Bài giảng Tập làm văn Lớp 5 - Bài: Luyện tập tả người (Quan sát và chọn lọc chi tiết) - Cao Thị Nhan

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP 
Tiết: Tập làm văn 
Giáo viên thực hiện: 
CAO THI NHAN 
Thứ hai, ngày 15 tháng 11 năm 2015. Tập làm văn 
LUYỆN TẬP TẢ NGƯỜI 
(QUAN SÁT VÀ CHỌN LỌC CHI TIẾT) 
1. Đọc đoạn văn sau và ghi lại những đặc điểm ngoại hình của người bà (mái tóc, đôi mắt, khuôn mặt, giọng nói,) 
Bà tôi 
 	 Bà tôi ngồi cạnh tôi, chải đầu. Tóc bà đen và dày kì lạ, phủ kín cả hai vai, xõa xuống ngực, xuống đầu gối. Một tay khẽ nâng mớ tóc lên và ướm trên tay, bà đưa một cách khó khăn chiếc lược thưa bằng gỗ vào mớ tóc dày. 
	Giọng bà trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông. Nó khắc sâu vào trí nhớ tôi dễ dàng, và như những đóa hoa cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy dựa sống. Khi bà mỉm cười, hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, đôi mắt ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. Mặc dù trên đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, khuôn mặt của bà tôi hình như vẫn tươi trẻ. 
	Theo Mác-xim Go-rơ-ki 
dày 
như những đóa hoa 
đen 
Khuôn 
 mặt 
Ngoại hình bà 
Mái 
 tóc 
Giọng 
 nói 
Đôi mắt 
dịu hiền khó tả 
long lanh 
đen sẫm 
đôi má ngăm ngăm 
nhiều nếp nhăn 
trầm bổng 
ngân nga 
phủ kín 
kì lạ 
ấm áp,tươi vui 
dịu dàng,rực rỡ,đầy nhựa sống 
vẫn tươi trẻ 
đen, dày kì lạ, phủ kín hai vai, xõa xuống ngực, xuống đầu gối, mớ tóc dày khiến bà đưa chiếc lược thưa bằng gỗ một cách khó khăn. 
trầm bổng, ngân nga như tiếng chuông; khắc sâu vào trí nhớ của cậu bé, dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa sống như những đóa hoa . 
(khi mỉm cười) hai con ngươi đen sẫm nở ra, long lanh, dịu hiền khó tả, ánh lên những tia sáng ấm áp, tươi vui. 
đôi má ngăm ngăm đã có nhiều nếp nhăn, nhưng khuôn mặt hình như vẫn tươi trẻ. 
Mái 
 tóc 
2/ Đọc và ghi lại những chi tiết tả người thợ rèn đang làm việc trong bài văn sau: 
Người thợ rèn 
 Ngồi xem anh Thận làm việc thật thích: Có cái gì rất khỏe rất say trong công việc của anh, sinh động và hấp dẫn lạ thường. Này đây, anh bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. Dưới những nhát búa hăm hở của anh, con cá lửa ấy vùng vẫy, quằn quại, giãy lên đành đạch. Những chiếc vảy của nó bắn ra tung tóe thành những tia lửa sáng rực. Nó nghiến răng ken két, nó cưỡng lại anh, nó không chịu khuất phục. Anh quặp lấy nó trong đôi kìm sắt dài, lại dúi đầu nó vào giữa đống than hồng. 
 - Thổi nào! – Anh bảo cậu thợ phụ. 
 Cậu thanh niên rướn người lên. Đôi ống bể thở phì phò. Những chiếc lưỡi lửa liếm lên rực rỡ. 
 Thôi! – Anh nói. 
 Cậu thợ phụ trở tay lau mồ hôi đầm đìa trên khuôn mặt ửng hồng vì hơi nóng, trong khi anh Thận lại lôi con cá lửa ra, quật nó lên hòn đe và vừa hằm hằm quai búa choang choang vừa nói rõ to: “ Này... Này...Này...” 
 Cuối cùng con cá lửa đành chịu thua. Nó nằm ưỡn dài ngửa bụng ra trên đe mà chịu những nhát búa như trời giáng. Và tới lúc anh trở tay ném nó đánh xèo một tiếng vào cái chậu nước đục ngầu làm cho chậu nước bùng sôi lên sùng sục thì nó đã biến thành một chiếc lưỡi rựa vạm vỡ và duyên dáng. Anh Thận chỉ liếc nhìn nó một cái, như một kẻ chiến thắng. Và anh lại bắt đầu một cuộc chinh phục mới . 
Theo Nguyên Ngọc 
+ Bắt lấy thỏi thép hồng như bắt lấy một con cá sống. 
+ Quai những nhát búa hăm hở 
+ Quặp thỏi thép trong đôi kìm sắt dài, dúi đầu nó vào giữa đống than hồng; lệnh cho thợ phụ thổi bể. 
+ Lôi con cá lửa ra, quật nó lên hòn đe, vừa hằm hằm quai búa choang choang vừa nói rõ to: “ Này... Này...Này...” 
+ Trở tay ném thỏi sắt đánh xèo một tiếng vào chậu nước đục ngầu 
+ Liếc nhìn lưỡi rựa như một kẻ chiến thắng, lại bắt đầu một cuộc chinh phục mới. 
*Những chi tiết tả người thợ rèn đang làm việc: 
quai búa hăm hở 
bắt thỏi thép 
hồng 
quặp thép, dúi vào than 
hồng và bảo thợ phụ thổi 
bể 
Hoạt động 
 người thợ rèn 
liếc nhìn lưỡi rựa và 
 bắt đầu cuộc chinh 
phục mới 
lôi thép quật lên đe, hằm 
hằm quai búa nói to rõ 
trở tay ném thỏi 
sắt vào nước 
* Khi quan sát để tả người, cần lưu ý: 
a. Xác định mục đích rõ ràng để tập trung quan sát ngoại hình, hoạt động hay tính tình. 
b. Quan sát cần kết hợp với nhận xét, liên tưởng, ví von, 
d. Vận dụng nhiều giác quan để quan sát. 
c. Tập trung quan sát kĩ đối tượng tả bằng mắt. 
- Xác định mục đích rõ ràng để tập trung quan sát ngoại hình, họat động của nhân vật. 
Tập trung quan sát kĩ đối tượng định tả. 
 Vận dụng nhiều giác quan để quan sát. 
Tác dụng của việc quan sát để tả người là: 
* Khi chọn lọc chi tiết để tả người, cần lưu ý: 
a. Tìm ra đặc điểm riêng biệt, tiêu biểu, lướt qua những đặc điểm chung. 
c. Chi tiết thể hiện cảm xúc. 
b. Đảm bảo tả đủ tất cả các đặc điểm của đối tượng. 
d. Tách rời các chi tiết tả ngoại hình, hoạt động và tính tình. 
Tác dụng của việc chọn lọc chi tiết để tả người là: 
- Tìm ra đặc điểm riêng biệt, tiêu biểu, lướt qua những đặc điểm chung. 
- Chi tiết thể hiện cảm xúc. 
- Xác định mục đích rõ ràng để tập trung quan sát ngoại hình, hoạt động của nhân vật. 
- Tập trung quan sát kĩ đối tượng định tả. Vận dụng nhiều giác quan để quan sát. 
Tác dụng của việc quan sát và chọn lọc chi tiết để tả người là: 
* Quan sát : 
* Chọn lọc : 
- Tìm ra đặc điểm riêng biệt, tiêu biểu, lướt qua những đặc điểm chung. 
- Chi tiết thể hiện cảm xúc. 
Trò chơi: Ai nhanh hơn 
1 
2 
3 
b. Đôi má bé phúng phính, hồng hồng. 
c. Đôi má bé ngăm ngăm, căng tròn. 
d. Bé có đôi má nhỏ nhắn. 
a. Bé có đôi má lúm đồng tiền. 
b. Cô ấy có mái tóc vàng hoe được uốn xoăn. 
c. Mái tóc cô ấy dài, đen nhánh, mượt mà. 
d. Mái tóc cô gái mềm, óng ả. 
a. Mái tóc cô ấy óng mượt, chấm bờ vai, 
 Đôi tay cậu ấy đưa nhanh thoăn thoắt. 
 Cậu ấy buông thõng đôi tay. 
 Cậu ấy giơ cao hai tay. 
 Đôi tay cậu lúc nào cũng động đậy. 
 Chúc quí thầy cô cùng các em học sinh mạnh khỏe, hạnh phúc! 
Chúc buổi chuyên đề thành công tốt đẹp! 
Tiết học kết thúc.