Giáo án Đại số 9 - Tiết 1, 2, 3 - Nguyễn Thị Kim Nhung

 Ngày so¹n: 21 th¸ng 8 n¨m 2010
 Ngµy d¹y : 23 th¸ng 8 n¨m 2010
Ch­¬ng I- C¨n bËc hai – c¨n bËc ba
TiÕt 1 C¨n bËc hai
 I - MỤC TIÊU :
Hiểu khái niệm căn bậc hai số học của số không âm, ký hiệu về căn bậc.
Phân biệt được căn bậc hai dương và căn bậc hai âm của cùng một số dương .
Nắm được định nghĩa căn bậc hai . 
Vận dụng được định lý 0 £ A < B 
Có hứng thú học tập bộ môn toán
 II - CHUÈN BỊ :
HS : Ôn lại định nghĩa CBH của 1 số (lớp 7), MTBT
GV: bảng phụ , phấn màu, MTBT.
 III – CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu ch­¬ng tr×nh vµ c¸ch häc bé m«n ( 5 phút)
- GV: Giíi thiÖu ch­¬ng tr×nh
- GV giíi thiÖu ch­¬ng I:
- Vµo bµi míi: “C¨n bËc hai”
HS lµm bµi tËp:
 §iÒn ®óng sai vµo « trèng:
 - C¨n bËc hai cña 9 lµ 3 vµ -3
 - Kh«ng cã c¨n bËc hai cña 0
 - C¨n bËc hai cña - 4 lµ 2 vµ -2
 - Ta cã: lµ 6 vµ -6 
Ho¹t ®éng 2: C¨n bËc hai sè häc (13 phót)
? Thế nào là CBH của 1 số a không âm ?
GV : Số dương có 2 CBH đối nhau
Số 0 có 1 CBH là 0
Yêu cầu HS làm ?1
GV lưu ý 2 cách trả lời
* 32 = 9 ; (-3)2 = 9 (dùng đ/n)
* 3 là CBH của 9 vì 32 = 9. Mỗi số dương có 2 CBH đối nhau nên –3 cũng là CBH của 9
GV : Các số dương 3 ; 0,5 ; gọi là CBHSH của 9 ; 0,25
? Phát biểu đ/n CBHSH của số dương a ?
GV giới thiệu đ/n CBHSH của số 0
? Tìm CBHSH của 16, 5
? Tìm trong mỗi trường hợp sau nếu có : a) x = 4 ; b) x = 0 ; c) x = - 25
GV nêu chú ý : Với a ³ 0
Yêu cầu HS làm ? 2
GV giới thiệu thuật ngữ phép khai phương.
GV : Khi biết CBH của 1 số ta có thể tìm CBHSH của số đó và ngược lại.
Cho HS làm ? 3
HS: Là số x sao cho x2 = a
HS Làm ?1
Các CBH của 9 là 3 và –3
Các CBH của 0,25 là 0,5 và - 0,5
Các CBH của 2 là và 
HS nêu định nghĩa
HS : CBHSH của 16 là 
CBHSH của 5 là 
HS : x = - 25
HS làm ? 2
 = 8, v× 8 0 vµ 82 = 64
 = 1,1 v× 1,10 vµ 1,12 = 1,21
HS lên bảng làm ? 3
Ho¹t ®éng 3: So s¸nh c¸c c¨n bËc hai sè häc (12 phót)
GV nhắc lại kết quả đã biết từ lớp 7 : Cho 2 số không âm, số nào bé hơn có CBH bé hơn
GV : Ta có thể c/m được điều ngược lại.
? Tổng hợp 2 kết qủa trên ta có điều gì ?
GV nêu ví dụ : Để so sánh 11 và ta xem 2 là CBHSH của số nào ?
Yêu cầu HS làm ? 4
GV nêu ví dụ 3 
Câu b lưu ý x ³ 0
Yêu cầu HS làm ? 5
Với 2 số a, b không âm ,ta có
HS : 2 là CBHSH của 4
So sánh 11 và 
Ta có 
2 HS đồng thời lên bảng
vậy 4 > 
vậy > 3
HS làm ? 5
a) Ta cã 
Mµ x nªn >
VËy x>1
b)Ta có 
Mà x nên <.
VËy 0£ x <9
Ho¹t ®éng 3: LuyÖn tËp (12 phót)
? Bài tập 1 : tr.6-SGK
? Bài tập 3 – tr.6-SGK
GV hướng dẫn HS sử dụng MTBT
? Bài tập 4- tr7 - SGK
HS đứng tại chỗ trả lời :
1/Các CBH của 121 là 11 và –11 suy ra CBHSH của 121 là 11
- Các CBH của 144 là 12 và –12 suy ra CBHSH của 144 là 12
3/ PT x2 = 2 có 2 nghiệm 
Dùng MT tìm được x1» 1,414 và x2» 1,414 
4/ b) 
c) Với x ³ 0, ta có .
 Vậy 0 £ x <2
Ho¹t ®éng4: H­íng dÉn vÒ nhµ (3 phót)
Làm các bài tập 1 đến 7 tr.3- SBT.
Học thuộc định nghĩa, định lý trong bài
Xem bài : Căn thức bậc hai . Xem lại định lý Pitago trong tam giác vuông, xem lại cách giải BPT bậc nhất 1 ẩn.
Ngày so¹n: 24 th¸ng 8 n¨m 2010
 Ngµy d¹y : 26 th¸ng 8 n¨m 2010
TiÕt 2
C¨n thøc bËc hai vµ h»ng ®¼ng thøc
= 
I - MỤC TIÊU :
Biết cách tìm ĐKXĐ (hay ĐK có nghĩa ) của .Từ đó suy ra điều kiện của biến trong biểu thức A
Phân biệt được căn thức và biểu thức dưới dấu căn
Biết cách chứng minh định lý và vận dụng HĐT khi tính căn bậc hai của một số hoặc một biểu thức là bình phương của một số hoặc của một biểu thức.
Có kỹ năng thực hiện tìm ĐKXĐ khi biểu thức A không phức tạp
Học tập nghiêm túc và có hứng thú học tập bộ môn toán
II - CHUÈN BỊ :
HS ôn lại định lý Pitago, giải BPT bậc nhất 1 ẩn, bảng nhóm
GV: Hình 2, đề BT ? 3 trên bảng phụ, câu hỏi trắc nghiệm trên bảng phụ.
 III – CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra (7 phót)
HS1: - §Þnh nghÜa c¨n bËc hai sè häc cña a. 
? Chữa bài tập 6 -tr.4-SBT
? Tìm số x không âm biết 
HS2: - Ph¸t biÓu vµ viÕt ®Þnh lý so s¸nh c¸c c¨n bËc hai sè häc.
So sánh 2 số 4 và ; và 10 
- GV nhËn xÐt, cho ®iÓm
Các khẳng định đúng : c và d
Đáp số x = 18
4 = 4 < 
Ho¹t ®éng 2: c¨n thøc bËc hai (12 phót)
GV đưa đề ? 1 và hình vẽ lên bảng phụ, yêu cầu HS làm ? 1
D
	 A
5
x
C
 B
GV : Ta gọi là CTBH của 25- x2, còn 25 -x2 là biểu thức lấy căn (BT dưới dấu căn)
 ? Vậy thế nào là CTBH ?
? Nêu VD khác về CTBH ?
? Số như thế nào thì có CBH ?
GV : Vậy 1 biểu thức có CBH khi BT đó nhận giá trị không âm.
GV nêu VD có nghĩa (xác định) khi nào ? 
? Giải BPT : 6 - 2x ³ 0 
GV chốt lại các bước giải
* Cho BT dưới dấu căn (A) không âm
* Giải BPT : A ³ 0
? Tìm x để xác định ?
HS làm ? 1
Áp dụng định lý PiTago trong tam giác vuông ABC ta có AC2 = AB2 + BC2
Suy ra AB2 = AC2 – BC2
Thay số AB = 
HS đọc tổng quát
3 HS nêu 3 VD khác nhau
HS: Số không âm có CBH
 có nghĩa (xác định) khi A ³ 0
VD: có nghĩa khi 
6 - 2x ³ 0 hay x £ 3
HS: có nghĩa khi 
 - 3x ³ 0 hay x £ 0
Ho¹t ®éng 3: H»ng ®¼ng thøc (18 phót)
GV đưa đề ? 3 lên bảng phụ và yêu cầu HS làm ?3
? Quan sát kết quả trong bảng và nhận xét quan hệ và a
GV : giới thiệu định lý
GV : Để c/m định lý ta cần C/m
 êa êkhông âm và có bình phương bằng số dưới dấu căn 
? Vì sao êa ê³ 0 ?
? Nếu a³ 0 thì (êaê)2 = ?
? Nếu a < 0 thì (êaê)2 = ?
GV nêu ví dụ 2
GV: Không cần tính CBH mà vẫn tìm được giá trị của CBH
GV nêu ví dụ 3.
? §­a BT ra ngoài dấu căn
? Xét dấu BT trong dấu GTTĐ ?
? Bỏ dấu GTTĐ ?
GV: Tổng quát, nếu A là biểu thức, định lý trên vẫn đúng .
Nêu VD4 
Tiến hành như VD3
Lưu ý cho HS vì x ³ 2 nên 
x – 2 ³ 0 
Lưu ý cho HS trường hợp luỹ thừa bậc lẻ của số âm
Làm câu b ví dụ 4
 (vì b < 0)
HS hoạt động cá nhân
a
-2
-1
0
2
3
a2
4
1
0
4
9
2
1
0
2
3
HS : = êa ê
Định lý: Với mọi số a ta có 
Theo định nghĩa GTTĐ
êa ê= a nên (êaê)2 = a2
HS: êa ê= - a nên (êaê)2 = (-a)2 = a2
 Ví dụ 2
* 
HS làm câu b VD2
Ví dụ 3 : Rút gọn
*
Vì: 
Vậy 
Tổng quát
Với A là một biểu thức, ta có
HS làm câu a ví dụ 3
Ví dụ 4 : Rút gọn
 với x ³ 3
 = êx - 3ê= x - 3 
(vì x ³ 3) 
Ho¹t ®éng 4: LuyÖn tËp cñng cè (6 phót)
 Bài 6 - tr10-SGK
GV chia 4 nhóm
Thu bảng nhóm, nhận xét và sửa sai 
(nếu có)
 Bài 8(c,d) tr10-SGK
Cho HS làm gọi 2 HS lên bảng 
HĐ nhóm, 4 nhóm làm 4 câu.
Bài 6
a) có nghĩa khi a ³ 0
b) có nghĩa khi – 5a ³ 0 hay a £ 0
c) có nghĩa khi 4– a ³ 0 hay a £ 4
d) có nghĩa khi 3a+7 ³ 0 hay a ³ -7/3
Bài 8 
c) với a ³ 0
 (vì a ³ 0)
d) 
(vì a < 2 Þ a – 2 < 0)
Ho¹t ®éng 5: H­íng dÉn vÒ nhµ (2 phót)
- Làm các bài tập 7, 9 ; 10 , 11 , 12, 13 - tr.10, 11- SGK, 12, 13, tr.5 SBT.
- Hướng dẫn bài 10 -SGK
Câu a : Khai triển tích ở vế trái rồi rút gọn.
Câu b : Chuyển sang vể phải rồi áp dụng kết quả câu a.
- Ôn lại các phương pháp phân tích đa thức thành nhân tử, phương pháp giải phương trình tÝch (lớp 8).
 Ngày so¹n: 28 th¸ng 8 n¨m 2010
 Ngµy d¹y : 30 th¸ng 8 n¨m 2010
TiÕt 3
luyÖn tËp
I - MỤC TIÊU :
- HS được củng cố về phép khai phương, vận dụng HĐT để rút gọn biểu thức, tìm ĐK của biến để căn thức bậc hai có nghĩa.
- Biết phân tích các biểu thức có CBH thành nhân tử,gi¶i ph­¬ng tr×nh....
II - CHUÈN BỊ :
- GV: B¶ng phô ghi c©u hái, bµi tËp, hoÆc bµi gi¶i mÉu.
	- HS: 	- ¤n tËp c¸c h»ng ®¼ng thøc ®¸ng nhí vµ b¶ng nhóm
III – CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Ho¹t ®éng cña GV
Ho¹t ®éng cña HS
Ho¹t ®éng 1: KiÓm tra (10 phót)
HS1: - Nªu ®iÒu kiÖn ®Ó cã nghÜa
HS2: - §iÒn vµo chç (...) ®Ó ®­îc kh¼ng ®Þnh ®óng:
= ... = ... nÕu A ³ 0
	... nÕu A < 0
- Ch÷a bµi tËp 7(c, d) SGK
GV nhËn xÐt, cho ®iÓm
Hai HS lªn kiÓm tra
 A nÕu A ³ 0
 - A nÕu A < 0
HS2: - §iÒn vµo chç (...)
 = A = 
- Ch÷a bµi tËp 7 (c, d) SGK
HS líp nhËn xÐt bµi lµm cña c¸c b¹n
Ho¹t ®éng 2: LuyÖn tËp (33 phót)
D¹ng 1 : T×m x 
Bài 9 – SGk
Tìm x, biết : 
a ) ; d) 
GV h­íng dÉn HS lµm 
? ë bµi tËp trªn c¸c em ®· sö dông kiÕn thøc nµo ? 
Bài 12 – SGk
T×m x ®Ó mçi c¨n thøc sau cã nghÜa
b) 
c) 
d) 
? C¸c biÓu thøc trong c¨n cã nghÜa khi nµo ?
Gäi 3 HS lªn b¶ng gi¶i
? ë bµi tËp trªn c¸c em ®· sö dông kiÕn thøc nµo ? 
D¹ng 2 : Thùc hiÖn phÐp tÝnh vµ rót gän biÓu thøc 
Bài 11 - SGK
? H·y nªu thø thù thùc hiÖn phÐp tÝnh ë c¸c biÓu thøc trªn
? H·y tÝnh gi¸ trÞ c¸c biÓu thøc
Bài 13 -SGK
GV chia 4 nhóm, mỗi nhóm làm 1 câu.
Lưu ý cho HS các điều kiện của a trong mỗi câu.
Vì a <0
Vì a ³ 0
Với mọi giá trị của a, ê3a2ê=3a2
Với a < 0
D¹ng 3 : Chøng minh biÓu thøc
Bài 10- SGK: Chøng minh
a) 
b)
? Từ kết quả câu a, ta có lấy CBH của 2 vế 
? H·y chuyển vế ?
? Bµi to¸n trªn c¸c em ®· sö dông kiÕn c¸c thøc nµo ? 
Bài 9
a ) => = 7 => x = 7
d) => 
=> = 12 => x = 4
HS : 
Bài 12
HS lªn b¶ng tr×nh bµy
b) cã nghÜa khi vµ chØ khi :
3x + 4 0 3x - 4 x 
c) cã nghÜa khi vµ chØ khi :
 x > 1
d) v× x2 0 víi mäi x 
Nªn 1 + x2 0 víi mäi x
Do ®ã : cã nghÜa víi mäi x
Bài 11
a) = 4. 5 + 14: 7 = 22
b) = 
= 36: 18 – 13 = 2 – 13 = -11
Hai HS kh¸c tiÕp tôc lªn b¶ng
c. 
d. 
Bài 13
HS ho¹t ®éng nhãm Ýt phót sau ®ã lÇn l­ît cö ®¹i diÖn tr¶ lêi
Bài 10
a)
b) 
=> = 
=> 
Phát triển bài toán : Rút gọn BT 
Ho¹t ®éng 3: H­íng dÉn vÒ nhµ (2 phót)
Xem bài : Liên hệ giữa phép nhân và phép khai phương.
Làm các bài tập còn lại trong SGK và các bài 18 đến 22- SBT.
HS khá giỏi làm thêm bài tập 16; 17-SBT.
GV hướng dẫn bài 16 : Tích (thương) 2 biểu thức không âm khi 2 BT cùng dấu cho 2 BT lần lượt nhận 2 giá trị cùng âm, cùng dương.