Giáo án Hóa học 11 cơ bản - Chương 5: Hiđrocacbon no

g daãn HS döï ñoaùn khaû naêng tham gia phaûn öùng cuûa ankan 
Phaân töû ankan chæ coù caùc lieân keát C–C vaø C–H ñoù laø lieân keát beàn vöõng ® ankan töông ñoái trô veà maët hoaù hoïc 
Döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng xuùc taùc , nhieät ñoä ankan tham gia phaûn öùng theá , phaûn öùng taùch vaø phaûn öùng oxyhoaù .
Hoaït ñoäng 2 : 
- Vieát phöông trình phaûn öùng theá Cl vaøo CH4 ?
Vieát ptpö :
 C3H8 + Cl2 vaø C3H8 + Br2 
*Gv thoâng baùo: Flo phaûn öùng maõnh lieät neân phaân huyû ankan thaønh C vaø HF. Ioât quaù yeáu neân khoâng phaûn öùng 
Quy taéc theá: Ankan coù nhieàu baäc cacbon tham gia phaûn öùng theá cho hh nhieàu sp theá maø sp chính laø theá H lieân keát vôùi C baäc cao hôn
Hoaït ñoäng 3 : 
Giaùo vieân höôùng daãn HS vieát caùc phöông trình phaûn öùng :
C2H6 
C3H8 
HS nhaän xeùt : 
* Döôùi taùc duïng cuûa nhieät vaø xuùc taùc 
(Cr2O3, Fe, Pt  ) Caùc ankan khoâng nhöõng bò taùch H taïo thaønh Hydrocacbon khoâng no maø coøn bò gaõy caùc lieân keát C – C taïo ra caùc phaân töû nhoû hôn 
Hoaït ñoäng 4 :
GV yeâu caàu HS nhaän xeùt tyû leä mol CO2 vaø H2O sinh ra sau phaûn öùng
HS nhaän xeùt : soá mol H2O luoân luoân lôùn hôn CO2 
Hoaït ñoäng 5 :
GV giôùi thieäu phöông phaùp ñieàu cheá ankan trong coâng nghieäp 
-Laøm thí nghieäm ñieàu cheá CH4 töø Natri axetat vôùi voâi toâi xuùt
HS neâu hieän töôïng , vieát phöông trình phaûn öùng 
Hoaït ñoäng 6: 
Yeâu caàu HS traû lôøi caâu hoûi : Tìm nhöõng öùng duïng coø lieân quan ñeán tính chaát hoaù hoïc 
- Nghieân cöùu sgk ñeå traû lôøi .
III. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ :
1. Nhieät ñoä noùng chaûy, nhieät ñoä soâi, khoái löôïng rieâng :
- ôû ñieàu kieän thöôøng caùc ankan töø C1 ® C4 ôû traïng thaùi khí 
Töø C5 ® C17 : loûng, Töø C18 trôû ñi ôû traïng thaùi raén .
-Nhieät ñoä noùng chaûy, nhieät ñoä soâi, kl rieâng cuûa caùc ankan taêng theo soá nguyeân töû cacbon ( taêng theo phaân töû khoái )
- Ankan nheï hôn nöôùc .
2. Tính tan vaø maøu saéc :
- Ankan khoâng tan trong nöôùc ® Kò nöôùc .
- Ankan laø nhöõng dung moâi khoâng phaân cöïc ® hoøa tan ñöôïc nhöõng chaát khoâng phaân cöïc .
- Ankan laø nhöõng chaát khoâng maøu .
IV / TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC : Ankan töông ñoái trô veà maët hoaù hoïc : ÔÛ nhieät ñoä thöôøng chuùng khoâng phaûn öùng vôùi axit , bazô vaø chaát oxy hoaù maïnh ( KMnO4 ) 
1. Phaûn öùng theá bôûi halogen: (ñaëc tröng) 
Ví duï : 
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl
CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl
CHCl3 + Cl2 CHCl4 + HCl
- Caùc ñoàng ñaúng: Töø C3H8 trôû ñi thì Clo (nhaát laø broâm) öu tieân theá ôû trong maïch.
Ví duï :	
as
 I II I CH3-CH2CH2Cl + HCl 
CH3-CH2 - CH3 + Cl2 1- clo propan (43%)
 CH3CHClCH3 + HCl 
 2- clo propan (57%)
2/ Phaûn öùng taùch : ( ñehiñroâhoaù )
CH3-CH3 CH2=CH2 + H2
Taêng xt
 	 CH4 + CH3-CH=CH2
C4H10 
 C2H6 + CH2=CH2
3. Phaûn öùng Oxi hoùa : 
a. Oxi hoaù hoaøn toaøn : 
CnH2n+2+ ()O2 n CO2 + (n+1)H2O 
b. Khoâng bò oxy hoaù bôûi dung dòch KMnO4 nhöng ôû nhieät ñoä, xuùc taùc thích hôïp ankan coù theå bò oxi hoaù khoâng hoaøn toaøn taïo thaønh daãn xuaát chöùa oxy 
 CH4 + O2 HCHO + H2O
IV/.Ñieàu cheá vaø ÖÙng duïng 
1/. Ñieàu cheá :
a/ Trong coâng nghieäp : laáy töø khí thieân nhieân, khí daàu moû.
b/ Phoøng thí nghieäm :
CH3COONa + NaOH CH4+Na2CO3
Al4C3 + 12H2O ® 3CH4 ­ +4Al(OH)3 
 2/ ÖÙng duïng : 
- Töø C1 ñeán C20 ñöôïc öùng duïng laøm nhieân lieäu 
- Nhieàu Ankan ñöôïc duøng laøm dung moâi vaø daàu boâi trôn maùy 
- Ñieàu cheá chaát sinh haøn 
- Nhôø taùc duïng cuûa nhieät vaø caùc phaûn öùng oxy hoaù khoâng hoaøn toaøn à HCHO, röôïu metylic , axit axetic v..v
3/ Cuûng coá : Vieát phaûn öùng Isobutan + Cl2 theo tæ leä mol 1 : 1
	4./ Baøi taäp veà nhaø :
 Taát caû baøi taäp trong sgk+sbt
V/ RUÙT KINH NGHIEÄM:
 Tieát 39: BAØI 26 : XICLOANKAN
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc : 
	* HS bieát :
- CT chung, ñoàng ñaúng, ñoàng phaân, teân goïi vaø ñaëc ñieåm caáu taïo phaân töû cuûa xicloankan. 
- So saùnh ñöôïc söï gioáng vaø khaùc nhau veà caáu taïo, tính chaát cuûa xiclo ankan vaø ankan
 * HS hieåu: Vì sao cuõng laø hirdrocacbon no nhöng xicloankan laïi coù moät soá tính chaát khaùc ankan 
( phaûn öùng coäng môû voøng ñoái vôùi xicloankan coù voøng 3,4 caïnh)
	2. Kyõ naêng :
- Vieát CTCT cuûa xicloankan, goïi teân caùc chaát
- Vieát ñöôïc PTHH theå hieän tính chaát hoùa hoïc cuûa xicloankan.
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Quy naïp – ñaøm thoaïi – tröïc quan 
III. CHUAÅN BÒ :
GV: Baûng 5.2 SGK
HS: OÂn laïi kieán thöùc baøi Ankan
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra :
 Vieát phöông trình phaûn öùng cuûa butan :
* Taùc duïng Cl2 ® daãn xuaát monoclo 
* Taùch H2
* Crakinh
 2. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø
Hoaït ñoäng 1: vaøo baøi
 Ankan vaø xicloankan gioáng vaø khaùc nhau nhö theá naøo ?
Hoaït ñoäng 2 :
- Caáu truùc phaân töû ankan ?
- Cho bieát söï khaùc nhau veà caáu truùc giöõa xiclopropan vaø caùc xicloankan khaùc ?
Hoaït ñoäng 3:
- Vieát taát caû ñoàng phaân xicloankan cuûa C5H10 ? goïi teân ?
- Gv goïi teân moät soá xiclo ankan khaùc .
Hoaït ñoäng 4:
Cho bieát nhieät ñoä soâi , nhieät ñoä noùng chaûy , maøu saéc , tính tan cuûa caùc xiloankan 
Hoaït ñoäng 5 : 
- Tính chaát vaät lí cuûa moät soá xicloankan ?
Gv: 
- Ñeàu laø HC no , phaûn öùng ñaëc tröng laø phaûn öùng theá 
- Xiclopropan vaø xiclobutan coù phaûn öùng coäng môû voøng
- GV höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng cuûa xiclopropan vaø xiclobutan : coäng ,theá , chaùy 
Höôùng daãn HS vieát phöông trình
Hoaït ñoäng 6:
 GV höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng vaø öùng duïng cuûa xicloankan döïa treân phaûn öùng taùch
I/Caáu truùc ,ñoàng phaân ,danh phaùp :
 1/ Caáu truùc phaân töû cuûa moät soá mono xicloankan 
Coâng thöùc phaân töû vaø caáu truùc moät soá mono xicloankan khoâng nhaùnh nhö sau:
 C3H6 C4H8 C5H10 C6H12 
* xicloankan laø nhöõng hiñroâ cacbon no maïch voøng.
* Xicloankan coù 1 voøng ( ñôn voøng ) goïi laø mono xicloankan coù coâng thöùc chung laø CnH2n ( n 3 )
* Xicloankan coù nhieàu voøng goïi laø poli xicloankan
*Tröø xiclopropan , ôû phaân töû xicloankan caùc nguyeân töû cacbon khoâng cuøng naèm treân moät maët phaúng
2/ Ñoàng phaân vaø caùch goïi teân monoxicloankan : 
a/ Quy taéc :
Soá chæ vò trí nhaùnh –teân nhaùnh–Xiclo +teân maïch chính + an
Maïch chính laø maïch voøng . 
Ñaùnh soá sao cho caùc soá chæ vò trí caùc maïch nhaùnh laø nhoû nhaát 
b/ Thí duï :
 Moät soù xicloankan ñoàng phaân öùng vôùi coâng thöùc phaân töû C6H12 
II/ Tính chaát : 
1/ Tính chaát vaät lyù 
Nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi tăng daàn theo chieàu taêng cuûa M 
Ñeàu khoâng maøu khoâng tan trong nöôùc nhöng tan trong dung moâi hữu cô 
2/ Tính chaát hoaù hoïc : 
a/ Phaûn öùng coâng môû voøng cuûa xiclopropan vaø xiclobutan (khaùc ankan)
 + H2 CH3-CH2- CH3 
 Propan
 + Br2 (dd) ® BrCH2 – CH2 – CH2Br 
 (1,3 –dibrompropan ) 
 + HBr ® CH3 – CH2 – CH2Br
 (1–Brompropan ) 
Xiclobutan chæ coäng vôùi hydro :
 +H2CH3 - CH2 - CH2 - CH3
 butan 
Xicloankan voøng 5,6 caïnh trôû leân khoâng coù phaûn öùng coäng môû voøng trong nhöõng ñieàu kieän treân 
b/Phaûn öùng theá : töông töï ankan 
 + Cl2 + HCl 
 cloxiclopentan
 + Br + HBr 
 Bromxiclohexan 
C/ Phaûn öùng oxyhoaù:
CnH2n + ® nCO2 +nH2O H< 0
C6H12 +9O2 ® 6CO2+6H2OH =-3947,5kj 
III/ Ñieàu cheá vaø öùng duïng :
1/ Ñieàu cheá : Ngoaøi vieäc taùch tröïc tieáp töø quaù trình chöng caát daàu moû, xicloankan coøn ñöôïc ñieàu cheá töø ankan, thí duï : 
CH3[CH2]4CH3 + H2 
2/ ÖÙng duïng: Ngoaøi vieäc duøng laøm nhieân lieäu nhö ankan , xicloankan coøn ñöôïc duøng laøm dung moâi, laøm nguyeân lieäu ñieàu cheá caùc chaát khaùc , thí duï :
 + 3H2 
	3. Cuûng coá :
 Neâu söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa ankan vaø xicloankan ?
	4. Baøi taäp veà nhaø :
 Laøm taát caû baøi taäp trong sgk . 
V/ RUÙT KINH NGHIEÄM:
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tieát 40: Baøi 27 : LUYEÄN TAÄP : ANKAN VAØ XICLOANKAN
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc :
	- Söï töông töï vaø khaùc bieät veà tính chaát vaät lyù , tính chaát hoùa hoïc vaø öùng duïng giöõa ankan vôùi xicloankan 
] - Caáu truùc, danh phaùp ankan vaø xicloankan .
	2. Kyõ naêng :
Reøn luyeän kyõ naêng nhaän xeùt so saùnh 2 loaïi ankan vaø xicloankan .
Kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng minh hoïa tính chaát cuûa ankan , xicloankan .
	3. Troïng taâm :
OÂn luyeän veà caáu truùc, danh phaùp ankan vaø xicloankan .
Bieát söï töông töï vaø khaùc bieät veà tính chaát vaät lyù, hoùa hoïc vaø öùng duïng cuûa ankan vaø xicloankan 
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Hoaït ñoäng nhoùm – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà 
III. CHUAÅN BÒ :
 Baûng phuï 
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra :
 Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp 
	2. Baøi môùi :
 I . MOÄT SOÁ KIEÁN THÖÙC CAÀN NAÉM :
Ankan
xicloankan
CTTQ
CnH2n+ 2 : n ³ 1
 Cm H2m : m ³ 3
Caáu truùc 
Maïch hôû chæ coù lieân keát ñôn C – C .
Maïch cacbon taïo thaønh ñöôøng gaáp khuùc .
- Maïch voøng chæ coù lk ñôn C – C 
- Tröø xiclopropan(maïch C phaúng ) , Caùc nguyeân töû C trong phaân töû xicloankan khoâng cuøng naèm treân moät maët phaúng .
Danh phaùp 
Teân goïi coù ñuoâi – an .
Teân goïi coù ñuoâi–an vaø tieáp ñaàu ngöõ xiclo . 
Tính chaát vaät lyù 
C1 – C4 : Theå khí .
t 0nc ,t0s , khoái löôïng rieâng taêng theo phaân töû khoái - nheï hôn