Bài giảng Tiết 40 - Bài 31: Sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 40.Bài 31.
Sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàncác 
nguyên tố hoá học 
I/ Mục tiêu
Kiến thức:
 - Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử ; Cấu tạo bảng tuần hoàn mới ở lớp 9 gồm ô nguyên tố, chu kì , nhóm - Ô nguyên tố cho biết : Số nguyên tử ,kí hiệu hóa học , tên nguyên tố, nguyên tử khối .
 - Chu kì : Gồm các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử đuợc xếp thành hàng ngang theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.
 - Nhóm : gồm các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số electron lớp ngoài cùng được xếp thành hàng ngang theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử.
 - Quy luật biến đổi tính chất trong chu kì, nhóm , áp dụng với chu kì 2,3,nhóm VII . - Dựa vào vị trí của nghuyên tố (20 nguyên tố đầu) suy ra cấu tạo nguyên tố và ngược lại.
Kỹ năng:
 Dự đoán tính chất cơ bản của nguyên tố khi biết vị trí của nó trong bảng tuần hoàn .Biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố suy ra vị trí và tính chất của nó .
Thái độ:
 - yêu môn học
II/ Chuẩn bị
 - Bảng tuần hoàn phóng to
 - Sơ đồ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố
III/ Phương pháp
 - Trực quan, nêu vấn đề
IV/ Tiến trình bài dạy
Ổn định lớp( 1phút)
 - Kiểm tra sĩ số
Kiểm tra bài cũ (10 phút)
Em hãy nêu cấu tạo của bảng hệ thống tuần hoàn
GV gọi 2 HS lên bảng chữa bài tập 1,2 SGK-101
GV gọi một số HS khác n/x ; cho điểm
Bài mới ( 30 phút)
Giới thiệu bài
Phát triển bài
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài
Hoạt động 1. Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng HTTH (15p)
GV treo bảng HTTH lên trước lớp
HS thảo luận nhóm về các nguyên tố thuộc chu kì 1,2,3 theo các nội dung:
- Đi từ đầu đến cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân:
+ Sự thay đổi về số e lớp ngoài cùng như thế nào? ( số e lớp ngoài cùng của ng/tử tăng dần từ 1 -> 8 e)
+ Tính kim loại, phi kim của các nguyên tố thay đổi như thế nào? ( Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, đồng thời tính phi kim của các nguyên tố tăng dần )
GV bổ sung: Số e của các nguyên tố tăng dần từ 1 đến 8 và lặp lại một cách tuần hoàn ở các chu kì sau
HS làm bài tập 1
Bài tập 1: Sắp xếp các nguyên tố sau theo thứ tự:
a) Tính kim loại giảm dần: Si, Mg, Al, Na.
b) Tính phi kim giảm dần: C, O, N, F
 (Giải thích ngắn gọn)
GV yêu cầu HS (quan sát nhóm I và nhóm VII) cho biết:
- Số lớp e và số e lớp ngoài cùng của một nhóm có đặc điểm như thế nào? 
(Trong cùng một nhóm, đi từ trên xuống dưới cấu tạo ng/tử các ng/tố có đặc điểm: 
+ Số e lớp ngoài cùng bằng nhau
+ Số lớp e tăng dần từ 1 đến 7)
- Tính kim loại và tính phi kim của các nguyên tố trong cùng một nhóm thay đổi như thế nào? 
Đai diện HS nêu ý kiến của nhóm, HS khác nhận xét; GV tổng kết . 
GV yêu cầu HS làm bài tập 2 vào vở
Bài tập 2: Sắp xếp lại các nguyên tố sau theo thứ tự:
a) Tính kim loại giảm dần: K, Mg, Na, Al.
b) Tính phi kim giảm dần: S, Cl, F, P 
III. Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng HTTH
1) Trong một chu kì:
- Trong một chu kì khi đi từ đầu đến cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì số e lớp ngoài cùng của ng/tử tăng dần từ 1 -> 8 e
- Đầu mỗi chu kì là một kim loại mạnh, , cuối chu kì là một phi kim mạnh (halogen), kết thúc chu kì là một khí hiếm
- Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần, đồng thời tính phi kim của các nguyên tố tăng dần
Bài giải: 
a) Tính kim loại giảm dần theo thứ tự: Na, Mg, Al, Si
b) Tính phi kim giảm dần theo thứ tự: F, O, N, C
Vì: Các nguyên tố đều thuộc một chu kì- theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân thì: Tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần
2) Trong một nhóm:
Trong cùng một nhóm, đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân: Số lớp e của nguyên tử tăng dần, tính kim loại của các nguyên tố tăng dần, đồng thời tính phi kim của các nguyên tố giảm dần
Hoạt động 2. ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học: 15p
GV: Nêu ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung
GV nêu ví dụ
HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung
IV. ý nghĩa của bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học
1) Biết vị trí của nguyên tố, ta có thể suy đoán vị trí và tính chất của nguyên tố đó:
Ví dụ: Nguyên tố A có số hiệu nguyên tử 17, chu kì 3, nhóm VII -> Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, t/chất của ng/tố A 
Trả lời: Cấu tạo nguyên tử của nguyên tố A như sau:
 ZA = 17
 + Điện tích hạt nhân = 17 +
 + Có 17p, 17e
- A ở chu kì 3 -> Nguyên tử A có 3 lớp e
- A thuộc nhóm VII -> Lớp ngoài cùng có 7 e
Vì A ở cuối chu kì 3 nên A là phi kim mạnh
2) Biết cấu tạo nguyên tử của nguyên tố, ta có thể suy đoán vị trí và t/c của nguyên tố đó
- Ví dụ: Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân là 12+, 3 lớp e, lớp
ngoài cùng có 2 e. Hãy cho biết vị trí của
X trong bảng HTTH và t/c cơ bản của nó
Trả lời:
Vị trí của X trong bảng HTTH:
Số thứ tự 12
Chu kì 3
Nhóm II
Tính chất: X là kim loại mạnh
Củng cố ( 4 phút)	
 Làm bài 5,6/SGK/101
 5. Hướng dẫn về nhà (1 phút)
 - Học bài, làm bài tập 1,2,3,4,7/SGK/101
 - hướng dẫn bài 7
 - Chuẩn bài 32. Luyện tập
V/ Rút kinh nghiệm 
.....................................................................................................................................
...