Bồi dưỡng học sinh giỏi Ngữ văn 9

́i chính nỗi niềm của mình, nơi đất khách quê người tủi hờn ê chề nàng Kiều đã nhớ người yêu và cha mẹ mình (d/c)
 - Nhớ về những người thân yêu nàng lại nghĩ về cảnh ngộ của mình nỗi niềm ấy được Nguyễn Du miêu tả khá tinh tế : Từ buồn da diết trong nỗi nhớ quê, nhớ người(d/c) -> buồn băn khoăn về thân phận bèo dạt hoa trôi của mình(d/c) -> buồn vô vọng trong cái nhìn nhạt nhoà không hi vọng (d/c) -> Lo sợ hãi hùng về tương lai mờ mịt của mình, tiếng lòng của nàng Kiều đồng vọng vào thiên nhiên (d/c )
Đề 3 ( Tự luyện ở nhà)
“Mẹ ru cái lẽ ở đời
Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn
Bà ru mẹ mẹ ru con
Liệu mai sau các con còn nhớ chăng”
 (Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa - Nguyễn Duy)
Từ suy ngẫm trên của nhà thơ Nguyễn Duy, em hãy viết một bài văn ngắn về tình yêu và lòng biết ơn mẹ.
Gợi ý:
1- Giải thích ý thơ của Nguyễn Duy và xác định vấn đề cần bàn luận 
* Công lao của người mẹ với con là vô cùng lớn lao: 
 - Sữa nuôi phần xác: Nuôi dưỡng con về thể chất 
- Hát nuôi phần hồn: Nuôi dưỡng con về tinh thần 
* Lẽ phải ở đời là: Làm con phải yêu thương và thấm thía công ơn mẹ.Vấn đề bàn luận: Đạo làm con là yêu thương và biết ơn mẹ.
2- Nội dung bàn luận:
 - Khẳng định: Đạo làm con phải yêu thương, biết ơn mẹ là hoàn toàn đúng đắn và mang tính nhân văn cao đẹp vì: 
 + Mẹ là người trao cho con cuộc sống, đưa con đến với thế giới này. 
 + Mẹ chắt lọc sự sống của thể chất mình cho con và chăm lo cho con bằng tất cả tình yêu và đức hi sinh của mình.
+ Tình yêu và sự chăm lo của mẹ cho con bền bỉ, tận tuỵ và vị tha, vượt mọi khoảng cách thời gian, không gian... không đòi hỏi đền đáp bao giờ....
- Những biểu hiện về tình yêu và lòng biết ơn của Con với Mẹ 
+ Cảm nhận và thấm thía những khát vọng mẹ gửi gắm ở con.
+Cố gắng học tập và rèn luyện để thực hiện những khát vọng ấy của mẹ, xứng đáng với tình yêu và sự hi sinh của mẹ.
+ Thương yêu và biết ơn mẹ bằng những việc làm cụ thể hàng ngày: giúp đỡ việc gia đình, chăm sóc khi mẹ đau ốm, động viên an ủi mẹ khi mẹ buồn....
- Liên hệ mở rộng : Dân tộc ta vốn có truyền thống coi trọng tình yêu và sự biết ơn của con với mẹ: nhiều câu ca dao tục ngữ khẳng định điều này: Nghĩa mẹ như nước, các nhà thơ nhà văn hiện đại đã tiếp tục nguồn cảm hứng vô tận ấy...
- Phê phán : những thái độ vô ơn, vô cảm trước tình yêu và sự hi sinh của mẹ, có những thái độ việc làm sai trái với mẹ....
4. Củng cố :
Nhắc lại và nắm chắc kiến thức lí thuyết đã học về văn nghị luận
5. HD về nhà: Ôn lại lí thuyết, giải các đề tự luyện đã cho ở trên
 --------------------------------------------------------------------------------
 Ngày 23 Tháng 10 năm 2014 
 Tổ CM duyệt 
 Nghiêm Thị Vinh
Buổi 8
N.S: 26/10/2014
N.D: 08/11
PHẦN TẬP LÀM VĂN
CHUYÊN ĐỀ II: DẠNG BÀI NGHỊ LUẬN 
A. Mục tiêu
Giúp HS:
- Ôn luyện về kiểu bài nghị luận,nắm vững đặc điểm và phương pháp làm dạng bài này. 
- Củng cố, nắm chắc kiến thức, vận dụng để giải quyết các bài tập 
- Rèn kĩ năng sử dụng thành thạo kiểu bài nghị luận để tạo lập văn bản.
B. Chuẩn bị
-GV: Soạn bài, sưu tầm đề bài.
-HS: Ôn tập lại lí thuyết, xem lại các bài tập đã làm ở lớp dưới.
-Tài liệu tham khảo: Các đề thi đã làm, các bài tập sưu tầm
C. Tỏ chức các hoạt động
1. Tổ chức: 9A: 
2. Kiểm tra: Kết hợp trong giờ
3. Bài mới:
II. Thực hành các dạng bài nghị luận
TIẾT 1
Đề 1:
Nhà bác học người Pháp LuisPaster đã nói : 
“ Học vấn không có quê hương nhưng người học vấn phải có tổ quốc”
 Hãy viết một bài văn nghị luận( không quá hai trang giấy thi) trình bày cách hiểu của em về ý kiến trên.
Gợi ý: Cần đảm bảo các ý cơ bản sau: 
* Ý 1: Học vấn là toàn bộ kiến thức của nhân loại được tích luỹ hàng ngàn năm. Người học phải phần đấu suốt đời vì học có thể xem là quyển vở không có trang cuối. 
- Học vấn không mang tính quốc tế, mỗi phát minh của đất nước con người nơi nào đó đều trở thành phát minh của nhân loại. 
- Việc học không giới hạn bởi môi trường, biên giới, mỗi người đều có quyền chọn cho mình môi trường học tập tốt nhất 
* Ý 2: Từ “ nhưng” để liên kết, đối lập nhằm làm nổi bật vế thứ hai của câu nói 
  – Tổ quốc là quê hương, đất nước, nơi sinh ra ta và là nơi ta lớn lên; nơi ở  của tổ tiên ta, dòng họ ta. Mỗi người đều phải có Tổ quốc.
	- Người học là người chủ của học vấn đó phải có quê hương bản quán, người ta không thể học cao, học rộng mà quên mất mình là ai, quên mất cội nguồn.
 – Mỗi người phải sống vì Tổ quốc mình, dân tộc mình.
– Phải phấn đấu không ngừng vì sự phồn vinh của Tổ quốc, vì lòng tự hào dân tộc. Việc học phải hướng đến mục đích phục vụ cho quê hương, Tổ quốc.
 Đề 2: Trong sáng tác cuối cùng của cuộc đời cầm bút, Thanh Hải viết:
	...Một mùa xuân nho nhỏ
	 Lặng lẽ dâng cho đời 
	 Dù là tuổi hai mươi
	 Dù là khi tóc bạc.
 Mùa xuân- ta xin hát....
	( Mùa xuân nho nhỏ - Ngữ văn 9, tập hai)
Em hãy trình bày cảm nhận của mình về những cung bậc của tiếng hát tâm hồn nhà thơ trong tác phẩm này. 
Gợi ý: 
- Bài viết bao quát được toàn bộ tác phẩm, xác định được tiếng hát tâm hồn nhà thơ” là sự ngân vang của những cung bậc càm xúc được thể hiện khi tha thiết, tự hào, khi trang nghiêm, lắng sâu, khi dạt dào, sôi nổi cảm hứng trước mùa xuân của thiên nhiên, của đất nước, của ước nguyện cao đẹp; học sinh cảm nhận được về ý nghĩa của bản hoà ca tiếng “ tôi” cao đẹp hoà nhập trong tiếng ta lớn lao, cao cả ca ngợi con người đang làm sáng lên vẻ đẹp đất nước bồn ngàn năm, trọn đời cống hiến cho đất nước...
- Cảm nhận được “tiếng hát tâm hồn nhà thơ” với sự ngân vang của các yếu tố hình thức nghệ thuật: thể loại ( thơ 5 chữ phù hợp với việc thể hiện tâm trạng dạt dào cảm xúc), kết cấu các khổ thơ linh hoạt; từ ngữ giàu hình ảnh( Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng...), sử dụng các biện pháp tu từ đặc sắc; vần và nhịp thơ...
Đề 3 : Tự luyện
“Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa”. 
Hãy viết một bài văn ngắn khoảng 600 từ trình bày suy nghĩ của em về ýkiến trên 
TIẾT 2
Đề 1: §äc c©u chuyÖn sau:
 "Sau trËn ®éng ®Êt vµ sãng thÇn kinh hoµng t¹i NhËt B¶n, t¹i mét trưêng TiÓu häc, ngưêi ta tæ chøc ph©n ph¸t thùc phÈm cho nh÷ng ngưêi bÞ n¹n. Trong nh÷ng 
ngưêi xÕp hµng, t«i chó ý ®Õn mét em nhá chõng 9 tuæi, trªn nguêi chØ mÆc mét bé quÇn ¸o máng manh. Trêi rÊt l¹nh mµ em l¹i xÕp hµng cuèi cïng, t«i sî ®Õn lưît em th× ch¾c ch¼ng cßn thøc ¨n nªn ®Õn gÇn vµ trß chuyÖn víi em.
 Em kÓ th¶m ho¹ ®· cưíp ®i nh÷ng ngưêi th©n yªu trong gia ®×nh: cha, mÑ vµ ®øa em nhá. Em bÐ quay ngưêi, lau véi dßng nưíc m¾t.
 ThÊy em l¹nh, t«i cëi chiÕc ¸o kho¸c choµng lªn ngưêi em vµ ®ưa khÈu phÇn ¨n tèi cña m×nh cho em: "§îi tíi lưît ch¸u ch¾c hÕt thøc ¨n råi, khÈu phÇn cña chó ®ã, chó ¨n råi, ch¸u ¨n ®i cho ®ì ®ãi". CËu bÐ nhËn tói lư¬ng kh«, khom ngưêi c¶m ¬n. T«i tưëng em sÏ ¨n ngÊu nghiÕn ngay lóc ®ã, nhưng thËt bÊt ngê, cËu mang khÈu phÇn Ýt ái Êy ®i th¼ng lªn chç nh÷ng ngưêi ®ang ph©n ph¸t thùc phÈm, ®Ó tói thøc ¨n vµo thïng råi quay l¹i xÕp hµng.
 Ng¹c nhiªn v« cïng, t«i hái t¹i sao ch¸u kh«ng ¨n mµ l¹i ®em bá vµo ®ã. CËu bÐ tr¶ lêi: ''Bëi ch¾c cßn cã nhiÒu ngưêi bÞ ®ãi h¬n ch¸u. Ch¸u bá vµo ®ã ®Ó c« chó ph¸t chung cho c«ng b»ng."
 (DÉn theo "B¸o D©n trÝ ®iÖn tö")
 H·y tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ cña em sau khi ®äc xong c©u chuyÖn trªn b»ng mét bµi v¨n ng¾n. 
Gợi ý: 
2.1 Tr×nh bµy c¶m xóc suy nghÜ vÒ c¶nh ngé nh©n vËt trong c©u chuyÖn:
- Hoµn c¶nh ®¸ng thư¬ng cña cËu bÐ: mÊt ngưêi th©n, gia ®×nh, ®ãi rÐt, hoang mang, sî h·i...
- C¶m xóc, suy nghÜ: thư¬ng c¶m trưíc c¶nh ngé cña cËu bÐ. 
2.2 C¶m xóc, suy nghÜ vÒ hµnh ®éng cña nh©n vËt cËu bÐ trong c©u chuyÖn.
- Kh©m phôc ý thøc kØ luËt vÒ nÕp sèng v¨n minh: xÕp hµng, c¶m ¬n khi ®ưîc gióp ®ì.
- C¶m phôc hµnh ®éng cña em bÐ: Trưíc hoµn c¶nh ®ã, con ngưêi thưêng bi quan tuyÖt väng, vµ chØ lo l¾ng cho b¶n th©n m×nh. CËu bÐ trong c©u chuyÖn biÕt hi sinh quyÒn lîi b¶n th©n v× céng ®ång. §Æt trong c¶nh ngé cËu bÐ l©m vµo c¶nh khèn khã míi thÊy râ h¬n lßng vÞ tha, nghÜa cö cao ®Ñp cña ngưêi c«ng d©n nhá tuæi, thÊy ®ưîc vÎ ®Ñp cña mét nÒn v¨n ho¸, chiÒu s©u cña mét nÒn gi¸o dôc.
- Rót ra bµi häc b¶n th©n: sù chia sÎ, t×nh tư¬ng th©n tư¬ng ¸i, ý thøc tr¸ch nhiÖm céng ®ång, nÕp sèng v¨n minh, nghÞ lùc vư¬n lªn trong cuéc sèng...
2.3 Th«ng ®iÖp göi tíi nh©n vËt nhá tuæi trong c©u chuyÖn:
- C¶m th«ng chia sÎ nh÷ng mÊt m¸t, khã kh¨n kh«ng dÔ vưît qua cña em bÐ vµ cña nh©n d©n NhËt b¶n. 
- Bµy tá sù kh©m phôc trưíc nh÷ng viÖc lµm cña ngưêi b¹n nhá.
- Hi väng, tin tưëng vµo tư¬ng lai tèt ®Ñp ®èi víi nh©n Nhật Bản
- Tù nguyÖn ñng hé gióp ®ì nh©n d©n NhËt B¶n.
- Suy nghÜ vÒ m×nh, vÒ d©n téc m×nh.
Đề 2: Bằng sự hiểu biết về truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của nhà văn Nguyễn Quang Sáng mà em đã học. Hãy trình bày suy nghĩ của em về nhận định: “Chiếc lược ngà” là bài ca bất tử về tình cảm cha con của người lính trong chiến tranh .
Gợi ý: 
 Mở bài
Giới thiệu tác giả tác phẩm -Nêu vấn đề
Thân bài
 Giải thích nhận định:
 -“ Bài ca bất tử”: bài hát đặc sắc sống mãi với thời gian.
 - “Chiếc lược ngà” là tác phẩm ca ngợi tình cha con rất cảm động của người lính trong chiến tranh, là tác phẩm để lại dấu ấn khó quên trong lòng người đọc hôm nay và mãi về sau.
 Nhận định trên là hoàn toàn có cơ sở vì: Tác phẩm đã thể hiện: 
 - Tình yêu mãnh liệt của bé Thu dành cho cha:
 + Trong ba ngày ông Sáu ở nhà, bé Thu tỏ thái độ xa cách, lạnh nhạt, ương bướng, kiên quyết không nhận ông Sáu là cha dù trải qua nhiều tình huống thử thách,đã thể hiện tình yêu thương sâu sắc, trọn vẹn mà nó dành cho người cha trong tấm ảnh chụp chung với má nó. ( Dẫn chứng).
 + Khi biết được sự thật ông Sáu chính là người cha mà em hằng mong nhớ, trước lúc chia tay, tình cảm yêu thương cha của bé Thu đã bộc lộ vô cùng mãnh liệt làm xúc động lòng người. ( Dẫn chứng).
 - Tình thương vô bờ bến của ông Sáu dành cho con:
 + Nhớ con nao lòng, mừng rỡ khi vừa gặp lại con, nhưng phải kiên nhẫn chịu đự