Bài giảng Toán Lớp 9 - Chủ đề: Số đo góc. Vẽ góc cho biết số đo. Tia phân giác của một góc - Năm học 2019-2020

BÀI GIẢNG TRÊN ZOOM NGÀY 17-4-2020 
Nội dung: 
 I. Số đo góc 
 II. Vẽ góc cho biết số đo 
 IV. Tia phân giác của một góc. 
III. Khi nào thì: ? 
KI ỂM TRA BÀI CŨ 
Cho hình vẽ: 
Hãy viết tên các góc và cho biết số đo của chúng ? 
Đáp án: 
	 AOB = 45 0  	 AOC = 135 0  	 BOC = 90 0 
1/ Đo góc 
Dụng cụ đo góc: 
Thước đo góc 
SỐ ĐO GÓC 
y 
x 
O 
Đỉnh của góc 
Tâm của thước 
y 
x 
O 
y 
x 
O 
y 
x 
O 
y 
x 
O 
y 
x 
O 
y 
x 
O 
60 0 
xOy = 60 0 
Ký hiệu : 
yOx = 60 0 
hay 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng: 
* Bước 3: 
 + Kẻ tia Oy đi qua vạch 50 0 của thước đo góc. Góc xOy là góc cần vẽ. 
II : VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO. 
Ví dụ 1 : Cho tia Ox . Vẽ góc xOy 
 sao cho 
xOy = 50 0 . 
O 
x 
y 
9 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
10 
 
 
50 0 
Hãy quan sát cách vẽ sau đây: 
* Bước 1: 
 + Vẽ tia Ox. 
* Bước 2: 
 + Đặt thước đo góc trên nửa mặt phẳng có bờ chứa tia Ox . 
 + Tâm của thước trùng với gốc O của tia Ox và tia Ox đi qua vạch số 0 của thước. 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 1 : (SGKtr83) 
II : VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO 
x 
O 
y 
50 0 
x 
O 
y 
m 0 
y’ 
m 0 
* Nhận xét: 
Trên một nửa mặt phẳng có bờ chứa tia Ox ta vẽ được mấy tia Oy để xOy = m 0 ? 
Trên một nửa mặt phẳng có bờ chứa tia Ox , bao giờ cũng vẽ được một và chỉ một tia Oy sao cho xOy = m 0 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 1 : 
II : VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO 
x 
O 
y 
50 0 
Ví dụ 2 : 
35 0 
B 
C 
A 
* Nhận xét: (SGK) 
Trên mặt phẳng, cho tia Ax . Có thể vẽ được mấy tia Ay sao cho xAy = 50 0 ? 
A 
x 
y 
y’ 
50 0 
50 0 
Trên mặt phẳng, có thể vẽ được 2 tia Ay và Ay’ tạo với tia Ax góc 50 0 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 1 : 
II : VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO 
Ví dụ 2 : 
35 0 
B 
C 
A 
* Nhận xét: (SGK) 
2. Vẽ hai góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 3 : Cho tia Ox . Vẽ 2 góc xOy và xOz trên cùng 1 nửa mặt phẳng có bờ chứa tia Ox sao cho xOy = 50 0 , xOz = 65 0 
O 
y 
50 0 
x 
O 
y 
50 0 
x 
O 
y 
50 0 
x 
 
9 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
10 
 
z 
65 0 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 1: 
Ví dụ 2 : 
35 0 
B 
C 
A 
* Nhận xét: (SGK/83) 
2. Vẽ hai góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 3 : 
O 
y 
50 0 
x 
O 
y 
50 0 
x 
Trong 3 tia Ox, Oy, Oz tia nào nằm giữa hai tia còn lại? 
Tia Oy nằm giữa 2 tia Ox, Oz vì 50 0 < 65 0 
O 
y 
m 0 
x 
z 
n 0 
Trên cùng 1 nửa mặt phẳng có bờ chứa tia Ox, xOy = m 0 , xOz = n 0 , (m 0 < n 0 ) 
* Nhận xét: (SGK/84) 
thì tia Oy nằm giữa 2 tia 
II: VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO 
O 
y 
50 0 
x 
z 
65 0 
Ox và Oz 
1. Vẽ góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 1: 
Ví dụ 2 : 
35 0 
B 
C 
A 
* Nhận xét: (SGK/83) 
2. Vẽ hai góc trên nửa mặt phẳng 
Ví dụ 3 : 
O 
y 
50 0 
x 
O 
y 
50 0 
x 
* Nhận xét (SGK/84) 
II: VẼ GÓC CHO BIẾT SỐ ĐO 
O 
y 
50 0 
x 
z 
65 0 
O 
A 
C 
B 
55 0 
145 0 
? 
Trên cùng một nửa mặt phẳng bờ OA 
có AOC < AOB (55 0 <145 0 ) nên tia OC nằm giữa 2 tia OA và OB. 
BÀI 27 SGK/85 :Trên cùng một nửa mặt phẳng có bờ chứa tia OA, vẽ 2 tia OB, OC sao cho BOA = 145 0 , COA = 55 0 . Tính số đo góc BOC ? 
BÀI 27 SGK/85: Trên cùng một nửa mặt phẳng có bờ chứa tia OA, vẽ 2 tia OB, OC sao cho BOA = 145 0 , COA = 55 0 . Trong ba tia OA, OB, OC tia nào nằm giữa hai tia còn lại? 
III. KHI NÀO THÌ ? 
1. Khi nào thì tổng số đo hai góc xOy và yOz bằng số đo góc xOz? 
x 
y 
z 
O 
* Nhận xét: 
Nếu tia Oy nằm giữa hai tia Ox và Oz thì 
 . 
Ngược lại, 
 nếu thì tia Oy nằm giữa hai tia Ox và Oz. 
Bài 1 (trang 82 sgk): 
Cho hình vẽ , 
 biết tia OA nằm giữa hai tia OB và OC, 
Tính 
Ta có tia OA nằm giữa hai tia OB và OC 
nên 
Thay số: 
Vậy 
Bài 2 : Cho hình vẽ. Đẳng thức sau đúng hay sai ? Vì sao? 
Đẳng thức viết sai :Vì tia Oy không nằm giữa 2 tia Ox và Oz nên không có đẳng thức: 
C ác em có nhận xét gì về các cạnh của góc xOy và góc yOz? 
2. Hai góc kề nhau, phụ nhau, bù nhau, kề bù. 
Hai góc kề nhau 
là hai góc như thế nào? 
x 
y 
z 
O 
a, Hai góc kề nhau. 
Là hai góc: 
+ Có một cạnh chung. 
+Hai cạnh còn lại nằm về hai nửa mặt phẳng đối nhau có bờ là cạnh chung. 
O 
x 
z 
y 
2. Hai góc kề nhau, phụ nhau, bù nhau, kề bù. 
b , Hai góc phụ nhau. 
2. Hai góc kề nhau, phụ nhau, bù nhau, kề bù. 
Hai góc phụ nhau là hai góc có tổng số đo là 90 0 . 
 Ví dụ : Góc phụ với góc 60 0 là góc 30 0 ; góc phụ với góc 35 0 là góc 55 0 . 
c, Hai góc bù nhau. 
Hai góc bù nhau là hai góc có tổng số đo là 180 0 . 
 Ví dụ : góc 110 0 và góc 70 0 là hai góc bù nhau. 
d , Hai góc kề bù. 
Hai góc kề bù là hai góc vừa kề nhau, vừa bù nhau. 
Hai góc kề bù có tổng số đo là 180 0 . 
Bài tập : Bài 1. Cho các hình vẽ sau, hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các cặp góc trong từng hình: 
Hình 1 
Hình 2 
Hình 4 
Hình 3 
1 
2 
Giải. 
Hình 1 
Ta có: 
Do đó: hai góc A và B là hai góc phụ nhau. 
Ta có: 
Do đó: hai góc M và N là hai góc bù nhau. 
Ta có: 
Do đó: hai góc và là hai góc phụ nhau. 
Ngoài ra, hai góc và còn là hai góc kề nhau. 
Hình 3 
Hình 4 
Ta có: 
(vì tia Oy nằm giữa 2 tia Ox và Ox’) 
Mà: (góc bẹt) 
 
Do đó: hai góc và là hai góc bù nhau.(1) 
Lại có: hai góc và là hai góc kề nhau .(2) 
Từ (1) và (2) suy ra: hai góc và là hai góc kề bù. 
Bài 2: Tìm các cặp góc bù nhau trong các hình vẽ sau? 
a) 
b) 
c) 
d) 
Hai góc kề bù 
Bài 3 : Cho hình vẽ biết tia OC nằm giữa hai tia OB và OD. 
Số đo góc DOC là: 
Hướng dẫn 
Ta có tia OC nằm giữa hai tia OB và OD 
Thay số ta được: 
nên: 
Bài 4 : Điền vào chỗ trống (...) để được khẳng định đúng 
 và là hai góc ................... 
 kề bù với góc ........... 
 có số đo là ........... 
d) Hai góc phụ nhau trên hình vẽ là ........................ 
kề nhau 
và 
Bài 5 (Bài 23 (tr 83/sgk) : Hình 31 cho biết hai tia AM và AN đối nhau, tia AQ nằm giữa hai tia AN và AP. Hãy tính số đo x của góc PAQ. 
Vì AM và AN là hai tia đối nhau 
Thay số ta có : 
Giải: 
Vì tia AQ nằm giữa hai tia AP và AN 
Thay số ta có: 
Vậy 
nên: và là hai góc kề bù 
nên 
y 
z 
x 
O 
60 0 
120 0 
Cho tia Ox. Trên cùng một nửa mặt phẳng bờ chứa tia Ox, vẽ tia Oy, Oz sao cho xOy = 120 0 , xOz = 60 0 
Bài 6 
a) Tính yOz ? 
b) So sánh xOz và yOz ? 
Bài giải 
a) Trên cùng một nửa mặt phẳng bờ chứa tia Ox, có: 
xOz < xOy ( 60 0 < 120 0 ) 
Tia Oz nằm giữa hai tia Ox và Oy. 
 xOz + zOy = xOy 
60 0 + zOy = 120 0 
zOy = 120 0 - 60 0 
zOy = 60 0 
b) xOz = zOy (= 60 0 ) 
 IV. TIA PHÂN GIÁC CỦA GÓC 
1. Tia phân giác của một góc là gì? 
Trên hình vẽ bên, tia Oz là tia phân giác của góc xOy. Các em hãy quan sát hình vẽ và trả lời các câu hỏi sau. 
Tia Oz là tia phân giác của góc xOy : 
 Nêu vị trí của tia Oz đối với hai tia Ox, Oy ? 
? 
- Tia Oz nằm giữa hai tia Ox, Oy. 
 Với ký hiệu trên hình vẽ, các em hãy so sánh hai góc tạo bởi tia Oz với hai cạnh Ox, Oy ? 
? 
- xOz = zOy 
 => 
< 
? 
Thế nào là tia phân giác của một góc ? 
Tia phân giác của một góc là tia nằm giữa hai cạnh của góc và tạo với hai cạnh ấy hai góc bằng nhau. 
 IV. TIA PHÂN GIÁC CỦA GÓC 
 O 
 z 
 y 
 x 
0 
p 
45 0 
n 
m 
H1 
Ñ 
0 
a 
c 
b 
C 
E 
0 
D 
H2 
H3 
S 
Ñ 
Các khẳng định sau đúng hay sai? Vì sao? 
On là tia phân giác của 
Ob là tia phân giác của 
OE là tia phân giác của 
Bài tập 1: 
Bài tập 2: 
Cho , tia Oz là tia phân giác của . Tính 
 O 
 z 
 y 
 x 
Bài làm 
Vì tia Oz là tia phân giác của nên : 
Tia oz nằm giữa 2 tia 0x và 0y : 
O 
x 
y 
z 
32 o 
32 o 
64 o 
2. Cách vẽ tia phân giác của một góc 
Ví dụ: Cho . Vẽ tia phân giác Oz của 
Giải: 
Cách 1: Dùng thước đo góc 
Bước 1 : Vẽ góc xOy 
Bước 2 : Tính số đo góc xOz 
Bước 3 : Vẽ tia Oz 
Cách 2: gấp giấy (SGK/86) 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
x 
O 
y 
z 
? Vẽ tia phân giác của góc bẹt 
x 
O 
y 
(I) 
(II) 
z 
Z’ 
zz’ là đường phân giác của góc bẹt 
Góc bẹt có hai tia phân giác là hai tia đối nhau 
1. Hãy chọn câu trả lời đúng : 
A 
x 
 y 
 ? 
110 0 
 t 
Cho , At là tia phân giác của . Số đo của là: 
A 
B 
C 
D 
3. Luyện tập 
z 
x 
 y 
O 
2.Cho 
Tia Oz có phải là tia phân giác của góc xOy không? 
Tia Oz không phải tia phân giác của góc xOy vì tia Oz không nằm giữa 2 tia Ox và Oy 
3. Bài tập 32(SGK - 87 ) 
Khi nào ta kết luận được tia Ot là tia phân giác của góc xOy? Chọn câu đúng trong các câu sau: 
Ot là tia phân giác của góc xOy khi: 
Diễn tả tia phân giác của góc bằng các cách khác nhau? 
Oz là tia 
của xOy 
xOz = zOy = 
xOy 
2 
Oz nằm giữa Ox, Oy 
xOz = zOy 
phân giác 
SAI 
SAI 
ĐÚNG 
ĐÚNG 
4. Trên cùng một nửa mặt phẳng bờ chứa tia Ox, 
Vẽ tia Oz, Oy sao cho : . 
a) Tia Oz có nằm giữa hai tia Ox và Oy không? Vì sao ? 
b) Tính . So sánh và ? 
c) Tia Oz có là tia phân giác của không? Vì sao? 
O 
x 
50 0 
y 
25 0 
z 
 IV. TIA PHÂN GIÁC CỦA GÓC 
GIẢI 
O 
x 
y 
z 
50 o 
25 o 
a) 
b) 
c) 
Trên cùng một nửa mặt phẳng bờ chứa tia Ox, có 
 nên tia Oz nằm giữa 2 tia Ox và Oy 
Ta có:Tia Oz nằn giữa 2 tia Ox và Oy nên 
Hay: 
Vậy: 
Tia Oz nằm giữa hai tia Ox, Oy và 
Nên tia Oz là tia phân giác của 
H ướng dẫn tự học 
Nắm vững tia phân giác của 1 góc, đường phân giác của 1 góc. 
Rèn kĩ năng nhận biết 1 tia l à tia phân giác của 1 góc. 
Tự luyện các cách vẽ tia phân giác của một góc. 
L à m các b à i tập 30,31 SGK/87. 
Khuyến khích tự làm bài 35; 36; 37 SGK/87. 
Đọc trước bài Đường tròn.