Bài giảng Sinh học 9 - Tiết 22: Đột biến gen

NhiÖt liÖt CHÀO MỪNG c¸c THẦY, CÔ vÒ dù giê m«n sinh häc Gi¸o viªn thùc hiÖn: hoµng thÞ mïi Ô số1:(Gåm 6 ch÷ c¸i) §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c cña qu¸ tr×nh tæng hîp ADN Ô số 2: (Gåm 8 ch÷ c¸i) Hiện tượng con c¸i sinh ra giống bố mẹ Ô số 3: (Gåm 9 ch÷ c¸i) Lo¹i ®¬n ph©n cÊu t¹o nªn ADN Ô số 4: (Gåm 6 ch÷ c¸i) Người đặt nền móng cho di truyền học Ô số 5: (Gåm 3 ch÷ c¸i) Gen có bản chất là loại axit nucleic này Ô số 6:(Gåm 8 ch÷ c¸i) Lo¹i đơn phân tạo nên protein Từ chìa khoá:Hiện tượng con cái khác với bố mẹ và khác nhau ở nhiều chi tiết là hiện tượng gì D T R U Y Ò N N U C L O T I T M E D E N A N A X I T A M N 5 4 3 2 1 Hết giờ 5 4 3 2 1 Hết giờ 5 4 3 2 1 Hết giờ 5 4 3 2 1 Hết giờ 5 4 3 2 1 Hết giờ 5 4 3 2 1 Hết giờ æ S U N G Chương IV: Biến dị Biến dị di truyền Biến dị không di truyền ( thường biến) Biến dị tổ hợp Biến dị đột biến Đột biến NST Đột biến gen BiÕn dÞ Ch­¬ng iv: biÕn dÞ tiÕt 22: ®ét biÕn gen I. Đột biến gen là gì? G X b a c d H21.1. Một số dạng đột biến gen G X X G A T T A G X T A T A X G T A G X T A d c b 4 6 5 - Mất cặp X -G - Thêm cặp T - A Thay cặp A -T bằng cặp G - X - Mất một cặp nuclêôtic - Thêm một cặp nuclêôtic Thay cặp nuclêôtic này Bằng cặp nuclêôtic khác Quan s¸t h×nh vµ th¶o luËn nhãm (5 phót) hoµn thµnh b¶ng sau. - Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit, xảy ra tại một điểm nào đó trên ADN Kể tên một số dạng đột biến gen? Các dạng đột biến gen: mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit * Đột biến gen là gì? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Cam kh«ng h¹t Lóa th¬m n¨ng suÊt cao Do tia phãng x¹ Do tia phãng x¹ Quan s¸t tranh vµ nªu nguyªn nh©n ph¸t sinh ®ét biÕn gen Do chất độc màu da cam Rút ra kết luận nguyên nhân phát sinh đột biến gen? -Tù nhiªn: Do nh÷ng rèi lo¹n trong qu¸ tr×nh tù sao chÐp cña ph©n tö ADN d­íi ¶nh h­ëng phøc t¹p cña m«i tr­êng trong vµ ngoµi c¬ thÓ. -Thùc nghiÖm: Do t¸c nh©n vËt lÝ (tia phãng x¹, tia tö ngo¹i….), t¸c nh©n ho¸ häc (chÊt ®i«xin, ªtylmªtansunf«nat(EMS)….) iii.Vai trß cña ®ét biÕn gen ĐBG làm mất khả năng tổng hợp diệp lục ở cây mạ ( màu trắng) Lợn có đầu và chân sau dị dạng ĐBG ở lúa (b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a) Đột biến có hại Đột biến có hại Đột biến có lợi Lîn cã ®Çu dÞ d¹ng Đột biến có hại Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người Đột biến thân lùn ở lúa Đột biến bạch tạng ở cây Đột biến có lợi Đột biến có hại Rïa hai ®Çu §ét biÕn cã h¹i Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người Lóa cã kh¶ n¨ng chÞu h¹n cho n¨ng suÊt cao Tay bÞ dÞ d¹ng §ét biÕn cã h¹i §ét biÕn cã h¹i §ét biÕn cã h¹i §ét biÕn cã lîi Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người Hình 3 Cã h¹i Cã h¹i Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người Gièng ng« ®ét biÕn gen chÞu h¹n cho n¨ng suÊt cao Gièng chuèi ®ét biÕn gen kh¸ng s©u bÖnh Cã lîi Cã lîi iii. Vai trò của đột biến gen: Thảo luận nhóm (5 phót) tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: C©u1:Tại sao đột biến gen gây ra biến đổi kiểu hình? C©u2.Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường gây hại cho bản thân sinh vật? §¸p ¸n: C©u1: §ét biÕn gen g©y ra nh÷ng biÕn ®æi kiÓu h×nh v× nã lµm biÕn ®æi cÊu tróc pr«tªin mµ nã m· ho¸ C©u2: §ét biÕn gen thÓ hiÖn ra ë kiÓu h×nh th­êng cã h¹i,v× nã ph¸ vì sù thèng nhÊt hµi hoµ trong kiÓu gen ®· qua chän läc tù nhiªn vµ duy tr× l©u ®êi trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn,g©y ra rèi lo¹n trong qu¸ t×nh tæng hîp pr«tªin. Vai trò của đột biến gen? Vai trò của đột biến gen: -§ét biÕn gen thÓ hiÖn ra ë kiÓu h×nh th­êng cã h¹i cho b¶n th©n sinh vËt. VÝ dô: L¸ m¹ mµu tr¾ng, ®Çu vµ ch©n sau cña lîn bÞ dÞ d¹ng, vÞt 3, 4 ch©n…. -§ét biÕn gen ®«i khi cã lîi cho con ng­êi  cã ý nghÜa trong ch¨n nu«i vµ trång trät. VÝ dô: C©y lóa cøng vµ nhiÒu b«ng h¬n, cam kh«ng h¹t…. 2 3 4 5 6 1 §ét biÕn gen lµ nh÷ng biÕn ®æi trong ……...cña gen. §ét biÕn gen x¶y ra do ¶nh h­ëng phøc t¹p cña…………...trong vµ ngoµi c¬ thÓ tíi ph©n tö AND, xuÊt hiÖn trong ®iÒu kiÖn………..hoÆc do………….g©y ra. §ét biÕn gen th­êng liªn quan ®Õn mét cÆp nuclª«tÝt, ®iÓn h×nh lµ c¸c d¹ng…..,……,………..mét cÆp nuclª«tÝt. §ét biÕn gen th­êng cã h¹i nh­ng còng cã khi cã lîi. Câu 1: Chän tõ hoÆc côm tõ thÝch hîp sau ®©y ®iÒn vµo chç trèng: cÊu tróc; m«i tr­êng; mÊt; thay thÕ; thªm; kiÓu h×nh; con ng­êi; tù nhiªn. cÊu tróc m«i tr­êng tù nhiªn con ng­êi mÊt thªm thay thÕ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) Ghi nhí 2 3 4 5 6 1 A B C D Các rối loạn sinh lý, sinh hóa của tế bào Cả A, B và C đúng Các tác nhân vật lý trong ngoại cảnh (tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt) Các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như các hóa chất độc hại :điôxin... Câu 2: Nguyªn nhân gây ra đột biến gen là: (chän ph­¬ng ¸n ®óng nhÊt) 2 3 4 5 6 1 Luôn có hại cho bản thân sinh vật. A B C D Cả B và C Một số đột biến gen lại có lợi Thường có hại cho bản thân sinh vật Câu 3: Vai trò của đột biến gen là:( chän ph­¬ng ¸n ®óng nhÊt) 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 A B C Khi kiÓu gen ë thÓ ®ång hîp lÆn vµ trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng thÝch hîp Khi kiÓu gen ë thÓ ®ång hîp tréi vµ trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng thÝch hîp Khi kiÓu gen ë thÓ dÞ hîp vµ trong ®iÒu kiÖn m«i tr­êng thÝch hîp Câu 4: §ét biÕn gen biÓu hiÖn ra kiÓu h×nh khi nµo? ( chän ph­¬ng ¸n ®óng) 2 3 4 5 6 1 H­íng dÉnvÒ nhµ: + häc thuéc phÇn ghi nhí +tr¶ lêi c¸c c©u hái cuèi bµi vµo vë bµi tËp + ®äc tr­íc bµi 22: ®ét biÕn cÊu tróc nhiÔm s¾c thÓ +s­u tÇm c¸c biÕn dÞ vÒ ®ét biÕn nhiÔm s¨c thÓ XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM! 2 3 * 4 5 6 2 3 4 5 6