Bài giảng Tiết 2 - Bài 1: Este

Chương I:
Tiết 2. Bài 1
Este
Ngày soạn: ...... / ...... / 20 ......
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
12a
12C2
12C4
I. Mục tiêu bài học:
	1. Kiến thức:
Biết được :
- Khỏi niệm, đặc điểm cấu tạo phõn tử, danh phỏp (gốc - chức) của este.
- Tớnh chất hoỏ học : Phản ứng thuỷ phõn (xỳc tỏc axit) và phản ứng với dung dịch kiềm (phản ứng xà phũng hoỏ).
- Phương phỏp điều chế bằng phản ứng este hoỏ.
- Ứng dụng của một số este tiờu biểu.
Hiểu được : Este khụng tan trong nước và cú nhiệt độ sụi thấp hơn axit đồng phõn.
	2. Kỹ năng:
- Viết được cụng thức cấu tạo của este cú tối đa 4 nguyờn tử cacbon.
- Viết cỏc phương trỡnh hoỏ học minh hoạ tớnh chất hoỏ học của este no, đơn chức.
- Phõn biệt được este với cỏc chất khỏc như ancol, axit,... bằng phương phỏp hoỏ học.
- Tớnh khối lượng cỏc chất trong phản ứng xà phũng hoỏ.
→ Trọng tõm:
 - Đặc điểm cấu tạo phõn tử và cỏch gọi tờn theo danh phỏp (gốc - chức).
- Phản ứng thuỷ phõn este trong axit và kiềm.
	3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
	Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
	Duùng cuù, hoaự chaỏt: Moọt vaứi maóu daàu aờn, mụừ ủoọng vaọt, dung dũch axit H2SO4, dung dũch 	NaOH, oỏng nghieọm, ủeứn coàn,
IV. Tiến trình bài giảng:
	1. ổn định tổ chức lớp: (1')
	2. Kiểm tra bài cũ: Trong giờ học.
	3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
15'
* Hoaùt ủoọng 1:
v GV yeõu caàu HS vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng este hoaự cuỷa axit axetic vụựi ancon etylic vaứ isoamylic.
v TT cỏc em về nhà tự viết ptpư giữa axit axetic và ancol isoamylic
v TQ thỡ ta viết pư trờn ntn?
v GV cho HS bieỏt caực saỷn phaồm taùo thaứnh sau phaỷn ửựng treõn thuoọc loaùi hụùp chaỏt este ? Vaọy este laứ gỡ ?
v Từ sp của ptpư TQ trờn một em cho thầy biết CTCT của este đơn chức?
v Thế cũn CTCT của este no, đơn chức, mạch hở ntn?
v GV giụựi thieọu caựch goùi teõn este, goùi 1 este ủeồ minh hoaù, sau ủoự laỏy tieỏp thớ duù vaứ yeõu caàu HS goùi teõn.
- Lên bảng.
- Nghe TT
- Đứng tại chỗ đọc cho GV viết
- Khi thay theỏ nhoựm OH ụỷ nhoựm cacboxyl cuỷa axit cacboxylic baống nhoựm OR’ thỡ ủửụùc este.
- TL:
RCOOR’
- TL:
 CnH2n+1COOCmH2m+1
- HS goùi teõn.
I – KHAÙI NIEÄM, DANH PHAÙP:
- VD:
→ Toồng quaựt:
- KN: Khi thay theỏ nhoựm OH ụỷ nhoựm cacboxyl cuỷa axit cacboxylic baống nhoựm OR thỡ ủửụùc este.
- CTCT cuỷa este ủụn chửực: RCOOR’
R: goỏc hiủrocacbon cuỷa axit hoaởc H.
R’: goỏc hiủrocacbon cuỷa ancol (R # H)
- CTCT chung cuỷa este no ủụn chửực:
 CnH2n+1COOCmH2m+1 (n ≥ 0, m ≥ 1) 
 hoặc CxH2xO2 (x ≥ 2)
Teõn goùi: 
VD:
CH3COOCH2CH2CH3: propyl axetat
HCOOCH3: metyl fomat
→ Teõn goỏc hiủrocacbon cuỷa ancol + teõn goỏc axit. (Teõn goỏc axit: Xuaỏt phaựt tửứ teõn cuỷa axit tửụng ửựng, thay ủuoõi ic→at).
5'
* Hoaùt ủoọng 2:
v Yêu cầu HS nghieõn cửựu SGK ủeồ bieỏt moọt vaứi tớnh chaỏt vaọt lớ cuỷa este.
v GV ?: Vỡ sao este laùi coự nhieọt ủoọ soõi thaỏp hụn haỳn vụựi caực axit ủoàng phaõn hoaởc caực ancol coự cuứng khoỏi lửụùng mol phaõn tửỷ hoaởc coự cuứng soỏ nguyeõn tửỷ cacbon ?
v GV cho HS ngửỷi muứi cuỷa moọt soỏ este (etyl axetat, isoamyl axeta), yeõu caàu HS nhaọn xeựt veà muứi cuỷa este.
v HS nghieõn cửựu SGK ủeồ bieỏt moọt vaứi tớnh chaỏt vaọt lớ cuỷa este.
v HS traỷ lụứi dửùa vaứo kieỏn thửực veà lieõn keỏt hiủro.
- Caực este thửụứng coự muứi ủaởc trửng
II – TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ
- Caực este laứ chaỏt loỷng hoaởc chaỏt raộn trong ủieàu kieọn thửụứng, haàu nhử khoõng tan trong nửụực.
- Coự nhieọt ủoọ soõi thaỏp hụn haỳn so vụựi caực axit ủoàng phaõn hoaởc caực ancol coự cuứng khoỏi lửụùng mol phaõn tửỷ hoaởc coự cuứng soỏ nguyeõn tửỷ cacbon.
Nguyeõn nhaõn: Do giửừa caực phaõn tửỷ este khoõng taùo ủửụùc lieõn keỏt hiủro vụựi nhau vaứ lieõn keỏt hiủro giửừa caực phaõn tửỷ este vụựi nửụực raỏt keựm.
Caực este thửụứng coự muứi ủaởc trửng: isoamyl axetat coự muứi chuoỏi chớn, etyl butirat vaứ etyl propionat coự muứi dửựa; geranyl axetat coự muứi hoa hoàng
10'
* Hoaùt ủoọng 3:
v Làm thí nghiệm trong SGK/5.
v GV yeõu caàu HS vieỏt phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng thuyỷ phaõn este trong moõi trửụứng axit.
v GV hửụựng daón HS vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng thuyỷ phaõn este trong moõi trửụứng kieàm.
v Ngoài ra este còn pư nào khác không?
- Quan sát.
- Lên bảng viết ptpư.
- Lên bảng viết ptpư.
Ngoài ra este còn có các pư của gốc H.C
III. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOẽC:
- Thí nghiệm: (SGK/5)
- Este bị thuỷ phân:
+ Thuyỷ phaõn trong moõi trửụứng axit
CH3COOC2H5 + H2O
CH3COOH + C2H5OH
(ẹaởc ủieồm cuỷa phaỷn ửựng: Thuaọn nghũch vaứ xaỷy ra chaọm).
+ Thuyỷ phaõn trong moõi trửụứng bazụ (Phaỷn ửựng xaứ phoứng hoaự)
CH3COOC2H5 + NaOH
→CH3COONa + C2H5OH
(ẹaởc ủieồm cuỷa phaỷn ửựng: Phaỷn ửựng chổ xaỷy ra 1 chieàu).
Ngoài ra este còn có các pư của gốc H.C
5'
* Hoaùt ủoọng 4:
v GV ?: Em haừy cho bieỏt phửụng phaựp chung ủeồ ủieàu cheỏ este ?
v GV giụựi thieọu phửụng phaựp rieõng ủeồ ủieàu cheỏ este cuỷa caực ancol khoõng beàn.
- Baống phaỷn ửựng este hoaự giửừa axit cacboxylic vaứ ancol.
- Ghi TT.
IV. ẹIEÀU CHEÁ
1. Phửụng phaựp chung: Baống phaỷn ửựng este hoaự giửừa axit cacboxylic vaứ ancol.
2. Phửụng phaựp rieõng: ẹieàu cheỏ este cuỷa anol khoõng beàn baống phaỷn ửựng giửừa axit cacboxylic vaứ ankin tửụng ửựng.
5'
* Hoạt động 5:
v GV ?: Nhửừng ửựng duùng cuỷa este ủửụùc dửùa treõn nhửừng tớnh chaỏt naứo cuỷa este ?
v HS tỡm hieồu SGK ủeồ bieỏt moọt soỏ ửựng duùng cuỷa este.
V. ệÙNG DUẽNG:
- Duứng laứm dung moõi ủeồ taựch, chieỏt chaỏt hửừu cụ (etyl axetat), pha sụn (butyl axetat),...
- Moọt soỏ polime cuỷa este ủửụùc duứng ủeồ saỷn xuaỏt chaỏt deỷo nhử poli(vinyl axetat), poli (metyl metacrylat),.. hoaởc duứng laứm keo daựn.
- Moọt soỏ este coự muứi thụm, khoõng ủoọc, ủửụùc duứng laứm chaỏt taùo hửụng trong coõng nghieọp thửùc phaồm (benzyl fomat, etyl fomat,..), mú phaồm (linalyl axetat, geranyl axetat,),
	4. Củng cố bài giảng: (3')
	Bài 1 và Bài 6/7.
	5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
	Bài 2 đến Bài 5/7.
V. Tự rút kinh nghiệm sau bài giảng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyên môn duyệt
Ngày ...... / ...... / 20 ......