Chuyên Đề 5: Xác Định Công Thức Hóa Học Của Một Chất

) A,B,C đều là các hợp chất của Na.
Chất B C + H2O + D ­ 
Khí D là hợp chất của cacbon Þ D là : CO2 , B là NaHCO3, và C là Na2CO3.
Mặt khác : A + NaHCO3 ® Na2CO3 nên suy ra A là NaOH.
b) Các phương trình pư:
	2NaOH + CaCl2 ® Ca(OH)2 ¯ + 2NaCl ( dung dịch đặc )
	Na2CO3 + CaCl2 ® CaCO3 ¯ + 2NaCl
	3Na2CO3 + 2AlCl3 + H2O ® 6NaCl + 2Al(OH)3 ¯ + 3CO2 ­ 
Câu 10) Có một lọ hóa chất đang sử dụng dở và để lâu ngày trong PTN mà quên đậy nút, nên trên nhãn lọ bị mờ chỉ còn lại đúng một ký hiệu căn bản là: “ Na...” . Biết rằng hợp chất trong lọ là một trong các loại chất sau đây : hiđro cacbonat, hiđroxit , hiđrosunfat hoặc photphat (Na3PO4). Một học sinh đã lấy mẫu hóa chất đó cho tác dụng với axit HCl và quan sát thấy có khí CO2 thoát ra. Dựa vào cơ sở đó bạn học sinh đã kết luận chất trong lọ là NaHCO3.
a) Hãy cho biết kết luận của học sinh trên có đơn trị không ? hãy giải thích và viết PTHH.
b) Hãy chỉ ra chất nào trong số các chất đề bài cho là chắc chắn không có trong lọ. Giải thích.
Hướng dẫn: 
a) Kết luận trên là đơn trị ( chưa chính xác) vì chất trong lọ có thể là NaOH bị biến đổi trong không khí thành NaHCO3 hoặc Na2CO3.
	CO2 + NaOH ® Na2CO3 + H2O 
Hoặc : 	CO2 + NaOH ® NaHCO3 
Vì thế: 	NaHCO3 + HCl ® NaCl + H2O + CO2 ­ 
	Na2CO3 + 2HCl ® 2NaCl + H2O + CO2 ­ 
b) Chất chắc chắn không có trong lọ là NaHSO4 vì nó có môi trường axit không bị biến đổi bởi CO2, còn NaHCO3, NaOH, Na3PO4 là những dung dịch có tính bazơ nên đều có thể tạo muối cacbonat nhờ tác dụng của CO2.
BAØI TAÄP 
Caâu 1: Khi hoaø tan 21g moät kim loaïi hoaù trò II trong dung dòch H2SO4 loaõng dö, ngöôøi ta thu ñöôïc 8,4 lít hiñro (ñktc) vaø dung dòch A. Khi cho keát tinh muoái trong dung dòch A thì thu ñöôïc 104,25g tinh theå hiñrat hoaù.
Cho bieát teân kim loaïi.
Xaùc ñònh CTHH cuûa tinh theå muoái hiñrat hoaù ñoù.	
ÑS: a) Fe ; b) FeSO4.7H2O
Caâu 2: Hai thanh kim loaïi gioáng nhau (ñeàu cuøng nguyeân toá R hoaù trò II) vaø coù cuøng khoái löôïng. Cho thanh thöù nhaát vaøo vaøo dung dòch Cu(NO3)2 vaø thanh thöù hai vaøo dung dòch Pb(NO3)2. Sau moät thôøi gian, khi soá mol 2 muoái baèng nhau, laáy hai thanh kim loaïi ñoù ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh thöù nhaát giaûm ñi 0,2% coøn khoái löôïng thanh thöù hai taêng 28,4%. Xaùc ñònh nguyeân toá R.	ÑS: R (Zn)
Caâu 3: Moät hoãn hôïp kim loaïi X goàm 2 kim loaïi Y, Z coù tæ soá khoái löôïng 1 : 1. Trong 44,8g hoãn hôïp X, soá hieäu mol cuûa Y vaø Z laø 0,05 mol. Maët khaùc nguyeân töû khoái Y > Z laø 8. Xaùc ñònh kim loaïi Y vaø Z. 
ÑS: Y = 64 (Cu) vaø Z = 56 (Fe)
Caâu 4: Hoaø tan hoaøn toaøn 4 gam hoãn hôïp goàm 1 kim loaïi hoaù trò II vaø 1 kim loaïi hoaù trò III caàn duøng heát 170 ml HCl 2M.
Coâ caïn dung dòch thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khoâ.
Tính thoaùt ra ôû ñktc.
Neâu bieát kim loaïi hoaù trò III laø Al vaø soá mol baèng 5 laàn soá mol kim loaïi hoaù trò II thì kim loaïi hoaù trò II laø nguyeân toá naøo?	
ÑS: a) ; b) ; c) Kim loaïi hoaù trò II laø	
Caâu 5: : Cho 15,25 gam hoãn hôïp moät kim loaïi hoaù trò II coù laãn Fe tan heát trong axit HCl dö thoaùt ra 4,48 lít H2 (ñktc) vaø thu ñöôïc dung dòch X. Theâm NaOH dö vaøo X, loïc keát tuûa taùch ra roài nung trong khoâng khí ñeán löôïng khoâng ñoåi caân naëng 12 gam. Tìm kim loaïi hoaù trò II, bieát noù khoâng taïo keát tuûa vôùi hiñroxit.	ÑS: Ba
Caâu 6: Nguyeân toá X coù theå taïo thaønh vôùi Fe hôïp chaát daïng FeaXb, phaân töû naøy goàm 4 nguyeân töû coù khoái löôïng mol laø 162,5 gam. Hoûi nguyeân toá X laø gì?	ÑS: X laø clo (Cl)
Caâu 7: Cho 100 gam hoãn hôïp 2 muoái clorua cuûa cuøng 1 kim loaïi M (coù hoaù trò II vaø III) taùc duïng heát vôùi NaOH dö. Keát tuûa hiñroxit hoaù trò 2 baèng 19,8 gam coøn khoái löôïng clorua kim loaïi M hoaù trò II baèng 0,5 khoái löôïng mol cuûa M. Tìm coâng thöùc 2 clorua vaø % hoãn hôïp. 
ÑS: Hai muoái laø FeCl2 vaø FeCl3 ; %FeCl2 = 27,94% vaø %FeCl3 = 72,06%
Caâu 8: Hoaø tan 18,4 gam hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia B thành 2 phần bằng nhau :
Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5 gam H2O. Hoûi coâ caïn dd A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan.
Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm C% caùc chaát trong dung dòch taïo ra.
Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol cuûa kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia. 	
ÑS: a) ; 
 b) C% (NaOH) = 10,84% vaø C% (NaCl) = 11,37%	 
 c) Kim loaïi hoaù trò II laø Zn vaø kim loaïi hoaù trò III laø Al
Caâu 9: Nung 25,28 gam hoãn hôïp FeCO3 vaø FexOy dö tôùi phaûn öùng hoaøn toaøn, thu ñöôïc khí A vaø 22,4 gam Fe2O3 duy nhaát. Cho khí A haáp thuï hoaøn toaøn vaøo 400ml dung dòch Ba(OH)2 0,15M thu ñöôïc 7,88g keát tuûa.
Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
Tìm coâng thöùc phaân töû cuûa FexOy.	
ÑS: b) Fe2O3
Caâu 10: Hoaø tan hoaø toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HCl dö, thu ñöôïc V lít H2 (ñktc). Maët khaùc hoaø tan hoaøn toaøn m gam kim loaïi M baèng dung dòch HNO3 loaõng, thu ñöôïc muoái nitrat cuûa M, H2O vaø cuõng V lít khí NO duy nhaát (ñktc).
So saùnh hoaù trò cuûa M trong muoái clorua vaø trong muoái nitrat.
Hoûi M laø kim loaïi naøo? Bieát raèng khoái löôïng muoái nitrat taïo thaønh gaáp 1,905 laàn khoái löôïng muoái clorua.
	ÑS: a) ; b) Fe	
Ngµy so¹n: 26/02/2012 
Ngµy gi¶ng: 28/02/2012
 Tiết:31+32+33 
CHUYÊN ĐỀ 5
XÁC ĐỊNH CÔNG THỨC HÓA HỌC CỦA MỘT CHẤT.
MỤC TIÊU
1.Kiến thức: : HS biết được
- Xác định được công thức hóa học của một chất.
2.Kĩ năng:
-Xác định được công thức hóa học của một chất dựa vào kết quả định lượng.
-Xác định được công thức hóa học của một chất dựa vào PTHH.
-Xác định được công thức hóa học của một chất bằng toán biện luận.
-Xác định được công thức hóa học của một chất dựa TC vật lý , TCHH.
II.CHUẨN BỊ: 
- Giáo án + SGK + Tài liệu tham khảo.
III.HOẠT ĐỘNG DẠY – HỌC
1.Ổn định.
2.Vào bài mới
XÁC ĐỊNH CTHH DỰA VÀO PTHH
Caâu 1: Coù 1 oxit saét chöa bieát.
- Hoaø tan m gam oxit caàn 150 ml HCl 3M.
- Khöû toaøn boä m gam oxit baèng CO noùng, dö thu ñöôïc 8,4 gam saét. Tìm coâng thöùc oxit.	ÑS: Fe2O3
Caâu 2: Khöû 1 löôïng oxit saét chöa bieát baèng H2 noùng dö. Saûn phaåm hôi taïo ra haáp thuï baèng 100 gam axit H2SO4 98% thì noàng ñoä axit giaûm ñi 3,405%. Chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng khöû ñöôïc hoaø tan baèng axit H2SO4 loaõng thoaùt ra 3,36 lít H2 (ñktc). Tìm coâng thöùc oxit saét bò khöû.	ÑS: Fe3O4
Caâu 3: Hoãn hôïp X goàm 2 kim loaïi A vaø B coù tæ leä khoái löôïng 1 : 1 vaø khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa A naëng hôn B laø 8 gam. Trong 53,6 gam X coù soá mol A khaùc B laø 0,0375 mol. Hoûi A, B laø nhöõng kim loaïi naøo?
	 ÑS: B laø Fe vaø A laø Cu
Caâu 4: Ñoát chaùy hoaøn toaøn m gam chaát A caàn duøng heát 5,824 dm3 O2 (ñktc). Saûn phaåm coù CO2 vaø H2O ñöôïc chia ñoâi. Phaàn 1 cho ñi qua P2O5 thaáy löôïng P2O5 taêng 1,8 gam. Phaàn 2 cho ñi qua CaO thaáy löôïng CaO taêng 5,32 gam. Tìm m vaø coâng thöùc ñôn giaûn A. Tìm coâng thöùc phaân töû A vaø bieát A ôû theå khí (ñk thöôøng) coù soá C 4. 	ÑS: A laø C4H10
Caâu 5: Hoaø tan 18,4g hoãn hôïp 2 kim loaïi hoaù trò II vaø III baèng axit HCl thu ñöôïc dung dòch A + khí B. Chia ñoâi B
Phaàn B1 ñem ñoát chaùy thu ñöôïc 4,5g H2O. Hoûi coâ caïn dung dòch A thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái khan.
Phaàn B2 taùc duïng heát clo vaø cho saûn phaåm haáp thuï vaøo 200 ml dung dòch NaOH 20% (d = 1,2). Tìm % caùc chaát trong dung dòch taïo ra.
Tìm 2 kim loaïi, neáu bieát tæ soá mol 2 muoái khan = 1 : 1 vaø khoái löôïng mol kim loaïi naøy gaáp 2,4 laàn khoái löôïng mol cuûa kim loaïi kia.	
ÑS: a) Löôïng muoái khan = 26,95g
	 b) %NaOH = 10,84% vaø %NaCl = 11,73%
	 c) KL hoaù trò II laø Zn vaø KL hoaù trò III laø Al
Caâu 6: Hai nguyeân toá X vaø Y ñeàu ôû theå raén trong ñieàu kieän thöôøng 8,4 gam X coù soá mol nhieàu hôn 6,4 gam Y laø 0,15 mol. Bieát khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa X nhoû hôn khoái löôïng mol nguyeân töû cuûa Y laø 8. Haõy cho bieát teân cuûa X, Y vaø soá mol moãi nguyeân toá noùi treân. 	ÑS: - X (Mg), Y (S) - vaø 
Caâu 7: Nguyeân toá R taïo thaønh hôïp chaát RH4, trong ñoù hiñro chieám 25% khoái löôïng vaø nguyeân toá R’ taïo thaønh hôïp chaát R’O2 trong ñoù oxi chieám 69,57% khoái löôïng.
a) Hoûi R vaø R’ laø caùc nguyeân toá gì?
b) Hoûi 1 lít khí R’O2 naëng hôn 1 lít khí RH4 bao nhieâu laàn (ôû cuøng ñieàu kieän nhieät ñoä, aùp suaát).
c) Neáu ôû ñktc, V1 lít RH4 naëng baèng V2 lít R’O2 thì tæ leä V1/V2 baèng bao nhieâu laàn?
ÑS: a) R (C), R’(N) ; b) NO2 naëng hôn CH4 = 2,875 laàn ; c) V1/V2 = 2,875 laàn
Caâu 8: Khöû hoaøn toaøn 4,06g moät oxit kim loaïi baèng CO ôû nhieät ñoä cao thaønh kim loaïi. Daãn toaøn boä khí sinh ra vaøo bình ñöïng Ca(OH)2 dö, thaáy taïo thaønh 7g keát tuûa. Neáu laáy löôïng kim loaïi sinh ra hoaø tan heát vaøo dung dòch HCl dö thì thu ñöôïc 1,176 lít khí H2 (ñktc).
Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû oxit kim loaïi.
Cho 4,06g oxit kim loaïi treân taùc duïng hoaøn toaøn vôùi 500 ml dung dòch H2SO4 ñaëc, noùng (dö) thu ñöôïc dung dòch X vaø khí SO2 bay ra. Haõy xaùc ñònh noàng ñoä mol/l cuûa muoái trong dung dòch X (coi theå tích dung dòch khoâng thay ñoåi trong quaù trình phaûn öùng)	ÑS: a) Fe3O4 ; b) 
Caâu 9: Hoaø tan hoaøn toaøn 12,1 gam hoãn hôïp boät goàm CuO vaø moät oxit cuûa kim loaïi hoaù trò II khaùc caàn 100 ml dung dòch HCl 3M. Bieát tæ leä mol cuûa 2 oxit laø 1 : 2.
Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa oxit coøn laïi.
Tính % theo khoái löôïng cuûa moãi oxit trong hoãn hôïp ban ñaàu.
	ÑS: a) ZnO ; b) %CuO = 33,06% vaø %ZnO = 66,94%
Caâu 10: Cho a gam kim loaïi M coù hoaù trò khoâng ñoåi vaøo 250 ml dung dòch hoãn hôïp goàm Cu(NO3)2 vaø AgNO3 ñeàu coù noàng ñoä 0,8 mol/l. Sau khi phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn ta loïc ñöôïc (a + 27,2) gam chaát raén goàm ba kim loaïi vaø ñöôïc moät dung dòch chæ chöùa moät muoái tan. Xaùc ñònh M vaø khoái löôïng muoái taïo ra trong dung dòch.
	ÑS: M laø Mg va