Chuyên Đề 2: Nhận Biết Các Chất

Nhận ra NH3 làm quỳ tím ướt ® xanh.
b) Cl2, CO2, CO, SO2, SO3: 
Dùng dung dịch Br2 nhận ra SO2. Dùng dung dịch BaCl2, nhận ra SO3. Dùng dung dịch Ca(OH)2 nhận ra CO2. Dùng dung dịch AgNO3 nhận ra Cl2 ( có kết tủa sau vài phút ).
c) NH3, H2S, Cl2, NO2, NO.
Nhận ra NH3 làm xanh quỳ tím ẩm, Cl2 làm mất màu quỳ tím ẩm, H2S tạo kết tủa đen với Cu(NO3)2,. Nhận ra NO bị hóa nâu trong không khí, NO2 màu nâu và làm đỏ quỳ tím ẩm.
Có thể dùng dung dịch Br2 để nhận ra H2S do làm mất màu nước Br2:
	H2S + 4Br2 + 4H2O ® H2SO4 + 8HBr .
d) O2, O3, SO2, H2, N2.
Để nhận biết O3 thì dùng giấy tẩm dung dịch ( hồ tinh bột + KI ) ® dấu hiệu: giấy ® xanh.
	2KI + O3 + H2O ® 2KOH + I2 + O2 ( I2 làm hồ tinh bột ® xanh ).
Câu 5. Cã 4 lä mÊt nh·n A, B, C,D chøa NaI, AgNO3, HI, K2CO3.
- Cho chÊt trong lä A vµo c¸c lä: B,C,D ®Òu thÊy cã kÕt tña
- ChÊt trong lä B chØ t¹o 1 kÕt tña víi 1 trong 3 chÊt cßn l¹i
- ChÊt C t¹o 1 kÕt tña vµ 1 khÝ bay ra víi 2 trong 3 chÊt cßn l¹i.
X¸c ®Þnh chÊt chøa trong mçi lä. Gi¶i thÝch
Đáp án.
A t¹o kÕt tña víi B,C,D nªn A lµ AgNO3 .
 AgNO3 + NaI = AgI + NaNO3 .
 AgNO3 + HI = AgI + HNO3 .
 2AgNO3 +K2CO3 = Ag2CO3 + 2KNO3 
 C t¹o kÕt tña víi A vµ t¹o khÝ víi HI C lµ K2CO3 
 B chØ t¹o kÕt tña víi 1 trong 3 chÊt cßn l¹i B lµ NaI 
 D lµ HI 
 2HI + K2CO3 = 2KI + CO2 k + H2O 
Câu 6. Cã 5 mÉu ph©n bãn ho¸ häc kh¸c nhau ë d¹ng r¾n bÞ mÊt nh·n gåm :
 NH4NO3 , Ca3(PO4)2 , KCl , K3PO4 vµ Ca(H2PO4)2 .H·y tr×nh bµy c¸ch nhËn biÕt c¸c mÉu ph©n bãn ho¸ häc nãi trªn b»ng ph­¬ng ph¸p ho¸ häc .
Đáp án.
TrÝch c¸c mÉu thö tõ c¸c mÉu ph©n bãn vµ nung nãng nÕu ë mÉu nµo cã mïi khai tho¸t ra th× ®ã lµ: NH4NO3 v× NH4NO3 bÞ ph©n hñy theo ph­¬ng tr×nh :
 2NH4NO3 2NH3 + H2O + N2O5 
 Khai
C¸c chÊt cßn l¹i cho vµo n­íc nÕu chÊt nµo kh«ng tan trong n­íc lµ Ca3(PO4)2 .
C¸c chÊt cßn l¹i tan t¹o thµnh dung dÞch .Ta cho 1 Ýt dung dÞch AgNO3 vµo 3 chÊt cßn l¹i nÕu cã kÕt tña tr¾ng(AgCl) lµ mÉu ph©n bãn KCl cßn cã kÕt tña vµng(Ag3PO4) lµ K3PO4 kh«ng cã hiÖn t­îng g× lµ Ca(H2PO4)2.
PTP­: KCl + AgNO3 à AgCl (Tr¾ng) + KNO3
 K3PO4 + 3AgNO3 à Ag3PO4 (Vµng) + 3KNO3 
Câu 7. Nhận biết các oxit đựng riêng biệt trong mỗi lọ mất nhãn sau chỉ dùng hai hoá chất khác: MgO, Na2O, P2O5 và ZnO.
Đáp án.
Nhận biết được mỗi oxit
Viết đúng mỗi phương trình 	
* Hai thuốc thử nhận biết Nước và Quỳ tím.
- Cho 4 mẫu oxit vào nước:
Hai mẫu tan hoàn toàn:
Na2O	+	H2O	2NaOH	
P2O5	+	3H2O	2H3PO4	
- Cho quỳ tím vào 2 dung dịch thu được:
Quỳ tím xanh dd NaOH, nhận biết Na2O
Quỳ tím đỏ dd H3PO4, nhận biết P2O5 
- Cho dd NaOH trên vào hai mẫu còn lại:
Mẫu tan là ZnO do ZnO + 2NaOH Na2ZnO2 + H2O
Mẫu không tan là MgO.
Câu 8. 
Baèng phöông phaùp hoùa hoïc haõy nhaän bieát 3 loï ñöïng chaát raén khoâng nhaõn: NaOH, NaCl, Ba(OH)2.
Đáp án.
 Laáy moãi loï moät ít dung dòch chaát cho vaøo töøng oáng nghieäm rieâng bieät coù chöùa nöôùc duøng laøm maãu thöû.
	Duøng giaáy quyø laàn löôït nhuùng vaøo caùc oáng nghieäm treân, dung dòch chaát naøo khoâng laøm quyø tím chuyeån sang maøu xanh laø dung dòch: NaCl. Cho dung dòch H2SO4 2 oáng nghieäm coøn laïi oáng nghieäm naøo xuaát hieän keát tuûa traéng laø dung dòch Ba(OH)2.
	H2SO4 	+	Ba(OH)2 	BaSO4 + 2H2O	
Coøn laïi laø oáng nghieäm chöùa dung dòch NaOH töø ñoù ta bieát ñöôïc chaát raén ban ñaàu.
BÀI TẬP VỀ NHÀ
Caâu 1: Trình baøy phöông phaùp phaân bieät 5 dung dòch: HCl, NaOH, Na2SO4, NaCl, NaNO3.
Caâu 2: Phaân bieät 4 chaát loûng: HCl, H2SO4, HNO3, H2O.
Caâu 3: Coù 4 oáng nghieäm, moãi oáng chöùa 1 dung dòch muoái (khoâng truøng kim loaïi cuõng nhö goác axit) laø: clorua, sunfat, nitrat, cacbonat cuûa caùc kim loaïi Ba, Mg, K, Pb.
Hoûi moãi oáng nghieäm chöùa dung dòch cuûa muoái naøo?
Neâu phöông phaùp phaân bieät 4 oáng nghieäm ñoù?.
Caâu 4: Phaân bieät 3 loaïi phaân boùn hoaù hoïc: phaân kali (KCl), ñaïm 2 laù (NH4NO3), vaø supephotphat keùp Ca(H2PO4)2.
Caâu 5: Coù 8 dung dòch chöùa: NaNO3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4, MgSO4, FeSO4, CuSO4. Haõy neâu caùc thuoác thöû vaø trình baøy caùc phöông aùn phaân bieät caùc dung dòch noùi treân.
 Caâu 6: Coù 4 chaát raén: KNO3, NaNO3, KCl, NaCl. Haõy neâu caùch phaân bieät chuùng.
Caâu 7: Baèng phöông phaùp hoaù hoïc haõy nhaän bieát caùc hoãn hôïp sau: (Fe + Fe2O3), (Fe + FeO), (FeO + Fe2O3).
Caâu 8: Coù 3 loï ñöïng ba hoãn hôïp daïng boät: (Al + Al2O3), (Fe + Fe2O3), (FeO + Fe2O3). Duøng phöông phaùp hoaù hoïc ñeå nhaän bieát chuùng. Vieát caùc phöông trình phaûn öùng xaûy ra.
TRƯỜNG HỢP DÙNG MỘT MẪU THUỐC THỬ DUY NHẤT. 
TIẾT 11+12.
Câu 1. Chæ ñöôïc duøng quyø tím laøm theá naøo ñeå nhaän bieát caùc dung dòch chaát chöùa trong caùc loï maát nhaõn rieâng bieät: KCl, K2SO4, KOH vaø Ba(OH)2.
Đáp án.
Laáy moãi loï moät ít dung dòch chaát cho vaøo töøng oáng nghieäm rieâng bieät duøng laøm maãu thöû.
	Duøng giaáy quyø laàn löôït nhuùng vaøo caùc oáng nghieäm treân dung dòch chaát naøo laøm quyø tím chuyeån sang maøu xanh laø dung dòch: KOH, Ba(OH)2. Laàn löôït cho dung dòch KOH, Ba(OH)2 vaøo 2 oáng nghieäm coøn laïi oáng nghieäm naøo xuaát hieän keát tuûa traéng laø dung dòch K2SO4 phaûn öùng vôùi Ba(OH)2
	K2SO4 	+	Ba(OH)2 	BaSO4 + 2KOH	
OÁng nghieäm chöùa dung dòch laøm giaáy quyø thaønh naøu xanh laø dung dòch KOH, coøn laïi laø dung dòch KCl. 
Câu 2. Chỉ dùng một thuốc thử duy nhất, hãy nhận biết các gói bột màu đen không nhãn : Ag2O, MnO2, FeO, CuO. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
Hướng dẫn: 
Dùng thuốc thử : dung dịch HCl.
Nếu tạo dung dịch xanh lam là CuO, tạo dung dịch lục nhạt là FeO, tạo kết tủa trắng là Ag2O, tạo khí màu vàng lục là MnO2
Câu 3.
Chỉ dùng một thuốc thử duy nhất, hãy nhận biết các dung dịch mất nhãn : NH4Cl, MgCl2, FeCl2, ZnCl2, CuCl2. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
Hướng dẫn: dùng dung dịch NaOH để thử : NH4Cl có khí mùi khai, FeCl2 tạo kết tủa trắng xanh và hóa nâu đỏ, CuCl2 tạo kết tủa xanh lơ, MgCl2 tạo kết tủa trắng, ZnCl2 tạo kết tủa trắng tan trong kiềm dư.
Câu 4. , H·y dïng mét ho¸ chÊt ®Ó nhËn biÕt 6 lä ho¸ chÊt bÞ mÊt nh·n ®ùng c¸c dung dÞch sau : K2CO3 ; (NH4)2SO4 ; MgSO4 ; Al2(SO4)3; FeCl3 
Đáp án.
®) Cho dung dÞch NaOH vµo c¶ 6 lä dung dÞch .
+ NÕu kh«ng cã ph¶n øng lµ dung dÞch K2CO3 .
NÕu cã chÊt mïi khai bèc lªn lµ ( NH4)2SO4 
PTHH: ( NH4)2SO4 + 2NaOH à Na2SO4 + 2 NH3 + 2H2O 
+ NÕu cã chÊt kÕt tña tr¾ng h¬i xanh lµ FeCl2
	FeCl2 + 2NaOH à Fe(OH)2 + 2NaCl.
 Tr¾ng h¬i xanh 	
+ NÕu cã chÊt kÕt tña n©u ®á lµ FeCl3 . 
	FeCl3 + 3NaOH à Fe(OH)3 + 3NaCl. 
 (N©u ®á)
+ NÕu cã chÊt kÕt tña tr¾ng kh«ng tan lµ MgSO4
	MgSO4 + NaOH à NO2SO4 + Mg(OH)2 
 tr¾ng 
+ NÕu cã chÊt kÕt tña tr¾ng t¹o thµnh sau ®ã tan trong dung dÞch NaOH d­ lµ Al2(SO4)3 Al2(SO4)3 + 6NaOH à 3 Na2SO4 + 2Al(OH)3
	 Al(OH)3 + NaOH à NaAlO2 + 2H2O
Câu 5. Cho 4 lä dung dÞch NaCl, CuS04, MgCl2, Na0H thuèc thö chØ cã phe nolph talein. Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn biÕt chóng?
Đáp án.
- Cho Phenolphtalein vµo 4 dung dÞch ®Ó nhËn biÕt ra dung dÞch Na0H (chØ m×nh ® nµy lµm phenolphtalein hãa hång)
 Cho dd Na0H võa t×m ®­îc vµo 3 dd cßn l¹i, ë èng nghiÖm nµo cã kÕt tña xanh xuÊt hiÖn, èng nghiÖm ®ã ban ®Çu ®ùng dd CuS04. èng nghiÖm nµo cã kÕt tña tr¾ng t¹o ra ®ã lµ èng nghiÖm ®ùng MgCl2 . èng nghiÖm nµo kh«ng cã hiÖn t­îng g× x¶y ra ®ã lµ èng nghiÖm ®ùng dd NaCl.
PTHH:
+ 2Na0H + CuS04 --> Cu (0H)2 + Na2S04
 (xanh)
 + 2Na0H + MgCl2 --> Mg(0H)2 + NaCl
 ( tr¾ng)
Câu 6. Cã 4 chÊt khÝ riªng biÖt: CH4, C2H4, C2H2, CO2. ChØ dïng hai thuèc thö, nªu ph­¬ng ph¸p ph©n biÖt c¸c chÊt khÝ ®ã. ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.	
Đáp án.
- Dïng dung dÞch n­íc v«i trong nhËn ra CO2 (n­íc v«i trong vÈn ®ôc):
 CO2(k) + Ca(OH)2 (dd) CaCO3 (r) + H2O (l) 
-LÊy cïng mét thÓ tÝch ba khÝ cßn l¹i (ë cïng ®k to, p) dÉn vµo ba èng nghiÖm ®ùng cïng mét thÓ tÝch dung dÞch n­íc brom cã cïng nång ®é vµ ®Òu lÊy d­:
+ KhÝ kh«ng lµm n­íc brom nh¹t mµu lµ CH4.
+ KhÝ lµm n­íc brom nh¹t mµu nhiÒu nhÊt lµ C2H2.
+ KhÝ lµm n­íc brom nh¹t mµu Ýt h¬n lµ C2H4.
- PTHH: C2H4 (k) + Br2 (dd) C2H4Br2 (l) 
 C2H2 (k) + 2Br2 (dd) C2H2Br4 (l) 
(Víi cïng mét thÓ tÝch khÝ C2H2 vµ C2H4 th× Br2 ph¶n øng víi C2H2 nhiÒu h¬n nªn C2H2 lµm nh¹t mµu n­íc brom nhiÒu h¬n so víi C2H4)
Câu 7. Cho các lọ chứa các dung dịch (riêng biệt): NH4Cl; Zn(NO3)2; (NH4)2SO4; NaCl; phenolphtalein; Na2SO4; HCl bị mất nhãn. Chỉ dùng thêm dung dịch Ba(OH)2 làm thuốc thử có thể nhận biết được bao nhiêu chất trong số các chất đã cho? Viết các phương trình phản ứng hóa học minh họa.
Đáp án.
Dùng thuốc thử Ba(OH)2 cho đến dư: Nhận được 7 chất. 
* Giai đoạn 1: nhận được 5 chất 
- Chỉ có khí mùi khai NH4Cl
2NH4Cl + Ba(OH)2 2NH3 + BaCl2 + 2H2O
- Có khí mùi khai + trắng (NH4)2SO4
(NH4)2SO4 + Ba(OH)2 2NH3 + BaSO4 + 2H2O
- Chỉ có trắng Na2SO4
2Na2SO4 + Ba(OH)2 2NaOH + BaSO4
- Dung dịch có màu hồng phenolphtalein
- Có , sau đó tan Zn(NO3)2 
Zn(NO3)2 + Ba(OH)2 Ba(NO3)2 + Zn(OH)2
Zn(OH)2 + Ba(OH)2 Ba[Zn(OH)4] (hoặc BaZnO2 + H2O)
* Giai đoạn 2, còn dd HCl và NaCl: Lấy một ít dd (Ba(OH)2 + pp) cho vào 2 ống nghiệm. Cho từ từ từng giọt ddịch HCl/NaCl vào hai ống nghiệm:
- ống nghiệm mất màu hồng sau một thời gian ddHCl
- ống nghiệm vẫn giữ được màu hồng dd NaCl
Câu 8 :) Coù 4 dung dòch bò maát nhaõn : AgNO3, NaOH, HCl, NaNO3
Haõy duøng moät kim loaïi ñeå phaân bieät caùc dung dòch treân. Vieát caùc phöông trình hoaù hoïc ñeå minh hoaï.
Đáp án : 
-Duøng Cu ñeå thöû 4 dung dòch, nhaän ra ddAgNO3 nhôø taïo ra dung dòch maøu xanh lam:
	Cu + 2AgNO3 ® Cu(NO3)2 + 2Ag ¯ 
-Duøng dung dòch Cu(NO3)2 taïo ra ñeå thöû caùc dung dòch coøn laïi, nhaän ra ddNaOH nhôø coù keát tuûa xanh lô:
	Cu(NO3)2 + 2NaOH ® Cu(OH)2 ¯ + 2NaNO3 
-Cho AgNO3 ( ñaõ nhaän ra ôû treân) vaøo 2 chaát coøn laïi, nhaän ra ddHCl nhôø coù keát tuûa traéng. Chaát coøn laïi laø NaNO3
	AgNO3 + HCl ® AgCl ¯ + HNO3 
( HS coù theå duøng Cu(OH)2 ñeå thöû, nhaän ra HCl hoaø tan ñöôïc Cu(OH)2 )
Câu 9:Trong phòng thí nghiệm có 5 lọ hóa chất bị mất nhãn đựng 5 dung dịch: 
Na2SO4; H2SO4; NaOH; BaCl2; MgCl2. Chỉ được dùng Phenolphtelein hãy nhận biết 5 lọ đựng 5 dun