Giáo án Điện dân dụng 11

uống mức thấp nhất.
C
2
 KĐ
3
1 LV
~220V
 1 2 3
A
Hình 16-4.
Sơ đồ quạt bàn chạy tụ có cuộn dây số trong stato
 Hoạt động 2: (40 phút) Tìm hiểu việc dùng mạch điều khiển bán dẫn và tiristo để điều chỉnh tốc độ của động cơ quạt điện.
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
*GVdiễn giảng: Những năm gần đây, công nghệ điện tử phát triển mạnh, người ta đã sử dụng các phần tử bán dẫn như tranzito,tiristo, vi mạch IC để thực hiện việc điều chỉnh tốc độ của quạt điện.Tuy nhiên những linh kiện này chúng ta chưa được học, dovậy chúng ta chỉ nắm sơ lược về nguyên lý của mạch này.
*GV cần giải thích chức năng của các linh kiện trong sơ đồ:
 T- Điều khiển điện áp trên quạt.
 R1- Biến trở để điều chỉnh khoảng thời gian dẫn của T.
 R2- Điện trở hạn chế.
 D- Định ngưỡng điện áp để T dẫn.
 C- Tụ điện tạo điện áp ngưỡng để mở thông T và mở thông D.
3.Dùng mạch điều khiển bán dẫn và tiristo để điều chỉnh tốc độ của động cơ quạt điện.
K
 R1 R2
C
D
T
~220V
Q
Hình 16-5. 
Mạch điện tử điều khiển tốc độ quạt điện
Những năm gần đây, công nghệ điện tử phát triển mạnh, người ta đã sử dụng các phần tử bán dẫn như tranzito,tiristo, vi mạch IC để thực hiện việc điều chỉnh tốc độ của quạt điện.
Khi đóng công tác K, điện áp nguồn được cung cấp tới T.Khi thay đổi điện trở R1, khoảng thời gian dẫn dòng của T thay đổi.Điện áp và dòng điện đưa vào ĐC được điều chỉnh.
 Ví dụ: Giảm điện trở R1 làm tiristo T dẫn nhiều hơn, điện áp đưa vào động cơ lớn hơn làm cho động cơ quay với tốc độ cao hơn và ngược lại.
(Trong mạch này, dòng điện điều khiển của T do ngưỡng điện áp mở thông D quyết định, do đó độ ổn định của mạch này tốt hơn).
4 (10 phút)Tổng hợp-Đánh giá-Giao nhiệm vụ cho HS. 
 - GV tóm tắt bố cục bài học và yêu cầu học sinh xem kỹ lại bài học.
 - Giao bài tập về nhà: Trả lời câu hỏi trang 83-SGK và đọc trước bài 17-SGK
Ngày soạn: 8/12/2010
Ngày giảng:.
Tiết 43, 44, 45
Bài 15 Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện
( Bài gồm 3 tiết)
a. Mục tiêu 
1. Kiến thức:
 - Nêu được tên một số loại quạt điện thông dụng.
 - Sử dụng và bảo dưỡng được quạt điện.
 - Biết được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục. 
2. Kĩ năng:
 Biết được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục. 
3. Thái độ: 
 Học tập nghiêm túc
B/ Chuẩn bị 
 - Nghiên cứu bài 17-SGK .
 - Đọc tài liệu tham khảo liên quan đến bài giảng.
 - Các thông tin có liên quan đến động cơ 
 - Giáo viên: nghiên cứu SGK, TLTK, hình vẽ, sơ đồ và một số loại quạt điện..
 - Học sinh:Tìm hiểu SGK, một số loại quạt điện trong gia đình
c/ Tiến trình lên lớp
Tiết 43
Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện
1/ổn định lớp:
 Kiểm tra sĩ số lớp học 
2/Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
 Câu hỏi: Để điều chỉnh tốc độ quay của động cơ một pha quạt điện, người ta sử dụng những phương pháp nào?Lấy ví dụ một phương pháp cụ thể?
3/Đặt vấn đề vào bài mới: (2 phút)
Quạt điện là một trong những trang thiết bị rất cần thiết cho mỗi gia đình khi vào mùa hè. Để hiểu loại quạt, sử dụng và cách bảo dưỡng quạt là cả một vấn đề ta cần quan tâm.Chúng ta hãy nghiên cứu bài 15: “ Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện ”
4/Nội dung bài giảng: 
 Hoạt động 1: (15phút) Tìm hiểu một số loại quạt điện thông dụng
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
*GV đặt câu hỏi :
Hãy kể tên một số loại quạt điện thông dụng? Hãy cho biết một vài thông số kỹ thuật của loại quạt đó?
*HS: thảo luận và trả lời câu hỏi.
*GV: giới thiệu một số quạt điện và thông số kỹ thuật của nó.
*GV nhấn mạnh: Hiện nay quạt điện rất đa dạng: quạt có đèn màu; quạt có gắn rađiô,đồng hồ điện tử, máy tăng âm, hẹn giờ; quạt gắn thêm một bộ máy nén làm lạnh nhỏ để thổi ra luồng gió lạnh...
I/ Tìm hiểu một số loại quạt điện thông dụng
 Có nhiều loại quạt điện như: quạt bàn, quạt cây, quạt tường, quạt trần.Theo kích thước sải cánh chia ra loại cánh quạt từ 200 đến 1800mm.
1.Quạt bàn
 Là loại qạt thông dụng có kích thước gọn nhẹ, thuận tiện đặt trên bàn, trên tủ.Quy cách sải cánh cỡ 200mm; 230mm; 250mm; 300mm;350mm; 400mm.
2.Quạt cây
 Đặt trên mặt nền nhà có thể điều chỉnh được độ cao - thấp.Quy cách sải cánh 300mm; 350mm; 400mm; 500mm; 600mm.
3.Quạt tường
 Giống như quạt bàn, song có bộ phận để gắn vào tường, đồng thời có dây giật tốc độ và chuyển hướng gió.
4.Quạt trần
 Sải cánh lớn, lượng gió lớn, được lắp vào trần,không chiếm diện tích sàn nhà.Cánh quạt có loại bằng nhựa hoặc kim loại.Có loại 2 cánh, 3cánh, 4cánh, 5cánh.Quy cách sải cánh 700; 900; 1050; 1400; 1500; 1800mm.
5.Quạt hộp tản gió
 Là loại quạt có dạng hình hộp,có thiết bị để dẫn hướng gió.Bánh xe dẫn gió trên mặt hộp, đồng thời có vai trò lưới chắn, bánh xe dẫn gió có hình dạng như cửa chớp mỏng.Khi quạt làm việc, bánh xe dẫn gió quay từ từ 3600, gió luồn qua cửa chớp thổi ra ngoài theo các hướng khác nhau, lượng gió ôn hoà dễ chịu như gió tự nhiên ở ngoài trời.Quạt hộp được dùng cho phòng khách,phòng ngủ người già,trẻ em đều thích hợp.Quy cách sải cánh thường là 230 ; 300 ; 350mm.
 Hoạt động 2: (20phút) Tìm hiểu việc sử dụng và bảo dưỡng quạt điện
Hoạt động của GV - HS
Nội dung
* GV: Theo em sử dụng quạt điện như thế nào có hiệu quả? Khi sử dụng cần chú ý những gì?
*HS: Thảo luận
*GV: Tóm tắt các ý kiến trả lời, và phân tích phương pháp sử dụng quạt điện.
Câu hỏi : Khi khởi động quạt,ta nên ấn nút tốc độ nào ? (nút tốc độ cao)
*GV hỏi: Để bảo dưỡng quạt điện ta phải làm như thế nào?
*HS Thảo luận
*GV hướng dẫn HS cách bảo dưỡng quạt điện.
*GV hướng dẫn HS cách sử dụng quạt điện.
II/ Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện
1.Sử dụng quạt điện
 - Quạt mới trước khi sử dụng phải bóc lớp chống gỉ ở đầu trục bỏ đi.Sau đó cho một vài giọt dầu nhờn vào trục.Quạt cũ trước khi dùng phải tra dầu vào các lỗ tra dầu ở các bộ phận chuyển động.Quạt dùng 2,3 năm phải lau chùi sạch sẽ, sau đó cho mỡ loại tốt vào các hộp chứa bánh xe tuốc năng.
 - Quạt đang hoạt động có mùi khét hoặc bốc khói đen chứng tỏ quạt bị hỏng nặng phải cắt điện ngừng sử dụng và kiểm tra sửa chữa.
 - Nên để quạt ở nơi khô, thoáng gió.
 - Quạt chạy lâu nên cho nghỉ ít phút để nhiệt độ hạ xuống,sau đó mới cho hoạt động tiếp.
 - Khi khởi động nên ấn nút tốc độ cao để thời gian khởi động ngắn,ngoài ra vì một số quạt có mô men khởi động nhỏ, hoặc khi điện áp nguồn nhỏ hơn định mức,nếu để ở nút tốc độ chậm sẽ không khởi động được,quạt không quay sẽ cháy động cơ.Sau đó nếu cần hãy ấn nút tốc độ vừa hoặc tốc độ chậm theo yêu cầu làm mát.
2.Bảo dưỡng quạt điện
 - Giữ gìn cho quạt sạch sẽ.Nếu quạt bị dây dầu mỡ thì phải tẩy sạch,sau đó dùng giẻ khô lau sạch,không dùng xăng hoặc cồn để lau chùi quạt vì nó sẽ làm hỏng chất sơn bóng của quạt.
 - Khi không dùng quạt cần phải làm vệ sinh, dùng vải mềm lau sạch bụi bẩn và dầu mỡ bẩn.Nhỏ một vài giột dầu sạch vào lỗ tra dầu và bôi một lớp mỡ mỏng vào quanh trục để chống gỉ. 
* Khi sử dụng quạt:
+ Hộp tản gió quạt không được để tựa lưng vào nơi có riđô, mảnh vải, màn... vì khi quay, cánh quạt sẽ hút cuốn các thứ đó kẹt vào cánh quạt gây sự cố.
+ Hộp tản gió không dựa vào tường,vì quạt sẽ không hút được gió, lưu lượng gió kém.
+ Khi không muốn cho lá dẫn gió hoạt động thì tắt công tắc cho nó ngừng quay, không được dùng tay giữ chặt vòng dẫn gió khi nó đang quay vì làm như vậy sẽ hỏng các cơ cấu truyền động và hỏng động cơ nhỏ dẫn gió.
5/Củng cố và hướng dẫn về nhà (8 phút)
- GV tổng hợp bài theo đề mục.
- Kiểm tra nhận thức của HS theo các câu hỏi ở từng đề mục.
- Yêu cầu HS về nhà liên hệ kiến thức bài học với thực tế.
Tiết 44, 45
Một số hư hỏng thường gặp và cách khắc phục
1/ổn định lớp: 
2/Kiểm tra bài cũ: (10 phút)
 Câu hỏi: 1. Khi sử dụng quạt cần chú ý gì?
 2.Nêu những công việc bảo dưỡng quạt điện?
3/Nội dung bài giảng:
 GV đưa ra bảng 17-1 mô tả một số hư hỏng thường gặp của quạt điện và đề xuất biện pháp khắc phục sửa chữa để học sinh dễ nhớ.
Hoạt động (70 phút)
III/ một số hư hỏng thường gặp và cách khắc phục
TT
Hiện tượng
Nguyên nhân và cách khắc phục
1
Đóng điện vào quạt, quạt không quay.
- Mất điện nguồn.
- Phích cắm và ổ điện tiếp xúc kém.
- Đứt dây nguồn ở ổ cắm.
- Đứt dây nối điện của quạt ( thường bị ở đoạn gần phích cắm hoặc gần quạt).
- Công tắc chuyển mạch tốc độ hỏng hoặc tiếp xúc xấu.
- Cuộn điện kháng ở hộp tốc độ bị hỏng.
- Tụ điện bị hỏng.
- Cuộn dây stato của động cơ bị đứt hoặc cháy.
2
Đóng điện vào quạt, quạt khởi động khó khăn.
- Trong trường hợp nguồn điện bình thường, các dây quấn stato không bị chập mạch, ấn các số đều khó khởi động, hiện tượng này thường do trục bị kẹt hoặc bánh xe răng bị kẹt.
- Kiểm tra trục, bạc và điều chỉnh độ đồng tâm của lỗ bạc trước và sau.
3
Đóng điện vào quạt, quạt lúc quay lúc không.
- Các tiếp điểm trong mạch điện không tốt, dẫn đến lúc có điện lúc không.
- Dây dẫn vào (bao gồm cả đoạn dây ổ cắm đến động cơ)bị lỏng hoặc đứt chập chờn lúc tiếp xúc, lúc không.
- Mối hàn trong động cơ không tốt, lúc tiếp điện, lúc không.
- Các dây quấn stato có chỗ bị đứt, lúc thông mạch, lúc không.Công tắc chuyển tốc độ, công tắc định giờ tiếp xúc không tốt.
- Dùng vạn năng kế kiểm tra tìm ra chỗ tiếp xúc xấu để sửa chữa hoặc hàn lại.
- Bộ phận tuốc năng lắp giáp quá chặt làm cho quạt lúc quay, lúc không hoặc ngừng hẳn.Cần phải sửa chữa điều chỉnh lại bộ phận tuốc năng, thay dầu mỡ mới.
4
Bộ chuyển tốc độ không hoạt động
- Bộ phím hỏng thường do mối hàn, phím nhấn thay đổi tốc độ tiếp xúc xấu.Cần hàn lại cho chắc chắn.Nếu không sửa được thì thay bộ phím mới.
- Bộ điện kháng bị chập mạch hoặc đứt mạch.Làm cho một tốc độ nào đó không hoạt động hoặc tốc độ của các mức đều như nhau, cần phải thay bộ điện kháng.
- Loại động cơ thay đổi tốc độ bằng cách thay đổi số vòng dây của dây quấn stato.ở loại động cơ này cần xem có cuộn dây nào đó bị đứt mạch hoặc chập mạch.Nếu đứt hỏng ở bề mặt ngoài dễ sửa thì hàn bọc lại để dùng tiếp,nếu hỏng nặng thì cần phải thay cuộn dây của động cơ.
5
Bộ tuốc năng trục trặc
- Dây cáp tuốc năng bị tuột.
- Bánh răng truyền động bị tuột.
- Thanh dằng ngang của cơ cấu tuốc năng bị tuột.
- Các răng của bánh xe bị mòn.
6
Cánh quạt tuột, chạy ra ch