Bài giảng Tiết 1: Ôn tập đầu năm hóa 12 (tiết 12)

 ptpử vớ duù cho Hs veà pử khaõu maùch polime. Neõu taực duùng cuỷa pử.
Hoaùt ủoọng 3.
GV: Yeõu caàu Hs vieỏt ptpử truứng hụùp C2H4, C2H3Cl, Buta-1,3-ủien. Tửứ ủoự daón daột Hs ủeỏn khaựi nieọm truứng hụùp, ủk cuỷa monome ủeồ coự theồ truứng hụp.
HS: Vieỏt ptpử truứng hụùp C2H4, C2H3Cl, Buta-1,3-ủien. Tửứ ủoự khaựi quaựt, neõu khaựi nieọm truứng hụùp, ủk cuỷa monome ủeồ coự theồ truứng hụùp.
Hoaùt ủoọng 4.
GV: Yeõu caàu Hs vieỏt ptpử truứng ngửng H2N[CH2]5COOH, HOCH2CH2OH vaứ HOOCC6H4COOH. Tửứ ủoự daón daột Hs ủeỏn khaựi nieọm truứng ngửng, ủk cuỷa monome ủeồ coự theồ truứng ngửng.
HS: Vieỏt ptpử truứng ngửng caực monome treõn. Tửứ ủoự khaựi quaựt, neõu khaựi nieọm truứng ngửng, ủk cuỷa monome ủeồ coự theồ truứng ngửng.
II- TÍNH CHAÁT.
2. Tớnh chaỏt hoựa hoùc.
b. Phaỷn ửựng phaõn caột maùch polime 
- Moọt soỏ polime bũ thuyỷ phaõn: Tinh boọt, xelulozụ, protein, nilon...
- Moọt soỏ polime bũ nhieọt phaõn: Stiren, caosu thieõn nhieõn. 
- Polime truứng hụùp bũ nhieọt phaõn hay quang phaõn thaứnh caực ủoùan nhoỷ vaứ cuoỏi cuứng laứ monome ban ủaàu, goùi laứ phaỷn ửựng giaỷi truứng hụùp hay ủepolime hoựa. 
c. Phaỷn ửựng khaõu maùch polime 
- Khi haỏp noựng cao su thoõ vụựi S thỡ thu ủửụùc cao su lửu hoựa, trong ủoự, caực maùch polime ủửụùc noỏi vụựi nhau bụỷi caực caàu noỏi - S-S -.
- Khi ủun noựng nhửùa rezol thu ủửụùc nhửùa rezit, trong ủoự caực maùch polime ủửụùc khaõu vụựi nhau bụỷi caực nhoựm - CH2 - :
 rezol rezit
Polime khaõu maùch coự caỏu truực maùng khoõng gian do ủoự trụỷ neõn khoự noựng chaỷy, khoự tan vaứ beàn hụn so vụựi polime chửa khaõu maùch. 
IV- ẹIEÀU CHEÁ 
Coự theồ ủieàu cheỏ polime baống phaỷn ửựng truứng hụùp hoaởc truứng ngửng.
1. Phaỷn ửựng truứng hụùp 
-Truứng hụùp laứ quaự trỡnh keỏt hụùp nhieàu phaõn tửỷ nhoỷ (monome), gioỏng nhau hay tửụng tửù nhau thaứnh phaõn tửỷ raỏt lụựn (polime )
- ẹieàu kieọn caàn veà caỏu taùo cuỷa monome tham gia phaỷn ửựng truứng hụùp laứ trong phaõn tửỷ phaỷi coự lieõn keỏt hoaởc laứ voứng keựm beàn.
- Ngửụứi ta phaõn bieọt phaỷn ửựng truứng hụùp tthửụứng (chổ cuỷa moọt loaùi monome nhử treõn) vaứ phaỷn ửựng ủoàng truứng hụùp cuỷa moọt hoón hụùp monome.
 nCH2 = CHCl ( CH2 - CHCl )n 
 vinyl clorua(VC) poli(vinyl clorua) (PVC)
 caprolactam capron
2. Phaỷn ửựng truứng ngửng
- Truứng ngửng laứ quaự trỡnh keỏt hụùp nhieàu phaõn tửỷ nhoỷ (monome) thaứnh phaõn tửỷ raỏt lụựn (polime) ủoàng thụứi giaỷi phoựng nhửừng phaõn tửỷ nhoỷ khaực (nhử H2O,...)
 - ẹieàu kieọn caàn ủeồ coự phaỷn ửựng truứng ngửng : Caực monome tham gia phaỷn ửựng truứng ngửng phaỷi coự ớt nhaỏt hai nhoựm chửực coự khaỷ naờng phaỷn ửựng ủeồ taùo ủửụùc lieõn keỏt vụựi nhau.
 nH2N - [CH2]5 - COOH ( NH - [CH2]5 - CO )n + nH2O 
 axit ( - aminocaproic policaproamit(nilon -6)
n(p - HOOC- C6H4 - COOH) + nHO - CH2 - CH2 - OH 
 axit terephtaric etylen glycol
 ( CO - C6H4 - CO - O -CH2 -CH2 - O )n + 2nH2O 
 poli(etylen - terephtarat)
IV. Cuỷng coỏ baứi :
1- Nhaỏn maùnh kthửực, kú naờng quan troùng.
2- Hs thaỷo luaọn, laứm baứi taọp 4, 6, 7, 8 SGK trang 90.
V. Hửụựng daón veà nhaứ:
 1. Hoùc baứi, laứm baứi taọp SBT.
 2. Chuaồn bũ baứi sau: Vaọt lieọu polime: Nghieõn cửựu baứi hoùc phaàn I, II.
VI. Nhaọn xeựt, ủaựnh giaự giụứ hoùc.
******************************************
Tieỏt 28. Baứi 17. VAÄT LIEÄU POLIME. Ngaứy soaùn: 08-10-2008.
A .Muùc tieõu:
1. Kieỏn thửực: Hs bieỏt:- Khaựi nieọm veà chaỏt deỷo, tụ, vaọt lieọu compozit.
 - Moọt soỏ chaỏt deỷo, tụ toồng hụùp quan troùng: ủieàu cheỏ, tớnh chaỏt, ửựng duùng.
 2. Kú naờng: Reứn kú naờng nghieõn cửựu vaứ vaọn duùng kieỏn thửực.
B. Phửụng phaựp chuỷ yeỏu : Thaỷo luaọn, hoaùt ủoọng nhoựm.
C. Chuaồn bũ: 
 1. GV : Giaựo aựn.
 2. HS : Nghieõn cửựu trửụực noọi dung baứi hoùc.
D. Tieỏn trỡnh leõn lụựp:
I. Kieồm tra sú soỏ, oồn định lớp.
II. Kieồm tra bài cũ : Keỏt hụùp vụựi baứi hoùc.
III. Bài mới.
Hoaùt ủoọng cuỷa thaày vaứ troứ
Noọi dung ghi baỷng.
Hoaùt ủoọng 1.
GV: Yeõu caàu Hs nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu caực khaựi nieọm tớnh deỷo, chaỏt deỷo, thaứnh phaàn cuỷa chaỏt deỷo.
 HS: Nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu caực khaựi nieọm tớnh deỷo, chaỏt deỷo, thaứnh phaàn cuỷa chaỏt deỷo.
Hoaùt ủoọng 2.
GV: Yeõu caàu Hs nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu teõn, pử ủieàu cheỏ, tớnh chaỏt, ửựng duùng cuỷa PE, PVC, PPF,
Poli(metyl metacrylat), lieõn heọ thửùc teỏ.
HS: Nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu teõn, pử ủieàu cheỏ, tớnh chaỏt, ửựng duùng cuỷa PE, PVC, PPF,
Poli(metyl metacrylat), lieõn heọ thửùc teỏ.
Hoaùt ủoọng 3.
GV: Thuyeỏt trỡnh veà caỏu taùo, tớnh chaỏt vaứ caực ửựng duùng cuỷa nhửùa novolac, nhửùa rezol, nhửùa rezit.
Hoaùt ủoọng 4.
GV: Thuyeỏt trỡnh khaựi nieọm, thaứnh phaàn, tớnh chaỏt, ửựng duùng cuỷa vaọt lieọu copozit. Lieõn heọ thửùc teỏ.
Hoaùt ủoọng 5.
GV: Yeõu caàu Hs nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu khaựi nieọm tụ, caực loaùi tụ, cho vớ duù.
HS: Nghieõn cửựu SGK, thaỷo luaọn, neõu khaựi nieọm tụ, caực loaùi tụ, cho vớ duù.
Hoaùt ủoọng 6.
GV: Neõu caực pử taùo tụ nilon-6,6, tụ lapsan, tụ nitron. Yeõu caàu Hs neõu tớnh chaỏt, ửựng duùng cuỷa chuựng.
HS: Neõu tớnh chaỏt, ửựng duùng cuỷa tụ nilon-6,6, tụ lapsan, tụ nitron.
I- CHAÁT DEÛO 
1. Khaựi nieọm 
- Tớnh deỷo laứ tớnh bũ bieỏn daùng khi chũu taực duùng cuỷa nhieọt, aựp lửùc beõn ngoaứi vaứ vaón giửừ ủửụùc sửù bieỏn daùng ủoự khi thoõi taực duùng.
- Chaỏt deỷo laứ nhửừng vaọt lieọu polime coự tuựnh deỷo. 
- Thaứnh phaàn cuỷa chaỏt deỷo: polime, chaỏt hoựa deỷo, chaỏt ủoọn ủeồ, chaỏt maứu, chaỏt oồn ủũnh,...
2. Moọt soỏ polime duứng laứm chaỏt deỷo
a. Polietilen (PE) 
 nCH2 = CH2 ( CH2 - CH2 )n 
PE laứ chaỏt deỷo meàm, noựng chaỷy ụỷ nhieọt ủoọ lụựn hụn 1100C, coự tớnh trụ tửụng ủoỏi cuỷa ankan maùch daứi, duứng laứm maứng moỷng, bỡnh chửựa, tuựi ủửùng,...
b. Poli(vinyl clorua) (PVC)
 nCH2 = CHCl ( CH2 - CHCl )n 
 PVC laứ chaỏt voõ ủũnh hỡnh, caựch ủieọn toỏt, beàn vụựi axit, duứng laứm vaọt lieọu ủieọn, oỏng daón nửụực, vaỷi che mửa, da giaỷ,..
c. Poli(metyl metacrylat) 
Poli(metyl metacrylat) ủửụùc ủieàu cheự tửứ metyl metacrylat baống phaỷn ửựng truứng hụùp :
Poli(metyl metacrylat) coự ủaởc tớnh trong suoỏt cho aựnh saựng truyeàn qua toỏt (treõn 90%) neõn ủửụùc duứng ủeồ cheỏ taùo thuỷy tinh hửừu cụ plexiglas
d. Poli(phenol - fomanủehit) (PPF) 
 PPF coự 3 daùng : nhửùa novolac, nhửùa rezol, nhửùa rezit.
+ Nhửùa novolac : ẹun noựng hoón hụùp fomanủehit vaứ phenol laỏy dử vụựi xuực taực axit ủửụùc nhửùa novolac (maùch khoõng phaõn nhaựnh)
Nhửùa novolac laứ chaỏt raộn, deó noựng chaỷy, deó tan trong moọt soỏ dung moõi hửừu cụ, duứng ủeồ saỷn xuaỏt vecni, sụn,...
+ Nhửùa rezol : ẹun noựng hoón hụùp phenol vaứ fomanủehit theo tổ leọ mol 1 : 1,2 vụựi xuực taực laứ kieàm ta ủửụùc nhửùa rezol (maùch khoõng phaõn nhaựnh), nhửng coự moọt soỏ nhoựm –CH2OH coứn tửù do ụỷ vũ trớ soỏ 4 hoaởc 2 cuỷa nhaõn phenol :
 Nhửùa rezol laứ chaỏt raộn, deó noựng chaỷy, deó trong nhieàu dung moõi hửừu cụ, duứng ủeồ saỷn xuaỏt sụn, keo vaứ nhửùa rezit,.. 
+ Nhửùa rezit : Khi ủun noựng nhửùa rezol ụỷ nhieọt ủoọ 1500C thu ủửụùc nhửùa coự caỏu truực maùng lửụựi khoõng giangoùi laứ nhửùa rezit hay coứn goùi laứ bakelit. Nhửùa rezit khoõng noựng chaỷy, khoõng tan trong nhieàu dung moõi hửừu cụ. ẹeồ cheỏ taùo ủoà vaọt, ngửụứi ta troọn vụựi phuù gia ngay trong khuoõn roài ủun noựng ủeỏn 1500C. Khi nguoọi seừ thu ủửụùc ủoà vaọt vụựi hỡnh daùng ủũnh saỹn. Baống caựch ủoự ngửụứi ta cheỏ taùo ra ủửụùc caực voỷ maựy, caực duùng cuù caựch ủieọn,...
3. Khaựi nieọm veà vaọt lieọu compozit 
 - Vaọt lieọu compozit laứ vaọt lieọu goàm polime laứm nhửùa neàn toồ hụùp vụựi caực vaọt lieọu voõ cụự vaứ hửừu cụ khaực. 
- Vaọt lieọu compozit coự tớnh chaỏt cuỷa polime vaứ cuỷa chaỏt ủoọn, nhửng ủoọ beàn, ủoọ chũu nhieọt,... cuỷa vaọt lieọu taờng leõn raỏt nhieàu so vụựi polime thaứnh phaàn. 
- Thaứnh phaàn cuỷa vaọt lieọu compozit goàm chaỏt neàn laứ polime vaứ chaỏt ủoọn, ngoaứi racoứn coự caực chaỏt phuù gia khaực. 
Caực chaỏt neàn coự theồ laứ nhửùa nhieọt deỷo hay nhửùa nhieọt raộn.
Chaỏt ủoọn phaõn taựn vaứo chaỏt neàn nhửng chuựng khoõng tan vaứo nhau.
Chaỏt ủoọn coự theồ laứ chaỏt sụùi (boõng, ủay, sụùi poliamit, amiaờng, sụùi thuỷy tinh,...) hoaởc chaỏt boọt (silicat, boọt nheù (CaCO3), boọt “tan” (3MgO.4SiO2.2H2O)),...
Trong vaọt lieọu compozit, polime vaứ chaỏt ủoọn tửụng hụùp toỏt vụựi nhau laứm taờng tớnh raộn, beàn, chũu nhieọt cuỷa vaọt lieọu.
II- Tễ 
1. Khaựi nieọm 
- Tụ laứ nhửừng vaọt lieọu polime hỡnh sụùi daứi vaứ maỷnh vụựi ủoọ beàn nhaỏt ủũnh
- Trong tụ, nhửừng phaõn tửỷ polime coự maùch khoõng phaõn nhaựnh seỏp song song vụựi nhau. Polime ủoự phaỷi raộn, tửụng ủoỏi beàn vụựi nhieọt, vụựi caực dung moõi thoõng thửụứng, meàm, dai, khoõng ủoọc vaứ coự khaỷ naờng nhuoọm maứu.
2.Phaõn loaùi 
Tụ ủửụùc chia laứm 2 loaùi :
a. Tụ thieõn nhieõn: saỹn coự trong thieõn nhieõn
b. Tụ hoựa hoùc: cheỏ taùo baống phửụng phaựp hoựa hoùc, goàm 2 loaùi:
- Tụ toồng hụùp: cheỏ taùo tửứ caực polime toồng hụùp
- Tụ baựn toồng hụùp hay tụ nhaõn taùo: xuaỏt phaựt tửứ polime thieõn nhieõn nhửng ủửụùc cheỏ bieỏn theõm baống phửụng phaựp hoựa hoùc.
3. Moọt soỏ loaùi tụ toồng hụùp thửụứng gaởp 
a. Tụ nilon-6,6
- Tụ nilon-6,6 thuoọc loaùi tụ poliamit, ủửụùc ủieàu cheỏ tửứ 
 H2N[CH2]6NH2 vaứ HOOC[CH2]4COOH 
n H2N[CH2]6NH2 + nHOOC[CH2]4COOH 
 ( HN[CH2]6NHOC[CH2]4CO )n + 2nH2O 
 poli(hexametylen-aủipamit)(nilon-6,6)
- Tụ nilon-6,6 coự tớnh dai beàn, meàm maùi oựng mửụùt, ớt thaỏm nửụực, giaởt mau khoõ nhửng keựm beàn vụựi nhieọt, vụựi axit vaứ kieàm.
- Tụ nilon-6,6 cuừng nhử nhieàu loaùi tụ poliamit khaực ủửụùc duứng ủeồ deọt vaỷi may maởc, vaỷi loựt saờm loỏp xe, deọt bớt taỏt, beọn laứm daõy caựp, daõy duứ, ủan lửụựi,...
b. Tụ lapsan 
 - Tụ lapsan thuoọc loaùi tụ polieste ủửụùc toồng hụùp tửứ axit terephtalic vaứ etylenglycol. Tụ lapsan raỏt beàn veà maởt cụ hoùc, beàn ủụựi vụựi nhieọt, axit, kieàm hụn nilon, ủửụùc duứng ủeà deọt vaỷi may maởc.
c. Tụ nitron (hay olon)
Tụ nitron thuoọc loaùi tụ vinylic ủửụùc toồng h