Giáo án Hóa học 10 - Tiết 04 – Bài 2: Hạt nhân nguyên tử - Nguyên tố hóa học đồng vị

Tiết 04 – Bài 2. HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ - NGUYÊN TỐ HÓA HỌC 
ĐỒNG VỊ 
I. MỤC TIÊU
1. Về kiến thức: HS hiểu - Điện tích hạt nhân, số khối hạt nhân là gì?
- Định nghĩa nguyên tố hóa học trên cơ sởđiện tích hạt nhân.Thế nào là số hiệu nguyên tử, kí hiệu 
2. Về kĩ năng: Rèn kĩ năng giải bài tập liên quan đến điện tích hạt nhân, số khối, kí hiệu nguyên tử.
3. Về thái độ tình cảm: Rèn luyện đức tính cẩn thận nghiêm túc trong học tập.
II. CHUẨN BỊ
	GV: chuẩn bị phiếu học tập
 HS: đọc trước bài
III. PHƯƠNG PHÁP
GV: Đàm thoại kết hợp các phương pháp khác.
HS: Thảo luận từ tìm câu kết luận cho vấn đề được đặt ra.
IV. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY
1. Ổn định lớp – kiểm tra bài cũ
HS1: Trình bày tóm tắt cấu tạo nguyên tử?
5
2. Vào tiết dạy mới
1
NỘI DUNG BÀI DAY
HOẠT ĐỘNG THẦY VÀ TRÒ
I. Hạt nhân nguyên tử:
 1. Điện tích hạt nhân:
 Số đơn vị điện tích hạt nhân Z = số p = số e
VD: Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử Oxi là 8. vậy số p = số e = 8 = Z
 2. Số khối:
 a. Định nghĩa:
 Số khối (A) là tổng số hạt proton (Z) và số hạt nơtron (N) của hạt nhân đó.
 A = Z + N 
VD: Nguyên tử Bo có 5 electron và 6 nơtron. Vậy số khối nguyên tử Bo là bao nhiêu?
 P = E = 5 và N = 6 => A = 5 + 6 = 11
 b. Hai đại lượng đặc trưng cho hạt nhân và cho nguyên tử là Z và A. Vì khi biết Z và A ta sẽ biết được số p, e, n
VD: Ngtử Na có Z = 11, A = 23. Vậy ngtử Na có 11p, 11e, 12n.
II. Nguyên tố hóa học:
 1. Định nghĩa:
 Nguyên tố hóa học là những nguyên tử có cùng điện tích hạt nhân.
VD: Tất cả các ngtử có số đơn vị điện tích hạt nhân 11 đều thuộc nguyên tố Natri.
 2. Số hiệu nguyên tử:
 Số đơn vị điện tích hạt nhân nguyên tử của một nguyên tố được gọi là số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó. Kí hiệu: Z
VD: Xác định số hiệu nguyên tử, số p của nguyên tử Li có 3e ở lớp vỏ?
 Ta có Z = số p = số e = 3
 3. Kí hiệu nguyên tử:
 X: kí hiệu hóa học của nguyên tố 
 A: số khối
 Z: số hiệu nguyên tử
VD: Nguyên tử Natri có 11p, 11e, 12n. Kí hiệu nguyên tử Natri là: A = 11 + 12 = 23 ; Z = 11
C
D
B
B
 5. D
Hoạt động 1:
GV: - Hạt nhân gồm có hạt p và n, nhưng chỉ có p mang điện. vậy số đơn vị điện tích hạt nhân bằng số hạt nào? Và có điện tích dương hay âm?
=> Nếu hạt nhân có Z proton thì điện tích hạt nhân là Z+, số đơn vị điện tích hạt nhân là Z.
 - Mỗi e mang điện tích 1-, p mang điện tích 1+, n không mang điện. Mà ngtử trung hòa về điện, từ đó ta suy ra được mối liên hệ giữa số p và số e như thế nào?
HS: đọc sách và trả lời câu hỏi từ đó thiết lập mối liên hệ giữa Z với số p, số e.
Hoạt động 2:
GV: - Định nghĩa số khối? 
 hướng dẫn: Gọi P, N, E là tổng số các loại hạt p, n, e
 - Cho bài tập: nguyên tử Bo có 5 electron và 6 nơtron. Vậy số khối nguyên tử Bo là bao nhiêu?
 - Hai đại lượng đặc trưng cho hạt nhân và cho nguyên tử là đại lượng nào?
HS: tả lời và ghi bài
Hoạt động 3:
GV: - Tính chất hóa học của nguyên tố phụ thuộc vào số electron và do đó phụ thuộc vào số Z của nguyên tử => các nguyên tử có cùng số Z thì cùng tính chất hóa học.
 - Nêu định nghĩa nguyên tố hóa học? 
 - Cho ví dụ để HS biết về nguyên tố hóa học.
GV: - Nêu định nghĩa số hiệu nguyên tử?
 - Xác định số hiệu nguyên tử, số p của nguyên tử Li có 3e ở lớp vỏ? 
Hoạt động 4:
GV: - Đại lượng nào đặc trưng cho hạt nhân và cho nguyên tử?
 - Để kí hiệu nguyên tử người ta dùng 2 đại lượng đặc trưng của hạt nhân và nguyên tử trên kí hiệu nguyên tử.
HS: ghi bài và bài tập ví dụ
Hoạt động 5: củng cố: phiếu học tập
1. Ng.tố hóa học là những nguyên tử cùng
A. số khối B. Số n C. Số p . Số p và n
2. Các đại lượng đặc trưng cho nguyên tử
 A. Số n C. Số đơn vị điện tích hạt nhân
 B. Số khối D. Cả B, C
3. N tử Oxi có 8p, 8e, 8n. Số khối n tử Oxi là:
 A. 8 B. 16 C. 24 D. Cả A, B, C đều sai
4. Kí hiệu nguyên tử nhôm là . Nguyên tử nhôm có số n là:
 A. 13 B. 14 C. 27 D. 40
5. Nguyên tử Kali có 19p, 19e, 20n. Kí hiệu nguyên tử Kali là:
 A. B. C. D. 
4
10
10
10
3. Củng cố và mở rộng
GV phát phiếu củng cố bài (ở bước 5) và cho HS làm sau 3 GV nhận xét kết quả.
4,5
4. Dặn dò
Về nhà làm các bài tập SGK, học kĩ bài
Đọc trước bài tiếp theo.
0,5
V. RÚT KINH NGHIỆM