Bài giảng Toán Lớp 6 - Tiết 100, Bài 16: Tìm tỉ số của hai số

KIỂM TRA BÀI CŨ 
1) Phát biểu quy tắc tìm một số biết giá trị một 
phân số của số đó . 
Áp dụng : Tìm một số biết của số đó bằng 10. 
2) Hãy viết dưới dạng phép chia : 
Chia 3 cho 4 
 Chia 
 Trong hai phép chia trên phép chia nào cho ta phân số ? 
 là phân số vì tử và mẫu là các số nguyên , mẫu 
 khác 0. 
 không là phân số vì tử không phải là số nguyên . 
  Tuy nhiên và đều là những tỉ số . 
Vậy tỉ số và phân số có gì khác nhau ? 
Bài học hôm nay sẽ trả lời cho câu hỏi này 
TIẾT 100 
TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
1. Tỉ số của hai số 
Ta có 3 : 4 = ; ta nói là tỉ số của 3 và 4 
hay 
Thương trong phép chia 3 cho 4 gọi là tỉ số của 3 và 4 . 
Vậy tỉ số của hai số a và b là gì ? 
  Thương trong phép chia số a cho số b (b ≠ 0) gọi là tỉ số của a và b . 
  Tỉ số của a và b ký hiệu là a : b ( cũng ký hiệu 
là ). 
-3 : 4 ; có là những tỉ 
số không ? 
Ví dụ : -3 : 4 ; 
. là những tỉ số . 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
1. Tỉ số của hai số 
Ví dụ : -3 : 4 ; . là những tỉ số . 
Vậy khi nói tỉ số thì a và b có thể là các số gì ? 
Khi nói : tỉ số thì a và b có thể là các số nguyên , phân số , hỗn số , 
Còn phân số ( b ≠ 0 ) thì a và b phải là số gì ? 
Còn phân số ( b ≠ 0 ) thì a và b phải là các số nguyên . 
 Đây chính là sự khác nhau giữa tỉ số và phân số . 
Bài tập 
Trong các cách viết sau , cách viết nào là phân số ? Cách viết nào là tỉ số ? 
- Phân số : 
- Tỉ số : 
Cả 4 cách viết trên . 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
1. Tỉ số của hai số 
  Khái niệm tỉ số thường được dùng khi nói về thương của hai đại lượng ( cùng loại và cùng đơn vị đo ) . 
Làm bài tập 137/57 Sgk 
Tính tỉ số của : 
 và 75cm 
b) và 20 phút 
Làm bài tập 140/58 Sgk - Chuột nặng hơn voi ! 
Một con chuột nặng 30g còn một con voi nặng 5 tấn 
Tỉ số giữa khối lượng của chuột và khối lượng của 
voi là , nghĩa là 1 con chuột nặng bằng 6 con 
voi ! Em có tin như vậy không ? Sai lầm là ở chỗ 
nào ? 
- Các em hãy hoạt động nhóm trong 2 phút 
Bài làm sai ở chỗ khi tính tỉ số không đưa về cùng một đơn vị . Tỉ số giữa khối lượng của chuột và khối lượng của voi phải là : Đổi 5 tấn = 5 000 000 g 
Tỉ số này cho biết khối kượng của chuột chỉ bằng 
 khối lượng của voi . 
Qua bài này ta cần ghi nhớ : Ta chỉ lập được tỉ số giữa hai đại lượng cùng loại và phải đổi về cùng 1 đơn vị 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
2.Tỉ số phần trăm : Trong thực hành , ta thường dùng tỉ số dưới dạng tỉ số phần trăm với ký hiệu % thay cho 
Ví dụ : Tỉ số phần trăm của hai số 78,1 và 25 là : 
Hay : Tỉ số phần trăm của hai số 78,1 và 25 là : 
Vậy muốn tìm tỉ số phần trăm của hai số a và b ta làm thế nào ? 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
2. Tỉ số phần trăm 
 Quy tắc : 
Muốn tìm tỉ số phần trăm của hai số a và b , ta nhân a với 100 rồi chia cho b và viết ký hiệu % vào kết quả : 
 ?1 Tìm tỉ số phần trăm của : 
5 và 8 
 25kg và tạ 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
3. Tỉ lệ xích 
Các em hãy quan sát bản đồ hành chính của 
thị xã Châu Đốc vẽ với tỉ lệ xích là 
§16 . TÌM TỈ SỐ CỦA HAI SỐ 
3. Tỉ lệ xích 
 Tỉ lệ xích T của một bản vẽ ( hoặc một bản đồ ) là tỉ số khoảng cách a giữa hai điểm trên bản vẽ ( hoặc bản đồ ) và khoảng cách b giữa hai điểm tương ứng trên thực tế : 
 ( a,b có cùng đơn vị đo ) 
 ?2 Khoảng cách từ điểm cực Bắc ở Hà Giang đến điểm cực Nam ở mũi Cà Mau dài 1620km . Trên một bản đồ , khoảng cách đó dài 16,2cm . Tìm tỉ lệ xích của bản đồ . 
Bài tập trắc nghiệm : 
Tỉ số của và 9 là : 
 B. C. 10 D. 15 
2) Tỉ số phần trăm của 3 và 5 là : 
50% B. 6% C. 60% D. 5% 
3) Khoảng cách a giữa 2 điểm trên bản đồ là 1dm , 
Tỉ lệ xích T của bản đồ là thì khoảng cách b 
giữa hai điểm tương ứng trên thực tế bằng ; 
A. 1km B. 10km C. 0,1 km D.100km 
Tìm tỉ số của hai số 
Tỉ số của hai số 
Tỉ lệ xích 
Định nghĩa 
Ký hiệu 
Thương trong phép chia số a cho số b (b≠0) gọi là tỉ số của a và b 
Quy tắc 
Ký hiệu : T: tỉ lệ xích 
a: khoảng cách giữa hai điểm trên bản vẽ 
b: Khoảng cách giữa hai điểm trên thực tế 
Tỉ số phần trăm 
a : b ( hay ) 
Chú ý 
Cùng loại và cùng đơn vị đo 
( a,b có cùng đơn vị đo ) 
DẶN DÒ VỀ NHÀ 
Học bài : nắm vững khái niệm tỉ số của hai số a 
và b phân biệt với phân số , khái niệm tỉ lệ 
xích của 1 bản vẽ hoặc 1 bản đồ , quy tắc tính tỉ 
số phần trăm của hai số a và b . 
Làm bài tập 138 , 141 trang 58 Sgk . 
 Xem và suy nghĩ trước các bài tập ở phần 
luyện tập trang 59 để chuẩn bị cho tiết học tới .