Chuyên đề Tìm khoảng biến thiên của một lượng chất ( cực trị trong giải toán hoá học )
I- KIẾN THỨC CẦN NHỚ
- Thường gặp: hỗn hợp (có tính chất tương tự ) tác dụng với chất X ( thường lấy thiếu )
- Nếu lượng chất X lấy vào phản ứng thay đổi thì lượng sản phẩm do hỗn hợp tạo ra cũng thay đổi trong một khoảng nào đó ( gọi chung là khoảng biến thiên )
Phương pháp :
1) Nếu hỗn hợp đã biết lượng của mỗi chất thì xét 2 trường hợp :
A tác dụng trước rồi đến B lượng chất cần tìm m1
B tác dụng trước rồi đến A lượng chất cần tìm m2
khoảng biến thiên : m1 < m < m2 ( hoặc ngược lại )
2) Nếu hỗn hợp chưa biết khối lượng của mỗi chất thì xét 2 trường hợp :
Hỗn hợp chỉ có chất A lượng chất cần tìm m1
Hỗn hợp chỉ có chất B lượng chất cần tìm m2
3) Có thể dùng phương pháp đại số (dựa vào giới hạn của đại lượng đã biết khoảng biến thiên của một đại lượng chưa biết.) :
; Hiệu suất: 0 < H% < 100%
0 < số mol A < số mol hỗn hợp A,B
Nếu thì A < m < B ( hoặc ngược lại )
am tinh theå CuSO4.5H2O taùch ra. Bieát ñoä tan cuûa CuSO4 laàn löôït laø 87,7 g vaø 40 g. ÑS: 961,5 gam Caâu 10.Dung dòch Al2(SO4)3 baõo hoøa ôû 10oC coù noàng ñoä 25,1 % Tính ñoä tan T cuûa Al2(SO4)3 ôû 10oC Laáy 1000 gam dd Al2(SO4)3 baõo hoøa treân laøm bay hôi 100gam H2O.Phaàn dd coøn laïi ñöa veà 10oC thaáy coù a gam Al2(SO4)3.18H2O keát tinh. Tính a. ÑS: 33,5gam;95,8 gam Caâu 11.Caàn laáy bao nhieâu gam CuSO4 hoøa tan vaøo 400 ml dd CuSO4 10% (d =1,1g/ml) ñeå taïo thaønh dd C coù noàng ñoä 28,8%. -khi haï nhieät ñoä dd C xuoáng 12oC thí thaáy coù 60 gam muoái CuSO4.5H2O keát tinh, taùch ra khoûi dung dòch.Tính ñoä tan cuûa CuSO4 ôû 12oC. ÑS: 60 gam; 17,52 gam. Caâu 12.Cho 600 g dd CuSO4 10% bay hôi ôû nhieät ñoä 200C tôùi khi dd bay hôi heát 400g nöôùc.Tính löôïng CuSO4.5H2O taùch ra, bieát raèng dd baõo hoøa chöùa 20% CuSO4 ôû 200C. ÑS: 45,47gam Caâu 13. ôû 200C ñoä tan trong nöôùc cuûa Cu(NO3)2.6H2O laø 125 gam,Tính khoái löôïng Cu(NO3)2.6H2O caàn laáy ñeå pha cheá thaønh 450g dd Cu(NO3)2 dd baõo hoøa vaø tính noàng ñoä % cuûa dd Cu(NO3)2 ôû nhieät ñoä ñoù. ÑS: 250g vaø 35,285%. CHUYEÂN ÑEÀ 25: PHA CHEÁ DUNG DÒCH m1C1 + m2C2 = (m1+m2)C ó m1C1 + m2C2 = m1C+m2C m1(C1-C) = m2(C- C2) töông töï coù ví duï: Caàn laáy bao nhieâu gam SO3 vaø bao nhieâu gam dd H2SO4 10% ñeå taïo thaønh 100g dd H2SO4 20%. Giaûi Khi cho SO3 vaøo dd xaûy ra phaûn öùng SO3 + H2O H2SO4 80 g 98 g coi SO3 laø dd H2SO4 coù noàng ñoä: % goïi m1 vaø m2 laàn löôït laø khoái löôïng cuûa SO3 vaø dd H2SO4 ban ñaàu. Ta coù * m1+ m2 =100 **.töø * vaø ** giaûi ra m1 = 8,88gam. Xaùc ñònh löôïng SO3 vaø löôïng H2SO4 49% ñeå troän thaønh 450 gam dd H2SO4 73,5%. ÑS: 150 g vaø 300g Coù hai dd .Dung dòch A chöùa H2SO4 85% vaø dung dòch B chöùa HNO3 chöa bieát noàng ñoä. Hoûi phaûi troän hai dd theo tæ leä laø bao nhieâu ñeå ñöôïc dd môùi, trong ñoù H2SO4 coù noàng ñoä 60% vaø HNO3 coù noàng ñoä laø 20%. Tính noàng ñoä phaàn traêm cuûa HNO3 ban ñaàu. ÑS: tæ leä 12/5, C% HNO3 = 68% Giaûi: Goïi m1 , m2 laø khoái löôïng dd H2SO4 vaø HNO3 ban ñaàu.Khi cho HNO3 vaøo H2SO4 thì coi HNO3 laø dd H2SO4 coù noàng ñoä 0%. Ta coù -Cho H2SO4 vaøo HNO3 thì coi H2SO4 laø dd HNO3 coù noàng ñoä 0%. Ta coù % Coù V1 lít dd HCl chöùa 9,125 gam chaát tan(ddA). Coù V2lit dd HCl chöùa 5,475 gam chaát tan (ddB). Troän V1 lít dd A vôùi V2 lit dd B ñöôïc dd C coù V=2 lít. Tính CM cuûa C Tính CM cuûa A,B bieát CM(A) _ CM(B) = 0,4. Hoøa tan moät ít NaCl vaøo nöôùc ñöôïc V ml dd A coù khoái löôïng rieâng d. Theâm V1 ml nöôùc vaøo dd A ñöôïc (V1+ V) ml dd B coù khoái löôïng rieâng d1. Haõy chöùng minh d>d1. Bieát khoái löôïng rieâng cuûa nöôùc laø 1g/ml. caàn laáy bao nhieâu gam NaOH cho theâm vaøo 120 gam dd NaOH 20% ñeå thu ñöôïc dd môùi coù noàng ñoä 25%. ÑS: 8 gam Phaûi pha theâm nöôùc vaøo dd H2SO4 50% ñeå thu ñöôïc dd 20%. Tính tæ leä khoái löôïng nöôùc vaø dd axit phaûi duøng. ÑS: tæ leä 3:2 CHUYEÂN ÑEÀ 26. CO2 TAÙC DUÏNG VÔÙI DUNG DÒCH KIEÀM Chæ xeùt tröôøng hôïp ñaëc bieät khi ñeà cho soá mol dd kieàm( Ca(OH)2 hoaëc Ba(OH)2 vaø soá mol keát tuûa CaCO3 hoaëc BaCO3 ) n keát tuûa < n kieàm Phöông phaùp: xeùt hai tröôøng hôïp Tröôøng hôïp 1: Ca(OH)2 dö chæ xaûy ra phaûn öùng CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O khi ñoù nCO2 = nCaCO3 Tröôøng hôïp 2: CO2 dö thì xaûy ra hai phaûn öùng CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O CO2 + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2 nCO2 =nCaCO3 + n Ca(HCO3)2 ví duï: Daãn V lít CO2 (ñktc) vaøo 500ml dd Ca(OH)2 1M ta thaáy coù 25 gam keát tuûa. Tính V. Giaûi nCa(OH)2 = 0,5x1= 0,5mol nCaCO3 = 25/100 = 0,25mol ta thaáy nCaCO3< nCa(OH)2 . Xeùt hai tröôøng hôïp -Tröôøng hôïp 1: nCO2< nCa(OH)2 chæ xaûy ra phaûn öùng CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,25 0,25 mol V = 0,25 x22,4 = 5,6 lít - Tröôøng hôïp 2: nCO2> nCa(OH)2 xaûy ra hai phaûn öùng CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O 0,5 0,5 mol 0,5 mol CO2 + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2 0,25mol 0,25mol 0,25mol nCO2 = 0,5 + 0,25 = 0,75 mol V = 0,75x22,4 =16,8 lít Baøi taäp Ñoát chaùy hoaøn toaøn 2,24 lít khí C2H4 (ñktc) roái cho toaøn boä saûn phaåm vaøo dd chöùa 11,1 gam Ca(OH)2 .Hoûi sau khi haáp thuï khoái löôïng phaàn dd ban ñaàu taêng hay giaûm bao nhieâu gam. Ñoát chaùy hoaøn toaøn 2,24 lít moät hiñcacbon,laáy toaøn boä saûn phaåm cho vaøo 150 ml dd Ca(OH)2 1M thu ñöôïc 10 gam keát tuûa .xaùc ñònh coâng thöùc cuûa hiñcacbon. ÑS: C2H2, C2H4, C2H6 Ñoát chaùy heát 0,224 lít moät Ankan daïng maïch hôû,saûn phaån sau khi chaùy cho ñi qua 1lit nöôùc voâi trong 0,134% ( d= 1g/ml) thu ñöôïc 0,1 gam keát tuûa.Tìm coâng thöùc cuûa ankan. Nung 25,28 gam hoãn hôïp FeCO3 vaø FexOy dö tôùi phaûn öùng hoaøn toaøn, thu ñöôïc khí A vaø 22,4 gam Fe2O3 duy nhaát.Cho khí A haáp thuï hoaøn toaøn vaøo 400ml ddBa(OH)2 0,15M thu ñöôïc 7,88 gam keát tuûa.Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa FexOy .ÑS: Fe2O3 Thoåi CO qua oáng xöù ñöïng m gam Fe2O3 nung noùng, sau moät thôøi gian thu ñöôïc 10,88 gam chaát raén A( chöùa 4 chaát) vaø 2,668 lít khí CO2 (ñktc) a.Tính m b. laáy 1/10 löôïng CO2 ôû treân,cho vaøo 0,4 lít Ca(OH)2 thu ñöôïc 0,2 gam keát tuûa vaø khi nung noùng dd taïo thaønh keát tuûa laïi taêng theâm p gam .Tính noàng ñoä mol cuûa dd Ca(OH)2 vaø p ÑS:m= 12,8 gam; CM = 0,0175M; p = 5 gam. Cho luoàng khí CO ñi qua oáng xöù nung noùng chuùa m gam FexOy cho ñeán khi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn.Daãn toaøn boä löôïng khí sinh ra ñi chaäm vaøo 1 lit dd Ba(OH)2 0,1M thu ñöôïc 9,85 gam keát tuûa.Maët khaùc khi hoøa tan toaøn boä löôïng kim loaïi saét treân vaøo V lit dd HCl 2M dö thì thu ñöôïc moät dd, sau khi coâ caïn thu ñöôïc 12,7 muoái khan. Xaùc ñònh coâng thöùc oxit saét Tìm m Tính V,bieát axit duøng dö 20% so vôùi löôïng caàn thieát. ÑS:Fe2O3; m =8 gam; V = 0,12 lít 7.Duøng 30 gam NaOH ñeå haáp thuï 22 gam CO2 Coù nhöõng muoái naøo taïo thaønh Tính khoái löôïng caùc muoái taïo thaønh . 8.Cho 9,4 gam K2O vaøo nöôùc . Tính löôïng SO2 caàn thieát ñeå phaûn öùng vôùi dung dòch treân ñeå taïo thaønh : Muoái trung hoøa . Muoái axit Hoãn hôïp muoái axit vaø muoái trung hoøa theo tæ leä mol laø 2 : 1 9.Dung dòch A chöùa 8 gam NaOH Tính theå tích dung dòch H2SO4 0,5M caàn duøng ñeå hoøa tan hoaøn toaøn dung dòch A Tính theå tích SO2 caàn thieát ñeå khi taùc duïng vôùi dung dòch A taïo ra hoãn hôïp muoái axit vaø muoái trung hoøa theo tæ leä mol töông öùng laø 2:1 Tính theå tích CO2 caàn thieát ñeå khi taùc duïng vôùi 16 gam dung dòch NaOH 10% taïo thaønh: Muoái trung hoøa ? Muoái axit ? Hoãn hôïp muoái axit vaø muoái trung hoøa theo tæ leä mol laø 2 : 3 ? Duøng 1 lít dung dòch KOH 1,1M ñeå haáp thuï 80 gam SO3 Coù nhöõng muoái naøo taïo thaønh ? Tính khoái löôïng caùc muoái taïo thaønh ? chaát X chöùa 2 hoaëc 3 nguyeân toáC,H,O. troän 2,688 lít CH4 (ñktc)vôùi 5,376 lít khí X thgu ñöôïc hoãn hôïp khí Y coù khoái löôïng 9,12 gam. Tính khoái löôïng phaân töû X Ñoát chaùy hoaøn toaøn khí Y vaø cho saûn phaån haáp thuï vaøo dd chuùa 0,45 mol Ba(OH)2 thaáy taïo thaønh 70,82 gam keát tuûa.Haõy söû duïng soá lieäu treân, xaùc ñònh coâng thöùc caáu taïo X ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,672 lít khí (ñktc)hoãn hôïp khí goàm CH4 vaø CxH2x (trong ñoù x4,CH4 chieám 50% theå tích) roài cho saøn phaåm chaùy haáp thuï vaøo 350ml dd Ba(OH)2 0,2M thaáy taïo thaønh 9.85 gam keát tuûa. Xaùcđñònh coâng thöùc phaân töû CxH2x. cho V lít CO2 (ñktc) haáp thuï vaøo 20ml dd chöùa KOH 1M vaø Ca(OH)2 0,75M thu ñöôc 12 gam keát tuûa.Tính V Chuyeân ñeà 27: AXIT + BAZÔ VAØ CAÙC PHEÙP BIEÄN LUAÄN Ví dụ: Troän 120ml dd H2SO4 vôùi 40 ml dd NaOH.Dung dòch sau khi troän chöùa moät muoái axit vaø coøn dö axit coù noàng ñoä 0,1M.Maët khaùc neáu troän 60ml dd H2SO4 vôùi 60 ml dd NaOH naøy thì trong dd sau khi troän coøn dö NaOH vôùi noàng ñoä 0,16M.Tìm noàng ñoä cuûa hai dd ban ñaàu. Giaûi Goïi x,y laàn löôït laø noàng ñoä ban ñaàu cuûa H2SO4 vaø NaOH Thí nghieäm 1: H2SO4 + NaOH NaHSO4 + H2O (1) 0,04y 0,04y Töø ñeà vaø (1) ta coù: 0,12x-0,04y =0,1x0,16=0,016(*) Thí nghieäm 2: H2SO4 + 2NaOH Na2SO4 + H2O (2) 0,04x 0,08x Töø 2 vaø ñeà ta coù: 0,06y-0,08x =0,016(**) Töø * vaø ** giaûi ra x =0,4M; y = 0,8M. Baøi taäp Caâu 1.Troän 50 ml dung dòch HNO3 noàng ñoä x M vôùi 150 ml dung dòch Ba(OH)2 0,2 M thu ñöôïc dung dòch A . Cho moät ít quyø tím vaøo dung dòch A thaáy coù maøu xanh . Theâm töø töø 100 ml dung dòch HCl 0,1 M vaøo d/dòch A thaáy quyø trôû laïi thaønh maøu tím . Tính x ? Caâu 2.Dung dòch X chöùa hoãn hôïp KOH vaø Ba(OH)2 coù noàng ñoä laàn löôït laø 0,2M vaø 0,1M.Dung dòch Y chöùa hoãn hôïp H2SO4 vaø HCl coù noàng ñoä laàn löôït laø 0,25M vaø 0,75 M. a. tính theå tích dung dòch vöøa ñuû ñeå trung hoøa 40 ml dd Y vaø khoái löôïng keát tuûa taïo thaønh sau phaûn öùng. b.Duøng V ml dd Y ñeå hoøa tan vöøa ñuû m gam CuO,laøm taïo thaønh dd Z.Cho 12gam boät Mg Vaøo Z sau phaûn öùng keát thuùc loïc ñöôïc 12,8 gam chaát raén.Tính m Caâu 3. A laø dd HCl, B laø dd Ba(OH)2. troän 50 ml dd a vôùi 50ml dd B ñöôïc ddC.Theâm ít quyø tím vaøo dd C thaáy maøu ñoû.Theâm töø töø dd NaOH 0,1M vaøo C cho tôùi khi quyø trôû laïi maøu tím,thaáy toán heát 50 ml NaOH.troän 50 ml dd A vôùi 150 ml ddB ñöôïc dd D.Theâm quyø tím vaøo ddD thaáy maøu xanh,Theâm töø töø dd HNO3 0,1M vaøo dd D cho tôùi khi quyø trôû laïi maøu tím thaáy toán heát 350 ml dd HNO3. tính noàng ñoä cuûa ddA, ddB. Caâu 4. troän laãn dd A chöùa NaOH vaø dd B chöùa Ba(OH)2 chöùa bieát noàng ñoä theo tæ leä theå tich 1:1 thu ñöôïc dd C. laáy 100ml dd c trung hoøa baèng H2SO4 2M thì vöøa heát 14ml vaø thu ñöôïc 2,33g keát tuûa. a. xaùc ñònh noàng ñoä mol cuûa A,B b. caàn theâm bao nhieâu ml dd B vaøo 10 ml; dd A cho treân ñeå trung hoøa vöøa ñuû 7,6 ml dd HCl 2M. Caâu 5. tính noàng ñoä mol cuûa dd H2SO4 vaø dd NaOH bieát: - 30 ml dd H2SO4 d9uo75c trung hoaø heát bôûi 20 ml dd NaOH vaø 10ml dd KOH 2M - 30 ml dd NaOH ñöôïc trung hoøa bôûi 20ml dd H2SO4 vaø 5 ml dd HCl 1M Caâu 6. cho a gam dd H2SO4 24,5% vaøo b gam dd NaOH 8% thì taïo ñöôïc 3,6 gam muoái axit vaø 2,84 gam muoái trung hoøa. a. Tính a,b b. Tính noàng ñoä% cuûa
File đính kèm:
- BDHSG hoa.doc