Báo cáo Tổng quan về đảm bảo và kiểm định chất lượng giáo dục

c¸c sù kiÖn, thuËt ng÷ vµ c¸c nguyªn lý d­íi h×nh thøc mµ sinh viªn ®· ®­îc häc.HiÓu: hiÓu c¸c t­ liÖu ®· ®­îc häc, sinh viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng diÔn gi¶i, m« t¶ tãm t¾t th«ng tin thu nhËn ®­îc.¸p dông: ¸p dông ®­îc c¸c th«ng tin, kiÕn thøc vµo t×nh huèng kh¸c víi t×nh huèng ®· häc.Ph©n tÝch: biÕt t¸ch tõ tæng thÓ thµnh bé phËn vµ biÕt râ sù liªn hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn ®ã ®èi víi nhau theo cÊu tróc cña chóng.Tæng hîp: biÕt kÕt hîp c¸c bé phËn thµnh mét tæng thÓ míi tõ tæng thÓ ban ®Çu. §¸nh gi¸: biÕt so s¸nh, phª ph¸n, chän läc, quyÕt ®Þnh vµ ®¸nh gi¸ trªn c¬ së c¸c tiªu chÝ x¸c ®Þnh.ChuyÓn giao: cã kh¶ n¨ng diÔn gi¶i vµ truyÒn thô kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­îc cho ®èi t­îng kh¸c.S¸ng t¹o: s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ míi trªn c¬ së c¸c kiÕn thøc ®· tiÕp thu ®­îc. * VÒ n¨ng lùc t­ duy: tèi thiÓu cã thÓ chia thµnh 4 cÊp ®é nh­ sau:T­ duy logic: suy luËn theo mét chuçi cã tuÇn tù, cã khoa häc vµ cã hÖ thèng.T­ duy trõu t­îng: suy luËn mét c¸ch kh¸i qu¸t ho¸, tæng qu¸t ho¸ v­ît ra khái khu«n khæ cã s½n.T­ duy phª ph¸n: suy luËn mét c¸ch hÖ thèng, cã nhËn xÐt, cã phª ph¸n.T­ duy s¸ng t¹o: suy luËn c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch më réng vµ ngoµi c¸c khu«n khæ ®Þnh s½n, t¹o ra nh÷ng c¸i míi.* VÒ phÈm chÊt nh©n v¨n: Ýt nhÊt cã 3 cÊp ®é nh­ sau: Kh¶ n¨ng hîp t¸c: s½n sµng cïng ®ång nghiÖp chia sÎ vµ thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô ®­îc giaoKh¶ n¨ng thuyÕt phôc: thuyÕt phôc ®ång nghiÖp chÊp nhËn c¸c ý t­ëng, kÕ ho¹ch, dù kiÕn . . . ®Ó cïng thùc hiÖnKh¶ n¨ng qu¶n lý: kh¶ n¨ng tæ chøc, ®iÒu phèi vµ vËn hµnh mét tæ chøc ®Ó thùc hiÖn mét môc tiªu ®· ®Ò ra.Thang bËc chÊt luîng ®µo t¹oCã thÓ tãm t¾t thang bËc chÊt l­îng cña c¸c thµnh tè võa nªu trong b¶ng d­íi ®©y : Bảng ph©n lo¹i chÊt l­îng ®µo t¹o theo năng lùc:Néi hµm năng lùc Trình ®éKhèi l­îng/ChÊt l­îngKü năng, kü sảoBËc 1 : B¾t ch­ícBËc 2 : Thao t¸cBËc 3 : ChuÈn ho¸BËc 4 : Phèi hîpBËc 5 : Tù ®éng ho¸ ChÊt l­îngChÊt l­îng kh¸ChÊt l­îng cao ChÊt l­îng rÊt caoNăng lùc NhËn thøcBËc 1: BiÕtBËc 2: HiÓuBËc 3: VËn dôngBËc 4: Ph©n tÝchBËc 5: Tæng hîpBËc 6: иnh gi¸ BËc 7: ChuyÓn giaoBËc 8: S¸ng t¹oChÊt l­îngChÊt l­îng kh¸ChÊt l­îng cao ChÊt l­îng rÊt caoChÊt l­îng cùc caoChÊt l­îng tuyÖt caoNăng lùc t­ duyT­ duy logicT­ duy trõu t­îngT­ duy phª ph¸nT­ duy s¸ng t¹oChÊt l­îngChÊt l­îng caoChÊt l­îng rÊt caoPhÈm chÊt Nh©n vănKhả năng hîp t¸cKhả năng thuyÕt phôcKhả năng quan lýChÊt l­îngChÊt l­îng caoChÊt l­îng rÊt caoC¸c M« H×nh Qu¶n lý chÊt l­îng Thanh traPhßng ngõaPh¸t hiÖnC¶i thiÖn liªn tôcKiÓm ®Þnh/ISOKiÓm®Þnh/ISOKiÓm so¸t chÊt l­îng§¶m b¶o chÊt l­îngTQM KiÓm so¸t chÊt l­îng (Quality control)- KiÓm so¸t chÊt l­îng lµ quan ®iÓm cæ nhÊt vÒ qu¶n lý chÊt l­îng nh»m ph¸t hiÖn vµ lo¹i bá c¸c thµnh tè hoÆc s¶n phÈm cuèi cïng kh«ng ®¹t chuÈn qui ®Þnh, hoÆc lµm l¹i nÕu cã thÓ. - KiÓm so¸t chÊt l­îng ®­îc nh÷ng chuyªn gia chÊt l­îng nh­ kiÓm so¸t viªn hoÆc thanh tra viªn chÊt l­îng tiÕn hµnh sau qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc dÞch vô. Thanh tra (Inspection) vµ kiÓm tra (Test) lµ hai ph­¬ng ph¸p phï hîp nhÊt ®­îc sö dông réng r·i trong gi¸o dôc ®Ó xem xÐt viÖc thùc hiÖn c¸c chuÈn ®Ò ra nh­: c¸c chuÈn ®Çu vµo, chuÈn qu¸ tr×nh ®µo t¹o vµ chuÈn ®Çu ra. §¶m b¶o chÊt l­îng (Quality Assurance - QA).- §¶m b¶o chÊt l­îng lµ toµn bé c¸c ho¹t ®éng cã kÕ ho¹ch, cã hÖ thèng ®­îc tiÕn hµnh trong hÖ thèng chÊt l­îng, vµ ®­îc chøng minh lµ ®ñ møc cÇn thiÕt ®Ó kh¸ch hµng tho¶ m·n c¸c yªu cÇu chÊt l­îng.- Nãi c¸ch kh¸c, ®¶m b¶o chÊt l­îng cã nghÜa lµ t¹o ra s¶n phÈm kh«ng lçi, Philip B. Crosby gäi lµ "nguyªn t¾c kh«ng lçi" (Sallis 1993), "lµm ®óng ngay tõ ®Çu vµ lµm ®óng ë mäi thêi ®iÓm".- ChÊt l­îng ®µo t¹o ®­îc ®¶m b¶o bëi hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt l­îng, hÖ thèng nµy sÏ chØ ra chÝnh x¸c ph¶i lµm thÕ nµo vµ theo nh÷ng tiªu chuÈn nµo. C¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng ®­îc s¾p xÕp theo nh÷ng thÓ thøc trong HÖ thèng ®¶m b¶o chÊt l­îng. Qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ (Total Quality Managemance-TQM)- Qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ lµ më réng vµ ph¸t triÓn cña ®¶m b¶o chÊt l­îng (Sallis, 1993).- Qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ g¾n liÒn víi ph¸t triÓn v¨n ho¸ tæ chøc, ë ®ã mçi thµnh viªn mang l¹i niÒm vui cho kh¸ch hµng, tæ chøc ®­îc thiÕt kÕ theo cÊu tróc h­íng tíi kh¸ch hµng, coi kh¸ch hµng lµ th­îng ®Õ (Peter vµ Waterman In Search of Excellence, 1982).- Qu¶n Lý chÊt l­îng tæng thÓ kh«ng ph¶i lµ thanh tra, ®ã lµ sù cè g¾ng lµm mäi viÖc ®óng ngay tõ ®Çu vµ ®óng vµo mäi thêi ®iÓm .- Tõ “Tổng thể" (Total) trong TQM cã nghÜa lµ tÊt c¶ mäi c«ng viÖc, qu¸ tr×nh tÊt c¶ mäi ng­êi (c¸n bé QL, GV) ph¶i lu«n thùc hiÖn c¶i tiÕn CL cña ®¬n vÞ cña m×nh.- Tõ "Qu¶n lý" (Managemance) trong TQM cã nghÜa mäi ng­êi thuéc đơn vị víi chøc n¨ng, nhiÖm vô, vÞ trÝ lµ ng­êi qu¶n lý cña chÝnh tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n hä. V× vËy, cã sù kh¸c biÖt gi÷a chÊt l­îng tæng thÓ (Total quality- TQ) vµ qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ (TQM). - Và liªn tôc vµ tõng b­íc c¶i thiÖn chÊt l­îng.Thay ®æi v¨n ho¸ tæ chøc lµ nhu cÇu thiÕt yÕu ®Ó thùc hiÖn QLCLTT: Qu¶n lý chÊt l­îng tæng thÓ ®ßi hái sù thay ®æi cña v¨n ho¸ tæ chøc, ®Æc biÖt lµ th¸i ®é, phong c¸ch vµ ph­¬ng ph¸p lµm viÖc cña c¶ c¸n bé qu¶n lý vµ nh©n viªn.- §Ó ®éi ngò lµm viÖc tù gi¸c, tÝch cùc cã hiÖu qu¶ vµ s¶n phÈm cã chÊt l­îng, ®ßi hái: T¹o ®­îc m«i tr­êng, c¬ chÕ vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc phï hîp cho ®éi ngò thay v× kiÓm so¸t hä. C¸c c«ng cô lao ®éng vµ hÖ thèng c¸c c¬ chÕ phï hîp. Nh÷ng thµnh qu¶ lao ®éng ph¶i ®­îc thõa nhËn. KiÓm ®Þnh chÊt l­îng 	KiÓm ®Þnh chÊt l­îng lµ mét gi¶i ph¸p qu¶n lý chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ nh»m c¸c môc tiªu sau ®©y:§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng cña c¬ së ®µo t¹o ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn ®Ò ra nh­ thÕ nµo? Tøc lµ hiÖn tr¹ng c¬ së ®µo t¹o cã chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ra sao?§¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng nh÷ng ®iÓn nµo lµ ®iÓm m¹nh so víi c¸c tiªu chuÈn ®Ò ra cña c¬ së ®µo t¹o. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng nh÷ng ®iÓm nµo lµ ®iÓm yÕu so víi c¸c tiªu chuÈn ®Ò ra cña c¬ së ®µo t¹o.Trªn c¬ së ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu ph¸t hiÖn ®­îc so víi c¸c tiªu chuÈn ®Ò ra, ®Þnh ra kÕ ho¹ch ph¸t huy ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc ®iÓm yÕu ®Ó ph¸t triÓn. 	KiÓm ®Þnh chÊt l­îng cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng khi mµ: QuyÒn tù chñ (qu¶n lý, häc thuËt vµ tµi chÝnh) cña c¸c c¬ së ®µo t¹o ®­îc më réng, Tû träng (sè ng­êi theo häc) vµ thµnh phÇn (lo¹i tr­êng ®µo t¹o) phi chÝnh phñ (ngoµi c«ng lËp) trong c¬ së ®µo t¹o ngµy mét ph¸t triÓn vµ YÕu tè n­íc ngoµi tham gia ®µo t¹o (trong vµ ngoµi c«ng lËp) ngµy mét t¨ng (do toµn cÇu ho¸) Khi ®ã, kiÓm ®Þnh chÊt l­îng lµ “sự thể chế ho¸ được ph¸t triển đầy đủ nhất về tÝnh chịu tr¸ch nhiệm” (van Vught, 1994) ®èi víi c«ng luËn. 	KÕt qu¶ kiÓm ®Þnh, gãp phÇn ®Þnh h­íng c¸c ho¹t ®éng sau ®©y cña x· héi:§Þnh h­íng lùa chän ®Çu t­ cña ng­êi häc-cña phô huynh ®èi víi c¬ së GD cã chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ h¬n mµ phï hîp víi kh¶ n¨ng cña m×nh§Þnh h­íng lùa chän ®Çu t­ cña nhµ n­íc ®Ó ®µo t¹o nguån nh©n lùc theo nh÷ng ngµnh nghÒ cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn trong t­¬ng lai3. §Þnh h­íng ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp cÇn nguån nh©n lùc thÝch hîp cho doanh nghiÖp cña m×nh 4. §Þnh h­íng cho c¸c nhµ ®Çu t­ nuíc ngoµi lµm tõ thiÖn hay cÇn ph¸t triÓn vèn cña m×nh5. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cho c¸c c¬ së ®µo t¹o ®Ó t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh trong vµ ngoµi n­íc (x©y dùng v¨n ho¸ chÊt l­îng, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ häc thuËt, qu¶n lý vµ tµi chÝnh)6. §Þnh h­íng cho sù hîp t¸c ®µo t¹o (chuyÓn ®æi, c«ng nhËn v¨n b»ng ch­íng chØ ) cña c¸c c¬ së trong vµ ngoµi n­íc víi nhau.ý nghÜa cña viÖc kiÓm ®Þnh c«ng nhËn §èi víi c¬ së gi¸o dôc1- KiÓm ®Þnh chÊt l­îng: n©ng cao tr¸ch nhiÖm cña nhµ tr­êng do cã qu¸ tr×nh tù nh×n nhËn l¹i c«ng viÖc cña m×nh so víi tiªu chuÈn chÊt l­îng ban hµnh - Qu¸ tr×nh tù ®¸nh gi¸ theo tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh lµm cho nhµ tr­êng xem xÐt l¹i mét c¸ch toµn diÖn hiÖn tr¹ng c¸c ho¹t ®éng cña tr­êng m×nh (hoÆc ngµnh/ nghÒ ®µo t¹o m×nh ®ang tiÕn hµnh ®µo t¹o), ph©n tÝch c¸c ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu trong mäi ho¹t ®éng cña m×nh dùa trªn c¸c tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh chÊt l­îng ®Ò ra vµ còng lµ môc tiªu vÒ chÊt l­îng mµ nhµ tr­êng mong ®¹t ®­îc. - Víi sù c«ng khai hãa c¸c tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh còng cã nghÜa lµ c«ng khai hãa tiªu chuÈn chÊt l­îng cña ®µo t¹o, nhµ tr­êng sÏ thÊy râ ®­îc môc tiªu mµ m×nh cÇn ph¶i ®¹t tíi. - B»ng viÖc tù ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn cña nhµ tr­êng so víi c¸c tiªu chuÈn kiÓm ®Þnh nhµ tr­êng sÏ thÊy ®­îc mét c¸ch t­¬ng ®èi toµn diÖn thùc tr¹ng chÊt l­îng ®µo t¹o cña m×nh ®Ó cã thÓ chñ ®éng ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u Ých cho viÖc c¶i thiÖn chÊt l­îng cña tr­êng m×nh. b- KiÓm ®Þnh chÊt l­îng sÏ gióp cho hÖ thèng gi¸o dôc chuyªn nghiÖp (c¶ nhµ tr­êng vµ c¸c c¬ quan qu¶n lý) kh«ng ngõng n©ng cao vµ hoµn thiÖn bé m¸y qu¶n lý chÊt l­îng - Mét kh©u hÕt søc quan träng trong qui tr×nh kiÓm ®Þnh ®ã lµ kh©u ®¸nh gi¸ ngoµi. Môc ®Ých cña kh©u nµy lµ c¸c chuyªn gia ®¹i diÖn cho c¬ quan kiÓm ®Þnh xem xÐt trùc tiÕp t¹i tr­êng, so s¸nh víi c¸c tiªu chuÈn cña c¬ quan kiÓm ®Þnh. Tõ ®ã ®­a ra nh÷ng kÕt luËn x¸c nhËn, vµ gãp ý cho nhµ tr­êng nh÷ng thiÕu sãt cÇn kh¾c phôc.- §oµn ®¸nh gi¸ ngoµi sÏ gióp cho nhµ tr­êng cã c¸i nh×n kh¸ch quan h¬n ®èi víi c«ng viÖc triÓn khai nhiÖm vô ®µo t¹o cña m×nh. §Æc biÖt lµ vÒ vÊn ®Ò qu¶n lý chÊt l­îng.- §oµn ®¸nh gi¸ ngoµi th­êng lµ c¸c chuyªn gia cã nhiÒu kinh nghiÖm trong chuyªn m«n vµ trong qu¶n lý ®µo t¹o th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ sÏ cã nhiÒu khuyÕn c¸o bæ Ých gióp cho nhµ tr­êng hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng cña m×nh, gióp cho nhµ tr­êng x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng kh©u t¸c ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó c¶i thiÖn chÊt l­îng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc thï cña nhµ tr­êng.c- KiÓm ®Þnh chÊt l­îng gãp phÇn n©ng cao tr¸ch nhiÖm x· héi cña nhµ tr­êng- Kh©u cuèi cïng cña qui tr×nh kiÓm ®Þnh c«ng nhËn lµ kh©u ghi nhËn vµ c«ng bè c«ng khai kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh ®ã. ViÖc lµm nµy cã ý nghÜa trªn nhiÒu mÆt: - VÒ phÝa x· héi:§ã lµ sù ®¶m b¶o tr­íc x· héi vÒ chÊt l­îng “s¶n phÈm” cña c¬ së ®µo t¹o hoÆc cña ngµnh/ nghÒ ®µo t¹o. X¸c nhËn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ®µo t¹o cña nhµ tr­êng. Lµ c¬ së cho viÖc tuyÓn dông, xem xÐt t­ c¸ch hµnh nghÒ cña nh÷ng häc viªn do nhµ tr­êng ®µo t¹o.Lµ c¬ së cho viÖc trao ®æi lao ®éng gi÷a c¸c c¬ së sö dông lao ®éng trong vµ ngoµi n­íc.Th«ng qua qu¸ tr×nh kiÓm ®Þnh, c¸c tr­êng lu«n chñ ®éng vµ cã ý thøc trong