nhận xét . àđưa ra đáp án chuẩn SGK/ 144
-như vậy giữa các chất hữu cơ có mối liên hệ với nhau 
-Thảo luận nhóm, dựa vào những câu hỏi gợi ý của GV để tìm đáp án đúng cho nhóm.
+Chất cần điền là: axit axetic ; etyl axetat.
+Phương trình hóa học minh họa:
Axit 
C2H4 + H2O C2H5OH
Men giấm 
C2H5OH +O2 CH3COOH + H2O
H2SO4 đặc , t0
-PTHH:
CH3COOH + C2H5OH D 
CH3COOC2H5 + H2O
Hoạt động 3: Bài tập (18’)
-Yêu cầu HS thảo luận nhóm làm bài tập 1b SGK/ 144.
-Hướng dẫn HS làm bài tập 2 SGK/ 144
Muốn phân biệt được 2 dung dịch rượu etylic và axit axetic, ta phải dựa vào tính chất hóa học đặc trưng của 2 chất. Vậy đó là những tính chất nào ?
-Hướng dẫn HS làm bài tập 4 SGK/ 133 theo các bước:
+Bước 1: tìm mC và mH 
+Bước 2: đặt công thức chung của A.
+Bước 3: lập tỉ lệ àx, y = ?
Lưu ý: đề không cho khối lượng mol của chất A, ta phải đi tìm - dựa vào tỉ khối của A so với H2 là 23.
-Tóm lại để giải được bài toán lập CTHH của hữu cơ hữu cơ ta phải tiến hành mấy bước chính ?
-Thảo luận nhóm để giải bài tập 1b:
CH2 = CH2 + Br2 à CH2Br – CH2Br
nCH2 = CH2 (-CH2 – CH2- )n 
-Bà