Bài giảng Tiết 1: Ôn tập đầu năm hóa 12 (tiết 54)

uùt ra keát luaän ñònh nghóa este ?
G/v: Ghi nhaän keát luaän 
G/v: giôùi thieäu moät soá daãn xuaát ,phaân loaïi hôïp chaát doù 
Hoaït ñoäng 2: 
G/v: höôùng daãn caùch goïi teân sau ñoù ñöa ra moät soá ví duï cho H/s goïi teân 
H/s thöïc hieän theo yeâu caàu 
Hoaït ñoäng 3: 
H/s tieân haønh TN hoaø tan daàu aên vaøo nöôùc –nhaän xeùt ; G/v: giôùi thieäu moät soá maãu 
Nhaän xeùt tính tan,d, muøi ,nguyeân nhaân ? 
Hoaït ñoäng 4: 
 G/v: Yeâu caàu H/s neáu ñaëc ñieåm phaûn öùng hoaù este ? ñeå laøm caân baèng chuyeån dich theo chieàu höôùng thuyû phaân caàn tieân haønh ?
Vieát caùc phöông trình phaûn öùng minh hoaï ?
G/v: yeâu caàu H/s nghieân cöùu SGK vaø cho bieát saûn phaåm phaûn öùng ?
Vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï ?
Hoaït ñoäng 5: 
G/v: Ñaët vaán ñeà veà goác hiñrocacbon trong este à yeâu caàu hoïc sinh cho bieát tính chaát vaø vieát phöông trình phaûn öùng minh hoaï 
G/v: giôùi thieäu öùng duïng cuûa phaûn öùng 
Hoaït ñoäng 6: 
 G/v: Yeâu caøu H/s nghieân cöùu SGk vaø cho bieát phöông phaùp ñieàu cheá este ? 
Vieát phöông trình minh hoaï cho moãi tröôøng hôïp cuï theå ?
Vì sao ñoái vôùi phenol khoâng duøng axit ?
G/v: Yeâu caàu H/s nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùc öùng duïng cuûa este ,laáy ví duï thöïc tieãn cuoäc soáng 
I-Khaùi nieäm este –caùc daãn xuaát cuûa axit cacboxylic
1-Caáu taïo phaân töû :
Este: Daãn xuaát cuûa axit cacboxylic khi thay nhoùm -OH ôû nhoùm cacboxyl -COOH baèng nhoùm –OR/ 
R – C – O – R/ R.R/ laø goác hiñrocacbon no,khoâng 
 çç 
 O no , thôm (tröø HCOOH)
Daãn xuaát : 
R – C – O – C – R/ R – C – X R – C – NH2 
 çç çç çç 
 O O O
Anhiñrit axit Halozenua axit Amit 
2-Caùch goïi teân : 
Teân goác hiñrocacbon R/ + teân anion goác axit (ñuoâi at) 
3- Tính chaát vaät lí : Laáy thöïc teá cho H/s traû lôøi 
Chaát loûng,nheï hôn nöôùc ,ít tan trong nöôùc,moät soá coù muøi thôm cuûa hoa,quaû chín 
Giöõa caùc phaân töû este khoâng coù lieân keát Hiñro 
II- Tính chaát hoaù hoïc:
1-Phaûn öùng ôû nhoùm chöùc :
a) Phaûn öùng thuyû phaân : Moâi tröôøng axit vaø kieàm 
R-COOR/ + H-OH R-COOH + R/OH 
R-COOR/ + Na-OH R-COONa + R/OH 
Trong moâi tröông axit: Phaûn öùng thuaän nghòch 
Trong moâi tröôøng kieàm :Phaûn öùng hoaøn toaøn 
b) Phaûn öùng khöû : Taïo thaønh ancol baäc I 
R-COOR/ R-CH2OH + R/OH 
2-Phaûn öùng ôû goác hiñrocacbon : 
Phaûn öùng coäng hôïp : Laáy ví duï minh hoaï 
Phaûn öùng truøng hôïp : Laáy ví duï minh hoaï
III- Ñieàu cheá vaø öùng duïng :
1-Ñieàu cheá : 
Este cuûa ancol : Phaûn öùng hoaù este 
R-COOH + R/OH ⇄ R-COOR/ + H2O 
Este cuûa phenol : Duøng anhiñrit axit,clorua axit 
C6H5OH + (CH3CO)2O CH3COO-C6H5 + 
 CH3COOH
2- ÖÙng duïng : SGK 
 IV:Cuûng coá 
Nhaéc laïi moät soá noäi dung chính cuûa baøi vaø höôùng daãn H/s laøm baøi taäp ôû SGK 
Baøi taäp traéc nghieäm :
Caâu 1: ÖÙng vôùi CTPT C4H6O2 coù bao nhieâu ñoàng phaân maïch hôû laø este ?
A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 *
Caâu 2: Trong phaân töû este X no,ñôn chöùc,maïch hôû trong ñoù Oxi chieám 36,36% khoái löôïng .Soá CTCT thoaû maõn CTPT cuûa X laø :
A. 3 B. 4 * C. 5 D. 6 
Caâu 3: Ñoát chaùy hoaøn toaøn 2,2g este X thu ñöôïc 2,24 lit CO2 (ñktc) vaø 1,8g H2O .CTPT cuûa X laø :
A. C2H4O B. C3H6O2 C. C4H8O2 * D. C4H6O2 
Caâu 4: Thuyû phaân 8,8g este X coù CTPT laø C4H8O2 baèng dd NaOH vöøa ñuû thu ñöôïc 4,6g ancol Y vaø :
A. 4,1g muoái B. 4,2g muoái C. 8,1g muoái D. 8,2g muoái *
Caâu 5: Ñun hoãn hôïp X goàm 12g axit axetic vaø 11,5g ancol Etylic vôùi axit H2SO4 ñaëc laøm xuùc taùc ñeán khi phaûn öùng keát thuùc thu ñöôïc 11,44g este .Hieäu suaát cuûa phaûn öùng laø :
A. 50% B. 65% * C. 66,67% D. 52% 
V:Dặn dò về nhà: Làm bài tập: 1, 2, 3, 4, 5, 6 - trang 10, 11 – SGK
Tiêt 4 LIPIT
 Ngày soạn:..../..../2008
 Ngày dạy :...../..../2008 
 A:MỤC TIÊU BÀI HỌC
Về kiến thức
Phân loại, trạng thái thiên nhiên và tầm quan trọng của lipit
Tính chất vật lí và tính chất hóa học của chất béo. 
Về kĩ năng
Phân biệt lipit, chất béo, chất béo rắn, chất béo lỏng 
Giải thích được sự chuyển hoá chất béo trong cơ thể 
Về thái độ 
Thông qua việc nghiên cứu lipit, các em HS thấy rõ môn hoá học luôn gắn liền với đời sống va sản xuất
B: PHƯƠNG PHÁP: Nêu và giải quyết vấn đề.
C: CHUẨN BỊ GIÁO CỤ.
GV Mẫu chất: dầu ăn; mỡ ăn; sáp ong 
Mô hình phân tử chất béo như hình 1.1 b 
HS. Nghiên cứu bài mới ở nhà.
D:TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
 I.Ổn định lớp. Kiểm tra sỉ số.
 II. Kiểm tra bài củ. Hãy viết phương trình phản ứng xẩy ra giữa C17H35COOH với glixerol ? Cho biết sản phẩm phản ứng thuộc loại hợp chất gì ? 
III.Nội dung bài mới.
 1. Đặt vấn đề.Nhằm hiểu bản chất của lipit như thế nào.
 2.Triển khai bài.. 
Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø
Noäi dung ghi baûng
Hoaït ñoäng 1: 
 G/v: ñöa ra ba maãu ñaõ chuaån bò vaø giôùi thieäu cho H/s bieát ñoù ñeàu laø lipit à H/s phaân bieät chaát beùo vaø lipit ?
G/v: Vieát leân baûng CT chung cuûa chaát beùo vaø yeâu caàu H/s nhaän xeùt thaønh phaàn caáu taïo 
Neáu ñaëc ñieåm cuûa axit beùo ?
Giôùi thieäu moät soá axit beùo thöôøng gaëp 
G/v: Gôïi yù cho H/s trong töï nhieân chaát beùo coù ôû nhöõng ñaâu ? Laáy ví duï cuï theå minh hoaï ?
Hoaït ñoäng 2: 
 G/v: Caên cöù vaøo traïng thaùi töï nhieân cuûa chaát beùo haõy nhaän xeùt moái lieân quan giöõa nhieät ñoä noùng chaûy vaø thaønh phaàn ?
Neâu caùc Tính chaát vaät lí cuûa chaát beùo ?
Hoaït ñoäng 3: 
G/v: yeâu caàu H/s treân cô côû tính chaát cuûa este neáu tính chaát hoaù hoïc ñaëc tröng cuûa chaát beùo vieát t phaûn öùng minh hoaï 
Tröôøng hôïp naøo phaûn öùng xaûy ra hoaøn toaøn ? 
H/s nghieân cöùu SGK vaø cho bieát phaûn öùng xaø phoøng hoaù ? xaø phoøng ? 
vieát phöông trình Phaûn öùng xaø phoøng hoaù chaát beùo daïng toång quaùt 
cho bieát tröôøng hôïp naøo Phaûn öùng xaûy ra nhanh vaø hoaøn toaøn ? 
keùt luaän veà Phaûn öùng xaø phoøng hoaù ?
G/v: Vieát phöông trình Phaûn öùng leân baûng, yeâu caàu H/s nhaän xeùt thaønh phaàn cuûa chaát tham gia vaø saûn phaãm (thaønh phaàn,traïng thaùi) öùng duïng cuûa phaûn öùng 
G/v: giôùi thieäu phaûn öùng cho H/s bieát nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng môõ bò oâi thiu 
Hoaït ñoäng 4: 
 G/v: yeâu caàu H/s nghieân cöùu SGK vaø neâu caùc öùng duïng chính cuûa chaát beùo –lieân heä taïi sao veà muøa reùt aên nhieàu chaát beùo laøm cho cô theå thaáy ít reùt ?
G/v: trình baøy sô ñoà öùng duïng cuûa chaát beùo vaø caùc saûn phaåm cuûa chaát beùo ñoái vôùi CN 
I-Khaùi nieäm,phaân loaïi vaø traïng thaùi töï nhieân :
1-Khaùi nieäm-phaân loaïi:
Lipit laø chaát höõu cô coù trong teá baøo soáng,khoâng tan trong nöôùc ... vaø coù caáu taïo phöùc taïp 
Chaát beùo :Trieste cuûa glixerol vaø caùc axit monocacboxylic (axit beùo)
-Maïch C thaúng, soá nguyeân töû cao,chaún 
C15H31COOH C17H35COOH C17H33COOH 
a.x Panmitic a.x Stearic a.x Oleic 
2-Traïng thaùi töï nhieân :
Laø thaønh phaàn chính cuûa môõ,daàu ñoäng vaát,thöïc vaät
II- Tính chaát cuûa chaát beùo:
1-Tính chaát vaät lí :
Chaát beùo raén (môõ) :Axit beùo no 
Chaát beùo loûng (daàu) :Axit beùo khoâng no 
Nheï hôn nöôùc vaø khoâng tan trong nöôùc ...
2-Tính chaát hoaù hoïc 
a) Phaûn öùng thuyû phaân trong moâi tröôøng axit : 
CH2-O-COR CH2-OH R-COOH
ï ï
CH-O-COR1 + 3H2O ⇄ CH-OH + R1-COOH
ï ï
CH2- O-COR2 CH2-OH R2 –COOH
b) Phaûn öùng xaø phoøng hoaù : 
Phaûn öùng cuûa chaát beùo vôùi dd kieàm (NaOH,KOH) taïo thaønh glixerol vaø hoãn hôïp muoái cuûa axit beùo 
CH2-O-COR CH2-OH R-COONa
 ï ï
CH-O-COR1 + 3NaOH ® CH-OH + R1-COONa
ï ï
CH2- O-COR2 CH2-OH R2-COONa
Phaûn öùng xaûy ra nhanh hôn vaø khoâng thuaän nghòch 
c) Phaûn öùng hiñro hoaù : taïo chaát beùo raén 
Triolein (loûng) + 3 H2 Tristearin (raén ) 
d) Phaûn öùng oxi hoaù : Noái ñoâi C=C ôû goác axit khoâng no deã bò oxi hoaù taïo thaønh peoxit chaát naøy phaân huyõ thaønh caùc saûn phaåm coù muøi khoù chòu 
III-Vai troø cuûa chaát beùo :
1-Söï chuyeån hoaù chaát beùo trong cô theå :
-Laø nguoàn cung caáp Q quan trong cho cô theå 
-Nguyeân lieäu ñeå toång hôïp chaát beùo môùi (döï tröõ) 
2-ÖÙng duïng trong coâng nghieäp : 
Nguyeân lieäu ñieàu cheá xaø phoøng,glixerol 
Nhieân lieäu chaïy ñoäng cô 
Nguyeân lieäu cheá bieán thöïc phaåm 
IV:Cuûng coá 
G/v: Höôùng daãn H/s laøm caùc baøi taäp ôû SGK 
*Chæ soá axit: Soá miligam KOH caàn ñeå trung hoaø axit beùo töï do coù trong 1g chaát beùo 
* Chæ soá xaø phoøng hoaù laø soá miligam KOH caàn ñeå xaø phoøng hoaù triglixerit vaø trung hoaø axit beùo töï do coù trong 1gam chaát beùo 
*Chæ soá ioât: laø soá gam I2 coù theå coäng vaøo C=C cuûa 100g chaát beùo 
Baøi taäp traéc nghieäm :
Caâu 1: Ñun hoãn hôïp glixerol vôùi axit stearic vaø axit oleic (coù H2SO4 xuùc taùc) coù theå thu ñöôïc maáy loaïi trieste ñoàng phaân caáu taïo cuûa nhau ?
A. 3 B. 4 C. 5 D. 6 *
Caâu 2: Cho caùc chaát loûng sau: axit axetic,glixerol,triolein .Ñeå phaân bieät caùc chaát loûng treân coù theå chæ caàn duøng : 
A. Nöôùc vaø quyø tím * B. Nöôùc vaø dung dòch NaOH 
C. dung dòch NaOH D. dung dòch Broâm 
V: Dặn dò : Các em về nhà làm các bài tập SGK 1,4,5
Tiết 5. CHẤT GIẶT RỬA
 Ngày soạn:..../..../2008
 Ngày dạy :...../..../2008 
 A:MỤC TIÊU BÀI HỌC
Về kiến thức
* HS hiểu thế nào là chất giặt rửa, chất tẩy màu, chất ưa nước, chất kị nước 
Cấu trúc phân tử chất giặt rửa, cơ chế hoạt động của chất giặt rửa
Về kĩ năng
GV: Vận dụng sự hiểu biết về cấu trúc phân tử chất giặt rửa, vận dụng cơ chế hoạt động của chất giặt rửa để suy luận ra cách sản xuất xà phòng đi từ dầu mỏ 
Về thái độ 
Thông qua việc nghiên cứu ,chất giặt rửa tổng hợp ... các em HS thấy rõ môn hoá học luôn gắn liền với đời sống va sản xuất
B: PHƯƠNG PHÁP: Nêu và giải quyết vấn đề.
C: CHUẨN BỊ GIÁO CỤ.
 GV:Mẫu vật: xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp 
Thí nghiệm: khả năng tan trong nước của CH3COONa, dầu hoả .
HS. Nghiên cứu bài mới ở nhà.
D:TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
 I.Ổn định lớp. Kiểm tra sỉ số.
 II. Kiểm tra bài củ
 . a. Hãy phân biệt khái niệm: lipit, chất béo, dầu ăn, mỡ ăn
 b. Về thành phần hoá học dầu, mỡ ăn khác dầu, mỡ bôi trơn như thế nào ?
III.Nội dung bài mới.
 1. Đặt v