Bài giảng Tiết 1: Ôn tập đầu năm hóa 12 (tiết 25)

nhieät phaân: Stiren, caosu thieân nhieân. 
- Polime truøng hôïp bò nhieät phaân hay quang phaân thaønh caùc ñoïan nhoû vaø cuoái cuøng laø monome ban ñaàu, goïi laø phaûn öùng giaûi truøng hôïp hay ñepolime hoùa. 
c. Phaûn öùng khaâu maïch polime 
- Khi haáp noùng cao su thoâ vôùi S thì thu ñöôïc cao su löu hoùa, trong ñoù, caùc maïch polime ñöôïc noái vôùi nhau bôûi caùc caàu noái - S-S -.
- Khi ñun noùng nhöïa rezol thu ñöôïc nhöïa rezit, trong ñoù caùc maïch polime ñöôïc khaâu vôùi nhau bôûi caùc nhoùm - CH2 - :
 rezol rezit
Polime khaâu maïch coù caáu truùc maïng khoâng gian do ñoù trôû neân khoù noùng chaûy, khoù tan vaø beàn hôn so vôùi polime chöa khaâu maïch. 
IV- ÑIEÀU CHEÁ 
Coù theå ñieàu cheá polime baèng phaûn öùng truøng hôïp hoaëc truøng ngöng.
1. Phaûn öùng truøng hôïp 
-Truøng hôïp laø quaù trình keát hôïp nhieàu phaân töû nhoû (monome), gioáng nhau hay töông töï nhau thaønh phaân töû raát lôùn (polime )
- Ñieàu kieän caàn veà caáu taïo cuûa monome tham gia phaûn öùng truøng hôïp laø trong phaân töû phaûi coù lieân keát hoaëc laø voøng keùm beàn.
- Ngöôøi ta phaân bieät phaûn öùng truøng hôïp tthöôøng (chæ cuûa moät loaïi monome nhö treân) vaø phaûn öùng ñoàng truøng hôïp cuûa moät hoãn hôïp monome.
 nCH2 = CHCl ( CH2 - CHCl )n 
 vinyl clorua(VC) poli(vinyl clorua) (PVC)
 caprolactam capron
2. Phaûn öùng truøng ngöng
- Truøng ngöng laø quaù trình keát hôïp nhieàu phaân töû nhoû (monome) thaønh phaân töû raát lôùn (polime) ñoàng thôøi giaûi phoùng nhöõng phaân töû nhoû khaùc (nhö H2O,...)
 - Ñieàu kieän caàn ñeå coù phaûn öùng truøng ngöng : Caùc monome tham gia phaûn öùng truøng ngöng phaûi coù ít nhaát hai nhoùm chöùc coù khaû naêng phaûn öùng ñeå taïo ñöôïc lieân keát vôùi nhau.
 nH2N - [CH2]5 - COOH ( NH - [CH2]5 - CO )n + nH2O 
 axit ( - aminocaproic policaproamit(nilon -6)
n(p - HOOC- C6H4 - COOH) + nHO - CH2 - CH2 - OH 
 axit terephtaric etylen glycol
 ( CO - C6H4 - CO - O -CH2 -CH2 - O )n + 2nH2O 
 poli(etylen - terephtarat)
IV. Cuûng coá baøi :
1- Nhaán maïnh kthöùc, kó naêng quan troïng.
2- Hs thaûo luaän, laøm baøi taäp 4, 6, 7, 8 SGK trang 90.
V. Höôùng daãn veà nhaø:
 1. Hoïc baøi, laøm baøi taäp SBT.
 2. Chuaån bò baøi sau: Vaät lieäu polime: Nghieân cöùu baøi hoïc phaàn I, II.
VI. Nhaän xeùt, ñaùnh giaù giôø hoïc.
******************************************
Tieát 28. Baøi 17. VAÄT LIEÄU POLIME. Ngaøy soaïn: 08-10-2008.
A .Muïc tieâu:
1. Kieán thöùc: Hs bieát:- Khaùi nieäm veà chaát deûo, tô, vaät lieäu compozit.
 - Moät soá chaát deûo, tô toång hôïp quan troïng: ñieàu cheá, tính chaát, öùng duïng.
 2. Kó naêng: Reøn kó naêng nghieân cöùu vaø vaän duïng kieán thöùc.
B. Phöông phaùp chuû yeáu : Thaûo luaän, hoaït ñoäng nhoùm.
C. Chuaån bò: 
 1. GV : Giaùo aùn.
 2. HS : Nghieân cöùu tröôùc noäi dung baøi hoïc.
D. Tieán trình leân lôùp:
I. Kieåm tra só soá, oån định lớp.
II. Kieåm tra bài cũ : Keát hôïp vôùi baøi hoïc.
III. Bài mới.
Hoaït ñoäng cuûa thaày vaø troø
Noäi dung ghi baûng.
Hoaït ñoäng 1.
GV: Yeâu caàu Hs nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu caùc khaùi nieäm tính deûo, chaát deûo, thaønh phaàn cuûa chaát deûo.
 HS: Nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu caùc khaùi nieäm tính deûo, chaát deûo, thaønh phaàn cuûa chaát deûo.
Hoaït ñoäng 2.
GV: Yeâu caàu Hs nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu teân, pö ñieàu cheá, tính chaát, öùng duïng cuûa PE, PVC, PPF,
Poli(metyl metacrylat), lieân heä thöïc teá.
HS: Nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu teân, pö ñieàu cheá, tính chaát, öùng duïng cuûa PE, PVC, PPF,
Poli(metyl metacrylat), lieân heä thöïc teá.
Hoaït ñoäng 3.
GV: Thuyeát trình veà caáu taïo, tính chaát vaø caùc öùng duïng cuûa nhöïa novolac, nhöïa rezol, nhöïa rezit.
Hoaït ñoäng 4.
GV: Thuyeát trình khaùi nieäm, thaønh phaàn, tính chaát, öùng duïng cuûa vaät lieäu copozit. Lieân heä thöïc teá.
Hoaït ñoäng 5.
GV: Yeâu caàu Hs nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu khaùi nieäm tô, caùc loaïi tô, cho ví duï.
HS: Nghieân cöùu SGK, thaûo luaän, neâu khaùi nieäm tô, caùc loaïi tô, cho ví duï.
Hoaït ñoäng 6.
GV: Neâu caùc pö taïo tô nilon-6,6, tô lapsan, tô nitron. Yeâu caàu Hs neâu tính chaát, öùng duïng cuûa chuùng.
HS: Neâu tính chaát, öùng duïng cuûa tô nilon-6,6, tô lapsan, tô nitron.
I- CHAÁT DEÛO 
1. Khaùi nieäm 
- Tính deûo laø tính bò bieán daïng khi chòu taùc duïng cuûa nhieät, aùp löïc beân ngoaøi vaø vaãn giöõ ñöôïc söï bieán daïng ñoù khi thoâi taùc duïng.
- Chaát deûo laø nhöõng vaät lieäu polime coù tuùnh deûo. 
- Thaønh phaàn cuûa chaát deûo: polime, chaát hoùa deûo, chaát ñoän ñeå, chaát maøu, chaát oån ñònh,...
2. Moät soá polime duøng laøm chaát deûo
a. Polietilen (PE) 
 nCH2 = CH2 ( CH2 - CH2 )n 
PE laø chaát deûo meàm, noùng chaûy ôû nhieät ñoä lôùn hôn 1100C, coù tính trô töông ñoái cuûa ankan maïch daøi, duøng laøm maøng moûng, bình chöùa, tuùi ñöïng,...
b. Poli(vinyl clorua) (PVC)
 nCH2 = CHCl ( CH2 - CHCl )n 
 PVC laø chaát voâ ñònh hình, caùch ñieän toát, beàn vôùi axit, duøng laøm vaät lieäu ñieän, oáng daãn nöôùc, vaûi che möa, da giaû,..
c. Poli(metyl metacrylat) 
Poli(metyl metacrylat) ñöôïc ñieàu cheù töø metyl metacrylat baèng phaûn öùng truøng hôïp :
Poli(metyl metacrylat) coù ñaëc tính trong suoát cho aùnh saùng truyeàn qua toát (treân 90%) neân ñöôïc duøng ñeå cheá taïo thuûy tinh höõu cô plexiglas
d. Poli(phenol - fomanñehit) (PPF) 
 PPF coù 3 daïng : nhöïa novolac, nhöïa rezol, nhöïa rezit.
+ Nhöïa novolac : Ñun noùng hoãn hôïp fomanñehit vaø phenol laáy dö vôùi xuùc taùc axit ñöôïc nhöïa novolac (maïch khoâng phaân nhaùnh)
Nhöïa novolac laø chaát raén, deã noùng chaûy, deã tan trong moät soá dung moâi höõu cô, duøng ñeå saûn xuaát vecni, sôn,...
+ Nhöïa rezol : Ñun noùng hoãn hôïp phenol vaø fomanñehit theo tæ leä mol 1 : 1,2 vôùi xuùc taùc laø kieàm ta ñöôïc nhöïa rezol (maïch khoâng phaân nhaùnh), nhöng coù moät soá nhoùm –CH2OH coøn töï do ôû vò trí soá 4 hoaëc 2 cuûa nhaân phenol :
 Nhöïa rezol laø chaát raén, deã noùng chaûy, deã trong nhieàu dung moâi höõu cô, duøng ñeå saûn xuaát sôn, keo vaø nhöïa rezit,.. 
+ Nhöïa rezit : Khi ñun noùng nhöïa rezol ôû nhieät ñoä 1500C thu ñöôïc nhöïa coù caáu truùc maïng löôùi khoâng giangoïi laø nhöïa rezit hay coøn goïi laø bakelit. Nhöïa rezit khoâng noùng chaûy, khoâng tan trong nhieàu dung moâi höõu cô. Ñeå cheá taïo ñoà vaät, ngöôøi ta troän vôùi phuï gia ngay trong khuoân roài ñun noùng ñeán 1500C. Khi nguoäi seõ thu ñöôïc ñoà vaät vôùi hình daïng ñònh saün. Baèng caùch ñoù ngöôøi ta cheá taïo ra ñöôïc caùc voû maùy, caùc duïng cuï caùch ñieän,...
3. Khaùi nieäm veà vaät lieäu compozit 
 - Vaät lieäu compozit laø vaät lieäu goàm polime laøm nhöïa neàn toå hôïp vôùi caùc vaät lieäu voâ côù vaø höõu cô khaùc. 
- Vaät lieäu compozit coù tính chaát cuûa polime vaø cuûa chaát ñoän, nhöng ñoä beàn, ñoä chòu nhieät,... cuûa vaät lieäu taêng leân raát nhieàu so vôùi polime thaønh phaàn. 
- Thaønh phaàn cuûa vaät lieäu compozit goàm chaát neàn laø polime vaø chaát ñoän, ngoaøi racoøn coù caùc chaát phuï gia khaùc. 
Caùc chaát neàn coù theå laø nhöïa nhieät deûo hay nhöïa nhieät raén.
Chaát ñoän phaân taùn vaøo chaát neàn nhöng chuùng khoâng tan vaøo nhau.
Chaát ñoän coù theå laø chaát sôïi (boâng, ñay, sôïi poliamit, amiaêng, sôïi thuûy tinh,...) hoaëc chaát boät (silicat, boät nheï (CaCO3), boät “tan” (3MgO.4SiO2.2H2O)),...
Trong vaät lieäu compozit, polime vaø chaát ñoän töông hôïp toát vôùi nhau laøm taêng tính raén, beàn, chòu nhieät cuûa vaät lieäu.
II- TÔ 
1. Khaùi nieäm 
- Tô laø nhöõng vaät lieäu polime hình sôïi daøi vaø maûnh vôùi ñoä beàn nhaát ñònh
- Trong tô, nhöõng phaân töû polime coù maïch khoâng phaân nhaùnh seáp song song vôùi nhau. Polime ñoù phaûi raén, töông ñoái beàn vôùi nhieät, vôùi caùc dung moâi thoâng thöôøng, meàm, dai, khoâng ñoäc vaø coù khaû naêng nhuoäm maøu.
2.Phaân loaïi 
Tô ñöôïc chia laøm 2 loaïi :
a. Tô thieân nhieân: saün coù trong thieân nhieân
b. Tô hoùa hoïc: cheá taïo baèng phöông phaùp hoùa hoïc, goàm 2 loaïi:
- Tô toång hôïp: cheá taïo töø caùc polime toång hôïp
- Tô baùn toång hôïp hay tô nhaân taïo: xuaát phaùt töø polime thieân nhieân nhöng ñöôïc cheá bieán theâm baèng phöông phaùp hoùa hoïc.
3. Moät soá loaïi tô toång hôïp thöôøng gaëp 
a. Tô nilon-6,6
- Tô nilon-6,6 thuoäc loaïi tô poliamit, ñöôïc ñieàu cheá töø 
 H2N[CH2]6NH2 vaø HOOC[CH2]4COOH 
n H2N[CH2]6NH2 + nHOOC[CH2]4COOH 
 ( HN[CH2]6NHOC[CH2]4CO )n + 2nH2O 
 poli(hexametylen-añipamit)(nilon-6,6)
- Tô nilon-6,6 coù tính dai beàn, meàm maïi oùng möôït, ít thaám nöôùc, giaët mau khoâ nhöng keùm beàn vôùi nhieät, vôùi axit vaø kieàm.
- Tô nilon-6,6 cuõng nhö nhieàu loaïi tô poliamit khaùc ñöôïc duøng ñeå deät vaûi may maëc, vaûi loùt saêm loáp xe, deät bít taát, beän laøm daây caùp, daây duø, ñan löôùi,...
b. Tô lapsan 
 - Tô lapsan thuoäc loaïi tô polieste ñöôïc toång hôïp töø axit terephtalic vaø etylenglycol. Tô lapsan raát beàn veà maët cô hoïc, beàn ñôùi vôùi nhieät, axit, kieàm hôn nilon, ñöôïc duøng ñeà deät vaûi may maëc.
c. Tô nitron (hay olon)
Tô nitron thuoäc loaïi tô vinylic ñöôïc toång hôïp töø vinyl xianua (hay acrilonitrin) neân ñöôïc goïi poliacrilonitrin :
 nCH2 = CHCN ( CH2 - CHCN )n 
 acrilonitrin poliacrilonitrin
Tô nitron dai, beàn vôùi nhieät vaø giöõ nhieät toát neân thöôøng ñöôïc duøng ñeå deät vaûi may quaàn aùo hoaëc beän thaønh sôïi “len” ñan aùo reùt.
IV. Cuûng coá baøi :
1- Nhaán maïnh kthöùc, kó naêng quan troïng.
2- Hs thaûo luaän, laøm baøi taäp 1, 2, 3 SGK trang 99.
V. Höôùng daãn veà nhaø:
 1. Hoïc baøi, laøm baøi taäp SBT.
 2. Chuaån bò baøi sau: Vaät lieäu polime: Nghieân cöùu baøi hoïc phaàn coøn laïi : Cao su vaø keo daùn.
VI. Nhaän xeùt, ñaùnh giaù giôø hoïc.
******************************************
Tieát 29. Baøi 17. VAÄT LIEÄU POLIME. Ngaøy soaïn: 10-10-2008.
A .Muïc tieâu:
1. Kieán thöùc: Hs bieát:- Khaùi nieäm veà cao su, keo daùn.
 - Moät soá loaïi cao su, keo daùn: ñieàu cheá, tính chaát, öùng duïng.
 2. Kó naêng: Reøn kó naêng nghieân