Bài giảng Tiết 20, 21 - Bài 13: Đại cương về polime

Chương 4: 
TiÕt 20, 21. Bµi 13
§¹i c­¬ng vÒ polime
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
I. Môc tiªu bµi häc:
	1. KiÕn thøc:
- HS BiÕt: Polime Khái niệm, đặc điểm cấu tạo, tính chất vật lí (trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, cơ tính), tính chất hoá học (cắt mạch, giữ nguyên mạch, tăng mạch), ứng dụng, một số phương pháp tổng hợp polime (trùng hợp, trùng ngưng).
 - HS hieåu: Phaûn öùng truøng hôïp vaø phaûn öùng truøng ngöng.
	2. Kü n¨ng:
- Từ monome viết được công thức cấu tạo của polime và ngược lại.
- Viết được các PTHH tổng hợp một số polime thông dụng.
- Phân biệt được polime thiên nhiên với polime tổng hợp hoặc nhân tạo.
	3. T­ t­ëng:
→ Trọng tâm 
- Đặc điểm cấu tạo và một số đặc tính vật lí chung (trạng thái, nhiệt độ nóng chảy, tính cơ học).
- Tính chất hoá học : phản ứng giữ nguyên mạch, cắt mạch, tăng mạch cacbon, ... 
- Phương pháp điều chế : phản ứng trùng hợp và trùng ngưng.
II. Ph­¬ng ph¸p:
	§µm tho¹i kÕt hîp khÐo lÐo víi thuyÕt tr×nh.
III. §å dïng d¹y häc:
	Caùc baûng toång keát, sô ñoà, hình veõ lieân quan ñeán baøi hoïc.
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
TiÕt 20:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mÆt
Ghi chó
12A
12C2
12C4
	1. æn ®Þnh tæ chøc líp: (1')
2. KiÓm tra bµi cò: Trong giê häc
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña Häc sinh
Néi dung
15’
* Hoaït ñoäng 1
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñònh nghóa veà polime.
v HS cho thí duï. Giaûi thích caùc khaùi nieäm nhö: heä soá polime hoaù, monome.
v HS ñoïc SGK vaø cho bieát caùch goïi teân polime. Vaän duïng vaøo moät soá thí duï cuï theå. (Vieát PTHH, chæ roõ monome, heä soá truøng hôïp).
I – KHAÙI NIEÄM:
* Polime laø nhöõng hôïp chaát coù phaân töû khoái lôùn do nhieàu ñôn vò cô sôû goïi laø maét xích lieân keát vôùi nhau taïo neân.
- 
n: Heä soá polime hoaù hay ñoä polime hoaù.
- Caùc phaân töû nhö CH2=CH2, H2N[CH2]5COOH: monome
* Teân goïi: Gheùp töø poli tröôùc teân monome. Neáu teân cuûa monome goàm hai cuïm töø trôû leân thì ñöôïc ñaët trong daáu ngoaëc ñôn.
Thí duï: 
Moät soá polime coù teân rieâng:
Thí duï: 
Xenlulozô: (C6H10O5)n
5’
* Hoaït ñoäng 2
v GV söû duïng moâ hình caùc kieåu maïch polime ñeå minh hoaï cho HS.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñaëc ñieåm caáu truùc phaân töû polime. Cho thí duï.
II – ÑAËC ÑIEÅM CAÁU TRUÙC
v Maïch khoâng phaân nhaùnh: amilozô, tinh boät,
v Maïch phaân nhaùnh: amilopectin, glicogen,
v Maïng khoâng gian: cao su löu hoaù, nhöïa bakelit,
5’
* Hoaït ñoäng 3
v GV laáy moät soá taùc duïng veà caùc saûn phaåm polime trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát ñeå chöùng minh theâm cho tính chaát vaät lí cuûa caùc saûn phaåm polime.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát moät soá tính chaát vaät lí cuûa polime.
III – TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ
 Caùc polime haàu heát laø nhöõng chaát raén, khoâng bay hôi, khoâng coù nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh. Polime khi noùng chaûy cho chaát loûng nhôùt, ñeå nguoäi raén laïi goïi laø chaát nhieät deûo. Polime khoâng noùng chaûy, khi ñun bò phaân huyû goïi laø chaát nhieät raén.
15’
* Ho¹t ®éng 4:
v GV giôùi thieäu caùc phaûn öùng hoaù hoïc cuûa polime.
v HS nghieân cöùu SGK vaø vieát caùc PTHH ñeå minh hoaï.
IV – TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC
1. Phaûn öùng phaân caét maïch polime
v Polime coù nhoùm chöùc trong maïch deã bò thuyû phaân
v Polime truøng hôïp bò nhieät phaân ôû nhieät ñoä thích hôïp taïo thaønh caùc ñoaïn ngaén, cuoái cuøng thaønh monome ban ñaàu (phaûn öùng giaûi truøng hôïp hay phaûn öùng ñepolime hoaù) 
2. Phaûn öùng giöõ nguyeân maïch polime
4. Cñng cè bµi gi¶ng: (3')
	Heä soá polime hoaù laø gì ? Coù theå xaùc ñònh chính xaùc heä soá polime hoaù ñöôïc khoâng ?
Tính heä soá polime hoaù cuûa PE, PVC vaø xenlulozô, bieát raèng phaân töû khoái trung bình cuûa chuùng laàn löôït laø: 420.000, 250.000 vaø 1.620.000.
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vÒ nhµ: (1')
	- Baøi taäp veà nhaø: 1, 6 trang 64 (SGK).
- Xem tröôùc phaàn coøn laïi cuûa baøi baøi ÑAÏI CÖÔNG VEÀ POLIME
TiÕt 21:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mÆt
Ghi chó
12A
12C2
12C4
	1. æn ®Þnh tæ chøc líp: (1')
	2. KiÓm tra bµi cò: (5')
	Heä soá polime hoaù laø gì ? Coù theå xaùc ñònh chính xaùc heä soá polime hoaù ñöôïc khoâng ?
Tính heä soá polime hoaù cuûa PE, PVC vaø xenlulozô, bieát raèng phaân töû khoái trung bình cuûa chuùng laàn löôït laø: 420.000, 250.000 vaø 1.620.000.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña Häc sinh
Néi dung
5’
* Hoaït ñoäng 1
v GV giôùi thieäu caùc phaûn öùng hoaù hoïc cuûa polime.
v HS nghieân cöùu SGK vaø vieát caùc PTHH ñeå minh hoaï.
3. Phaûn öùng taêng maïch polime
v Phaûn öùng löu hoaù chuyeån cao su thaønh cao su löu hoaù.
v Phaûn öùng chuyeån nhöïa rezol thaønh nhöïa rezit.
10’
v GV ?: Qua moät soá phaûn öùng truøng hôïp maø chuùng ta ñaõ ñöôïc hoïc. Em haõy cho bieát moät monome muoán tham gia ñöôïc phaûn öùng truøng hôïp thì veà ñaëc ñieåm caáu taïo, phaân töû monome ñoù phaûi thoaõ maõn ñaëc ñieåm caáu taïo nhö theá naøo ?
v GV boå sung theâm ñieàu kieän neáu HS neâu ra chöa ñaày ñuû vaø laáy moät soá thí duï ñeå chöùng minh.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñònh nghóa veà phaûn öùng truøng hôïp ?
V – PHÖÔNG PHAÙP ÑIEÀU CHEÁ
1. Phaûn öùng truøng hôïp: Truøng hôïp laø quaù trình keát hôïp nhieàu phaân töû nhoû (monome) gioáng nhau hay töông töï nhau thaønh phaân töû lôùn (polime).
v Ñieàu kieän caàn veà caáu taïo cuûa monome tham gia phaûn öùng truøng hôïp laø trong phaân töû phaûi coù lieân keát boäi (CH2=CH2, CH2=CH-Cl, CH2=CH-CH-CH2,) hoaëc laø voøng keùm beàn coù theå môû ra nhö:
Thí duï:
15’
* Ho¹t ®éng 2:
v GV ?: Qua moät soá phaûn öùng truøng ngöng maø chuùng ta ñaõ ñöôïc hoïc. Em haõy cho bieát moät monome muoán tham gia ñöôïc phaûn öùng truøng ngöng thì veà ñaëc ñieåm caáu taïo, phaân töû monome ñoù phaûi thoaõ maõn ñaëc ñieåm caáu taïo nhö theá naøo ?
v GV boå sung theâm ñieàu kieän neáu HS neâu ra chöa ñaày ñuû vaø laáy moät soá thí duï ñeå chöùng minh
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñònh nghóa veà phaûn öùng truøng ngöng ?
2. Phaûn öùng truøng ngöng
v Truøng ngöng laø quaù trình keát hôïp nhieàu phaân töû nhoû (monome) thaønh phaân töû lôùn (polime) ñoàng thôøi giaûi phoùng nhöõng phaân töû nhoû khaùc (thí duï H2O).
v Ñieàu kieän caàn veà caáu taïo cuûa monome tham gia phaûn öùng truøng ngöng laø trong phaân töû phaûi coù ít nhaát hai nhoùm chöùc coù khaû naêng phaûn öùng.
5’
* Ho¹t ®éng 3:
vGV y/c HS nghieân cöùu SGK ñeå bieát ñöôïc moät soá öùng duïng quan troïng cuûa caùc polime.
v HS nghieân cöùu SGK ñeå bieát ñöôïc moät soá öùng duïng quan troïng cuûa caùc polime.
VI – ÖÙNG DUÏNG:
Vaät lieäu polime phuïc vuï cho saûn xuaát vaø ñôøi soáng: Chaát deûo, tô sôïi, cao su, keo daùn.
	4. Cñng cè bµi gi¶ng: (3')
	1. Polime naøo sau ñaây ñöôïc toång hôïp baèng phaûn öùng truøng hôïp ?
A. Poli(vinyl clorua) P	B. Polisaccarit	C. Protein	D. Nilon-6,6
 	2. Polime naøo sau ñaây ñöôïc toång hôïp baèng phaûn öùng truøng ngöng ?
	A. Nilon-6,6 P	B. Polistiren	
C. Poli(vinyl clorua)	D. Polipropilen
3. Töø caùc saûn phaåm hoaù daàu (C6H6 vaø CH2=CH2) coù theå toång hôïp ñöôïc polistiren, chaát ñöôïc duøng ñeû saûn xuaát nhöïa trao ñoåi ion. Haõy vieát caùc PTHH cuûa phaûn öùng xaûy ra (coù theå duøng theâm caùc hôïp chaát voâ cô caàn thieát).
5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vÒ nhµ: (1')
Baøi taäp veà nhaø: 2 → 5 trang 64 (SGK).
Xem tröôùc baøi VAÄT LIEÄU POLIME
V. Tù rót kinh nghiÖm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyÖt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......