Bài giảng Tiết 47, 48 - Bài 28: Luyện tập: Tính chất của kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng

TiÕt 47, 48. Bµi 28
LUYỆN TẬP: TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI KIỀM, KIM LOẠI KIỀM THỔ VÀ HỢP CHẤT CỦA CHÚNG 
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
I. Mơc tiªu bµi häc:
1. KiÕn thøc:
Củng cố, hệ thống hoá kiến thức về kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ và hợp chất của chúng.
2. Kü n¨ng:
Rèn luyện kĩ năng giải bài tập về kim loại kiềm và kim loại kiềm thổ cũng như hợp chất của chúng.
3. T­ t­ëng:
II. Ph­¬ng ph¸p:
Dïng BT ®Ĩ cđng cè kiÕn thøc.
III. §å dïng d¹y häc:
 M¸y chiÕu Projector
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
TiÕt 47:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12A
12C2
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
2. KiĨm tra bµi cị: Trong giê häc
3. Gi¶ng bµi míi:
* Ho¹t ®éng 1: (25’)
- HS th¶o luËn tỉ nhãm sau ®ã cư ®¹i diƯn lªn ®iỊn kiÕn thøc phï hỵp vµo c¸c « trèng trong c¸c b¶ng cã s½n.
- C¸c nhãm kh¸c quan s¸t vµ chÊt vÊn 
- GV theo dâi vµ dÉn d¾t HS ®i ®ĩng yªu cÇu m×nh ®Ị ra.
I.	KiÕn thøc cÇn nhí
- C¸c ch÷ in th¼ng trong b¶ng lµ cã s½n.
- C¸c ch÷ in nghiªng lµ phÇn b¶ng ®Ĩ trèng, sau ®ã HS lªn ®iỊn vµo.
1. Kim lo¹i kiỊm vµ kiỊm thỉ
VÞ trÝ
trong b¶ng tuÇn hoµn
CÊu h×nh electron líp ngoµi cïng
TÝnh chÊt ho¸ häc ®Ỉc tr­ng
§iỊu chÕ
Kim lo¹i kiỊm
Nhãm IA
ns1
Cã tÝnh khư m¹nh nhÊt trong c¸c kim lo¹i
§iƯn ph©n muèi halogenua nãng ch¶y
Kim lo¹i kiỊm thỉ
Nhãm IIA
ns2
Cã tÝnh khư m¹nh,
chØ sau kim lo¹i kiỊm
2. Mét sè hỵp chÊt quan träng cđa kim lo¹i kiỊm
Tr¹ng th¸i,
mµu s¾c
TÝnh tan trong n­íc
TÝnh chÊt hãa häc tiªu biĨu
NaOH
- r¾n
- kh«ng mµu
tan nhiỊu
- baz¬ m¹nh
NaHCO3
- r¾n
- tr¾ng
Ýt tan
- tÝnh chÊt cđa muèi
- tÝnh l­ìng tÝnh
Na2CO3
- r¾n
- tr¾ng
tan nhiỊu
- tÝnh chÊt cđa muèi
KNO3
- r¾n 
- kh«ng mµu
tan nhiỊu
- tÝnh chÊt cđa muèi
- ph©n hđy bëi nhiƯt
3. Mét sè hỵp chÊt quan träng cđa kim lo¹i kiỊm thỉ
C«ng thøc
hãa häc
Tr¹ng th¸i,
mµu s¾c
TÝnh tan trong n­íc
V«i t«i
Ca(OH)2
- r¾n 
- tr¾ng
Ýt tan
V«i s÷a
Ca(OH)2
- chÊt láng ®ơc
- tr¾ng
N­íc v«i trong
Ca(OH)2
- dung dÞch trong suèt, kh«ng mµu
§¸ v«i
CaCO3
- r¾n
- tr¾ng
kh«ng tan
Canxi hidrocacbonat
Ca(HCO)3
- chØ tån t¹i trong dung dÞch
- dung dÞch trong suèt, kh«ng mµu
Th¹ch cao sèng
CaSO4.2H2O
- r¾n 
- tr¾ng
Ýt tan
Th¹ch cao nung
CaSO4.H2O
- r¾n
- tr¾ng
Ýt tan
 (kÕt hỵp víi H2O t¹o th¹ch cao sèng)
Th¹ch cao khan
CaSO4
- r¾n
- tr¾ng 
kh«ng tan (kh«ng t¸c dơng víi H2O)
TÝnh chÊt hãa häc tiªu biĨu
Ca(OH)2
- tÝnh baz¬
- dung dÞch Ca(OH)2: dung dÞch baz¬ m¹nh
CaCO3
- tÝnh chÊt cđa muèi
- ph©n hđy bëi nhiƯt
Ca(HCO3)2
- tÝnh chÊt cđa muèi
- dƠ bÞ ph©n hđy bëi nhiƯt
CaSO4
- tÝnh chÊt cđa muèi
4. N­íc cøng
Kh¸i niƯm
C¸ch lµm mỊm n­íc
N­íc cøng 
N­íc cøng lµ n­íc chøa nhiỊu ion Ca2+ vµ Mg2+. 
N­íc mỊm
N­íc mỊm lµ n­íc chøa Ýt ion Ca2+ vµ Mg2+.
N­íc cã tÝnh cøng t¹m thêi
chøa Ca(HCO3)2 vµ Mg(HCO3)2.
- §un s«i n­íc
- DDïng Ca(OH)2 l­ỵng võa ®đ, 
 Na2CO3, Na3PO4
N­íc cã tÝnh cøng vÜnh cưu
chøa c¸c muèi CaCl2, CaSO4, MgCl2, MgSO4
- Dïng Ca(OH)2 l­ỵng võa ®đ, 
 Na2CO3, Na3PO4
- Dïng c¸c h¹t zeolit
N­íc cã tÝnh cøng toµn phÇn
gåm c¶ tÝnh cøng t¹m thêi vµ tÝnh cøng vÜnh cưu.
- Dïng Ca(OH)2 l­ỵng võa ®đ, 
 Na2CO3, Na3PO4
- Dïng c¸c h¹t zeolit
II. Bài tập:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
15'
* Ho¹t ®éng 1:
- GV quan sát, hướng dẫn HS giải quyết bài tập.
- NX, BS
- HS vận dụng các kiến thức đã học để giải quyết bài tập bên.
- Nghe TT
Bài 1: Hoàn thành PTHH của các phản ứng xảy ra theo sơ đồ sau đây
--- // ---
CaCO3 → CaO + CO2
CaO + H2O → Ca(OH)2
Ca(OH)2 + 2HCl → CaCl2 + 2H2O
CaCO3 → CaO + CO2
CO2 + KOH → KHCO3
KHCO3 + KOH → K2CO3
CaO + CO2 → CaCO3
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O
CaCl2 + K2CO3 → CaCO3 + 2KCl
4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
Bài 5 Cách nào sau đây thường được dùng để điều chế kim loại Ca ?
A. Điện phân dung dịch CaCl2 có màng ngăn.
B. Điện phân CaCl2 nóng chảy. P
C. Dùng Al để khử CaO ở nhiệt độ cao.
D. Dùng kim loại Ba để đẩy Ca ra khỏi dung dịch CaCl2.
5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
BT1, BT2, BT3, BT4, BT6
TiÕt 48:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12A
12C2
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
2. KiĨm tra bµi cị: Trong giê häc
3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
10'
* Ho¹t ®éng 2:
- GV quan sát, hướng dẫn HS giải quyết bài tập.
- HS giải quyết theo phương pháp tăng giảm khối lượng hoặc phương pháp đặt ẩn giải hệ thông thường.
Bài 2: Cho 3,04g hỗn hợp NaOH và KOH tác dụng với axit HCl thu được 4,15g hỗn hợp muối clorua. Khối lượng mỗi hiđroxit trong hỗn hợp lần lượt là
A. 1,17g & 2,98g	B. 1,12g & 1,6g
C. 1,12g & 1,92g	D. 0,8g & 2,24g P
Giải
NaOH + HCl → NaCl + H2O
KOH + HCl → KCl + H2O
Gọi a và b lần lượt là số mol của NaOH và KOH
ð 40a + 56b = 3,04 (1)
Từ 2 PTHH trên ta thấy:
1 mol NaOH → 1 mol NaCl, khối lượng tăng 35,5 – 17 = 18,5g.
1 mol NaOH → 1 mol NaCl, khối lượng tăng 35,5 – 17 = 18,5g.
ð 1 mol hỗn hợp (KOH, NaOH) → 1 mol hỗn hợp (KCl và NaCl), khối lượng tăng 18,5g.
Theo bài cho khối lượng hỗn hợp tăng 4,15 – 3,04 = 1,11g
ð a + b = 1,11:18,5 = 0,06 (2)
Từ (1) và (2): a = 0,02; b = 0,04
ð mKOH = 40.0,02 = 0,8g; ð đáp án D.
15’
* Hoạt động 3
- GV giới thiệu cho HS phương pháp giải toán CO2 tác dụng với dung dịch kiềm.
- HS giải quyết bài toán theo sự hướng dẫn của GV.
Bài 3: Sục 6,72 lít CO2 (đkc) vào dung dịch có chứa 0,25 mol Ca(OH)2. Khối lượng kết tủa thu được là
A. 10g	B. 15g	C. 20gP	D. 25g
Giải
nCO2 = 0,3 ð 1 <= = 1,2 < 2 ð Phản ứng tạo muối CaCO3 và Ca(HCO3)2
Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3
 a a a
Ca(OH)2 + 2CO2 → Ca(HCO3)2
 b 2b 
ð ð ð mCaCO3 = 100.0,2 = 20g
15’
* Ho¹t ®éng 4:
- GV quan sát, hướng dẫn HS giải quyết bài tập.
- HS giải quyết bài toán theo sự hướng dẫn của GV.
Bài 5: Cho 28,1 g hỗn hợp MgCO3 và BaCO3, trong đó MgCO3 chiếm a% khối lượng. Cho hỗn hợp trên tác dụng hết với dung dịch HCl để lấy khí CO2 rồi đem sục vào dung dịch có chứa 0,2 mol Ca(OH)2 được kết tủa B. Tính a để kết tủa B thu được là lớn nhất.
Giải
MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + H2O (1)
CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O (2)
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3↓ + H2O (3)
Theo (1), (2) và (3): nCO2 = nMgCO3 + nCaCO3 = 0,2 mol thì lượng kết tủa thu được là lớn nhất.
Ta có: + = 0,2 ð a = 29,89%
4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
Kim loại khơng phản ứng với nước ở nhiệt độ thường là
A. Fe. 	B. Na. 	C. Ba. 	D. K.
5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
Hồ tan 8,2 gam hỗn hợp bột CaCO3 và MgCO3 trong nước cần 2,016 lít khí CO2 (đktc). Số gam mỗi muối ban đầu là
A. 2,0 gam và 6,2 gam 	B. 6,1 gam và 2,1 gam 	
C. 4,0 gam và 4,2 gam	D. 1,48 gam và 6,72 gam
V. Tù rĩt kinh nghiƯm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyƯt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......