Bài giảng Tiết 1: Ôn tập đầu năm hóa 12 (tiết 65)

- Tính chất vật lí, tính chất hoá học, ứng dụng của este.
2. Kỹ năng: * HS rèn luyện kĩ năng:
 - Gọi tên este, viết đồng phân, xác định CTCT của este
 - Viết được các phương trình điều chế este.
3. Thái độ: 
 -Yêu thích bộ môn hóa học, biết gắn lý thuyết hóa học với đời sống để giải thích các hiện tượng thực tế liên quan đến este 
II. Chuẩn bị:
a. Giáo viên : một vài mẫu este, PP: - Vấn đáp- Thảo luận nhóm- Trực quan
b.Học sinh: Ôn tập kiến thức Hóa hữu cơ 11 về phản ứng este hóa trong bài axit cacboxylic, 
III.Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ: Kết hợp trong bài
2. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bài
* Mở bài: 1 phút GV giới thiệu: Ở lớp 11 các em đã được học phản ứng este hoá giữa axit cacboxilic với ancol thu được sản phẩm hữu cơ có tên gọi là este, vậy este có TCVL, TCHH ra sao, có ứng dụng quan trọng ntn trong cuộc sống hôm nay chúng ta tìm hiểu
 Hoạt động 1: 5 phút
- GV yêu cầu HS so sánh CTCT của axit axetic và etyl axetat ?
CH3 –C-OH CH3 –C-OC2H5 
 O O
 - HS từ CTCT rút ra khái niệm este
Hoạt động 2: 10 phút
Tên este
- GV gọi mẫu vài tên este
- Hs dựa vào Tên mẫu rút ra kết luận 
Về cách gọi tên este:
- GV cho HS viết đồng phân và gọi tên este có CTPT C4H8O2
GV hướng dẫn cách viết đồng phân este không bị sót
- HS thảo luận theo nhóm, GV đi vòng quang theo dõi và sữa ngay tại chỗ.
Hoạt động 3: 5 phút
- GV làm nhanh TN: nhỏ vài giọt dầu chuối vào nước
- GV cho Hs ngửi nhanh 1 ống dầu chuối ( isoamylaxetat)
- HS quan sát, rút ra nhận xét về TCVL của este
Hoạt động 4: 10 phút
 - GV yêu cầu HS viết PTPư của axitcacboxilic đơn chức và ancol đơn chức, lấy VD cụ thể với CH3COOH và C2H5OH
- Nêu đặc điểm của pứ este hoá?
- HS trả lời, GV nhận xét và tổng kết
GV: Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều, gọi là pứ xà phòng hoá
Hoạt động 5: 7 phút
GV cho Hs xem sgk và phát biểu cách điều chế este.
GV bổ sung: Để nâng cao hiệu suất của phản ứng (tức chuyển dịch cân bằng về phía tạo thành este) có thể lấy dư một trong hai chất đầu hoặc làm giảm nồng độ của sản phẩm. Axit sunfuric vừa làm xúc tác vừa có tác dụng hút nước, do đó góp phần làm tăng hiệu suất tạo este.
I- KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP
1. Khái niệmû
Khi thay nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR thì được este.
 Este đơn giản có công thức cấu tạo như sau :
với R, R’ là gốc hiđrocacbon no, không no hoặc thơm (trừ trường trường hợp este của axit fomic có R là H) 
hợp este của axit fomic có R là H) 
Este là dẫn xuất của axit cacboxylic
2. Cách gọi tên este
tên gốc hiđrocacbon R’+ tên anion gốc axit (đuôi “at”) 
II.TÍNH CHẤT VẬT LÝ CỦA ESTE: SGK
III - TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ESTE
 Phản ứng thủy phân
Este bị thủy phân cả trong môi trường axit và trong môi trường kiềm. Thủy phân este trong môi trường axit là phản ứng nghịch với phản ứng este hóa :
 R COOR’ + H OH RCOOH +R’OH 
 Phản ứng thủy phân trong môi trường kiềm là phản ứng một chiều và còn được gọi là phản ứng xà phòng hóa :
R - COO - R’ + NaOH R - COONa + R’- OH
III – ĐIỀU CHẾ VÀ ỨNG DỤNG
1.Điều chế: SGK
2. Ứng dụng SGK
3. Củng cố, luyện tập (7 phút): GV gọi vài HS nhắc lại nội dung bài học về TCHH của este sử dụng bài tập 1,2 SGK
4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1phút): 3,5sgk/7
CHUYÊN MÔN DUYỆT
 Ngày ..../ ..../ 2010
Ngày soạn
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
Tiết 3 LIPIT
I. Mục tiêu :
1. Kiến thức:
* HS biết:
- Khái niệm, phân loại, tầm quan trọng của lipit
- TCVL, Công thức chung, tính chất hoá học của lipit
- Sử dụng chất béo một cách hợp lí
2. Kĩ năng:
- Phân biệt lipit, chất béo, chất béo lỏng, chất béo rắn
- Viết đúng phản ứng xà phòng hoá chất béo
- Giải thích được sự chuyển hoá chất béo trong cơ thể.
3. Thái độ:
- Có thái độ đúng đắn khi sử dụng chất béo trong ăn uống
II. CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng dạy học:
a. Giáo viên: Dầu ăn, mỡ ăn, sáp ong
b. Học sinh: ôn tập kỹ cấu tạo este, tính chất hoá học của este
2. Phương pháp: Trực quan nêu vấn đề, vấn đáp
III.Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ: 5 phút BT 6 SGK
2. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung ghi bài
* Hoạt động mở bài:1 phút
 Hằng ngày các em ăn nhiều chất béo như dầu, mỡ  đó là thành phần của lipit mà không biết chất béo vận chuyển ntn trong cơ thể, ăn nhiều chất béo có lợi hay hại , hôm nay chúng ta sẽ nghiên cứu vế câu tạo, tính chất của lipit, sự vận chuyển của chất béo trong cơ thể.
- Hoạt động 1: 7 phút
GV đưa ra 3 mẫu vật: dầu ăn, mỡ heo, sáp ong và cho Hs biết cả 3 đều là lipit. Lipit bao gồm chất béo, sáp, steroit, photpholipit, bài học hôm nay chỉ xét chất béo, chất béo là thành phần chính của dầu, mỡ động thực vật.
GV: Thông báo
HS: Cho biết công thức của một số axit béo 
* Hoạt động 2: 5 phút
- GV viết CT 2 chất béo:
tnc = - 5,50C
Và:
tnc = 71,50C
- Dựïa vaøo tnc haõy cho bieát traïng thaùi cuûa moãi chaát beùo treân?
HS: suy nghĩ và trả lời
* Hoaït ñoäng 3: 15 phút
- GV :Döïa vaøo caáu taïo cuûa chaát beùo ( este ) em haõy döï ñoaùn TCHH cuûa chaát beùo?
- HS: Traû lôøi ñöôïc phaûn öùng cuûa chaát beùo laø tham gia phaûn öùng thuyû phaân trong moâi tröôøng axit vaø moâi tröôøng kieàm sau ñoù vieát PT phaûn öùng 
GV: Nhöõng chaát beùo chöa no nhö daàu coøn theå hieän theâm tính chaát chöa no naøo?
HS: traû lôøi Nhöõng chaát beùo chöa no nhö daàu coøn theå hieän theâm tính chaát coäng
* Hoaït ñoäng 4: 7 phút
GV: Döïa vaøo kieán thöc cuûa mình em haõy cho bieát chaát beùo coù vai troø ntn trong cô theå?
- HS: töø kieán thöùc cuûa mình vaø sgk ruùt ra Vai troø cuûa chaát beùo trong cô theå
- GV: Chất béo có những ứng dụng gì trong công nghiệp
- HS nghiên cứu SGK, bằng hiểu biết thực tiễn suy nghĩ và trả lời
I- KHAÙI NIEÄM 
 Khaùi nieäm: Lipit laø nhöõng hôïp chaát höõu cô coù trong teá baøo soáng, khoâng hoøa tan trong nöôùc nhöng tan nhieàu trong dung moâi höõu cô khoâng phaân cöïc
- Lipit laø este phöùc taïp veà maët caáu taïo
- Caùc loaïi lipit: SGK
II- CHAÁT BEÙO
1. Khaùi nieäm 
Chaát beùo laø trieste cuûa glixerol vôùi caùc axit beùo(axit monocacboxylic coù soá chaün nguyeân töû cacbon (khoaûng töø 12C ñeán 14C) khoâng phaân nhaùnh), goïi chung laø triglixerit hay triaxylglixerol. Chaát beùo coù coâng thöùc chung laø :
2. Traïng thaùi töï nhieân: Chaát beùo laø thaønh phaàn chính cuûa daàu môõ ñoäng, thöïc vaät. 
3. Tính chaát vaät lí: sgk
,
4. Tính chaát hoùa hoïc
 a) Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axit
ñun noùng vôùi nöôùc coù xuùc taùc axit, chaát beùo bò thuûy phaân taïo ra glixerol vaø caùc axit beùo :
Khi ñun noùng vôùi nöôùc coù xuùc taùc axit, chaát beùo bò thuûy phaân taïo ra glixerol vaø caùc axit beùo :
H+ , t0
+ 3H2O
 triglixerit 
+ 
 glixerol caùc axit beùo b) Phaûn öùng xaø phoøng hoùa
 Khi ñun noùng vôùi dung dòch kieàm (NaOH hoaëc KOH) thì taïo ra glixerol vaø hoãn hôïp muoái cuûa caùc axit beùo. Muoái natri hoaëc kali cuûa caùc axit beùo chính laø xaø phoøng 
+ 3NaOH 
triglixerit 
+ 
 glixerol xaø phoøng 
Phaûn öùng cuûa chaát beùo vôùi dung dòch kieàm ñöôïc goïi laø phaûn öùng xaø phoøng hoùa. Phaûn öùng xaø phoøng hoùa xaûy ra nhanh hôn phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axit vaø khoâng thuaän nghòch.
 c) Phaûn öùng hiñro hoùa
 Chaát beùo coù chöùa caùc goác axit beùo khoâng no taùc duïng vôùi hiñro ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát cao coù Ni xuùc taùc. Khi ñoù hiñro coäng vaøo noái ñoâi C = C :
+ 3H2 
triolein(loûng) 
tristearin (raén)
 d) Phaûn öùng oxi hoùa
 Noái ñoâi C = C ôû goác axi khoâng no cuûa chaát beùo bò oxi hoùa chaäm bôûi oxi khoâng khí taïo thaønh peoxit, chaát naøy bò phaân huûy thaønh caùc saûn phaåm coù muøi khoù chòu. Ñoù laø nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng daàu môõ ñeå laâu bò oâi. 
III – ÖÙNG DUÏNG CUÛA CHAÁT BEÙO
 1. Vai troø cuûa chaát beùo trong cô theå
 chaát beùo bò thuûy phaân thaønh axit beùo vaø glixerol roài ñöôïc haáp thuï vaøo thaønh ruoät. ÔÛ ñoù, glixerol vaø axit beùo laïi keát hôïp vôùi nhau taïo thaønh chaát beùo roài ñöôïc maùu vaän chuyeån ñeán caùc teá baøo. Nhôø nhöõng phaûn öùng sinh hoùa phöùc taïp, chaát beùo bò oxi hoùa chaäm thaønh CO2, H2O vaø cung caáp naêng löôïng cho cô theå.
 2. ÖÙng duïng trong coâng nghieäp
duøng ñeå ñieàu cheá xaø phoøng, glixerol vaø cheá bieán thöïc phaåm. Ngaøy nay, ngöôøi ta ñaõ söû duïng moät soá daàu thöïc vaät laøm nhieân lieäu cho ñoäng cô ñiezen.
 Glixerol ñöôïc duøng trong saûn suaát chaát deûo, mó phaåm, thuoác noå,Ngoaøi ra, chaát beùo coøn ñöôïc duøng trong saûn xuaát moät soá thöïc phaåm khaùc nhö mì sôïi, ñoà hoäp,
3. Củng cố, luyện tập: GV cho Hs trả lời bài 1,2sgk/11 và bổ sung thêm những thiếu sót, giải đáp những thắc mắc của học sinh
4. Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà: BTVN:4, 5 sgk/12
Ngày soạn
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
Tiết 4: KHÁI NIỆM VỀ XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT 
RỬA TỔNG HỢP
I.Mục tiêu :
1. Kiến thức: 
-HS biết: Khái niệm về xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
-HS hiểu: Nguyên nhân tạo nên đặc tính giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
2. Kỹ năng: Sử dụng hợp lý xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
3. Thái độ:
Có ý thức sử dụng hợp lý có hiệu quả xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
Bảo vệ tài nguyên, môi trường.
II. Chuẩn bị:
GV: Mẫu xà phòng và bột giặt tổng hợp, hình 1.6, 1.8 SGK
HS: Đọc bài trước khi đến lớp
III.Các hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ : 5 phút
 * Viết CTCT thu gọn của trieste của 2 axit: axit panmitic và axit stearic.
- Este của axit panmitic:(C15H31COO)3C3H5
- Este của axit stearic:(C17H35COO)3C3H5
2. Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung bài học
Hoạt động 1: 5 phút
* Cho HS nghiên cứu SGK, từ đó rút ra khái niệm về xà phòng và thành phần chủ yếu của nó.
* GV bổ sung: Ngoài ra xà phòng còn có thêm chất độn: chất tẩy màu, chất diệt khuẩn . . .
Hoạt động 2: 7 phút
* Cho HS nghiên cứu SGK, rút ra phương pháp sản xuất xà phòng.
* GV bổ sung: 
- Quy trình sản xuất xà phòng.
- PP sản xuất xà phòng ngày nay, từ đó yêu cầu HS đưa ra sơ đồ.
Hoạt động 3: 7 phút
* Cho HS nghiên cứu SGK, từ đó rút ra khái niệm về chất giặt rửa tổng hợp.
* Cho HS ngh