Giáo án Hóa học 10 nâng cao - Tiết 25,26. Bài 16: Khái niệm về liên kết hóa học, liên kết ion - Trương Văn Hường

 niệm về liên kết hoá học, liên kết ion
Ngày soạn: 30/10/2008
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
Khái niệm về LKHH. Nội dung quy tắc bát tử.
Sự hình thành cation và anion ; ion đơn và ion đa nguyên tử ; liên kết ion.
Tinh thể ion, mạng tinh thể ion và tính chất vật lí chung của hợp chất ion.
 Cấu hình electron của ion đơn nguyên tử, CT e, CTCT của một số phân tử.
2. Kỹ năng:
Viết được cấu hình electron của các ion đơn nguyên tử
Vaọn duùng giaỷi thớch sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt trong moọt soỏ hụùp chaỏt ion.
3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
Tranh ảnh, phiếu học tập...
 Mẫu vật tinh thể NaCl hoặc mô hình tinh thể NaCl.
IV. Tiến trình bài giảng:
Tiết 25
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10a
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: Trong giờ học.
3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên và Học sinh
Nội dung kiến thức cần khắc sâu
10'
* Hoạt động 1: 
- GV: Cho hoùc sinh tham khaỷo SGK ủeồ traỷ lụứi:
Theỏ naứo laứ lieõn keỏt hoaự hoùc? Taùi sao caực nguyeõn tửỷ laùi lieõn keỏt vụựi nhau?
=> HS: Hoùc sinh nghieõn cửựu taứi lieọu ủeồ raỷ lụứi caõu hoỷi cuỷa thaày.
I . KHAÙI NIEÄM LIEÂN KEÁT HOAÙ HOẽC:
1. Khaựi Nieọm Veà Lieõn Keỏt 
Lieõn keỏt hoaự hoùc laứ sửù keỏt hụùp giửừa caực nguyeõn tửỷ taùo thaứnh phaõn tửỷ hay tinh theồ beàn vửừng hụn.
10'
* Hoạt động 2:
- GV: Taùi sao khớ hieỏm raỏt khoự tham gia phaỷn ửựng hoaự hoùc?
Electron lụựp ngoaứi cuứng cuỷa khớ hieỏm coự bao nhieõu electron?
 Caực nguyeõn tửỷ cuỷa caực nguyeõn toỏ khaực chửa ủaùt tụựi caỏu hỡnh electron cuỷa khớ hieỏm, neõn chuựng tham gia taùo lieõn keỏt hoaự hoùc .
=> HS: Trỡnh tửù traỷ lụứi caực caõu hoỷi:
Khớ hieỏm raỏt khoự tham gia phaỷn ửựng vỡ chuựng raỏt beàn veà maởt caỏu taùo.
Nguyeõn tửỷ cuỷa caực khớ hieỏm ủeàu coự 8 electron lụựp ngoaứi cuứng ( trửứ He chổ coự 2 electon)
Caực nguyeõn tửỷ nguyeõn toỏ khaực lieõn keỏt vụựi nhau ủeồ ủaùt tụựi caỏu hỡnh beàn vửừng gioỏng khớ hieỏm
2. Qui Taộc Baựt Tửỷ ( 8 Electron)
“ Nguyeõn tửỷ cuỷa caực nguyeõn toỏ coự khuynh hửụựng lieõn keỏt vụựi caực nguyeõn tửỷ khaực ủeồ ủaùt tụựi caỏu hỡnh electron beàn vửừng gioỏng khớ hieỏm 8 electron( hoaởc 2 electron ủoỏi vụựi heli) ụỷ lụựp ngoaứi cuứng"
15'
* Hoạt động 3:
- GV: Khi caực nguyeõn tửỷ kim loaùi nhửụứng electron thỡ soỏ ủieọn tớch dửụng trong haùt nhaõn nhieàu hụn soỏ ủieọn tớch aõm ụỷ lụựp voừ nguyeõn tửỷ . Do ủoự noự trụỷ thaứnh phaàn tửỷ mang ủieọn tớch dửụng goùi laứ ion dửụng ( cation)
Cho hoùc sinh vieỏt quaự trỡnh hỡnh thaứnh ion Mg2+ vaứ Al3+
Cho hoùc sinh xaực ủũnh caỏu hỡnh electron cuỷa caực ion?
=> HS: Xaực ủũnh caỏu hỡnh electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ Na , Mg , Al.
Nhaọn xeựt soỏ electron lụựp ngoaứi cuứng cuỷa caực nguyeõn toỏ naứy.
Khuynh hửụựng ủaùt tụựi caỏu hỡnh beàn vửừng gioỏng khớ hieỏm cuỷa caực nguyeõn toỏ naứy nhử theỏ naứo?
Ruựt ra ủũnh nghúa veà sửù hỡnh thaứnh ion dửụng.
- GV: Cho hoùc sinh vieỏt caỏu hỡnh electon cuỷa nguyeõn tửỷ Flo
 Nguyeõn tửỷ Flo deó daứng nhaọn theõm 1 electron ủeồ ủaùt caỏu hỡnh beàn vửừng gioỏng khớ hieỏm. Luực ủoự ngoaứi voỷ nguyeõn tửỷ Flo nhieàu hụn trong haùt nhaõn 1 ủieọn tớch aõm ,do ủoự Flo mang moọt ủieọn tớch aõm , goùi laứ ion aõm Flo hay Anion Flo
=> HS: Vieỏt caỏu hỡnh elecron cuỷa nguyeõn tửỷ flo
Khuynh hửụựng ủaùt tụựi caỏu hỡnh beàn vửừng gioỏng khớ hieỏm cuỷa Flo nhử theỏ naứo?vieỏt sụ ủoà hỡnh thaứnh ion aõm cuỷa caực nguyeõn tửỷ O , Cl , S.
Ruựt ra keỏt luaọn veà sửù hỡnh thaứnh ion aõm.
II. LIEÂN KEÁT ION
1. Sửù Hỡnh Thaứnh Lieõn Keỏt Ion
a. Ion:
* ion dửụng (cation):
- Xeựt sửù hỡnh thaứnh ion natri tửứ nguyeõn tửỷ natri
 Na - e Na+ 
1s22s22p63s1 1s22s22p6
tửụng tửù caực nguyeõn tửỷ khaực
Mg –2e Mg2+
Al -3e Al3+
- Vaọy caực nguyeõn tửỷ kim loaùi coự khaỷ naờng nhửụứng 1 hoaởc 2 hoaởc 3 electron ủeồ trụỷ thaứnh phaàn tửỷ mang ủieọn tớch dửụng goùi laứ ion dửụng ( hay cation)
b. Ion AÂm ( Anion)
- Xeựt sửù hỡnh thaứnh in Flo tửứ nguyeõn tửỷ Flo
 F + e F-
1s22s22p5 1s22s22p6 
- Tửụng tửù caực halogen vaứ caực phi kim khaực 
Cl + e Cl-
O + 2e O2-
S + 2e S2-
- Vaọy caực nguyeõn tửỷ phi kim coự khaỷ naờng thu theõm 1 hoaởc 2 electron ủeồ trụỷ thaứnh phaàn tửỷ mang ủieọn tớch aõm, goùi laứ ion aõm hay anion.
5'
* Hoạt động 4:
- GV: Giaựo vieõn cho vớ duù ,hoùc sinh ruựt ra ủũnh nghúa:
vớ duù1
Na+ , Cl- , S2- , F- , Fe3+ ,Cu2+ 
vớ duù2
NO3- , SO42- , PO43- , CO32- , NH4+..
=> HS: Dửùa vaứo vớ duù hoùc sinh ruựt ra ủũnh nghúa ion ủụn nguyeõn tửỷ , ion ủa nguyeõn tửỷ.
c. Ion ẹụn Vaứ Ion ẹa Nguyeõn Tửỷ:
- Ion ủụn nguyeõn tửỷ laứ nhửừng ion ủửụùc taùo neõn tửứ moọt nguyeõn tửỷ
Vớ duù:
Na+ , Cl- , S2- , F- , Fe3+ ,Cu2+ 
- Ion ủa nguyeõn tửỷ laứ nhửừng ion ủửụùc taùo neõn tửứ nhieàu nguyeõn tửỷ lieõn keỏt vụựi nhau ủeồ hỡnh thaứnh neõn moọt nhoựm nguyeõn tửỷ mang ủieọn tớch dửụng hoaởc ủieọn tớch aõm
Vớ duù: NO3- , SO42- , PO43- , CO32- , NH4+..
4. Củng cố tiết giảng: (3')
1. Taùi sao caực nguyeõn tửỷ laùi lieõn keỏt vụựi nhau?
2. Vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa caực ion ủửụùc hỡnh thaứnh tửứ caực nguyeõn tửỷ:F,Al,Mg,O.
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
 Bài 1 đến bài 4/70.
Tiết 26
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10a
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: Trong giờ học
3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên và Học sinh
Nội dung kiến thức cần khắc sâu
15'
* Hoạt động 5: 
- GV: ẹeồ ủaùt tụựi cụ caỏu beàn gioỏng khớ hieỏm, khi tieỏp xuực vụựi nhau Na vaứ Cl coự xu hửụựng nhử theỏ naứo?
Khi hai nguyeõn tửỷ Na vaứ Clo tieỏp xuực vụựi nhau seừ coự sửù nhửụứng vaứ nhaọn electron ủeồ taùo thaứnh ion dửụng vaứ ion aõm.
Vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa nguyeõn tửỷ Clo vaứ Na
Vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa ion Na+ vaứ Cl-
=> HS: Chuựng coự khuynh hửụựng nhửụứng vaứ nhaọn electron ủeồ taùo thaứnh ion dửụng vaứ ion aõm coự cụ caỏu beàn gioỏng khớ hieỏm.
Hoùc sinh vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa nguyeõn tửỷ vaứ ion cuỷa Na, Na+ , Cl , Cl-.
2. Sửù Hỡnh Thaứnh Lieõn Keỏt Ion:
a. Sửù Taùo Thaứnh Lieõn Keỏt Ion Giửừa Phaõn Tửỷ Hai Nguyeõn Tửỷ:
- Xeựt sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt ion trong phaõn tửỷ NaCl.
 Na + Cl 
 3s1 3s23p5
 Na+ + Cl-
 1s22s22p6 3s23p6 
- Hai ion mang ủieọn tớch traựi daỏu nhau , huựt nhau baống lửùc huựt túnh ủieọn taùo neõn phaõn tửỷ NaCl.
Na+ + Cl- NaCl
10'
* Hoạt động 6:
- GV: Hửụựng daón hoùc sinh laứm tửụng tửù nhử sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt trong phaõn tửỷ NaCl
Vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa nguyeõn tửỷ Ca vaứ Cl.
Chuự yự cho hoùc sinh 
Lieõn keỏt ion ủửụùc taùo thaứnh giửừa kim loaùi ủieồn hỡnh vaứ phi kim ủieồn hỡnh.
=> HS: Hoùc sinh vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa nguyeõn tửỷ Ca vaứ Cl.
Bieồu dieón quaự trỡnh nhửụứng, nhaọn electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ naứy khi tham gia lieõn keỏt hoaự hoùc.
Vieỏt caỏu hỡnh eletron cuỷa caực ion nguyeõn tửỷ
Keỏt luaọn veà sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt ion.
b. Sửù Hỡnh Thaứnh Lieõn Keỏt Trong Phaõn Tửỷ Nhieàu Nguyeõn Tửỷ:
- Xeựt sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt trong phaõn tửỷ CaCl2.
Cl + Ca + Cl
3s23p5 3s23p64s2 3s23p5
 2Cl- + Ca2+
3s23p6 3s23p6
- Caực ion Ca2+ vaứ Cl- mang ủieọn tớch ngửụùc nhau , chuựng huựt nhau baống lửùc huựt túnh ủieọn taùo neõn phaõn tửỷ CaCl2.
Ca2+ + 2Cl- CaCl2
* Keỏt luaọn
Lieõn keỏt ion laứ lieõn keỏt ủửụùc taùo thaứnh do lửùc huựt túnh ủieọn cuỷa caực ion mang ủieọn tớch traựi daỏu.
15'
* Hoạt động 7:
- GV: Moõ taỷ moọt soỏ maùng tinh theồ nhử tinh theồ NaCl , tunh theồ nửụực ủaự cho hoùc sinh hỡnh dung.
Cho hoùc sinh xem maóu tinh theồ NaCl thửùc teỏ vaứ moõ hỡnh trong SGK phoựng to.
Thaày boồ sung: tinh theồ NaCl coự raỏt nhieàu ion Na+ vaứ ion Cl- , khoõng coự phaõn tửỷ NaCl rieõng bieọt. ẹeồ cho ủụn giaỷn, khi vieỏt coõng thửực phaõn tửỷ ngửụứi ta chổ vieỏt NaCl. Tửụng tửù vụựi caực hụùp chaỏt khaực nhử MgCl2 , KCl  cuừng vieỏt nhử vaọy.
=> HS: Tham khaỷo SGK ủeồ hieồ theỏ naứo laứ tinh theồ
Lieõn heọ thửùc teỏ nhử maùng tinh theồ nửụực ủaự , maùng tinh theồ NaCl.
Hoùc sinh quan saựt vaứ moõ taỷ laùi caỏu truực maùng tinh theồ NaCl.
- GV: Lieõn heọ thửùc teỏ cho bieỏt tinh theồ NaCl coự nhửừng tớnh chaỏt vaọt lớ nhử theỏ naứo?
Keỏt luaọn tớnh chaỏt chung cuỷa hụùp chaỏt ion.
Caực hụùp chaõt ion ,ụỷ traùng thaựi raộn chuựng khoõng daón ủieọn
=> HS: hoùc sinh traỷ lụứi caõu hoỷi naứy baống lieõn heọ thửùc teỏ.
Tinh theồ NaCl beàn , nhieọt ủoọ noựng chaỷy cao, khoõng bũ phaõn huyỷ.
III. TINH THEÅ VAỉ MAẽNG TINH THEÅ:
1. Khaựi Nieọm Veà Tinh Theồ
Cho hoùc sinh tham khaỷo SGK veồ khaựi nieọm tinh theồ.
2. Maùng Tinh Theồ Ion
Xeựt maùng tinh theồ NaCl:
Caỏu truực laọp phửụng. Caực ion Na+ vaứ Cl- naốm ụỷ caực nuựt cuỷa maùng tinh theồ moọt caựch luaõn phieõn, cửự 1 ion Na+ ủửụùc bao quanh bụựi 6 ion Cl- vaứ ngửụùc laùi .
Cho hoùc sinh xem moõ hỡnh maùng tinh theồ NaCl.
3. Tớnh Chaỏt Chung Cuỷa Hụùp Chaỏt Ion:
ễỷ ủieàu kieọn thửụứng caực hụùp chaõt ion toàn taùi ụỷ daùng tinh theồ, beàn vửừng,nhieọt ủoọ noựng chaỷy vaứ nhieọt ủoọ soõi khaự cao, thửụứng tan nhieàu trong nửụực taùo thaứnh dung dũch daón ủửụùc ủieọn .Chuựng chổ toàn taùi daùng phaõn tửỷ khi ụỷ traùng thaựi hụi.
4. Củng cố tiết giảng: (3')
Bieồu dieón sửù hỡnh thaứnh lieõn keỏt trong phaõn tửỷ :K2O, KCl
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
Bài 5 đến Bài 8/70.
V. Tự rút kinh nghiệm sau bài giảng:
...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................