Giáo án Hóa học 12 - Năm học 2013-2014

¶i thÝch c¸c tÝnh chÊt ho¸ häc cđa glucoz¬, fructoz¬.
 2. KÜ n¨ng
 - RÌn luyƯn ph­¬ng ph¸p t­ duy trõu t­ỵng khi nghiªn cøu cÊu trĩc ph©n tư phøc t¹p (cÊu t¹o vßng cđa glucoz¬, fructoz¬).
 - Khai thác mối quan hệ : cấu trúc phân tử tính chất hĩa học 
 - rèn luyện kĩ năng quan sát ,phân tích các thí nghiệm 
 -Giải các bài tốn cĩ liên quan đến hợp chất glucoz¬, fructoz¬.
II. ChuÈn bÞ
 - Dơng cơ: kĐp gç, èng nghiƯm, ®ịa thủ tinh, ®Ìn cån, th×a, èng nhá giät, èng nghiƯm nhá.
 - Ho¸ chÊt: glucoz¬, c¸c dung dÞch : AgNO3, NH3, CuSO4, NaOH.
 - M« h×nh: h×nh vÏ, tranh ¶nh liªn quan ®Õn bµi häc.
III. Phương pháp: Thảo luận nhĩm, đàm thoại, giải thích
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng 
 1.Ổn định lớp 
 2. kiểm tra bài cũ 
 3.Nội dung bài mới 
Néi dung
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV
Ho¹t ®éng 1 : TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN (10 phút)
I.TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN 
 Glucozơ là chất kết tinh,khơng màu, nĩng chảy ở 1460 C (dạng )và 1500C (dạng ),dể tan trong nước 
 - Cĩ vị ngọt, cĩ trong hầu hết các bộ phận của cây 
 -Trong máu người cĩ 1 lượng nhỏ glucozơ khơng thay đổi (0,1 %)
* HS tù nghiªn cøu SGK vỊ tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tr¹ng th¸i thiªn nhiªn cđa glucoz¬.
 glucoz¬ cĩ nhiều trong quả chin,mật ong .trong cơ thể người và động vật
* GV cho HS quan s¸t mÉu glucoz¬.
 Trong tự nhiên glucoz¬ cĩ nhiều ở đâu ? lấy VD? .
 Gv nêu vấn đề : nếu trong cơ thể người hàm lượng glucoz¬ cao hơng hoặc thấp hơn 0,1% thì cĩ ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người .
	 Ho¹t ®éng 2 : CÊu trĩc ph©n tư ( 15 PHÚT)
II. CÊu trĩc ph©n tư 
Glucoz¬ cã c«ng thøc ph©n tư lµ C6H12O6, tån t¹i ë hai d¹ng m¹ch hë vµ m¹ch vßng.
1. D¹ng m¹ch hë
a) C¸c d÷ kiƯn thùc nghiƯm: sgk
b) KÕt luËn
Glucoz¬ cã cÊu t¹o cđa an®ehit ®¬n chøc vµ ancol 5 chøc, cã c«ng thøc cÊu t¹o lµ 
CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CH=O. 
 Cơng thức thu gọn là 
 CH2 OH [CH-OH ]4 CHO 
2. D¹ng m¹ch vßng
a) HiƯn t­ỵng
Glucoz¬ cã hai nhiƯt ®é nãng ch¶y kh¸c nhau, nh­ vËy cã hai d¹ng cÊu t¹o kh¸c nhau.
b) NhËn xÐt
Trong ph©n tư Glucoz¬ cã nhãm -OH cã thĨ ph¶n øng víi nhãm -CH=O cho c¸c cÊu t¹o m¹ch vßng.
c) KÕt luËn
-OH ë C5 céng vµo nhãm C=O t¹o ra 2 d¹ng vßng 6 c¹nh a vµ b.
 Glucoz¬ a- Glucoz¬ b-Glucoz¬
* HS tr¶ lêi
+ VËy 6 nguyªn tư C cđa ph©n tư Glucoz¬ t¹o thµnh 1 m¹ch dµi
+ Ph©n tư Glucoz¬ cho ph¶n øng tr¸ng b¹c, vËy trong ph©n tư cã nhãm -CH=O.
+ Ph©n tư Glucoz¬ t¸c dơng víi Cu(OH)2 cho dung dÞch mµu xanh lam, vËy trong ph©n tư cã nhiỊu nhãm -OH ë vÞ trÝ kÕ nhau.
+ Glucoz¬ t¹o este chøa 5 gèc axit CH3COO-, vËy trong ph©n tư cã 5 nhãm -OH.
* HS nh¾c l¹i : kh¸i niƯm ®ång ph©n
 HS nghiªn cøu sgk cho biÕt hiƯn t­ỵng ®Ỉc biƯt vỊ nhiƯt ®é nãng ch¶y cđa glucoz¬. Kết kuận glucoz¬ tồn tại 2 dạng a và b
Trong thiªn nhiªn, Glucoz¬ tån t¹i hoỈc ë d¹ng a hoỈc ë d¹ng b. Trong dung dÞch, hai d¹ng nµy chiÕm ­u thÕ h¬n vµ lu«n chuyĨn ho¸ lÉn nhau theo mét c©n b»ng qua d¹ng m¹ch hë. 
* GV hái HS 
- §Ĩ x¸c ®Þnh CTCT cđa glucoz¬ ph¶i tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiƯm nµo ?
- Ph©n tÝch kÕt qu¶ thÝ nghiƯm ®Ĩ kÕt luËn vỊ cÊu t¹o cđa glucoz¬.
 GV bổ sung: Chất cho phản ứng tráng gương thì chất đĩ phải cĩ nhĩm chức nào? (chức anđêhit – CHO).Hịa tan Cu(OH)2 cho dd màu xanh lam chứng tỏ đĩ là ancol đa chức cĩ các nhĩm OH liên tiếp nhau 
Ho¹t ®éng 3
* GV nªu c¸c ®ång ph©n cã tÝnh chÊt kh¸c nhau.
* GV nªu:
- Glucoz¬ cã hai nhiƯt ®é nãng ch¶y kh¸c nhau, nh­ vËy cã hai d¹ng cÊu t¹o kh¸c nhau.
-OH ë C5 céng vµo nhãm C=O t¹o ra 2 d¹ng vßng 6 c¹nh a vµ b.
- ViÕt s¬ ®å chuyĨn ho¸ gi÷a d¹ng m¹ch hë vµ 2 ®ång ph©n m¹ch vßng glucoz¬ a vµ b cđa glucoz¬.
 Chú ý :Nếu nhĩm OH đính với C số 1 nằm dưới mặt phẳng của vịng 6 cạnh là a ngược lại nằm trên mặt phẳng của vịng 6 cạnh là b 
	Ho¹t ®éng 3 : III. TÝnh chÊt ho¸ häc ( 35 PHÚT)
III. TÝnh chÊt ho¸ häc
Glucoz¬ cã c¸c tÝnh chÊt cđa nhãm an®ehit vµ ancol ®a chøc.
1. TÝnh chÊt cđa ancol ®a chøc (poliancol)
a) T¸c dơng víi Cu(OH)2
 C6H11O6H+Cu(OH)2®(C6H11O6)2Cu+ 2H2O
b) Ph¶n øng t¹o este
 Glucoz¬ cã thĨ t¹o ra C6H7O(OCOCH3)5
Trong phân tử glucoz¬ cĩ 5 nhĩm OH ở các vị trí liền kề 
2.TÝnh chÊt cđa nhãm an®ehit
a) Oxi hãa Glucoz¬ 
CH2OH[CHOH]4CHO+ 2[Ag(NH3)2]OH CH2OH[CHOH]4COONH4+2Ag+ 3NH3 + H2O.
Oxi ho¸ Glucoz¬ b»ng Cu(OH)2 khi ®un nãng
CH2OH[CHOH]4CHO+2Cu(OH)2+NaOH
CH2OH[CHOH]4COONa+Cu2O+ natri gluconat 3H2O.
 b) Khư Glucoz¬ b»ng hi®ro
CH2OH[CHOH]4CHO+H2 
 CH2OH[CHOH]4CH2OH
 Sobitol
3. Ph¶n øng lªn men
C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2 
4.TÝnh chÊt riªng cđa d¹ng m¹ch vßng
Khi nhãm -OH ë C1 ®· chuyĨn thµnh nhãm -OCH3 råi, d¹ng vßng kh«ng thĨ chuyĨn sang d¹ng m¹ch hë ®­ỵc n÷a.
 Metyl a-glucozit 
 *Glucoz¬ cã c¸c tÝnh chÊt cđa nhãm an®ehit vµ ancol ®a chøc.
* HS lµm thÝ nghiƯm glucoz¬ ph¶n øng víi Cu(OH)2.
 * HS nghiªn cøu SGK cho biÕt ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa este ®­ỵc t¹o ra tõ glucoz¬. 
- Quan sát hiện tượng ,Nªu hiƯn t­ỵng, gi¶i thÝch vµ viÕt PTHH.
*Dd AgNO3 tạo phức với dd NH3 
 AgNO3+3NH3+H2O
®[Ag(NH3)2]OH+ NH4NO3 
 HS dựa vào kiến thức đã học và viết ptpứ lên men glucozơ 
* HS nghiªn cøu sgk: Cho biÕt ®iĨm kh¸c nhau gi÷a nhãm -OH ®Ýnh víi nguyªn tư C sè 1 víi c¸c nhãm -OH ®Ýnh víi c¸c nguyªn tư C kh¸c cđa vßng glucoz¬.
 * HS nghiªn cøu sgk cho biÕt tÝnh chÊt cđa metyl a-glucozit
*Từ CTCT của glucozơ hãy dự đốn tính chất hĩa học của glucozơ
* Yêu cầu HS viÕt PTHH cđa ph¶n øng gi÷a dung dÞch glucoz¬ vµ Cu(OH)2 d­íi d¹ng ph©n tư.
GV biĨu diƠn thÝ nghiƯm oxi ho¸ glucoz¬ b»ng AgNO3 trong dung dÞch NH3. Yêu cầu HS quan sát hiện tượng,giải thíchvà viết pthh
 Gv mơ tả TN giữa Cu(OH)2 với glucozơ khi đun nĩng .kết quả thấy xuất hiện kết tủa màu đỏ gạch.yêu cầu Hs viết pthh ? 
 * GV yªu cÇu HS viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng khư glucoz¬ b»ng H2.
 GV yêu cầu HS viết ptpứ lên men glucozơ ( phần điều chế ancol) 
* GV: TÝnh chÊt ®Ỉc biƯt cđa nhãm -OH hemiaxetal t¸c dơng víi metanol cã dung dÞch HCl lµm xĩc t¸c t¹o ra este chØ ë vÞ trÝ nµy.
.* HS tù viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
 Gv yêu cầu HS dựa vào kiến thức thực tế và SGK hãy nêu ứng dụng và pp điều chế glucozơ 
Ho¹t ®éng 4 : §iỊu chÕ vµ øng dơng ( 25 PHÚT)	
IV. §iỊu chÕ vµ øng dơng
1. §iỊu chÕ
(C6H10O5)n + nH2OnC6H12O6
2. øng dơng:SGK
V: ĐỒNG PHÂN CỦA GLUCOZƠ LÀ FRUCTOZƠ 
CH2OH-CHOH-CHOH-CHOH-C-CH2OH
 ||
 O
Cïng víi d¹ng m¹ch hë fructoz¬ cã thĨ tån t¹i ë d¹ng m¹ch vßng 5 c¹nh hoỈc 6 c¹nh. D¹ng 5 c¹nh cã hai ®ång ph©n a vµ b.
 a-Fructoz¬ b-Fructoz¬ 
TÝnh chÊt t­¬ng tù Glucoz¬. 
Glucoz¬ Fructoz¬
HS nghiªn cøu sgk vµ t×m hiĨu thùc tÕ cuéc sèng.
- HS cho biÕt tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tr¹ng th¸i thiªn nhiªn cđa fructoz¬.
- HS cho biÕt tÝnh chÊt ho¸ häc ®Ỉc tr­ng cđa fructoz¬. Gi¶i thÝch nguyªn nh©n g©y ra c¸c tÝnh chÊt ®ã.( do CTCT ) 
- Nghiªn cøu sgk cho biÕt ®Ỉc ®iĨm cÊu t¹o cđa ®ång ph©n quan träng nhÊt cđa glucoz¬ lµ fructoz¬.
 GV bổ sung từ CTCT fructozơ là polihiđroxi xeton cĩ thể tồn tại vịng 5 cạnh( cĩ 2 đồng phân là a vµ b.) hoặc 6 cạnh và cĩ tính chất tương tự glucozơ 
4, Cđng cè - Dặn dị ( 5 PHÚT)
 1. So s¸nh cÊu t¹o ph©n tư vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cđa glucoz¬ vµ fructoz¬.
 2. HS lµm bài 1,2,3 /32 sgk 
 Ngày soạn : 20 / 8 /2013
Tuần 4 - Tiết 11,12 
BÀI 6: SACCAROZƠ
A. Mơc tiªu cđa bµi häc
1. KiÕn thøc
- BiÕt cÊu trĩc ph©n tư cđa saccaroz¬.
- HiĨu c¸c nhãm chøc trong ph©n tư saccaroz¬ vµ matoz¬.
- HiĨu c¸c ph¶n øng hãa häc ®Ỉc tr­ng cđa chĩng.
2. KÜ n¨ng
- RÌn luyƯn cho HS ph­¬ng ph¸p t­ duy khoa häc, tõ cÊu t¹o cđa c¸c hỵp chÊt h÷u c¬ phøc t¹p dù ®o¸n tÝnh chÊt hãa häc cđa chĩng.
- Quan s¸t, ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ thÝ nghiƯm.
- Thùc hµnh thÝ nghiƯm.
- Gi¶i c¸c bµi tËp vỊ saccaroz¬ vµ mantoz¬.
B. ChuÈn bÞ
- Dơng cơ: cèc thủ tinh, ®ịa thủ tinh, ®Ìn cån, èng nhá giät.
- Ho¸ chÊt: dd CuSO4, dd NaOH, saccaroz¬, khÝ CO2.
- H×nh vÏ phãng to cÊu t¹o d¹ng vßng saccaroz¬ vµ mantoz¬.
- S¬ ®å s¶n xuÊt ®­êng saccaroz¬ trong c«ng nghiƯp.
C. PHƯƠNG PHÁP 
 Đàm thoại , trực quan , giải thích , nêu vấn đề 
 D. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG 
 1. Ổn định lớp 
 2. Kiểm tra bài cũ : 5 phút 
 a. Nêu đặc điểm cấu tạo và tính chất hĩa học của glucozơ? 
 b. Hãy nhận biết các dd sau: axit axetic, glucozơ, glixerol bằng phương pháp hĩa học 
 3. Nội dung bài mới 
Néi dung
Ho¹t ®éng cđa HS
Ho¹t ®éng cđa GV 
Ho¹t ®éng 1 : TÝnh chÊt vËt Lý (5 phút)
I. TÝnh chÊt vËt lÝ 
SGK
Học sinh dựa vào kiến thức thực tế nêu trạng thái, màu sắc, mùi vị ,tính tan của đường? trong tự nhiên đường cĩ nhiều ở thực vật nào?
* HS quan s¸t mÉu saccaroz¬ (®­êng kÝnh tr¾ng) vµ t×m hiĨu SGK ®Ĩ biÕt nh÷ng tÝnh chÊt vËt lÝ vµ tr¹ng th¸i thiªn nhiªn cđa saccaroz¬.
Ho¹t ®éng 2 : CÊu trĩc ph©n tư (10 phút)	
II. CÊu trĩc ph©n tư 
Saccaroz¬ hỵp bëi a- Glucoz¬ vµ b- Fruct¬z¬.
* HS tr¶ lêi
- Dung dÞch saccaroz¬ lµm tan Cu(OH)2 thµnh dung dÞch xanh lam® cã nhiỊu nhãm -OH kỊ nhau.
 -Dung dÞch saccaroz¬ kh«ng cã ph¶n øng tr¸ng b¹c, kh«ng khư Cu(OH)2® kh«ng cã nhãm -CHO vµ kh«ng cßn -OH hemixetan tù do.
®saccaroz¬ ®­ỵc hỵp bëi ph©n tư Glucoz¬ vµ Fructoz¬ ë d¹ng m¹ch vßng b»ng liªn kÕt qua nguyªn tư oxi (C-O-C ) gi÷a C1 cđa Glucoz¬ vµ C2 cđa fructoz¬.
- Cho biÕt ®Ĩ x¸c ®Þnh CTCT cđa saccaroz¬ ng­êi ta ph¶i tiÕn hµnh c¸c thÝ nghiƯm nµo? Ph©n tÝch c¸c kÕt qu¶ thu ®­ỵc rĩt ra kÕt luËn vỊ cÊu t¹o ph©n tư cđa saccaroz¬.
- §un nãng dung dÞch saccaroz¬ cã mỈt axit v« c¬ ®­ỵc Glucoz¬ vµ Frcutoz¬ * HS: ViÕt CTCT cđa saccaroz¬.
* GV : Sưa ch÷a cho HS c¸ch viÕt, chĩ ý c¸ch ®¸nh sè c¸c vßng trong ph©n tư saccaroz¬.
Ho¹t ®éng 3 : TÝnh chÊt ho¸ häc 	(35 phút)	
III. TÝnh chÊt ho¸ häc 
 V× vËy saccaroz¬ chØ cßn tÝnh chÊt cđa ancol ®a chøc vµ ®Ỉc biƯt cã ph¶n øng thủ ph©n cđa ®isaccarit.
1. Ph¶n øng cđa ancol ®a chøc
a) Ph¶n øng víi Cu(OH)2
2C12H22O11+ Cu(OH)2® Cu(C12H21O11)2 + 2H2O
b) Ph¶n øng víi Ca(OH)2
C12H22O11+Ca(OH)2+H2O®
C12H22O11.CaO. 2H2O
C12H22O11.CaO. 2H2O + CO2®
C12H22O11 + CaCO3+ 2 H2O
2. Ph¶n øng thủ ph©n
C12H22O11+H2OC6H12O6+ C6H12O6
 Glucoz¬ F ructoz¬
Saccaroz¬ kh«ng cßn tÝnh khư v× kh«ng cßn nhãm -CHO vµ kh«ng cßn -OH hemixetan tù do nªn kh«ng cßn d¹ng m¹ch hë. 
 Kết tủa Cu(OH)2 tan ra và dung cĩ màu xanh lam 
Saccaroz¬ hoµ tan hÕt vÈn ®ơc. Kh