Bài giảng Tiết 16 - Bài 10: Aminoaxit

TiÕt 16. Bµi 10
aminoaxit
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mÆt
Ghi chó
12A
12C2
12C4
I. Môc tiªu bµi häc:
	1. KiÕn thøc:
Biết được : Định nghĩa, đặc điểm cấu tạo phân tử, ứng dụng quan trọng của amino axit.
Hiểu được : Tính chất hoá học của amino axit (tính lưỡng tính ; phản ứng este hoá ; phản ứng trùng ngưng của ε và ω-amino axit).
	2. Kü n¨ng:
- Dự đoán được tính lưỡng tính của amino axit, kiểm tra dự đoán và kết luận.
- Viết các PTHH chứng minh tính chất của amino axit.
- Phân biệt dung dịch amino axit với dung dịch chất hứu cơ khác bằng phương pháp hóa học.
→ Trọng tâm
- Đặc điểm cấu tạo phân tử của amino axit.
- Tính chất hoá học của amino axit : tính lưỡng tính ; phản ứng este hoá ; phản ứng trùng ngưng của ε và ω-amino axit.
	3. T­ t­ëng:
	Amino axit coù taàm quan troïng trong vieäc toång hôïp ra protein, quyeát ñònh söï soáng, khi naém ñöôïc baûn chaát cuûa noù (ñònh nghóa, danh phaùp vaø caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa noù) seõ taïo höùng thuù cho HS khi hoïc baøi naøy. 
II. Ph­¬ng ph¸p:
	§µm tho¹i kÕt hîp khÐo lÐo víi thuyÕt tr×nh.
III. §å dïng d¹y häc:
	- Hình veõ, tranh aûnh lieân quan ñeán baøi hoïc.
 	- Heä thoáng caùc caâu hoûi cuûa baøi hoïc.
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
	1. æn ®Þnh tæ chøc líp: (1')
	2. KiÓm tra bµi cò: (5')
	Cho caùc chaát sau: dd HCl, NaCl, quyø tím, dd Br2. Chaát naøo phaûn öùng ñöôïc vôùi anilin. 	Vieát PTHH cuûa phaûn öùng.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cña Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cña Häc sinh
Néi dung
10'
* Hoaït ñoäng 1
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñònh nghóa veà hôïp chaát amino axit. Cho thí duï.
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùch goïi teân amino axit. Cho thí duï.
- Aminoaxit laø nhöõng hôïp chaát höõu cô taïp chöùc, phaân töû chöùa ñoàng thôøi nhoùm amino (NH2) vaø nhoùm cacboxyl (COOH).
- HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùch goïi teân amino axit. Cho thí duï.
I – KHAÙI NIEÄM
 1. Khaùi nieäm 
Thí duï:
Aminoaxit laø nhöõng hôïp chaát höõu cô taïp chöùc, phaân töû chöùa ñoàng thôøi nhoùm amino (NH2) vaø nhoùm cacboxyl (COOH).
CTTQ: (H2N)x−R−(COOH)y (x ≥ 1, y ≥ 1)
2. Danh phaùp 
 - Xuaát phaùt töø teân axit töông öùng (teân heä thoáng, teân thöôøng) coù theâm tieáp ñaàu ngöõ amino vaø soá hoaëc chöõ caùi Hi Laïp (α, β) chæ vò trí cuûa nhoùm NH2 trong maïch laø teân thay theá, teân baùn heä thoáng
 - Caùc α-amino axit coù trong thieân nhieân thöôøng ñöôïc goïi baèng teân rieâng.
 Teân goïi cuûa moät soá amino axit (SGK)
5'
* Hoaït ñoäng 2
v GV vieát CTCT cuûa axit amino axetic vaø yeâu caàu HS nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm caáu taïo.
v GV khaéc saâu ñaëc ñieåm caáu taïo (1 nhoùm COOH vaø 1 nhoùm NH2), caùc nhoùm naøy mang tính chaát khaùc nhau, chuùng coù theå taùc duïng vôùi nhau, töø ñoù yeâu caàu HS vieát döôùi daïng ion löôõng cöïc.
v GV thoâng baùo cho HS moät soá tính chaát vaät lí ñaëc tröng cuûa amino axit.
- CTCT:
- Nghe TT.
II – CAÁU TAÏO PHAÂN TÖÛ VAØ TÍNH CHAÁT HOAÙ HOÏC
1. Caáu taïo phaân töû: Toàn taïi döôùi hai daïng: Phaân töû vaø ion löôõng cöïc.
ð Caùc amino axit laø nhöõng hôïp chaát ion neân ôû ñieàu kieän thöôøng laø chaát raén keát tinh, töông ñoái deã tan trong nöôùc vaø coù nhieät ñoä noùng chaûy cao (phaân huyû khi ñun noùng).
15'
* Ho¹t ®éng 3:
v GV ? Töø ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa amino axit, em haõy cho bieát amino axit coù theå theå hieän nhöõng tính chaát gì ?
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng giöõa glyxin vôùi dung dòch HCl, dung dòch NaOH.
v GV neâu vaán ñeà: Tuyø thuoäc vaøo soá löôïng nhoùm COOH vaø NH2 trong moãi amino axit seõ cho moâi tröôøng nhaát ñònh.
v GV bieåu dieãn thí nghieäm nhuùng giaáy quyø tím vaøo dung dòch glyxin, axit glutamic, lysin.
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng este hoaù giöõa glyxin vôùi etanol (xt khí HCl)
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñieàu kieän ñeå caùc amino axit tham gia phaûn öùng truøng ngöng taïo ra polime loaïi poliamit.
v GV yeâu caàu HS neâu ñaëc ñieåm cuûa loaïi phaûn öùng naøy. Vieát PTHH truøng ngöng ε-aminocaproic
- Caùc amino axit laø nhöõng hôïp chaát löôõng tính, tính chaát rieâng cuûa moãi nhoùm chöùc vaø coù phaûn öùng truøng ngöng.
- ViÕt ptp­
v HS nhaän xeùt hieän töôïng, vieát phöông trình ñieän li vaø giaûi thích.
- ViÕt ptp­
- ViÕt ptp­
2. Tính chaát hoaù hoïc 
Caùc amino axit laø nhöõng hôïp chaát löôõng tính, tính chaát rieâng cuûa moãi nhoùm chöùc vaø coù phaûn öùng truøng ngöng.
a. Tính chaát löôõng tính
b. Tính axit – bazô cuûa dung dòch amino axit
 - Dung dòch glyxin khoâng laøm ñoåi maøu quyø tím.
 - Dung dòch axit glutamic laøm quyø tím hoaù hoàng
 - Dung dòch lysin laøm quyø tím hoaù xanh.
c. Phaûn öùng rieâng cuûa nhoùm –COOH: phaûn öùng este hoaù
Thöïc ra este hình thaønh döôùi daïng muoái.
H2N-CH2-COOC2H5 +HCl → 
d. Phaûn öùng truøng ngöng
 axit ε-aminocaproic policaproamit
5'
* Hoaït ñoäng 4:
v Cho HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùc öùng duïng cuûa aminoaxit.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùc öùng duïng cuûa aminoaxit.
III – ÖÙNG DUÏNG
 - Caùc amino axit thieân nhieân (haàu heát laø caùc α-amino axit) laø nhöõng hôïp chaát cô sôû ñeå kieán taïo neân caùc loaïi protein cuûa cô theå soáng.
 - Muoái mononatri cuûa axit glutamic duøng laøm gia vò thöùc aên (mì chính hay boät ngoït), axit glutamic laø thuoác hoã trôï thaàn kinh, methionin laø thuoác boå gan.
 - Caùc axit 6-aminohexanoic (ω-aminocaproic) vaø 7-aminoheptanoic (ε-aminoenantoic) laø nguyeân lieäu ñeå saûn xuaát tô nilon nhö nilon-6, nilon-7,
	4. Cñng cè bµi gi¶ng: (3')
	1. ÖÙng vôùi CTPT C4H9NO2 coù bao nhieâu amino axit laø ñoàng phaân caáu taïo cuûa nhau ?
A. 3	B. 4	C. 5P	D. 6
	 2. Coù 3 chaát höõu cô: H2NCH2COOH, CH3CH2COOH vaø CH3[CH2]3NH2. 
	Ñeå nhaän ra dung dòch cuûa caùc hôïp chaát treân, chæ caàn duøng thuoác thöû naøo sau ñaây ?
A. NaOH	B. HCl	C. CH3OH/HCl	D. Quyø tímP
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vÒ nhµ: (1')
	Baøi taäp veà nhaø: 1 → 6 trang 48 (SGK).
	Xem tröôùc baøi PEPTIT VAØ PROTEIN
V. Tù rót kinh nghiÖm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyÖt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......