Đề tài Nâng cao kỹ năng giải bài tập hoá học trắc nghiệm

n trong sự nghiệp giáo dục của Tỉnh nói riêng và nước ta nói chung. 
Phần b: Nội dung
Chương I: cơ sở khoa học, cơ sở thực tiễn của đề tài
1, Cơ sở lý luận
Việc làm bài tập theo phương pháp trắc nghiệm không phải là mới, cũng không phải là chỉ có ở bộ môn hoá học, các nước khác và các bộ môn khác đã áp dụng phương pháp này từ lâu. Trong đó các nước trên thế giới đã áp dụng rộng rãi trong các kỳ thi tuyển quan trọng.
Hoà cùng không khí đó, trong những năm học vừa qua, giáo dục nước nhà đã có nhiều đổi mới. Việc thay sách giáo khoa và đổi mới phương pháp dạy học đã đạt được những thành tựu đáng kể. Năm học 2006 – 2007 là năm học đầu tiên chúng ta thi đầu vào đại học bằng phương pháp trắc nghiệm với 4 môn: Hoá Học, Sinh Học, Vật Lý và Ngoại Ngữ. Đồng thời là năm cuối cùng chúng ta thay sách giáo khoa bậc THPT. Đây cũng là năm chúng ta nhìn lại những vấn đề đã đạt được cũng như còn tồn tại trong hệ thống giáo dục THCS.
Trong nền công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phát triển con người toàn diện là nhiệm vụ hàng đầu. Trong đó, quan trọng hơn cả là lớp người lao động có khả năng va chạm thực tế, có kinh nghiệm trong các hoạt động và có kỹ năng thành thạo.
Phục vụ mục đích đó, trong những năm qua , nền giáo dục nước ta đã cải cách tiến bộ rõ rệt. Phương pháp dạy học cũng đã có nhiều bước đột phá. Từ dạy học theo phương pháp truyền thống tức là chủ yếu trang bị cho các em hệ thống lý thuyết. Chú trọng tới việc truyền thụ kiến thức trên sách vở. Điều này chỉ giúp các em có được một hệ thống kiến thức đầy đủ nhưng hoàn toàn xa lạ với thực tế. Điều này có thể chứng minh khi lớp thanh niên này ra trường; họ hoàn toàn ngỡ ngàng trước thực tế khác xa so với lý thuyết được trang bị. Khắc phục điều đó, trong những năm qua, giáo dục đã đẩy mạnh việc va chạm với thực tế của học sinh. Bằng cách gắn thực tế với tiết dạy. Dùng lý thuyết phục vụ trở lại thực tế. Số tiết thực hành của học sinh tăng lên, tạo điều kiện cho học sinh được tự mình kiểm nghiệm lại các kiến thức mình thu được.
Hoá học là một môn khoa học thực nghiệm. Tất cả các kiến thức của Hoá học đều rút ra từ thực tế và được kiểm nghiệm bằng thực tế. Vì vậy, khi đổi mới phương pháp dạy học, số tiết thực hành Hoá học cũng tăng lên nhiều. Vì vậy điều cần thiết là phải có một kỹ năng làm thí nghiệm một cách thành thạo. Đảm bảo “Học đi đôi với hành”.
Để đạt được mục đích đó, phương pháp làm bài tập hoá học phát huy hiệu quả nhất là phương pháp tư duy kết hợp thực tế. Đồng thời người làm bài còn phải biết kết hợp tính logic để đạt năng suất làm việc cao. Đây là một khó khăn mà không phải học sinh nào cũng làm được. Và đó cũng là điều mà không phải một người giáo viên nào cũng rèn luyện được cho học sinh của mình.
2, Cơ sở thực tế.
Thực tế hiện nay, khi đổi mới phương pháp dạy học, việc hình thành các kỹ năng để làm bài tập trắc nghiệm là hết sức cần thiết. Người giáo viên là trung tâm để dắt học sinh vào trọng tâm bài đồng thời cũng là người phải đưa ra các bài tập cho các em cọ sát.
Nhưng thực tế còn nhiều bất cập. Hiện nay, hầu hết đội ngũ giáo viên đã công tác lâu năm. Do đó đã quen với phương pháp làm bài tập truyền thống. Vì thế các thao tác biên soạn và giải đề thi trắc nghiệm là rất hạn chế. Mặt khác học sinh THCS lại là đối tượng chưa được làm quan nhiều với dạng bài tập này nên việc hình thành các kỹ năng là rất kém, gây nên các khó khăn cơ bản trong các giờ kiểm tra.
Trong khi đó, trước mắt các em lại là cả một con đường dài với vô số các bài tập trắc nghiệm, các kỳ thi và cả thực tế. Vì thế mô hình chung phải trang bị cho các em một hành trang: Phương pháp làm bài tập trắc nghiệm hoá học.
Chương II: Thực trạng tình hình
Hiện nay, học sinh THCS đang được làm quen với phương pháp học tập mới. Cũng như vậy khi học sinh làm bài thi và các bài kiểm tra. Hoà trong không khí đó thì bộ môn hoá học trở thành một trong các môn đi đầu trong công cuộc đổi mới giáo dục. 
Với đặc thù bộ môn là một môn khoa học thực nghiệm, gắn liền với tính toán nhưng lại phải nắm được chắc kiến thức. Vì thế hoá học là môn học khó đối với bất kỳ học sinh nào. Việc học hoá học lại càng trở nên khó khăn hơn khi năm học 2006 – 2007, Bộ GD-ĐT đã ban hành quyết định thi trắc nghiệm môn Hoá học trong các kỳ thi đại học và tốt nghiệp THPT. Đó là thách thức lớn cho học sinh các cấp nói chung và là cơ hội bứt phá cho học sinh các cấp.
Để đón đầu được xu hướng đó, không phải chỉ học sinh THPT mới dược tập dượt phương pháp làm bài tập trắc nghiệm, mà ở bậc THCS cũng cần có các biện pháp thích hợp để giúp các em có được kỹ năng ban đầu.
Thực tế hiện nay, học sinh THCS chưa có phương pháp làm bài trắc nghiệm. Có thể thấy rõ qua các kỳ thi, đại đa số học sinh có tư tưởng coi nhẹ, làm đại khái phần thi trắc nghiệm. Đây là một diều đáng báo động khi mà số lượng cũng như chất lượng các bài tập trắc nghiệm ngày càng được nâng cao.
 Trước tình hình đó, cùng với việc đổi mới phương pháp thi của Bộ GD-ĐT, trong những năm qua, đã có không ít các tác giả đã băn khoăn, trăn trở trong việc tìm ra cho học sinh một phương pháp để làm bài trắc nghiệm. Đó là Lê Đình Nguyên, đó là Ngô Ngọc An, là Nguyễn Hữu Thạc, Nguyễn Xuân Trường Nhưng tất cả vấn chỉ là trên sách vở vì đa phần các tác giả đều chỉ viết chung chung, không xoáy sâu vào thực tế. Chưa thực sự khắc phục được điểm yếu của học sinh và chưa đề ra được các biện pháp hợp lý.
 Là một giáo viên dạy Hoá học bậc THCS, tôi thấy rằng cần phải có trách nhiệm nào đó trong việc trang bị cho các em các kỹ năng cần thiết để bước vào đời, để vượt qua các kỳ thi trước mắt. Theo đuổi tư tưởng đó, tôi cùng các đồng nghiệp đã nghiên cứu, khảo sát và cùng đưa ra đề tài: “hướng dẫn làm bài tập trắc nghiệm hoá học cho học sinh-nâng cao kỹ năng giải bài tập hoá học”
Với thực tế năm học 2006 – 2007, đề tài vẫn còn trong bước đầu của giai đoạn áp dụng vào thực tế. Vì vậy hẳn không tránh khỏi thiếu sót. Tuy nhiên, hy vọng nó sẽ góp một phần quan trọng trng việc hỗ trợ các đồng chí giáo viên cũng như là một tài liệu bổ ích giúp học sinh có thể tham khảo, từ đó nâng cao được kỹ năng làm bài trắc nghiệm của mình.
ụụụ
Chương III: Giải quyết vấn đề.
 Để đảm bảo một bài kiểm tra trắc nghiệm đạt hiệu quả cao, giáo viên truyền thụ hết được kỹ năng, kiến thức, học sinh lĩnh hội được các yêu cầu mà bài đặt ra. Giáo viên và Học sinh có thể thực hiện linh hoạt khác nhau tuỳ theo điều kiện, cơ sở vật chất của trường dựa trên một số các hoạt động sau đây:
1. Sự chuẩn bị của Giáo viên và Học sinh cho bài kiểm tra.
Trước khi làm bài kiểm tra, việc chuẩn bị của Giáo viên và Học sinh là hết sức cần thiết. Giáo viên cần chuẩn bị trước toàn bộ đề bài, đáp án phục vụ cho bài kiểm tra. Đồng thời phải làm thao tác trộn đề và phân phối đề cho học sinh. Việc làm này sẽ đảm bảo cho giáo viên chuẩn bị sẵn các phương án, tình huống bắt gặp trong bài kiểm tra để có thể đảm bảo xử lý kịp thời.
Đối với Học sinh, để chuẩn bị cho bài kiểm tra cần xem lại phần kiến thức có liên quan, đặc biệt là tài liệu hướng dẫn làm bài tập và chuẩn bị trước các dụng cụ cần thiết hư giấy nháp, bút chì, máy tính Việc làm này sẽ giúp Học sinh chuẩn bị sẵn một tâm thế khi bước vào bài kiểm tra. Tạo điều kiện cho các thao tác của học sinh chính xác, làm bài một cách vững vàng hơn.
Hơn thế nữa, sự chuẩn bị trước sẽ giúp giáo viên và học sinh có được sự tự tin khi bước vào giờ kiểm tra. Tránh xảy ra các sự việc đáng tiếc trong khi làm bài như: quay cóp, gian lận, nhầm lẫn đề.
Trong nội dung đề tài, tôi xin nêu ra sự chuẩn bị cần thiết của giáo viên và học sinh cho bài kiểm tra số 4 - Hoá học 8 như sau:
+ Giáo viên: Chuẩn bị đầy đủ đề bài cho học sinh của lớp. Có thể áp dụng các thành tựu công nghệ thông tin. Trước tiên để có được bài kiểm tra tốt, giáo viên cần biên soạn sẵn một ngân hàng đề trắc nghiệm. Tôi xin lấy ví dụ, đối với bài kiểm tra lần này có thể có một ngân hàng câu hỏi như sau:
1. Đối với phần tính chất hoá học của oxi, giáo viên có thể xoáy học sinh vào 3 tính chất cơ bản. Trên cơ sở đó, học sinh phải nắm được và không được nhầm lẫn giữa các tính chất với nhau, sau đây là một số câu hỏi minh hoạ:
Câu : Tính chất hoá học của oxi là:
Tác dụng với kim loại
Tác dụng với phi kim
Tác dụng với hợp chất
Cả 3 tính chất trên
Câu : Sự oxi hóa là:
Sự tác dụng của oxi với 1 kim loại.
Sự tác dụng của oxi với 1 phi kim.
Sự tác dụng của oxi với 1 chất.
Sự tác dụng của oxi với 1 nguyên tố hoá học.
Câu : Sự cháy là:
Sự oxi hoá có toả nhiệt và phát sáng
Sự oxi hoá có toả nhiệt nhưng không phát sáng
Sự oxi hoá không toả nhiệt và phát sáng
Sự oxi hoá chậm có toả nhiệt và phát sáng
Câu : Sự oxi hoá chậm là:
Sự oxi hoá có toả nhiệt và phát sáng
Sự oxi hoá có toả nhiệt nhưng không phát sáng
Sự oxi hoá không toả nhiệt và phát sáng
Sự cháy có toả nhiệt và phát sáng
2. Để giúp học sinh nắm chắc khái niệm về các loại phản ứng hoá học, trước bài kiểm tra, giáo viên cần cho học sinh hệ thống lại các khái niệm về phản ứng hoá hợp, phản ứng phân huỷ. Trên cơ sở đó, giáo viên có thể biên soan các câu hỏi như sau:
Câu : Phản ứng hoá hợp là:
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất mới được tạo ra từ 2 hay nhiều chất ban đầu
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất mới được tạo ra từ 2 hay nhiều chất sản phẩm
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất sinh ra 2 hay nhiều chất mới
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất tham gia được tạo ra từ 2 hay nhiều chất ban đầu
Câu : Phản ứng phân huỷ là:
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất mới được tạo ra từ 2 hay nhiều chất ban đầu
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất ban đầu tạo ra 2 hay nhiều chất tham gia.
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất sinh ra 2 hay nhiều chất mới
Là phản ứng hoá học trong đó chỉ có 1 chất tham gia được tạo ra từ 2 hay nhiều chất ban đầu
3. Cũng trong phạm vi của bài kiểm tra, một nội dung cơ bản mà học sinh phải nắm được đó là khái niệm, công thức, phân loại và gọi tên các oxit. Nhằm giúp học sinh nắm được khái niệm oxit một cách chắc chắn cũng như các khái niệm về oxit axit, oxit bazơ. Giáo viên có thể dùng