Đại cương về hoá học hữu cơ và hiđrocacbon

guyªn tè C, H, O, trong ®ã oxi chiÕm 37,21%. Trong A chØ cã mét lo¹i nhãm chøc, khi cho 1 mol A t¸c dông víi AgNO3/NH3 d­ ta thu ®­îc 4 mol Ag. 
H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö vµ viÕt c¸c c«ng thøc cÊu t¹o cã thÓ cã cña A.
A
Cao su buna
B
C
+H2
-H2O
Trïng hîp
t0, Ni
t0, xt
t0, xt
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o ®óng cña A biÕt r»ng:
ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å.
C©u 5: X vµ Y lµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ ®ång chøc chøa c¸c nguyªn tè C, H, O, khi t¸c dông víi AgNO3 trong NH3 th× 1 mol X hoÆc Y ®Òu t¹o ra 4 mol Ag. Cßn khi ®èt ch¸y X, Y th× tØ lÖ sè mol O2 tham gia ph¶n øng ch¸y, CO2, H2O t¹o thµnh lµ:
Víi X: ::= 1:1:1
Víi Y: ::= 1,5:2:1
T×m c«ng thøc ph©n tö vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña X vµ Y.
Tõ X vµ Y cã thÓ ®iÒu chÕ ®­îc 2 ®ång ph©n cïng chøc Z1 vµ Z2 cã c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ C2H3O2. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng t¹o thµnh Z1 vµ Z2
C©u 6: A lµ hîp chÊt h÷u c¬ chøa c¸c nguyªn tè C, H, O. TØ khèi h¬i cña A so N2 b»ng 2. Khi t¸c dông AgNO3/NH3 thu ®­îc muèi cña axit h÷u c¬ ®¬n chøc. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö, viÕt c«ng thøc cÊu t¹o vµ gäi tªn A. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ A tõ pentan
C©u 7: a) ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ andehit oxalic (OHC-CHO) tõ r­îu etylic.
Tõ than ®¸, ®¸ v«i, c¸c ®iÒu kiÖn xóc t¸c vµ chÊt v« c¬ cã ®ñ h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ nhùa phenolfomandehit.
C©u 8: Hoµn thµnh c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng theo s¬ ®å sau:
B + NaOH ® D + H2O + NH3­
A + AgNO3 ® B + C’ + Ag¯
dd NH3
D + NaOH ® E­ + Na2CO3
nung
CaO
E + Cl2 ® X + HCl
askt
X + NaOH ® C2H5OH + G
t0
Trong ®ã B lµ muèi amoni cña axit h÷u c¬ ®¬n chøc.
C©u 9: a) Nªu ®Þnh nghÜa axit cacbonxylic vµ cho vÝ dô minh ho¹ vÒ c¸c axit cacbonxylic ®¬n chøc no, kh«ng no, th¬m vµ axit dicacbonxylic.
ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng cã thÓ x¶y ra khi cho axit axetic vµo tõng chÊt sau: Mg, Cu, NH3, dung dÞch Na2SO3, C2H5OH (H2SO4 ®Æc).
B»ng c¸c ph¶n øng ho¸ häc h·y chøng minh r»ng axit axetic cã tÝnh axit m¹nh h¬n axit cacbonic nh­ng yÕu h¬n axit sunfuaric.
ViÕt 4 ph­¬ng tr×nh ph¶n øng kh¸c nhau ®iÒu chÕ axit axetic tõ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ t­¬ng øng.
So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña axit fomic vµ axit acrylic.
So s¸nh nhiÖt ®é s«i cña axit cacbonxylic no ®¬n chøc vµ r­îu no ®¬n chøc cã cïng sè nguyªn tö cacbon trong ph©n tö. LÊy vÝ dô minh ho¹.
Trong ph©n tö axit axetic vµ r­îu etylic ®Òu cã nhãm –OH, nh­ng t¹i sao khi tan trong n­íc chØ cã axit axetic lµ cã tÝnh axit? Gi¶i thÝch?
ESTE
C©u 1: a) Este lµ g×? Mét hîp chÊt A cã c«ng thøc CnH2n +1Cl cã ph¶i lµ este kh«ng? h·y nªu c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu chÕ A.
ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng gi÷a axÝt R(COOH)n vµ r­îu R’(OH)m ®Ó t¹o este cã c«ng thøc: Rm(COO)mnR’n . ¸p dông víi: n=2, m=3
C©u 2: ViÕt c«ng thøc chung cña c¸c este t¹o thµnh tõ 
Axit no ®¬n chøc vµ r­îu no ®a chøc.
Axit kh«ng no ®¬n chøc (chøa 1 nèi ®«i) vµ r­îu no ®¬n chøc.
Axit no ®a chøc vµ r­îu kh«ng no (cã mét nèi ®«i) ®¬n chøc.
Axit no ®¬n chøc vµ r­îu th¬m ®¬n chøc.
C©u 3: Hai este A, B lµ dÉn xuÊt cña benzen cã c«ng thøc ph©n tö C9H8O2. A, B ®Òu céng hîp víi brom theo tØ lÖ mol 1:1. A t¸c dông víi NaOH cho mét muèi, mét andehit. B t¸c dông víi NaOH d­ cho 2 muèi vµ n­íc. C¸c muèi cã khèi l­îng ph©n tö lín h¬n khèi l­îng ph©n tö cña natri axetat.
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
Ngoµi A, B cßn cã c¸c dÉn xuÊt axit, este kh¸c cña benzen cïng c«ng thøc ph©n tö vµ cïng t¸c dông víi Br2 theo tØ lÖ mol 1:1 hay kh«ng? ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña chóng.
Trong c¸c ®ång ph©n ë c©u (b), ®ång ph©n nµo t¸c dông víi NaOH cho mét muèi vµ 1 s¶n phÈm cã ph¶n øng tr¸ng g­¬ng. ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
C©u 4: Cho hai chÊt A, B cã c«ng thøc ph©n tö lµ C4H7ClO2.
A + NaOH à muèi h÷u c¬ (A1) + C2H5OH + NaCl 
B + NaOH à muèi h÷u c¬ (B1) + C2H4(OH)2 + NaCl
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B.
ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho A1, B1 t¸c dông víi H2SO4.
C©u 5: §un nãng 2 chÊt A, B cã c«ng thøc ph©n tö lµ C5H8O2 trong dung dÞch NaOH t¹o ra hçn hîp 2 muèi natri cña 2 axit C3H6O2 (A1) vµ C3H4O2 (B1) vµ 2 s¶n phÈm kh¸c. A, B cã chøc ho¸ häc g×? viÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña A, B, A1, B1 vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
C©u 6: a) Este (A) cã cÊu t¹o ph©n tö lµ C10H18O4, khi cho A ph¶n øng víi dung dÞch NaOH ®un nãng thu ®­îc muèi natri cña axit adipic vµ 1 r­îu duy nhÊt. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o A vµ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.
ChÊt (B) cã c«ng thøc ph©n tö C11H20O4 t¸c dông víi NaOH t¹o ra muèi cña axit h÷u c¬ (D) m¹ch th¼ng vµ hai r­îu lµ etanol vµ propanol-2. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña B, D vµ gäi tªn chóng.
C©u 7: A1 lµ ®ång ph©n m¹ch hë cña C3H6O2. cho A1 t¸c dông NaOH thu ®­îc muèi A2. Cho A2 t¸c dông H2SO4 thu ®­îc chÊt h÷u c¬ A3. A3 t¸c dông dung dÞch AgNO3 trong NH3 d­ thu ®­îc A4. A4 cã kh¶ n¨ng t¸c dông NaOH vµ H2SO4 lo·ng ®Òu cã khÝ tho¸t ra.
ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh trªn.
ViÕt tªn A1, A2, A3, A4. H·y cho biÕt A4 cã ph¶i chÊt l­ìng tÝnh kh«ng.
C©u 8: Hîp chÊt h÷u c¬ A m¹ch th¼ng cã c«ng thøc C9H16O4. Cho A t¸c dông víi dung dÞch NaOH thu ®­îc hçn hîp r­îu metylic vµ etylic cïng muèi natri cña axit h÷u c¬ B m¹ch th¼ng. 
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña A.
Tõ B viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ t¬ nilon - 6,6.
C©u 9: C¸c chÊt h÷u c¬ A, B, C, D, E, F ®Òu cã cïng c«ng thøc ph©n tö lµ C4H8O2 A, B cã ph¶n øng víi Na vµ NaOH. C¸c chÊt cßn l¹i ®Òu ph¶n øng víi NaOH riªng E, F cßn cã ph¶n øng tr¸ng g­¬ng vµ E cã cÊu t¹o m¹ch th¼ng.
H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña chóng vµ viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng. 
C©u 10: Khi cho este Y cã c«ng thøc ph©n tö C4H6O2 t¸c dông võa ®ñ víi NaOH thu ®­îc mét muèi vµ mét r­îu no. 
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o, gäi tªn Y.
ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng khi cho Y t¸c dông víi hidro, n­íc brom vµ ph¶n øng trïng hîp Y thµnh polime.
c) ViÕt c¸c ®ång ph©n este m¹ch hë cã cïng c«ng thøc ph©n tö víi Y. Cã thÓ ph©n biÖt c¸c ®ång ph©n nµy b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc hay kh«ng? NÕu ®­îc h·y tr×nh bµy c¸ch ph©n biÖt. BiÕt c¸c r­îu ch­a no cã nhãm OH ®Ýnh víi c¸c bon mang nèi ®«i kh«ng bÒn dÔ chuyÓn ho¸ thµnh andehit (r­îu bËc 1) hoÆc xetol (r­îu bËc 2).
C©u 11: Hîp chÊt h÷u c¬ X chØ chøa mét lo¹i nhãm chøc, cã c«ng thøc ph©n tö lµ C8H14O4. Khi thuû ph©n X trong NaOH thu ®­îc mét muèi vµ hçn hîp 2 r­îu A, B. Ph©n tö r­îu B cã sè nguyªn tö cacbon nhiÒu gÊp ®«i ph©n tö r­îu A. Khi ®un nãng ë 1800C cã mÆt H2SO4 ®Æc th× A cho mét olefin cßn B cho 2 olefin ®ång ph©n. H·y x¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cña X.
C©u 12: a) Lipit lµ g×?
VÒ mÆt cÊu t¹o lipit láng vµ r¾n kh¸c nhau nh­ thÕ nµo?
Ph©n biÖt dÇu mì dïng ®Ó nÊu xµ phßng vµ dÇu mì dïng ®Ó b«i tr¬n m¸y.
C©u 13: a) ViÕt c¸c c«ng thøc cÊu t¹o vµ gäi tªn c¸c ®ång ph©n este cã c«ng thøc ph©n tö C4H8O2.
B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c ®ång ph©n este ë trªn ®ùng trong c¸c lä riªng rÏ.
Cho 4 chÊt : CH3COOH, HCOOH, CH3COOCH3, HCOOCH3. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c chÊt ®ùng trong c¸c lä riªng rÏ.
C©u 14: §Ó ®iÒu chÕ este A (n-propylaxetat) vµ este B (phenylaxetat) ng­êi ta cho r­îu n - propanol t¸c dông víi axit axetic vµ cho phenol t¸c dông víi anhi®ric axetic [(CH3CO)2O]. H·y viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng vµ cho biÕt ph¶n øng nµo cÇn xóc t¸c lµ H2SO4, ph¶n øng nµo cÇn NaOH.
C©u 15: a) Tõ metan vµ c¸c chÊt v« c¬ cÇn thiÕt, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ poli vinyl axetat (PVAc)
Tõ xenluloz¬ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ isopropyl axtat.
Tõ C7H8 viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ C6H5COOCH2C6H5.
Tõ nguyªn liÖu ®Çu lµ C5H12 . ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ polimetyl acrylat.
Tõ propan vµ c¸c chÊt v« c¬, xóc t¸c cÇn thiÕt viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ : isopropyl axetat, n-propyl axetat.
ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ thñy tinh plexiglat (polimetyl metacrylat) tõ axit vµ r­îu t­¬ng øng.
ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ iso-butyl metacrilat tõ axit vµ r­îu t­¬ng øng.
§iÒu chÕ c¸c chÊt H÷u c¬
C©u 1: a) ViÕt 4 s¬ ®å ®iÒu chÕ cao su buna tõ c¸c nguån nguyªn liÖu trong tù nhiªn.
b) Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ CaC2, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ r­îu polivinylic– polivinylancol (PVA).
c) Tõ benzen, viÕt s¬ ®å chuyÓn ho¸ thµnh:
- Ortho-bromnitrobenzen vµ meta-bromnitrobenzen.
- Ortho-aminophenol vµ meta-aminophenol.
C©u 2: a) Tõ tinh bét viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ axit oxalic, axit axetic, glixerin, isopropyl axetat, etylenglicol.
b) Tõ toluen viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ:
- Benzyl benzoat
- Thuèc næ T.N.T
c) Tõ n-butan viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ r­îu no A (biÕt ®èt ch¸y hoµn toµn 1 mol r­îu A cÇn 3,5 mol O2).
C©u 3: Tõ nguyªn liÖu chÝnh lµ metan vµ benzen viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ:
a) Axit picric	c) Hexacloran (6.6.6)
b) Nhùa phenolfocman®ehit	d) Anilin
CH2
C6H5
CH
CH
CH2
CH
CH2
n
C©u 4: a) Tõ r­îu etylic vµ r­îu 1- phenyl etanol -1 viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ polime sau:	
b) Tõ nguyªn liÖu ®Çu lµ C5H12 viÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ: propan®iol 1,2; propantriol -1,2,3; polimetyl arylat; PVC.
c) Tõ canxi cacbua vµ c¸c ho¸ chÊt cÇn thiÕt viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ etylamin.
C©u 5: a) Tõ tinh bét vµ c¸c chÊt v« c¬, xóc t¸c cÇn thiÕt kh¸c viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau: PE, cao su buna, glixerin, anilin, axit picric.
b) Tõ xenluloz¬ viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau: C2H5OH, CH3COOH, CH3COOC2H5, xenluloz¬ trinitrat.
c) Tõ than ®¸, ®¸ v«i vµ c¸c chÊt v« c¬ kh¸c, viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ:
- 2,4,6 - tribrom phenol
- 2,4,6 - tribrom anilin
C©u 6: Cho chÊt h÷u c¬ (A) cã c«ng thøc HO-CH2-COOH. Tõ ®¸ v«i, than ®¸, c¸c chÊt v« c¬, xóc t¸c vµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cã ®ñ, h·y viÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng ®iÒu chÕ chÊt A.
C©u 7: a) ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng trùc tiÕp t¹o thµnh r­îu etylic. Ph¶n øng nµo dïng ®Ó s¶n xuÊt r­îu etylic trong c«ng nghiÖp.
b) Tõ c¸c monome t­¬ng øng, viÕt ph­¬ng tr×nh ®iÒu chÕ polistiren, polimetyl metacrylat vµ cao su Buna.
(TrÝch §TTS vµo Tr­êng §HBK Hµ Néi n¨m 2000/2001)
OH
C©u 8: Tõ benzen, cã thÓ ®iÒu chÕ ®­îc m - nitrophenol. Oxi ho¸ xiclohexano