Giáo án Hóa học 11 - Trường THPT Phan Đăng Lưu

l(OH)3↓ + 3NH4Cl
Al3+ + 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3NH4+
c) Taùc duïng vôùi axit: → muoái amoni: 
 NH3 + HCl → NH4Cl (amoni clorua)
 2NH3 + H2SO4 → (NH4)2SO4 ( amoni sunfat) 
2. Tính khöû: 
a) Taùc duïng vôùi oxi: 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O
xt, to
 Nếu có Pt là xúc tác , ta thu được khí NO
 4NH3 + 5O2 → 4 NO + 6H2O 
Taùc duïng vôùi clo: 2NH3 + 3Cl2 → N2 + 6HCl
 NH3 kết hợp ngay với HCl vừa sinh ra tạo “ khói trắng” NH4Cl
III. Ñieàu cheá: 
 1. Trong phoøng thí nghieäm:
	Baèng caùch ñun noùng muoái amoni vôùi Ca(OH)2
2NH4Cl + Ca(OH)2 CaCl2 + 2NH3↑ + 2H2O
 2. Trong coâng nghieäp:
Toång hôïp töø nitô vaø hiñro: N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) ∆H < O
Nhieät ñoä: 450 – 5000C
Aùp suaát cao töø 200 – 300 atm
Chaát xuùc taùc: saét kim loaïi ñöôïc troän theâm Al2O3, K2O,...
Làm lạnh hỗn hợp khí bay ra, NH3 hóa lỏng được tách riêng.
 B. MUOÁI AMONI: Laø tinh theå ion goàm cation NH4+ vaø anion 
goác axit. Thí dụ : NH4Cl , (NH4)2SO4
I. Tính chaát vaät lí: Tan nhieàu trong nöôùc, ñieän li hoøan toaøn thaønh 
caùc ion, ion NH4+ khoâng maøu.
II. Tính chaát hoùa hoïc:
Taùc duïng vôùi dung dòch kieàm: (ñeå nhaän bieát ion amoni, ñieàu
 cheá amoniac trong phoøng thí nghieäm)
(NH4)2SO4 + 2NaOH 2NH3 + 2H2O + Na2SO4
NH4+ + OH– → NH3↑ + H2O
 2. Phaûn öùng nhieät phaân :
	- Muoái amoni chöùa goác cuûa axit khoâng coù tính oxi hoùa khi ñun noùng bò phaân huûy thaønh NH3
Thí dụ: NH4Cl(r) NH3(k) + HCl(k)
(NH4)2CO3(r) NH3(k) + NH4HCO3(r)
	 NH4HCO3 NH3 + CO2 + H2O
 NH4HCO3 được dùng làm xốp bánh.
 - Muoái amoni chöùa goác cuûa axit coù tính oxi hoùa nhö axit nitrô, axit nitric khi bò nhieät phaân cho ra N2, N2O ( ñinitô oxit)
Thí duï: NH4NO2 N2 + 2H2O
	NH4NO3 N2O + 2H2O
 Nhiệt độ lên tới 500oC , ta có phản ứng:
 2NH4NO3 → 2 N2 + O2 + 4H2O
Nâng cao : Khả năng tạo phức của dung dịch NH3 
Dung dịch NH3 có khả năng hòa tan hidroxyt hay muối ít tan của 1 số kim loại , tạo thành các dung dịch phức chất.
VD: * Vôùi Cu(OH)2
Cu(OH)2 +4 NH3® [Cu(NH3)4](OH)2
- Phöông trình ion : Cu(OH)2 + 4NH3 ® [Cu(NH3)4]2++ 2OH-
 	 Maøu xanh thaãm 
 * Vôùi AgCl .
AgCl + 2NH3 ® [Ag(NH3)2] Cl
AgCl + 2NH3 ® [Ag(NH3)2]+ + Cl- 
=> Söï taïo thaønh caùc ion phöùc laø do söï keát hôïp caùc phaân töû NH3 baèng các electron chöa söû duïng cuûa nguyeân töû nitô vôùi ion kim loaïi. 
 Bài tập tự luận
II.2.1. Thực hiện chỗi phản ứng sau (ghi đk nếu có).
a) N2 NH3 NO NO2 	HNO3	 KNO3
b) NH3 HCl NH4Cl NH3 Cu Cu(NO3)2
c) NH4NO3	 N2	 NH3 (NH4)2SO4 NH3 
 [ Cu(NH3)4 ](OH)2 
+H2O 
nung
+HNO3 
+NaOH 
+HCl 
(5)
(4)
(3)
(2)
(1)
d) Khí Add A B 	 Khí A 	 C D + H2O
II.2.2. Nhận biết các chất sau bằng phương pháp hóa học.
a) 5 bình đựng riêng biệt 5 chất khí : N2 ,O2, NH3 ,Cl2 và CO2 .
b) Các chất bột đựng trong lọ mất nhãn : 
NH4Cl ,(NH4)2SO4 ,(NH4)2CO3 ,NH4NO3.
 c) Chỉ dùng quỳ tím nhận biết các dung dịch sau:
 HCl ,NaOH, Na2CO3 , (NH4)2SO4 , CaCl2.
d) Chỉ dùng một kim loại nhận biết các dung dịch sau: 
 (NH4)2SO4 ,NH4NO3 , FeSO4 , AlCl3.
e) Chỉ dùng một kim loại nhận biết các dung dịch muối sau đây: 
 NH4NO3, (NH4)2SO4 ,K2SO4 .
f) Các dung dịch : NH3 , Na2SO4, NH4Cl , (NH4)2SO4.
Viết phương trình hóa học của các phản ứng đã dùng.
II.2.3. Tinh chế và tách .
Tinh chế NH3 ra khỏi hỗn hợp gồm :NH3, NO, SO2 , CO2.
Tách rời từng chất ra khỏi hỗn hợp sau:
NH3, NO, SO2 .
Ba chất rắn :NaCl ,NH4Cl , MgCl2 .
NH3 ,CO2, N2, H2 .
t0 
II.2.4. Hoàn thành các phương trình phản ứng hóa học sau đây
t0 
 a) ? + OH- 	 NH3 + ?
t0 
 b) (NH4)3PO4 	 NH3 + ?
t0 
 c) NH4Cl + NaNO2 ? + ? + ?
 d) (NH4)2Cr2O7 N2 + Cr2 O 3 + ?
t0 
II.2.5*. Hoàn thành các phương trình hóa học sau đây.
t0 
 a) NH4NO2 ? + ?
t0 
 b) ? N2O + H2O
t0 
 c) (NH4)2SO4 ? + Na2SO4 + H2O
 d) ? NH3 + CO2 + H2O
 Hãy cho biết phản ứng nào là phản ứng oxi hóa khử và giải thích 
II.2.6. Điều chế .
Từ các nguyên liệu chính là muối ăn , nước, không khí ,đá vôi.Hãy viết phương trình điều chế clorua vôi , nước Javel, amoniac, amoni nitrat.
II.2.7. Cho lượng dư khí NH3 đi từ từ qua ống sứ chứa 3,2g CuO nung nóng đến khi phản ứng xảy ra hoàn toàn ,thu được chất rắn A và hỗn hợp khí .Chất A phản ứng vừa đủ với 20 ml dd HCl 1 M.
 a) Viết phương trình hóa học của phản ứng?
 b) Tính thể tích khí nitơ (đkc) được tạo thành sau phản ứng?
II.2.8. Dẫn 1,344 l NH3 vào bình chứa 0,672 l khí Clo (các khí đo ở đktc). a) Tính % V hỗn hợp khí sau phản ứng ?
 b) tính khối lượng muối amoni clorua thu được?
II.2.9.Trong bình phản ứng có chứa hỗn hợp khí A gồm 10 mol N2 và 40 mol H2 .Áp suất trung bình lúc đầu là 400 atm , to được giữ không đổi .Khi phản ứng xảy ra và đạt đến trạng thái cân bằng thì hiệu suất phản ứng tổng hợp là 25%.
 a) Tính số mol các khí trung bình sau phản ứng ?
 b)Tính áp suất trong bình sau phản ứng ?
II.2.10*. Nén hỗn hợp gồm 4 lít N2 và 14 lít H2 trong bình phản ứng ở to= 400oC ,có xúc tác .Sau phản ứng thu được 16,4 lít hỗn hợp khí (cùng điều kiện to ,p) . 
 a) Tính thể tích NH3 sinh ra ?
 b) Xác định hiệu suất phản ứng ?
II.2.11. Nén một hỗn hợp khí gồm 2 mol N2 và 7 mol H2 trong một bình phản ứng có sẵn chất xúc tác thích hợp và to của bình giữ không đổi ở 4500C .Sau phản ứng thu được 8,2 mol một hỗn hợp khí .
 a) Tính thể tích NH3 (đkc) tạo thành ?
 b) tính phần tăm số mol N2 đã phản ứng ?
II.2.12.* Một hỗn hợp N2 và H2 lấy vào bình phản ứng có t0 được giữ không dổi .Sau thời gian phản ứng ,áp suất của các chất khí trong bình giảm 5% so với áp suất lúc đầu . Biết tỷ lệ mol N2 đã phản ứng là 10%.
Tính % số mol N2 và H2 trong hỗn hợp ?
II.2.13. a) Khí A cháy trong khí B lấy dư tạo thành hợp chất C .Cho C vào dung dịch AgNO3 tạo kết tủa trắng rồi tan khi thêm khí A vào .Xác định A,B,C .Viết phương trình phản ứng xảy ra ?
 b) Cho dd khí A vào 20 ml dd Al2(SO4)3 đến dư .Để hòa tan hết kết tủa thu được sau phản ứng cần tối thiểu 10ml dung dịch NaOH 2M 
Viết phương trình phân tử , ion rút gọn.
Tính nồng độ mol/lít của dd Al2(SO4)3 ban đầu.
II.2.14.* Đun nóng hỗn hợp rắn gồm 2 muối (NH4)2CO3 và NH4HCO3 thu được 13,44 lít khí NH3 và 11,2 lít khí CO2 .Tính % m của hỗn hợp muối ban đầu .(V các khí đo ở đkc)
II.2.15.* Cho dd Ba(OH)2 đến dư vào 50 ml dd A có chứa các ion NH4+, SO42- ,NO3-.Có trong 11,65g một kết tủa được tạo ra và đun nóng thì có 4,48 lít (đkc) một chất khí bay ra .
a) Viết phương trình phân tử và phương trình ion của các phản ứng xảy ra 
b) Tính nồng độ mol/lít của mỗi muối trong dd A?
II.2.16. Cho 1,12 lít NH3 ở đktc tác dụng với 16g CuO nung nóng, sau phản ứng còn một chất rắn X còn lại.
 a) Tính khối lượng chất rắn X còn lại.
 b) Tính thể tích dung dịch HCl 0,5M đủ để tác dụng với X.
II.2.17. Oxi hóa hoàn toàn 11,2 lít NH3(đktc) có xúc tác, người ta thu được chất khí A. Khí A được tiếp tục oxi hóa để có khí B. Hòa tan toàn bộ khí B vào 73ml H2O với sự có mặt của oxi để tạo thành dung dịch axit C.
 a) Viết các phương trình hóa học xảy ra và gọi tên A, b.
 b) Xác định nồng độ% khối lượng, nồng độ mol/lít của dung dịch C, biết các phản ứng đều xảy ra hoàn toàn.
II.2.18. Cho hỗn hợp khí từ tháp tổng hợp NH3 ra đi qua dung dịch H2SO4 loãng thì thể tich của nó giảm 20%.
Tính thành phần % N2 và H2 trong hỗn hợp này. Biết rằng lúc đầu N2 và H2 lấy đúng tỉ lệ mol 1 : 3.
II.2.19. Muối nào có đầy đủ tính chất sau đây :
 a) nung nóng với dung dịch kiềm thì phóng thích 1 chất khí có mùi khai.
 b) Tác dụng với dung dịch BaCl2 tạo kết tủa trắng.. 
 Giải thích và viết phương trình phản ứng dạng phân tử và ion thu gọn.
II.2.20. Cho 23,9 gam hỗn hợp gồm NH4Cl và (NH4)2SO4 tác dụng vừa đủ với 200cm3 dung dịch NaOH 2M.
 a) Tính phần trăm theo khối lượng mỗi chất trong hỗn hợp ban đầu ?
 b) Tính V khí bay ra.
II.2.21. Cho dung dịch NH3 (dư) vào 20ml dung dịch Al2(SO4)3, lọc lấy kết tủa và cho vào 10ml dung dịch NaOH 2M thì tan hết.
 a) Viết phương trình hóa học xảy ra dưới dạng phân tử và ion rút gọn.
 b) Tính nồng độ mol/lít của các ion Al3+ , SO42– và của Al2(SO4)3 trong dung dịch.
II.2.22. Hiện nay , để sản xuất ammoniac, người ta điều chế nitơ và hidro bằng cách chuyển hóa c1o xúc tác một hỗn hợp gồm không khí, hơi nước và khí metan ( thành phần chính của khí thiên nhiên). Phản ứng giữa khí metan và hơi nước tạo ra hidro và cacbon dioxit. Để loại khí oxi và thu khí nitơ, người ta đốt metan trong một thiết bị kín chứa không khí.
Hãy viết các phương trình hóa học của phản ứng điều chế khi hydro, loại khí oxi và tổng hợp aminiac.
II.2.23. Trong phản ứng hiệt phân các muối NH4NO2 và NH4NO3, số oxi hóa của nitơ biến đổi như thế nào ? Nguyên tử nitơ trong ion nào của muối đóng vai trò chất khử và nguyên tử nitơ trong ion nào của muối đóng vai trò chất oxi hóa ?
II.2.24. Cho dung dịch NaOH dư vào 150,0ml dung dịch (NH4)2SO4
1,00M , đun nóng nhẹ .
a) Viết phương trình hóa học ở dạng phân tử và dạng ion rút gọn.
b) Tính thể tích khí thu được ( đktc).
..
 Câu hỏi trắc nghiệm
Câu 1. Trong dd NH3 là một bazơ yếu vì :
 A. Amoniac tan nhiều trong H2O.
 B. Khi tan trong H2O , NH3 kết hợp với H2O tạo ra các ion NH4+ và OH-
 C. Phân tử NH3 là phân tử có cực.
 D. Khi tan trong H2O , chỉ một phần nhỏ các phân tử NH3 kết hợp với ion H+ của H2O tạo ra các ion NH4+ và OH-.
Câu 2. NH3 có thể phản ứng được với tất cả các chất trong nhóm nào sau đây (các đk coi như có đủ ):
 A. HCl ,O2 , Cl2 , CuO ,dd AlCl3.	 
 B. H2SO4 , PbO, FeO ,NaOH .
 C. HCl , KOH , FeCl3 , Cl2 .	 
 D. KOH , HNO3 , CuO , CuCl2 .
Câu 3. Nhỏ từ từ dd NH3 đến dư vào dd CuSO4 và lắc đều dd .Quan sát thấy :
 A. Có kết tủa màu xanh lam tạo thành. 
 B. Có dd màu xanh thẫm tạo thành.
 C. Lúc đầu có kết tủa keo xanh lam ,sau đó kết tủa tan dần tạo dung dịch xanh thẫm .
 D. Có kết tủa xanh lam ,có khí nâu đỏ thoát ra .
Câu 4. Tính bazơ của NH3 do :
 A. Trên Nitơ còn cặp e tự do .
 B. Phân tử có 3 liên kết cộng hóa trị phân cực.
 C. NH3 tan được nhiều trong H2O .
 D. NH3 tác dụng với H2O tạo NH4OH .
Câu 5. Dung dịch NH3 có thể tác dụng được với các dung dịch :
 A. NaCl , CaCl2 C. CuCl2 , AlCl3.
 B. KNO3 , K2SO4 D. Ba(NO3)2 , AgNO3.
Câu 6. Cặp chất muố