Giáo án Đại số 9 - Tiết 27, 28, 29 - Nguyễn Thị Kim Nhung

óc của đường thẳng vì có sự liên quan giữa hệ số a với góc tạo bởi đường thẳng y = ax+b và trục Ox .
Hoạt động 3 : Ví dụ (15 phút)
Ví dụ 1 : cho hàm số y = 3x + 2
a) vẽ đồ thị hàm số 
b) Tính góc tạo bởi đường thẳng
 y = 3x + 2 và trục Ox
- GV hướng dẫn cho HS làm ví dụ 1 yêu cầu trình bày từng bước cụ thể 
- GV yêu cầu HS xác định tọa độ giao 
y = 3x + 2
A
B
x
0
y
2
0
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
74
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
điểm của đồ thị với hai trục tọa độ .
? Xác định góc tạo bởi đường thẳng
 y = 3x + 2 với trục Ox 
? Xét tam giác vuông OAB , ta có thể tính được tỉ số lượng giác nào của góc a ?
- GV gợi ý cho HS thấy được tga = a 
với a > 0 .
Ví dụ 2 : GV cho HS làm tương tự SGK
HS vẽ đồ thị hàm số 
HS xác định góc α
Trong tam giác vuông OAB có 
Hoạt động 4 : Củng cố (3 phút)
Cho hàm số y = ax +b (a0). vì sao nói a là hệ số góc của đường thẳng y = ax+b.
HS: a được gọi là hệ số góc của đường thẳng y = ax + b vì giữa a và α có mối liên quan rất mật thiết 
a > 0 thì α nhọn
a < 0 thì α tù
Khi a > 0, nếu a tăng thì α cũng tăng nhưng vẫn nhỏ hơn 900
Khi a < 0, nếu a tăng thì α cũng tăng nhưng vẫn nhỏ hơn 1800
Với a > 0 , tgα = a
Hoạt động 5 : Hướng dẫn về nhà (2 phút)
Làm các bài tập : 27,28,29 30 SGK
Tiết sau kiểm tra 15 phút
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
75
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
Ngày soạn:24 tháng 11 năm 2009
 Ngày dạy : 26 tháng 11 năm 2009
Tiết 28
luyện tập
I. Mục tiêu
- Củng cố mối liên quan giữa hệ số a và góc a 
- Rèn kỹ năng xác định hệ số góc a, hàm số y= ax + b ,vẽ đồ thị hàm số y = ax + b, tính góc a , tớnh chu vi vaứ dieọn tớch tam giaực treõn maởt phaỳng toùa ủoọ
II - chuẩn bị của GV và hs
GV: Bảng phụ có sẵn ô vuông , máy tính bỏ túi, thước thẳng, phấn màu, ê ke
HS : thước kẻ, com pa, bảng phụ nhóm, máy tính bỏ túi.
III. các hoạt động dạy học
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1 : Kiểm tra 15 phút
Đề ra :
A- Phần trắc nghiệm khách quan : 
Câu 1: Điền vào chỗ trống(.......) để được khẳng định đúng :
Cho hàm số y = ax + b (a ạ 0), gọi a là tạo bởi đường thẳng y = ax+b và trục Ox 
a/ Nếu a > 0 thì góc a là............, hệ số a càng lớn thì góc a........ nhưng vẫn nhỏ hơn.........tga =.......
b/ Nếu a < 0 thì góc a là..........., hệ số a càng lớn thì góc a........ nhưng vẫn nhỏ hơn ........, tga =.........
Câu2: Hãy khoanh tròn vào chữ cái đứng trước đáp số đúng:
Cho hàm số y = ax – 3. Nếu đồ thị hàm số song song với đường thẳng y = - 2x thì hệ số a bằng :
 A. 2; B. – 2; C. 3; D. - 3 
B – Phần tự luận: 
 Câu3: Cho hai hàm số : y = (m + 1) x + m ( m -1) ( d)
 y = (2m - 1) x - m ( m) ( d ,)
 Với giá trị nào của m thì :
a/ Hàm số y = (m + 1) x + m đồng biến trên R ?
b/ Hàm số y = (2m - 1) x - m nghịch biến trên R ? 
c/ Đồ thị các hàm số (d) và ( d ,) là hai đường thẳng song song 
d/ Đồ thị các hàm số (d) và ( d ,) cắt nhau tại gốc toạ độ.
Đáp án và biểu điểm:
Câu 1:( 2điểm)
a) Góc nhọn , càng lớn, 900, a. b) Góc tù, càng lớn, 1800 , a
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
76
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
Câu 2:( 1điểm) Đáp số đúng: B. – 2
Câu3:( 7điểm)
a/ Hàm số y = (m + 1) x + m đồng biến khi: m + 1 > 0 => m > - 1 (1đ)
b/ Hàm số y = (2m - 1) x - m nghịch biến khi: 2m – 1 m < ( 1đ)
c/ Đồ thị các hàm số (d) và ( d ,) là hai đường thẳng song song khi và chỉ khi:
 m = 2 ( TMĐK) ( 2,5đ)
d/ Đồ thị các hàm số (d) và ( d ,) cắt nhau tại gốc toạ độ khi và chỉ khi:
 m = 0 (TMĐK) ( 2,5đ)
Hoạt động 2 : luyện tập (28 phút)
Bài tập 27 - SGK
a) Đồ thị hàm số y = ax+3 đi qua một điểm có toạ độ cho trước cho ta được điều gì ?
b) Muốn vẽ đồ thị hàm số trong trường hợp đã biết một điểm thuộc nó ta làm bằng cách nào tiện lợi hơn ngoài cách thường dùng trước đây ? (tìm thêm một điểm thuộc đường thẳng khác điểm đã cho) Ví dụ như tìm thêm được điểm cắt trục tung B(0;3)
Bài tập 29 - SGK
? Đồ thị hàm số cắt trục hoành(trục tung) tại điểm có hoành độ (tung độ) cho trước có nghĩa là đồ thị đó đi qua điểm có toạ độ như thế nào ?
- GV hướng dẫn HS đưa bài tập về dạng xác định a, b biết đồ thị của nó đi qua một điểm cho trước .
? Hai đường thẳng song song cho phép ta suy ra được những điều gì ?
Bài tập 30 - SGK 
HS vẽ đồ thị hai hàm số và trên cùng một hệ trục toạ độ Oxy
Bài tập 27
a) Đồ thị hàm số y = ax+3 qua A(2;6) có nghĩa là x = 2, y = 6 
Nên : 6 = 2a +3 . Suy ra a = 1,5 . Ta có hàm số y = 1,5x+3
b) Đường thẳng y = 1,5x+3 đi qua A(2;6) và B(0;3)
B
A
y
 6
 3
 0
-2 
 2	 x
Bài tập 29 :
a) a =2 => y = 2x + b . Đường thẳng
 y = 2x+b cắt tục hoành tại điểm có hoành độ bằng 1,5 tức là đi qua điểm A(1,5 ; 0) nghĩa là x=1,5, y = 0 
hay 3+b = 0 => b = -3 . Vậy ta có hàm số y = 2x -3
b) Kết quả y = 3x - 4
Kết quả 
y 
2 C
Bài tập 30 :
a)
x
 A	B
0
-4
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
77
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
? Căn cứ vào đồ thị hãy xác định toạ độ các điểm A, B, C . Muốn tính các góc A, B, C ta dựa vào tỉ số lượng giác nào ?
? Hãy tính các đoạn thẳng AB, BC, AC và chu vi, diện tích tam giác ABC
b) A(- 4;0) ; B(2;0) ; C(0;2)
tgA= 0,5 => ằ270 ; tgB = 1 => = 450
= 1800 - (+) = 1080
c) AB = AO + OB = 6 cm
Nên 
Hoạt động 3 : Hướng dẫn về nhà (2 phút)
Tiết sau ôn tập chương II
Làm câu hỏi ôn tập và ôn phần tóm tắt các kiến thức cần nhớ
Bài tập 32, 33, 34, 35, 36, 37 tr 61 SGK; Bài 29 tr 61 SBT
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
78
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
Ngày soạn:28 tháng 11 năm 2009
 Ngày dạy :30 tháng 11 năm 2009
Tiết 29
ôn tập chương II
I. Mục tiêu
 - Hệ thống hóa các kiến thức cơ bản của chương về các khái niệm hàm số, biến số, đồ thị của hàm số, khái niệm của hàm số bậc nhất y = ax+b , tính đồng biến , nghịch biến của hàm số bậc nhất . 
 - Giúp học sinh nhớ lại các điều kiện hai đường thẳng cắt nhau, song song và trùng nhau .
 - Giúp học sinh vẽ thành thạo đồ thị hàm số bậc nhất , xác định được góc của đường thẳng y = ax+b và trục Ox , xác định hàm số y = ax+b thỏa mãn vài điều kiện nào đó (thông qua việc xác định các hệ số a, b) . 
II - chuẩn bị của GV và hs
GV:- Bảng phụ , máy tính bỏ túi, thước thẳng, phấn màu, ê ke
HS : thước kẻ, com pa, bảng phụ nhóm, máy tính bỏ túi.
III. các hoạt động dạy học
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Hoạt động 1 : Ôn tập lý thuyết (14 phút)
- GV cho HS trả lời các câu hỏi sau : 
? Thế nào là hàm số bậc nhất?
? Trong cỏc hàm số sau, h/số nào là h/số bậc nhất?
a) y = (-1)x + x + 1 ; b) y = x + 
c) y =  ; d) y = x2 - 1
? Hàm số bậc nhất đồng biến khi nào ? Nghịch biến khi nào ?
? Hàm số y = 2x ; y = -3x + 3 đồng biến hay
? Giải thích tại sao người ta gọi a là hệ số góc của đường thẳng y = ax+b 
HS : Là h/số cú dạng y = ax + b 
a,b là cỏc số cho trước,(a ạ 0).
+ hàm số bậc nhất :
 y = (-1)x + x + 1 
HS : H/số bậc nhất đồng biến khi a > 0, nghịch biến khi a < 0.
Hàm số y = 2x có a = 2 nên hàm số đồng biến
Hàm số y = - 3x + 3 có a = - 3 nên hàm số nghịch biến
- Người ta gọi a là hệ số góc của đường thẳng y = ax + b vì giữa a và α có mối liên quan rất mật thiết 
a > 0 thì α nhọn
a < 0 thì α tù
Khi a > 0, nếu a tăng thì α cũng tăng nhưng vẫn nhỏ hơn 900
Khi a < 0, nếu a tăng thì α cũng tăng nhưng vẫn nhỏ hơn 1800
 Với a > 0 , tgα = a
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
79
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
? Khi nào thì hai đường thẳng y = ax+b (a0) và y = a'x+b' (a’0) cắt nhau, song song , trùng nhau , vuông góc với nhau 
d1 // d2 a = a’; b b’
d1 d2 a = a’; b = b’
(d) cắt (d’) a ≠ a’
GV bổ sung (d) (d’) a.a’ = - 1
Hoạt động 2 : Luyện tập (30 phút)
Bài tập 32 – tr61,SGK
a) Với những giá trị nào của m thì hàm số y = (m-1)x+3 đồng biến trên R?
b) Với những giá trị nào của m thì hàm số y = (5 - k)x+1 nghịch biến trên R? 
Bài 34 – tr61,SGK
Tìm giá trị nào của a thì đồ thị hàm số
 y = (a -1)x+ 2 ( a ạ1)và y = (3 - a)x + 1
( a ạ 3) song song với nhau.
Bài 35 - tr61,SGK
Xác định k và m để hai đường thẳng sau đây trùng nhau: y = kx + (m-2) ( k ạ 0)
y = (5 - k)x + (4 - m) (k ạ5)
Bài 36
a) Với giá trị nào của k thì đồ của hai hàm số là hai đường thẳng song songvới nhau?
b) Với giá trị nào của k thì đồ của hai hàm số là hai đường thẳng cắt nhau?
c) Hai đường thẳng nói trên có trùng nhau được không? 
Nửa lớp làm bài 32, 34
Nửa lớp làm bài 35, 36
Bài tập 32 
a) Hàm số y = (m-1)x+3 đồng biến m-1 > 0 và m ạ1 m > 1
b) Hàm số y = (5 - k)x+1 nghịch biến 5-k 5
Bài 34
y = (a -1)x+ 2
y = (3 - a)x + 1
Hai đường thẳng // với nhau 
Vậy với a = 2 thì 2 đường thẳng // với nhau.
Bài 35
y = kx + (m-2)
y = (5 - k)x + (4 - m)
Hai đường thẳng trùng nhau 
=> 
Vậy với k = 2,5; m = 3 thì hai đường thẳng trùng nhau
Bài 36
a) Đồ thị của hai hàm số là hai đường thẳng song song k + 1 = 3 - 2k
 3k = 2 
b) Đồ thị của hai hàm số là hai đường thẳng cắt nhau
c) Hai đường thẳng nói trên không thể trùng nhau, vì chúng có tung độ gốc khác nhau
Người thực hiện : Nguyễn Thị Kim Nhung – Trường THCS Tiên Yên
80
Giáo án đại số 9 – năm học 2009 – 2010
Bài tập 37 :
Vẽ đồ thị hai hàm số : y = 0.5x + 2 (1)
 y = 5 - 2x (2)
? Xác định tọa độ giao điểm A, B, C 
GV : lưu ý cho HS hoành độ điểm C khụng phải là số nguyờn nờn ta tỡm hoành độ bằng phương phỏp đại số.
? Tính độ dài AB ,AC,BC 
? Tính các góc tạo bởi đường thẳng (1) và (2) với trục Ox?
? Hai đường thẳng trên có vuông góc với nhau hay không? Vì sao ? 
Bài tập 37 :
y = 0,5x+2
 x
 0
 -4
 y
 2
 0
y =-2x+5
 x
 0
 2,5
 y
 5
 0
b) A (-4; 0) ; B (2,5; 0)
điểm C là giao điểm hai đường thẳng nên ta có 0,5x + 2 = - 2x + 5
 x = 1,2 thay vào hàm số ta có 
 y = 2,6 
vậy C (1,2 ; 2,6)
c) AB = OA + OB = 6,5 (cm)
(cm)
d) Gọi α là góc tạo bởi đường thẳng (1)với trục Ox tgα = 0,5 
gọi β là góc tạo bởi đường thẳng (2) với trục Ox và β’ là góc