Đề tài Một số vấn đề trọng điểm để ôn tập nhanh và hiệu quả môn hóa học

dấu hiệu giải toán: 
- Bài toán cho biết rõ lượng chất của sản phẩm cháy => có thể tính theo phương trình phản ứng ñốt 
cháy 
- Bài toán xác ñịnh công thức phân tử => xác ñịnh dựa trên tỉ lệ về số mol (thể tích) của các nguyên tử 
(do tỉ lệ về số mol cũng tương ñương với tỉ lệ về thể tích) 
+ Cách 1: Phương pháp ñại số - Bảo toàn nguyên tố 
Gọi công thức phân tử của X là : CxHyN (do ñây là amin ñơn chức) 
2 2 2
8,4 1, 4
0,375 0,5625 0,0625
22, 4 22,4
 mol ; n mol vµ n CO H O Nn = = = = = => 2 0,125n =n =2.n mol X N N = 
Ta có sơ ñồ phản ứng cháy: 




2
2 2 2
0,3750,125 0,06251,125
1
2 2
 mol mol
 mol mol
O
x y
y
C H N x CO H O N+→ + +


Theo phương trình => x = 3; y = 9 
Vậy công thức phân tử của X là: C3H9N 
+ Cách 2: Kỹ năng tính nhẩm 
2 2
2 2
8, 4
0, 375 0,375
22, 4
: 3 :1
1, 4
0, 0625 0,125
22, 4
 mol n = mol
 Lo¹i ®¸p ¸n A vµ C
n n =2.n mol 
CO C CO
N N N
n n
C N

= = → = 
→ = →
= = → =

2 2 3 9
0,5625 2. 1,125 : 1: 3n mol n mol §¸p ¸n D: CH O H H On C H H N= → = = → = → 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC HÓA HỌC 
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG ® NGÔ XUÂN QUỲNH 
Mäi th¾c m¾c vÒ ®Ò thi vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi bé m«n Ho¸ häc xin vui lßng liªn hÖ víi gi¸o viªn theo sè m¸y 
0979.817.885 (ngoµi giê hµnh chÝnH – GÆP Mr.QUúNH) hoÆc ®Þa chØ E mail: HOAHOC.ORG@GMAIL.COM 
| 5 | 
Có thể dựa vào thể tích của các nguyên tử (do tỉ lệ về số mol cũng tương ñương với tỉ lệ về thể tích) 
Ví dụ: Hỗn hợp A gồm hydrocacbon X và oxi với tỉ lệ số mol tương ứng là 1:10. ðốt cháy 
hoàn toàn hỗn hợp trên thu ñược hỗn hợp Y, trong ñó thể tích của khí CO2 sinh ra bằng thể tích của O2 
dư sau phản ứng. Công thức phân tử của X là: 
A. C3H8 B. C3H6 C. C4H8 D. C3H4 
Hướng dẫn giải: 
* Các dấu hiệu giải toán: 
- Bài toán cho hai chất ban ñầu với tỉ lệ lượng chất => áp dụng phương pháp tự chọn lượng chất 
- Bài toán không có rõ số liệu, tỉ lệ về các chất sản phẩm, chỉ cho biết mối quan hệ giữa 1 sản phẩm và 
1 chất dư => phải dụng phương pháp ñại số + lập bảng 
Gọi công thức phân tử của chất X là CxHy, ta có sơ ñồ phản ứng: 
2 2 2( )4 2
4
 Ban ®Çu 1 mol 10 mol 
 Ph¶n øng 1 mol m
x y
y y
C H x O xCO H O
y
x
+ + → +
+
4
ol x mol
 D− 10 - x mol
y
x −
Theo ñề bài ta có: 10 - 
4
y
x − = x => 8x + y = 40 (x < 5) 
Lập bảng ta có: 
 x 1 2 3 4 
 y 32 (loại) 24 (loại) 16 (loại) 8 (TM) 
Vậy X là C4H8 
 Ví dụ: Cho từ từ 0,15 mol KOH vào V ml dung dịch H3PO4 1M, sau phản ứng thu ñược dung 
dịch A, cô cạn dung dịch A thì thu ñược 15,5 gam muối khan. Giá trị của V (Biết 0,05 lít V ≤ ≤ 0,15 
lít) là: 
A. 60 ml B. 80 ml C. 100 ml D. 150 ml 
Hướng dẫn giải: 
Ta có sơ ñồ phản ứng: KOH + H3PO4 => Muối + H2O 
* Các dấu hiệu giải toán: 
. 
Ta cần nhớ 1 ñiều: 
Trong bất kì phản ứng tạo ra muối gì giữa KOH và H3PO4 ta luôn có 
2
0,15 H O KOHn n mol= = 
Từ sơ ñồ phản ứng, ta áp dụng ñịnh luật bảo toàn khối lượng ta có 
3 4 2 3 4
15,5 0,15.18 0,15.56 9,8Muèi gamKOH H PO H O H POm m m m m+ = + → = + − = 
Vậy 
3 4
9,8
0,1
98
 litH PO
M
n
V
C
= = = 
III. PHÂN BIỆT ðƯỢC NHỮNG ðẶC TRƯNG CỦA HÌNH THỨC THI TRẮC NGHIỆM SO 
VỚI TỰ LUẬN VÀ ỨNG DỤNG 
 Một bài toán trắc nghiệm hoàn toàn không ñơn giản là một bài tập tự luận có 4 ñáp án (trắc 
nghiệm ≠ tự luận + 4 ñáp án), một câu trắc nghiệm hoàn chỉnh và có chất lượng nhất là câu hỏi trong 
ñó có chứa các ñáp án nhiễu bao hàm nhiều hàm ý. Khi ta giải một bài toán trắc nghiệm, ta cần phải 
TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC – LUYỆN THI ðẠI HỌC 
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG ® NGÔ XUÂN QUỲNH 
Mäi th¾c m¾c vÒ ®Ò thi vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi bé m«n Ho¸ häc xin vui lßng liªn hÖ víi gi¸o viªn theo sè m¸y 
0979.817.885 (ngoµi giê hµnh chÝnH – GÆP Mr.QUúNH) hoÆc ®Þa chØ E mail: HOAHOC.ORG@GMAIL.COM 
| 6 | 
bám sát và ñối chiếu liên tục với 4 ñáp án mà ñề bài ñưa ra, ñể rồi từ ñó có những nhận ñịnh ñúng ñắn 
và phù hợp, giúp ta có thể ñưa ra những giải pháp nhanh nhất và hiệu quả nhất cho các yêu cầu của bài 
toán. Biết cách khai thác thông tin từ 4 ñáp án mà ñề bài ñưa ra, sẽ giúp ta giải nhanh và hiệu quả 
(Phương pháp này gọi chung là phương pháp chọn ngẫu nhiên 
Xem thêm chi tiết ñể biết thêm chi tiết) 
 Việc sự dụng các thông tin từ 4 ñáp án có thể nói rằng ñó là một cách bổ sung thông tin ñể việc 
giải toán trở nên ñơn giản hơn. 
 Ví dụ: Cho các phản ứng: 
0
3
2
 A
 E + G muèi clorat
t D GKClO A B
D H O E H
→ +→ +
→+ → +
E + B N−íc Javel→ 
Các chất A, D, E và G có thể là: 
 A D E G A D E G 
A. KClO K KOH Cl2 B. KCl K KOH Cl2 
C. KClO4 K KOH Cl2 D. Cả A, B và C ñều ñúng 
Hướng dẫn giải: 
Tất cả các ñáp án ñã cho ñều có cùng kết quả với D, E và G chứng tỏ các kết quả ñó chắc chắn 
ñúng. Do ñó ta chỉ quan tâm tới phần khác nhau là về chất A. 
 Ta quan sát vào các phương trình phản ứng 
+ Từ phản ứng A D G→ + , ta biết D là K và G là Cl2 => A chỉ có thể chứa K và Cl => A là KCl 
Vậy khi ñó ñáp án bài toán là B. 
 Ví dụ: Chia hỗn hợp hai kim loại Cu và Al thành hai phần bằng nhau 
+ Phần 1: ðem nung nóng với oxi tới phản ứng xảy ra hoàn toàn ñược 18,2 gam hỗn hợp hai oxit 
+ Phần 2: Cho hòa tan hoàn toàn vào dung dịch H2SO4 ñặc, nóng thấy có 8,86 lít SO2 (ở ñktc). 
Số mol của mỗi kim loại trong hỗn hợp ban ñầu là: 
A. 0,2 mol Cu và 0,1 mol Al B. 0,2 mol Cu và 0,02 mol Al 
C. 0,2 mol Cu và 0,2 mol Al D. 0,2 mol Cu và 0,4 mol Al 
Hướng dẫn giải: 
Nếu như chúng ta không quan tâm tới các ñáp án của bài toán thì các em học sinh thường giải như sau: 
Gọi số mol của Cu trong mỗi 1 phần là x mol và của Al là y mol 
Theo ñề bài ta có: 
+ Phần 1: 








2 3
/2
2
Al
 Theo ®Ò bµi ta cã: 80x+102y=18,2 gam (1)
Cu
y y
x x
Al O
O
CuO
  
  
+ →  
   
   
+ Phần 2: 

 


 


 

3
3 6 4
2
8,96 8,96
2.
22,4 22,42
3
8,96
2
22,42
 Theo ®Ò bµi ra ta cã: 2x + 3y = 2. (2)
y y
x x
Al e Al
S e S
Cu e Cu
+
+ +
+
− →
+ →
− →
Từ (1) và (2) => x = 0,1 và y = 0,2 mol 
Vậy số mol của Cu và Al trong hỗn hợp ban ñầu lần lượt à: Cu: 2.0,1 = 0,2 mol và Al: 2.0,2 = 0,4 mol 
Nhưng khi ta quan tâm, chú ý vào các ñáp án mà ñề bài ñưa ra, ta sẽ nhận thấy rằng số mol của 
của Cu trong 4 ñáp án ñều là 0,2 mol => Vậy trong hỗn hợp ban ñầu chắc chắn phải có 0,2 mol Cu 
Từ ñó, ta chỉ cần dựa vào 1 trong hai dữ kiện còn lại là có thể xác ñịnh ñược kết quả bài toán 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC HÓA HỌC 
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG ® NGÔ XUÂN QUỲNH 
Mäi th¾c m¾c vÒ ®Ò thi vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi bé m«n Ho¸ häc xin vui lßng liªn hÖ víi gi¸o viªn theo sè m¸y 
0979.817.885 (ngoµi giê hµnh chÝnH – GÆP Mr.QUúNH) hoÆc ®Þa chØ E mail: HOAHOC.ORG@GMAIL.COM 
| 7 | 
* Lưu ý: Trong một số trường hợp, khi ta quan tâm tới 4 ñáp án thì ta sẽ nhận thấy ñược sự ñặc biệt 
của nó, nó ñặc biệt tới mức có thể giúp chúng ta trực tiếp tìm ra ngay kết quả mà không phải trải qua 
các bước giải toán thông thường. 
 Ví dụ: ðốt cháy hoàn toàn 1,608 gam một chất hữu cơ A chỉ thu ñược 1,2272 gam Na2CO3 và 
0,528 gam CO2. Cho A tác dụng với dung dịch HCl thì thu ñược một axit hữu cơ 2 lần axit B. Công 
thức cấu tạo của A là: 
A. NaOOC-CH2-COONa 
C. NaOOC-COONa 
 B. NaOOC-COOH 
D. NaOOC-CH=CH-COONa 
Hướng dẫn giải: 
 Trong bài toán này, nếu như chúng ta ñọc thật kĩ bài toán + thêm một chút nhận xét tinh ý, ta 
sẽ thấy rằng khi ñốt chất hữu cơ A không thấy có nược ñược tạo ra => trong phân tử A không có chứa 
nguyên tử H => ðáp án là C 
 Ví dụ: Hỗn hợp 3 ancol ñơn chức, bậc 1 A, B và C có tổng số mol là 0,08 mol và tổng khối 
lượng là 3,378 gam. Biết B và C có cùng số nguyên tử C, MB < MC và 3nA = 5(nB + nC). Công thức 
cấu tạo của ancol B là: 
2 2 2
2 3 2 2
2 2 3 2 2
2 2 2 3 2 2
. - -
. - -
. - -
. - - -
 hoÆc 
 hoÆc 
 hoÆc 
 hoÆc hoÆc 
A CH C CH OH CH CH CH OH
B CH C CH OH CH CH CH OH
C CH CH CH OH CH CH CH OH
D CH C CH OH CH CH CH OH CH CH CH OH
≡ − = −
≡ − − −
= − − −
≡ − = − − −
Hướng dẫn giải: 
Không cần phải quá mất công giải bài toán, ta chỉ cần có những nhận xét sau: 
Vì B và C có cùng số nguyên tử C mà MB B không thể nào là rượu no => Các ñáp án 
B, C và D ñều bị loại => ðáp án ñúng là A 
* Lưu ý: Trong một số bài toán, gợi ý từ 4 ñáp án sẽ là cơ sở duy nhất ñể giúp ta tìm ra ñáp án ñúng 
mà các phương pháp thông thường khác sẽ không thể nào làm ñược/ 
 Ví dụ: Nung nóng hỗn hợp X gồm có Na2CO3 và NaHCO3 cho tới khi khối lượng không ñổi, 
ta thu ñược 6,9 gam chất rắn. Khối lượng của Na2CO3 và NaHCO3 trong hỗn hợp X ban ñầu theo thứ 
tự là: 
A. 8,4 gam và 1,6 gam B. 1,6 gam và 8,4 gam 
C. 4,2 gam và 5,8 gam D. 5,8 gam và 4,2 gam 
Hướng dẫn giải: 
Ta có sơ ñồ phản ứng nhiệt phân: 
0
3 2 32
tNaHCO Na CO→ 
Quan sát 4 ñáp án của bài toán, ta nhận thấy rằng tổng khối lượng của hỗn hợp X là 10 gam => ta có: 
106( 0,5 ) 6,9 0,0151 gam mol
106a + 84b =10 gam b = 0,1 mol
a b a+ = = 
→ 
 
Vậy khỗi lượng của Na2CO3 và NaHCO3 lần lượt là: 
2 3
3
0,0 . 0 ,
0,1.84 8,4
 1511 6 1 6 gam
 gam
Na CO
NaHCO
m
m
= =

= =
+ Nếu như bài toán này, chúng ta không dựa vào dữ kiện có từ ñáp án của bài toán thì bài toán này sẽ 
trở thành bài toán vô ñịnh do thiếu mất phương trình ñại số và không thể giải ñược 
 Ngoài ra, một trong những ñặc trưng quan trọng nhất của bài thi trắc nghiệm là không có 
barem ñiểm cho từng ý nhỏ, trong khi ñó với bài thi tự luận, ta có thể “cố” trình bày tối ña nhất các 
bước giải ñã thực hiện ñể hy vọng có thêm ñiểm, cho dù chưa có tới kết quả cuối cùng (hiện nay ta cần 
áp dụng tới môn Toán Học – là một môn thi Tự luận) nhưng ñối với bài thi trắc nghiệm thì chỉ có kết 
quả chọn cuối cùng là các ñáp án A, B, C hoặc D mới ñược dùng ñể tính ñiểm. 
TRUNG TÂM BỒI DƯỠNG KIẾN THỨC – LUYỆN THI ðẠI HỌC 
CHEMISTRY CLUB - HOAHOC.ORG ® NGÔ XUÂN QUỲNH 
Mäi th¾c m¾c vÒ ®Ò thi vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi bé m«n Ho¸ häc xin vui lßng liªn hÖ víi gi¸o viªn theo sè m¸y 
0979