Bài Giảng Tư Tưởng Hồ Chí Minh - Chương V: Tư Tưởng Hồ Chí Minh Về Đảng Cộng Sản Việt Nam; Về Xây Dựng Nhà Nước Của Dân, Do Dân, Vì Dân

ội dung củatậptrungTập trung trên cơ sở dân chủ, chứ không phải tập trung quan liêu theo kiểu độc đoán, chuyên quyềnPhải thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành độngThiểu số phải phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, mọi đảng viên phải chấp hành vô điều kiện nghị quyết của ĐảngTừ đó, “Đảng ta tuy nhiều người, nhưng khi tiến hành đánh thì chỉ như một người” GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.- Hai là, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ tráchBác coi đây là nguyên tắc lãnh đạo của ĐảngVìMột người dù tài giỏi cũng không thấy hết được mọi mặt của một vấn đề, càng không thể thấy hết được mọi việc, hiểu hết được mọi chuyện. Vậy, phải bảo đảm tập thể lãnh đạoCá nhân phụ trách sẽ tránh được thói dựa dẫm, ỷ lại, “nhiều sãi không ai đóng cửa chùa”GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.“Lãnh đạo không tập thể, thì sẽ đi đến cái tệ bao biện, độc đoán, chủ quan”“Phụ trách không do cá nhân, thì sẽ đi đến cái tệ bừa bãi, lộn xộn, vô chính phủ”Kết quả là hỏng việcVậy, tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách phải đi đôi với nhau Tập thể lãnh đạo là dân chủ, cá nhân phụ trách là tập trungGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.- Ba là tự phê bình và phê bình Bác coi đây là nguyên tắc sinh hoạt Đảng, là quy luật phát triển của Đảng“Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng”“Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mìnhrồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Thái độ tự phê bình và phê bình phải đúng đắn, nghiêm túcMỗi người phải trung thực, chân thành với bản thân cũng như người khácChống thái độ thiếu trung thực, che giấu khuyết điểm của bản thân, sợ phê bình, không dám phê bình, nể nang né tránh, dĩ hoà vi quý, lợi dụng phê bình để nói xấu, bôi nhọ, vùi dập, đả kích người khácGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.- Bốn là kỷ luật nghiêm minh và tự giácBác rất coi trọng việc xây dựng kỷ luật nghiêm minh và tự giác trong Đảng để tạo nên sức mạnhNếu không“Đảng sẽ xệch xoạc, ý kiến lung tung, kỷ luật lỏng lẻo, công việc bế tắc”Mỗi đảng viên phải nghiêm túc, tự giác chấp hành kỷ luật của Đảng, dù ở cương vị nàoGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.- Năm là đoàn kết thống nhất trong ĐảngBác coi đây là nòng cốt để xây dựng khối đoàn kết toàn dânCơ sở để xây dựng khối đoàn kết trong Đảng là đường lối, quan điểm, điều lệ của ĐảngVì, nó tạo nên sự thống nhất về tư tưởng, tổ chức đến hành động của toàn Đảng, toàn dânBảo đảm sự đoàn kết, thống nhất trong Đảng như bảo vệ con ngươi của mắt mình GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Cách thức xây dựng khối đoàn kết thống nhất trong Đảng Thực hiện và mở rộng dân chủ nội bộ để cán bộ đảng viên có thể tham gia bàn bạc đến nơi đến chốn những vấn đề hệ trọng của ĐảngThường xuyên thực hiện tự phê bình và phê bìnhThường xuyên tu dưỡng đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhânGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.6. Tăng cường và củng cố mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân.Để thực hiện ý đồ chính trị của mình, đảng phái nào cũng phải huy động sức dânĐảng Cộng sản huy động dân là nhằm “lấy tài dân, sức dân, để làm những công việc có lợi cho dân”, chứ không phải vì lợi ích của người lãnh đạoGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Mục tiêu lãnh đạo của ĐảngLàVì độc lập và tự do của dân tộc, hạnh phúc và dân chủ của nhân dân.Vậynên:Sự lãnh đạo của Đảng đồng nghĩa là “đầy tớ” của nhân dân.Bác nhấn mạnh: Lãnh đạo có nghĩa là làm “đầy tớ”, chứ không phải người chủ của dân, đứng trên dân, trên pháp luật.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Nếu không thật sự là đầy tớ, thiếu gắn bó mật thiết với dân, Đảng sẽ mất đi sức sống vốn có của mìnhVậy, Đảng phải lấy dân làm gốcBác yêu cầu: cán bộ, đảng viên phải thường xuyên đi sâu, đi sát quần chúng, tổng kết ý kiến của quần chúng biến thành chủ trương lãnh đạo quần chúng. Nhưng tuyệt đối không được theo đuôi quần chúngGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.7. Đảng phải thường xuyên tự chỉnh đốn, tự đổi mới Để xứng đáng với một Đảng “vừa là đạo đức, vừa là văn minh”Làm cho Đảng thực sự trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chứcMục tiêu chỉnh đốn và đổi mới ĐảngLàm cho cán bộ, đảng viên không ngừng nâng cao phẩm chất và năng lực hoàn thành nhiệm vụ GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Chỉnh đốn và đổi mới là công việc thường xuyên của Đảng cầm quyền, vì:Một mặt, quyền lực có sức mạnh to lớn để cải tạo cái cũ, xây dựng cái mới trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, khi biết sử dụng đúngMặt khác, quyền lực có sức phá hoại rất ghê gớm, vì con người sử dụng nó có thể bị thoái hoá biến chất, chạy theo quyền lựcGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Người kết luận:“Một dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hôm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn, không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người yêu mến và ca ngợi, nếu lòng dạ không trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân” Đó là lời cảnh tỉnh có ý nghĩa rất sâu xa đối với Đảng Cộng sản, đối với mỗi đảng viên cộng sản và đối với mỗi chúng ta.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân (4 nội dung)1. Xây dựng Nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dân lao độngVấn đề cơ bản của mọi cuộc Cách mạng xã hội là vấn đề chính quyền, còn vấn đề cơ bản của một chính quyền là ở chỗ nó thuộc về ai, phục vụ quyền lợi cho aiThực chất là xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dânGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.1.1. Thế nào là nhà nước của dân?Hiến pháp năm 1946:Điều 1: “Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hoà. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái, trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo”Điều 32: “Những vịêc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phán quyết”GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Quy định ấy thực chất là chế độ trưng cầu dân ý – một hình thức dân chủ trực tiếpNhân dân uỷ quyền cho các đại diện do mình bầu ra; đồng thời có quyền bãi miễn nếu họ tỏ ra không xứng đángNhà nước của dânDân là chủ: có quyền làm những việc mà pháp luật không cấm và có nghĩa vụ tuân theo pháp luật Nhà nước phải xây dựng thiết chế để thực thi quyền dân chủ của dânGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.VậyCác vị đại diện, do dân cử ra, chỉ là thừa uỷ quyền của dân, là “công bộc” của dânNhưng có những “vị đại diện” lại tưởng đó là quyền của mình nên sinh ra lộng quyền, cửa quyềndẫn tới bao chuyện đau xót“Cậy thế mình ở trong ban này ban nọ, rồi ngang tàng phóng túng, muốn sao được vậy, coi khinh dư luận, không nghĩ đến dân”“Quên rằng dân bầu ra mình để làm việc cho dân, chứ không phải để cậy thế với dân”GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.1.2. Thế nào là nhà nước do dân?Đó là nhà nước Do dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mìnhDo dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuếDo dân phê bình, xây dựngCác cơ quan nhà nước phảiDựa vào dânLiên hệ với dânChịu sự kiểm soát của dân“Nếu Chính phủ làm hại dân thì dân có quyền đuổi Chính phủ”GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.1.3. Thế nào là nhà nước vì dân?Đó là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không có đặc quyền, đặc lợi, thực sự trong sạch, cần kiệm liêm chínhTheo Bác, chỉ có một nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức, xây dựng và kiểm soát thì mới có thể là nhà nước vì dân đượcTừ Chủ tịch trở xuống đều là công bộc của dânGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Vậy nên“Việc gì có lợi cho dân, ta phải hết sức làm Việc gì hại đến dân, ta phải hết sức tránh” Tất cả cán bộ ở bất kỳ cấp nào, ngành nào cũng đều vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân, chứ không phải là quan cách mạng Để làm người thay mặt dân phải đủ Đức và Tài, phải vừa Hiền lại vừa MinhGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước2.1. Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà- Nhà nước là một bộ phận quan trọng trong kiến trúc thượng tầng, nên nó là thành tố cơ bản nhất của hệ thống chính trịGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.Bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước ta được biểu hiện- Do Đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo bằng những chủ trương, đường lối, thông qua tổ chức của mình trong Quốc hội, Chính phủ và các ngành, các cấp của Nhà nước.- Ở tính định hướng đưa đất nước quá độ đi lên Chủ nghĩa xã hội. - Ở nguyên tắc tổ chức cơ bản của nó là nguyên tắc tập trung dân chủ.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.“Nhà nước ta phát huy dân chủ đến cao độthì mới động viên được tất cả lực lựợng của nhân dân đưa cách mạng tiến lên. Đồng thời phải tập trung đến cao độ để thống nhất lãnh đạo nhân dân xây dựng Chủ nghĩa xã hội”Chế độ nào cũng có chuyên chính. Vấn đề là ai chuyên chính với ai?Như cái hòm đựng của cải thì phải có khoáDân chủ là của quý nhất của nhân dân, chuyên chính là cái khoáThế thì dân chủ cũng cần phải có chuyên chính để giữ gìn lấy dân chủ.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.2.2. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân dân, tính dân tộc.Biểuhiện:- Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ với sự hy sinh xương máu của bao thế hệ cách mạng.- Nhà nước ta vừa mang bản chất giai cấp công nhân vừa có tính nhân dân và tính dân tộc vì nó bảo vệ lợi ích của nhân dân, lấy lợi ích của dân tộc làm nền tảng.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.- Nhà nước ta vừa mới ra đời đã phải đảm nhiệm nhiệm vụ lịch sử là tổ chức cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện của dân tộc để bảo vệ thành quả cách mạngNhờ biết phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết dân tộc, trên cơ sở liên minh công nông, do Đảng lãnh đạo mà Nhà nước ta đã đánh thắng hai đế quốc Pháp và Mỹ, giữ vững độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc, tiến lên xây dựng Chủ nghĩa Xã hội.GIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.3. Tư tưởng Hồ Chí Minh về một Nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ3.1. Xây dựng một nhà nước hợp hiếnNhà nước hợp hiến là nhà nước do nhân dân bầu raVậy nên chỉ 1 ngày sau khi đọc “Tuyên ngôn độc lập”, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời, Bác đã đề nghị tổ chức tổng tuyển cử để lập Quốc hội rồi từ đó lập ra Chính phủGIẢNG VIÊN: LÊ KHẮC THU.TheođóNgày 20/9/1945, Bác ký sắc lệnh số 34 thành lập Uỷ ban dự thảo Hiến pháp của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoàCuộc tổng tuyển cử được tiến hành trong cả nước chỉ 4 tháng sau ngày Độc lập, đưa lực lượng chính trị của nhân dân lên cầm quyền “Chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ. Tôi đề ng