Các chủ đề bồi dưỡng HSG – Hoá 9 (Phần Hoá học vô cơ)

O4 
c) FeS2 ® SO2 	 	 Fe2O3
	 	NaHSO3 ® Na2SO3 
 Al2O3 ® Al2(SO4)3 	 NaAlO2 
d) Al 	 	 	 Al(OH)3	 
	 AlCl3 ® Al(NO3)3 	 Al2O3
KClO3 A + B;	A + MnO2 + H2SO4 ® C + D + E + F
A G + C;	G + H2O ® L + M;	
C + L KClO3 + A + F
	f) KClO3 A + B;	A + KMnO4 + H2SO4 ® C + 
	A C + D;	D + H2O ® E + 
	C + E ® nước javen	C + E muối clorat
t0
	 A + G C + L	 E
g) Cu(OH)2 	 	 Cu(OH)2	 Cu(OH)2
	 B + N D + M	 F
 	h) FeS2 + O2 	 A­ + B	A + H2S ® C¯ + D
	C + E F	F + HCl ® G + H2S
	G + NaOH ® H¯ + I	H + O2 + D ® K
	K B + D	B + L E + D
	i) A 
	 A 	 Fe D G
	 A 
	Biết: A + HCl ® D + G + H2O
 	Al2O3 ® Na AlO2 ® Al(OH)3 ® Al2O3 ® Al
j). Al 
	 	 Fe ® Fe2(SO4)3 ® Fe(OH)3 ® Fe2O3 ® Fe
k) FeS2 ® A ® B ® C ® C uSO4 ® E ® F ® G ® Cu
l) Tìm 2 chất vô cơ thỏa chất Q.
	 A	B	C
Q 	 Q	 Q	 Q
	 X	Y	Z
CHỦ ĐỀ 3: NHẬN BIẾT 
	Phướng pháp làm bài:
	Bước 1:Trích mẫu thử.
	Bước 2: Chọn thuốc thử để nhận biết.
	Bước 3: Cho thuốc thử vào mẫu thử, trình bày hiện tượng quan sát được và ruts ra kết luận đã nhận biết được chất nào.
	Bước 4: Viết PTHH.
MỘT SỐ THUỐC THỬ DÙNG NHẬN BIẾT CÁC CHẤT THƠNG DỤNG
Chất cần NB
Thuốc thử
Dấu hiệu
Phương trình phản ứng
KIM LOẠI
Li
K
Na
Ca
Ba
Đốt cháy
Li cho ngọn lửa đỏ tía
K cho ngọn lửa tím
Na cho ngọn lửa vàng
Ca cho ngọn lửa đỏ da cam
Ba cho ngọn lửa vàng lục
H2O
®Dung dịch + H2
(Với Ca® dd đục)
M + nH2O ® M(OH)n + H2
Be
Zn
Al
Pb
dd kiềm
Tan ® H2
M +(4-n)OH- + (n-2)H2O ®
	 MO2n-4 + H2
Kloại từ Mg ® Pb
dd axit (HCl)
Tan ® H2
(Pb cĩ ↓ PbCl2 màu trắng)
M + nHCl ® MCln +H2
Cu
HCl/H2SO4 lỗng cĩ sục O2
Tan ® dung dịch màu xanh
2Cu + O2 + 4HCl ® 
	 2CuCl2 + 2H2O
Đốt trong O2
Màu đỏ ® màu đen
2Cu + O2 2CuO
Ag
HNO3đ/t0
Tan ® NO2 màu nâu đỏ
Ag + 2HNO3đ 
	 AgNO3 + NO2 + H2O
PHI KIM
I2
Hồ tinh bột
Màu xanh
S
Đốt trong O2
® khí SO2 mùi hắc
S + O2 SO2
P
Đốt trong O2 và hịa tan sản phẩm vào H2O
Dung dịch tạo thành làm đỏ quì tím
4P + O2 2P2O5
P2O5 + 3H2O ® 2H3PO4
(Dung dịch H3PO4 làm đỏ quì tím)
C
Đốt trong O2
® CO2 làm đục nước vơi trong
C + O2 CO2
CO2 + Ca(OH)2 ® 
	 CaCO3 + H2O
KHÍ VÀ HƠI
Cl2
Nước Br2
Nhạt màu
5Cl2 + Br2 + 6H2O ® 
	10HCl + 2HBrO3
dd KI + hồ tinh bột
Khơng màu ® màu xanh
Cl2 + 2KI ® 2KCl + I2
Hồ tinh bột màu xanh
O2
Tàn đĩm
Tàn đĩm bùng cháy
Cu, t0
Cu màu đỏ®màu đen
2Cu + O2 2CuO
H2
Đốt,làm lạnh
Hơi nước ngưng tụ
2H2 + O2 2H2O
CuO, t0
Hĩa đỏ
CuO + H2 Cu + H2O
KHÍ VÀ HƠI
H2O (hơi)
CuSO4 khan
Trắng ® xanh
CuSO4 +5H2O ® CuSO4.5H2O
CO
CuO
Đen ® đỏ
CuO + CO Cu + CO2
dd PdCl2
® ↓ Pd vàng
CO + PdCl2 + H2O ® 
	 Pd↓ +2HCl + CO2
Đốt trong O2 rồi dẫn sản phẩm cháy qua dd nước vơi trong
Dung dịch nước vơi trong vẩn đục
2CO + O2 2CO2
CO2 +Ca(OH)2®CaCO3+ H2O
CO2
dd vơi trong
Dung dịch nước vơi trong vẩn đục
CO2 +Ca(OH)2®CaCO3 + H2O
SO2
nước Br2
Nhạt màu
SO2 + Br2 + H2O ® 
	 H2SO4 + 2HBr
dd thuốc tím
Nhạt màu
5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O ® 
 2H2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4
SO3
Dd BaCl2
® BaSO4 ↓ trắng
BaCl2 + H2O + SO3 ® 
	 BaSO↓+ 2HCl
H2S
mùi
Trứng thối
ddPb(NO3)2
®PbS↓ đen
Pb(NO3)2 +H2S ® 
	 PbS↓ + 2HNO3
HCl
Quì tím ẩm
Hĩa đỏ
NH3
Khĩi trắng
NH3 + HCl ® NH4Cl
NH3
Quì tím ẩm
Hĩa xanh
HCl
Khĩi trắng
NH3 + HCl ® NH4Cl
NO
Khơng khí
Hĩa nâu
2NO + O2 ®2 NO2
NO2
Quì tim ẩm
Hĩa đỏ
Làm lạnh
Màu nâu ®k0 màu
2NO2 N2O4
N2
Que đĩm cháy
Tắt
DUNG DỊCH
Axit
Quì tím
Hĩa đỏ
Bazơ
Quì tím
Hĩa xanh
Dung dịch phenolphtalein
Hĩa hồng
Muối sunfat
Dd muối Ba
↓trắng BaSO4
Ba2+ + SO42- ® BaSO4
Muối clorua
Dd AgNO3
↓trắng AgCl
Ag+ + Cl-® AgCl
Muối cacbonat,sunfit
Dd axit
® CO2, SO2
CO32- + 2H+ ® CO2 + H2O
SO32- + 2H+ ® SO2 + H2O
Muối hiđrocacbonat
Dd axit
CO2 
HCO3- + H+ ® CO2 + H2O
Muối hiđrosunfit
Dd axit
SO2 
HSO3- + H+ ® SO2 + H2O
Lưu ý: Một số dung dịch muối làm chuyển màu quì tím:
- Dung dịch muối Na2CO3, K2CO3, Na2S, K2S, CH3COONa, CH3COOK làm quì tím ® xanh
- Dung dịch muối (NH4)2SO4, NH4Cl, NH4NO3, AgNO3, AlCl3 làm quì tím hĩa đỏ.
- Dung dịch muối NaCl, Na2SO4, NaNO3, KCl, K2SO4, KNO3, BaCl2, Ba(NO3)2, CaCl2, Ca(NO3)2 ko làm đổi màu quì tím.
Dạng 1: Nhận biết bằng thuốc thử tự chọn:
Bài tập 1:	Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các hóa chất sau:	
a) Nhận biết 3 chất rắn: BaCO3, MgCO3, Na2CO3.
5 dung dịch HNO3, Ca(OH)2, NaOH, HCl, NH3.
4 chất rắn: Na2SO4, CaCO3, Na2CO3.2H2O.
3 chất rắn: NaCl, CaCl2, MgCl2.
7 dung dịch: NH4Cl, (NH4),SO4, NaNO3, MgCl2, FeCl2, FeCl3, Al(NO3)3.
5 dung dịch NaOH, NaCl, NaNO3, Na2SO4, HCl.
4 chất lỏng HCl, H2SO4, HNO3, H2O.
5 chất rắn MgO, P2O5, BaO, Na2SO4, Al2O3.
8 chất rắn Na2O, CaO, Ag2O, Al2O3, Fe2O3, MnO2, CuO, CaC2.
Bài tập 2:	Nhận biết các chất khí bằng phương pháp hóa học.
H2, H2S, CO2, CO
CO, CO2, SO2, SO3, H2
O2, Cl2, CO, CO2, N2, H2
N2, CO2, CO, H2S, O2, NH3
CO2, H2S, Cl2, HCl, O2, NH3
CO2, SO2
Bài tập 3:	Nhận biết các kim loại bằng phương pháp hóa học.
K, Al, Ag, Fe
Cu, Al, Fe, Ag
Mg, Ag, Fe, Al
Al, Zn, Cu, Fe
Hợp kim: Cu – Ag;	f) Cu – Zn;	g) Cu - Al
Dạng 2: Nhận biết chỉ bằng một thuốc thử.
Bài tập :	Chỉ dùng một hóa chất, hãy nhận biết các hóa chất sau:
5 dung dịch AlCl3, FeCl3, CuCl2, NaCl, MgCl2.
NaOH, KHSO4, BaCl2.
MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3.
HCl, Na2SO4, Na2CO3, Ba(NO3)2
KCl, AlCl3, FeCl2, FeCl3, MgCl2, NH4Cl
Dạng 3: Nhận biết chỉ bằng quì tím.
Bài tập :	Chỉ dùng quì tím, hãy nhận biết các dung dịch sau:
6 dung dịch H2SO4, NaCl, NaOH, Ba(OH)2, BaCl2, HCl
5 dung dịch NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S
6 dung dịch Na2SO4, NaOH, BaCl2, AgNO3, HCl, MgCl2.
5 dung dịch Na3PO4, Al(NO3)3, BaCl2, Na2SO4, HCl
4 dung dịch Na2CO3, AgNO3, CaCl2, HCl.
5 dung dịch H2SO4, HCl, NaOH, KCl, BaCl2
Dạng 4: Nhận biết mà không dùng thuốc thử khác.
Bài tập :	Không dùng thuốc thử nào khác, hãy nhận biết các dung dịch sau:
CaCl2, HCl, Na2CO3, KCl
NaOH, FeCl2, HCl, NaCl
AgNO3, CaCl2, NaNO3, HBr
HCl, BaCl2, Na2CO3, Na2SO4
NaCl, HCl, Na2CO3, H2O
Lý thuyết nhận biết oxit rắn:	
+ H2O
+ CO2
+ OH-
 	 K0¯ ® M là kim loại kiềm
	Tan 
	Mn2Ox 	 có¯® M là kim loại kiềm thổ (Ba, Ca)	 Tan ® M là Al, Zn, Cr..
	K0 tan 	 
	 K0 tan ® M là kim loại khác
VD: 	a) Na2O, K2O, BaO, CaO dung dịch trong suốt làm xanh quì tím (riêng CaO cho dung dịch đục).
BaO, CaO Ba(OH)2, Ca(OH)2 ¯ trắng.
Zn, Al2O3 tan trong cả axit và kiềm.
CuO + axit ® dung dịch màu xanh
Ag2O + HCl ® AgCl¯ trắng
MnO2 + HCl đặc ® khí Cl2 màu vàng lục
P2O5 + H2O ® dung dịch làm đỏ quì tím.
SiO2 + NaOH đặc, t0 ® tan
Bài tập :	Nhận biết các oxit sau bằng phương pháp hóa học:
Na2O, CaO, Ag2O, Al2O3, Fe2O3, MnO2, CuO
MgO, P2O5, BaO, Al2O3
MgO, SiO2, Fe2O3, Na2O, CaO, P2O5
Chỉ dùng một hóa chất hãy nhận biết các oxit sau:
FeO, CuO, Fe3O4, Ag2O, MnO2.
K2O, Al2O3, CaO, MgO.
Fe + Fe2O3;	Fe + FeO;	FeO + Fe3O4.
Fe + FeO, Ag2O, MnO2, FeO, Fe3O4, CuO
BÀI TẬP ĐỊNH LƯỢNG.
Chủ đề 1: Bài tập lập CTHH.
	Phương pháp giải:
	Bước 1: Đặt CTHH của chất cần tìm (nếu là oxit thì đặt M2Ox. Vì oxi luôn có hoá trị II trong hợp chất oxit)
	Bước 2: Viết PTHH (nếu có).
	Bước 3: Dựa vào các dữ liệu đề cho và dựa vào PTHH để suy ra dữ liệu của chất cần tìm.
	Bước 4: Từ dữ liệu vừa tìm được suy ra giá trị của x trong công thức cần tìm.
Bài tập 1:	Hòa tan hoàn toàn a gam 1 oxit sắt vào H2SO4 đặc nóng, thu được khí SO2 duy nhất. Trong thí nghiệm khác, sau khi khử hoàn toàn a gam oxit sắt đó bằng khí CO ở nhiệt độ cao rồi hòa tan hoàn toàn lượng Fe tạo thành bằng H2SO4 đặc nóng thì thu được lượng khí SO2 nhiều gấp 9 lần lượng khí SO2 ở thí nghiệm trên. Viết PTPƯ và lập CTHH.
Bài tập 2:	Một oxit kim loại hóa trị III có khối lượng 32 gam tan hết trong 400 ml dung dịch HCl 3M. Tìm CTHH của oxit.
Bài tập 3:	Tìm x trong công thức Na2CO3.xH2O, biết rằng trong muối ngậm nước Na2CO3 chiếm 37,07% về khối lượng.
Bài tập 4:	Cho 10,8 gam kim loại hóa trị III tác dụng với clo dư, tạo ra 53,4 gam muối clorua. Hỏi kim loại này là nguyên tố nào?
Bài tập 5:	Hãy xác định CT của một oxit kim loại hóa trị III, biết rằng hóa tan 8 gam oxit bằng 300ml dung dịch H2SO4 1M, sau phản ứng phải trung hòa lượng axit còn dư bằng 50 gam dung dịch NaOH 24%.
Bài tập 6:	4,48 gam oxit của kim loại hóa trị II tác dụng vừa đủ với 100 ml dung dịch H2SO4 0,8M rồi cô cạn được 13,76g tinh thể muối ngậm nước. Tìm CTHH muối ngậm nước.
Bài tập 7:	Hòa tan 115,3 hỗn hợp gồm MgCO3 và RCO3 bằng 500 l dung dịch H2SO4 loãng thì thu được dung dịch A, chất rắn B và 4,48 lit CO2 (đktc). Cô cạn dung dịch A được 12,2 gam muối khan. Mặt khác, đem nung rắn B đến khối lượng không đổi thì thu được 11,2 lit CO2 (đktc) và rắn C.
Tính CM dung dịch H2SO4.
Tính khối lượng rắn B.
Tìm R, biết số mol RCO3 gấp 2,5 lần số mol MgCO3.
Bài tập 8:	Oxit cao nhất của nguyên tố R có công thức RO2. Trong hợp chất với khí H2, nguyên tố R chiếm 87,5 % về khối lượng. Tìm R?
Bài tập 9:	Một hợp chất tạo bởi kim loại hóa trị II và phi kim hóa trị I. Hòa tan 41,6 gam hợp chất này vào nước rồi chia làm hai phần bằng nhau.
	Phần 1: Cho tác dụng với dung dịch AgNO3 thu được 28,7 gam kết tủa.
	Phần 2: Cho tác dụng với dung dịch Na2CO3 thu được 19,7 gam kết tủa.
	Xác định CTHH của hợp chất đó.
Bài tập 10:	Hòa tan a gam 1 kim loại M trong 200g dung dịch HCl 7,3% thu được dung dịch A, trong đó nồng độ của muối M tạo thành 12,05%. Tính a và xác định M.
Bài tập 11:	Cho 14, 8 gam hỗn hợp gồm kim loại hóa trị II, oxit và muối sunfat của kim loại đó tan vào dung dịch H2SO4 loãng dư, thu được dung dịch A và thoát ra 4,48 lit khí ở đktc. Cho NaOH dư vào dung dịch A được kết tủa B. Nung kết tủa B ở nhiệt độ cao thì còn lại 14 gam chất rắn.
	Mặ