Bài giảng Tiết 39 - Bài 31; Sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố hoá học (tiết 2)

Ngày soạn:9/1/2011
Ngày giảng:12/1/2011
Tiết 39.Bài 31
Sơ lược về bảng hệ thống tuần hoàn các 
nguyên tố hoá học
I/ Mục tiêu
Kiến thức:
 + Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử
 + Cấu tạo bảng tuần hoàn mới ở lớp 9 gồm ô nguyên tố, chu kì, nhóm
Ô nguyên tố cho biết: Số hiệu nguyên tử, kí hiệu hoá học, tên nguyên tố, nguyên tử khối; Chu kì gồm các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành hàng ngang theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân ng/tử ; nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử có cùng số elẻcton lớp ngoài cùng được xếp thành một cột dọc theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử 
Kỹ năng:
 - biết: Cấu tạo nguyên tử của nguyên tố hóa học khi biết vị trí và ngược lại
Thái độ:
 - yêu môn học
II/ Chuẩn bị
 Bảng tuần hoàn phóng to
Sơ đồ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố: O, Na, Li, Cl, Mg, C, N, Be...
III/ Phương pháp
 Thuyết trình, vấn đáp, trực quan
IV/ Tiến trình bài dạy
Ổn định lớp( 1phút)
 - Kiểm tra sĩ số
Kiểm tra bài cũ (5 phút)
 Công nghiệp silicat là gì? kể tên một số nghành công nghiệp silicat và nguyên liệu chính
Bài mới ( 28 phút)
Giới thiệu bài
Phát triển bài
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài
Hoạt động 1. Giới thiệu về bảng tuần hoàn và giá trị của bảng tuần hoàn:3p
GV treo bảng HT tuần hoàn các nguyên tố hoá học trước lớp 
GV giới thiệu về bảng HTTH và nhà bác học Menđeleep
GV giới thiệu cơ sở sắp xếp của bảng HTTH
I. Giới thiệu về bảng tuần hoàn và giá trị của bảng tuần hoàn
 Bảng hệ thống tuần hoàn có hơn một trăm nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân nguyên tử
Hoạt động 2. Cấu tạo bảng tuần hoàn: 25p
GV giới thiệu khái quát bảng HTTH:
Ô
Chu kì
Nhóm
GV chỉ ô số 12 yêu cầu HS quan sát và nhận xét
Ví dụ: Ô nguyên tử magie:
 - Số hiệu nguyên tử của magie là 12 cho biết:
 + Mg ở ô số 12 
 + Điện tích hạt nhân là +12
 + Có 12 electron ở lớp vỏ
 - Kí hiệu hoá học của nguyên tố: Mg
 - Tên nguyên tố: Magie
 - Nguyên tử khối: 24
HS rút ra nhận xét trong SGK-96
GV yêu cầu HS quan sát các ô 13,15,17 và cho biết ý nghĩa của các con số, kí hiệu trong các ô đó
GV đính sơ đồ cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố: O, Li, C, N, Be lên bảng
GV yêu cầu HS thảo luận nhóm về các nội dung:
 - Bảng hệ thống tuần hoàn có bao nhiêu chu kì, mỗi chu kì có bao nhiêu hàng? (Có 7 chu kì trong đó: Chu kì 1,2,3 mỗi chu kì có 1 hàng (chu kì nhỏ); chu kì 4,5,6,7 (chu kì lớn)
- Điện tích hạt nhân các nguyên tử trong trong một chu kì thay đổi như thế nào?( đi từ trái sang phải điện tích hạt nhân tăng dần)
 - Số lớp e của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một chu kì có đặc điểm gì? (Số lớp e của nguyên tử các nguyên tố trong cùng một chu kì bằng nhau và bằng số thứ tự của chu kì)
HS nêu các ý kiến của nhóm mình
GV gọi một HS nêu nhận xét về chu kì
GV đính sơ đồ cấu tạo nguyên tử các nguyên tố: Na, K, H, Cl, F lên bảng
HS thảo luận nhóm với các nội dung:
 - Bảng HTTH có bao nhiêu nhóm? (có 8 nhóm được đánh số thứ tự từ I -> VIII)
 - Trong cùng một nhóm, điện tích hạt nhân ng/tử của các nguyên tố thay đổi như thế nào? (từ trên xuống dưới tích hạt nhân tăng dần)
 - Số e lớp ngoài cùng của nguyên tố trong cùng một nhóm có đặc điểm gì giống nhau? (bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm)
GV gọi đại diện các nhóm trình bày ý kiến của nhóm mình. Các nhóm khác nhận xét
GV gọi HS nêu nhận xét trong SGK-97
II. Cấu tạo bảng tuần hoàn
1) Ônguyên tố
Ô nguyên tố cho biết:
 + Số hiệu nguyên tử (số thứ tự của nguyên tố). Số hiệu nguyên tử có số trị bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron trong nguyên tử
 + Kí hiệu hoá học
 + Tên nguyên tố
 + Nguyên tử khối
2) Chu kì:
Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron và được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần
Số thứ tự của chu kì bằng số lớp eletoron
3) Nhóm:
Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có số electron lớp ngoài cùng bằng nhau (Do đó có t/c tương tự nhau) xếp thành cột theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
Số thứ tự của nhóm = số e lớp ngoài cùng
Củng cố ( 10 phút)	
Bài tập 1: Cho các nguyên tố có số thứ tự: 15, 14, 20, 19 trong bảng HTTH. Em hãy cho biết:
Vị trí của các nguyên tố trên trong bảng HTTH:
Số thứ tự, tên nguyên tố, kí hiệu
Chu kì,
Nhóm
Đặc điểm về cấu tạo nguyên tử của các nguyên tố đó:
Điện tích hạt nhân
Số prôtn trong hạt nhân
Số electron
Số electron lớp ngoài
HS làm bài tập bằng cách điền các số liệu vào bảng:
Kí hiệu trong BHTTH
Tên nguyên tố
Khối lượng nguyên tử
Vị trí
trên
bảng
HTTH
Cấu
tạo
ng/
tử
STT
Chu kì
Nhóm
Điện tích hạt nhân
Số p
Số e
Số lớp e
Số e lớp ngoài
Si
Silic
28
14
3
IV
14+
14
14
3
4
P
Photpho
31
15
3
V
15+
15
15
3
5
K
Kali
39
19
4
I
19+
19
19
4
1
Ca
Canxi
40
20
4
II
20+
20
20
4
2
Bài tập 2: Em hãy điền vào bảng sau các số liệu còn thiếu (ko sử dụng bảng HTTH)
Kí hiệu
Cấu
tạo
nguyên
tử
Vị trí trên
bảng
HTTH
Điện tích hạt nhân
Số p
Số e
Số lớp e
Số e lớp ngoài
TT
Chu kì
nhóm
Al
13+
13
13
3
3
13
3
III
S
16+
16
16
3
6
16
3
VI
Li
3+
3
3
2
1
3
2
I
F
9+
9
9
2
7
9
2
VII
 5. Hướng dẫn về nhà (1 phút)
 - Học bài, làm bài tập 
 - Chuẩn bài
V/ Rút kinh nghiệm 
.....................................................................................................................................
...