Giáo án Hình học 11 - Chương 2 - Tiết 12, 13: Đại cương về đường thẳng và mặt phẳng

Ngaøy soaïn:24/ 11/ 2007
 Tieát daïy: 12,13	ÑAÏI CÖÔNG VEÀ ÑÖÔØNG THAÚNG VAØ MAËT PHAÚNG
I- MUÏC TIEÂU CAÀN ÑAÏT:
1. Kieán thöùc: Nắm được khái niệm điểm, đường thẳng, mặt phẳng và quan hệ liên thuộc giữa
 chúng. Nắm vững sáu tính chất thừa nhận và ba bài toán cơ sở : Xác định giao tuyến, giao điểm đường
 thẳng và mặt phẳng, thiết diện. Hiểu đại cương về hình chóp và các yếu tố. 
2. Kyõ naêng: Vẽ hình không gian. Vận dụng ba bài toán cơ bản để giải toán. 
3. Veà thaùi ñoä: Caån thaän, chính xaùc, khoa hoïc.
II- CHUAÅN BÒ CUÛA GIAÙO VIEÂN VAØ HOÏC SINH: 
	1.Chuaån bò cuûa thaày: Thiết kế tiết dạy, đồ dùng dạy học, máy chiếu projector, phấn màu và mô hình
 minh họa. 
	2. Chuaån bò cuûa troø: Kieán thöùc cuõ vaø kieán thöùc ñang hoïc.
III- HOAÏT ÑOÄNG DAÏY VAØ HOÏC
	1.OÅn ñònh lôùp: Naém tình hình lôùp daïy. (1’)
	2. Kieåm tra baøi cuõ: 
3. Giaûng baøi môùi: 
* Giôùi thieäu baøi môùi : Giới thiệu nội dung chương II và khẳng định các đối tượng cơ bản của HHKG cùng với những tính chất thừa nhận giúp việc khảo sát định tính và định lượng các hình đặc biệt trong không gian. (2’)
* Tieán trình tieát daïy
Tiết: 12
ÿ Hoạt động 1:
I. KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU
TL
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung 
15’
1) Hình ảnh mặt phẳng mà em thường gặp?
Mặt bảng.
H:Qui ước biểu diễn điểm, đường thẳng đã học?
H: Quy ước biểu diễn mặt phẳng trong không gian?
H: Vị trí tương đối của các điểm M và D đối với mp(ABC)?
GV- Hướng dẫn HS vẽ hình biểu diễn của hình hộp và hình chóp.
Màn hình Ti vi.
à Dấu chấm trên trang giấy
 Đoạn thẳng 
à Hình bình hành hoặc miền của góc.
à M thuộc (ABC) còn D không thuộc (ABC)
I- Khái niệm mở đầu:
 1- Mặt phẳng: 
* Mặt phẳng mô tả không định nghĩa. 
Mặt phẳng không có giới hạn bề rộng và không có bề dày.
 * Biểu diễn:
Biểu diễn như hình bình hành
Biểu diễn kiểu miền của góc
M Î(a), DÏ(a) 
a)
M
D
 2- Điểm thuộc mặt phẳng:
3- Hình biểu diễn của một hình không gian:
Qui tắc: Hình biểu diễn của:
+ Đường thẳng là đường thẳng, đoạn thẳng là đoạn thẳng.
+ Bảo toàn quan hệ song song và quan hệ cắt nhau.
+ Bảo toàn qua hệ liên thuộc giữa điểm và đường thẳng.
+ Nét thấy vẽ liền, nét khuất vẽ đứt.
ÿ Hoạt động 2:
II. CÁC TÍNH CHẤT THỪA NHẬN
TL
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung 
20’
2) Tại sao người thợ mộc dùng thước thẳng kiểm tra độ phẳng của mặt bàn?
H- Để kí hiệu đường thẳng d nằm trong hoặc không nằm trong mp(Q) ta viết thế nào?
3) Cho DABC, điểm M thuộc phần kéo dài của BC. Điểm M có thuộc (ABC) không? Đường thẳng AM có quan hệ thế nào đ/v (ABC)
--- > Tc3. 
H: Mô tả một trường hợp 4 điểm không đồng phẳng?
4) Cho hình vẽ bên. Hãy xác định giao tuyến của (SAC) và (SBD). 
H: Đường thẳng chung của hai mặt phẳng phân biệt gọi là gì?
5) Hình vẽ bên là đúng hay sai? Giải thích? 
à 
Nếu mặt bàn phẳng thì mọi điểm của mặt dưới thước đều thuộc mặt bàn. 
à 
+MÎBCÌ(ABC)Þ MÎ(ABC)
+ (MÎ(ABC) và AÎ(ABC)) Þ AMÌ (ABC)
à Hình vẽ sai.
1).Tính chất1: Có duy nhất đường thẳng qua hai điểm phân biệt.
2).Tính chất 2: Có một và chỉ một mặt phẳng qua ba điểm không thẳng hàng.
3).Tính chất 3: Nếu một đường thẳng có hai điểm phân biệt thuộc mặt phẳng thì mọi điểm của đường thẳng đều thuộc mặt phẳng,
4).Tính chất 4: Tồn tại 4 điểm không cùng thuộc mặt phẳng.
5).Tính chất 5: Nếu hai mặt phẳng phân biệt có một điểm chung thì có điểm chung khác nữa. 
Suy ra : Nếu hai mặt phẳng phân biệt có một điểm chung thì chúng có đường thẳng chung đi qua điểm chung đó.
6) Tính chất 6:Trên mỗi mặt phẳng, các kết quả đã biết trong hình học phẳng đều đúng. 
ÿ Hoạt động 3: (7’)
Trắc nghiệm
Caâu 1: Khaúng ñònh naøo sau ñaây ñuùng ?
a. Hai maët phaúng coù moät ñieåm chung thì chuùng coù moät ñöôøng thaúng chung duy nhaát.
b.Hai maët phaúng phaân bieät coù moät ñieåm chung thì chuùng coù moät ñöôøng thaúng chung duy nhaát .
c. Neáu moät ñöôøng thaúng vaø moät maët phaúng coù moät ñieåm chung thì ñöôøng thaúng naèm treân maët phaúng.
d. Neáu hai maët phaúng khoâng caét nhau thì chuùng song song.
Caâu 2: Cho töù dieän ABCD. M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa AC vaø BC. Treân BD laáy ñieåm P sao cho BP = 2PD. Goïi I laø giao ñieåm cuûa NP vaø CD. Khi ñoù giao tuyeán cuûa (MNP) vaø (ACD) laø :
a. ñöôøng thaúng MP	b. ñöôøng thaúng MN	c. ñöôøng thaúng MD	d. ñöôøng thaúng MI
Tiết 13
ÿ Hoạt động 4:
III. CÁC CÁCH XÁC ĐỊNH MẶT PHẲNG
Mp(ABC) hay (ABC) Mp(B, AC) Mp(a,b) hay (b,a)
TL
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung 
 15’
GV- Vẽ hình mô tả
H: Tính chất nào đã đề cập?
H: Đưa về tính chất 2 và khẳng định?
H: Ví dụ 1 cho gì ? tìm gì?
H: Xác định giao tuyến của hai mặt phẳng ta cần xác định điều kiện nào?
H: Trình bày cách chứng minh ba điểm thẳng hàng?
HS - Tóm tắt đề bài và vẽ hình theo hướng dẫn của GV.
1). Ba cách xác định mặt phẳng:
 + Ba điểm không thẳng hàng.
 + Điểm không thuộc đường thẳng
 + Hai đường thẳng cắt nhau. 
2) Một số ví dụ:
Ví dụ 1: ( Sgk)
Ví dụ 2( sgk)
ÿ Hoạt động 4:
IV. HÌNH CHÓP VÀ HÌNH TỨ DIỆN
TL
Hoaït ñoäng cuûa GV
Hoaït ñoäng cuûa HS
Noäi dung 
15’
6) Kể tên các mặt bên, cạnh bên, cạnh đáy của hình chóp?
GV : Giới thiệu một số thiết diện .
H: Hãy mô tả thiết diện tạo bỡi một mặt phẳng và các mặt của hình bên?
à Đa giác phẳng tạo bỡi các đoạn giao tuyến của mặt phẳng cắt với các mặt của hình. 
1) Khái niệm hình chóp: ( HS đọc sgk)
2) Bài toán tìm thiết diện:
ÿ Hoạt động 5: Củng cố (Hoạt động nhóm) (14’)
Trắc nghiệm:
Caâu 1: Cho hình choùp SABCD, ñaùy ABCD laø hình bình haønh. Goïi H, K theo thöù töï laø trung ñieåm cuûa SA, SB. M laø ñieåm baát kyø treân caïnh AD. Maët phaúng (MHK) caét BC taïi N. Khi ñoù, ta coù :
MN caét HK taïi moät ñieåm I naøo ñoù.
MN song song vôùi HK
HM song song vôùi KN
Töù giaùc MHKN laø hình bình haønh
Caâu 2: Cho töù giaùc ABCD trong coù 2 caïnh AB caét CD taïi I. S laø moät ñieåm naèm ngoaøi maët phaúng vaø M laø trung ñieåm SC. Giao ñieåm cuûa SD vaø (MAB) laø :
a. Giao ñieåm cuûa IM vaø SD	b. Giao ñieåm cuûa SD vaø AB
c. Ñieåm I	d. SD khoâng caét (MAB)
Caâu 3: Cho töù dieän SABC. G laø troïng taâm . M, N laàn löôït laø 2 ñieåm treân SB vaø SC sao cho SM = 2MB, SN = 2NC, goïi P laø trung ñieåm BC, SP caét MN taïi Q, AQ caét SG tai R. Khi ñoù ta coù :
a. Q laø giao ñieåm cuûa SG vaø (AMN)	b. R laø giao ñieåm cuûa SG vaø (AMN)
	c. SG khoâng caét (AMN)	d. SG luoân luoân vuoâng goùc vôùi (AMN)
Caâu 4: Cho töù dieän SABC. M, N laàn löôït laø trung ñieåm cuûa BC vaø AC, G laø troïng taâm . Giao tuyeán cuûa (SAM) vaø (SBN) laø :
	a. laø ñöôøng thaúng SA	b. laø ñöôøng thaúng SB
	c. laø ñöôøng thaúng SG	d. Hai maët phaúng naøy khoâng caét nhau
Hướng dẫn học ở nhà: (1’)
 + Xem kĩ bài cũ
 + Làm các bài tập: 1,5,6,7 trang 54 SGK)
+ Xem trước bài “ HAI ĐƯỜNG THẲNG CHÉO NHAU, HAI ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG”
IV. RÚT KINH NGHIÊM BỔ SUNG: