Bài giảng Ôn tập hóa (tiết 28)

3- H+ + SO32-
	3. Củng cố : 
 - Axit , bazơ , muối ? cho ví dụ , viết phương trình điện li ?
- Muối ? có mấy loại ? cho ví dụ ?
	4. Bài tập về nhà :
Câu 1.Viết phương trình phản ứng chứng minh Zn(OH)2 , Al(OH)3 có tính lưỡng tính ?
Câu 2.Viết phương trìng điện li của các chất sau : NH4OH , Fe2(SO4)3 , NaHSO4 , K2SO3 , Ba(HCO3)2.
Câu 3: Tính nồng độ các ion có trong các dd sau :
a.Hoà tan 2,925g NaCl vào nước tạo thành 2lit dung dịch ?
b.Hoà tan 228g dung dịch Al2(SO4)3 15% vào nước để tạo thành 4 lit dung dịch ?
Bài 6 : SỰ ĐIỆN LI CỦA NƯỚC – pH 
 – CHẤT CHỈ THỊ AXIT , BAZƠ
I. MỤC TIÊU :
	1. Kiến thức : Cho học sinh biết 
- Sự điện li của nước , nước là chất điện li r61t yếu .
- Tích số ion của nước và ý nghĩa của đại lượng này .
- Khái niệm về pH.
- Biết đánh giá độ axit , và độ kiềm của các dung dịch bằng nồng độ H+ và pH .
- Biết màu của vài chất chỉ thị thông dụng trong môi trường axit , bazơ
	2. Kỹ năng :
 Hs biết làm một số dạng toán đơn giản có liên quan tới H+ , [OH-] , pH và xác định môi trường axit , kiềm hay trung tính .
	4. Trọng tâm :
 -Biết đánh giá độ axit , bazơ 
 -Biết màu của vài chất chỉ thị trong các môi trường khác nhau .
II. PHƯƠNG PHÁP :
 Hoạt động theo nhóm , thuyết trình .
III. CHUẨN BỊ :
 - Dụng cụ : Giấy đo pH , 3 ống nghiệm 
 - Hoá chất : Dung dịch HCL , NaOH , nước cất .
 ( 6 bộ chia cho 6 nhóm học sinh )
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
	1. Kiểm tra :
 * Định nghĩa axit ? bazơ ? muối ? cho ví dụ ? 
 Axit , bazơ nhiều nấc , cho ví dụ ?
 * Viết phương trình điện li của các chất sau : 
 Al(OH)3 , HNO2 , CH3COOH , Ca(HCO3)2 , NH4CL , Na2HPO3 , NaHSO4 .
	2. Bài mới :
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò 
Nội dung
Hoạt động 1 : Vào bài 
pH là gì ? dựa vào đâu để tính pH ? Ta nghiên cứu bài mới .
Hoạt động 2 : 
-Gv dùng phương pháp thuết trình thông báo cho học sinh về sư điện li của nước .
Hoạt động 3 : 
-Gv đặt câu hỏi :
Dựa vào phương trình điện li của nước so sánh [H+] và [OH-]?
-Gv thông báo : bằng thực nghiệm người ta xác định ở 25°C [H+] = [OH-] = 10-7
Đặt KH2O = 10-14 = [H+][OH-]
Là tích số ion của nước .
- Gv kết luận : Nước là môi trường trung tính nên môi trường trung tính có :
 [H+] = [OH-] = 10-7
Hoạt động 4 : 
- Thông báo KH2O là hằng số đối với tất cả dung môi và dd các chất .
® Vì vậy , nếu biết [H+] trong dd sẽ biết được [OH-] .
Câu hỏi :
* Nếu thêm axit vào dd , cân bằng (1) chuyển dịch theo hướng nào ?
* Để KH2O không đổi thì [OH-] biến đổi như thế nào ?
® Kết luận .
- Ví dụ :
Tính [H+] và [OH-] của :
*Dd HCl 0,01M
*Dd NaOH 0,01M
-So sánh [H+] và [OH-] tronh các môi trường axit và bazơ ?
® Gv tóm lại .
Hoạt động 5 :
- Gv đặt vấn đề : pH là gì ? pH dùng để biểu thị cái gì ? tại sao cần dùng đến pH ?
- Gv thông báo : do [H+] có mũ âm , để thuận tiện người ta dùng giá trị pH .
- Dd axit , kiềm , trung tính có pH là bao nhiêu ?
* Bổ xung : Để xác định môi trường của dd , người ta dùng chất chỉ thị : quỳ , pp .
- Gv pha 3 dd : axit , bazơ , và trung tính ( nước cất )
- Gv kẻ sẳn bảng và đặt câu hỏi
- Gv bổ xung : chất chỉ thị axit , bazơ chỉ cho phép xác địng giá trị pH gần đúng .
Muốn xác định pH người ta dùng máy đo pH .
- Hs viết phương trình điện li 
Hs viết biểu thức tính hằng số cân bằng (1)
Hs đưa ra biểu thức tính :
[H+] = [ OH- ] = 10-7 mol/lit
- Do [H+] tăng lên nên cân bằng (1) chuyển dịch theo chiều nghịch .
-Vì KH2O không đổi nên [OH- ] phải giảm .
Hs thảo luận theo nhóm
* Viết phương trình điện li 
 HCl ® H+ + Cl-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [H+] = 0,01M
 [OH-]= 10-12M
* Viết phương trình điện li 
NaOH ® Na+ + OH-
0,01M 0,01M 0,01M
=> [OH-] = 0,01M
Vậy [H+] = 10-12M
- Hs nghiên cứu sgk và trả lời 
- Hs nghiên cứu ý nghĩa của pH trong thực tế .
Học sinh thảo luận nhóm
- Hs dùng giấy chỉ thị axit – bazơ vạn năng để xác định pH của dd đó .
- Hs điền vào bảng các màu tương ứng với chất chỉ thị và dd cần xác định .
Môi trường 
Axit 
Trung tính
kiềm
Quỳ 
Đo’
tím
Xanh
PP
Không màu 
Không màu 
Hồng 
=> Qua các thí nghiệm trên rút ra nhận xét .
I. Nước là chất điện li rất yếu :
1. Sự điện li của nước :
H2O H+ + OH- (1)
2.Tích số ion của nước :
-Ở 25°C
- Từ phương trình (1)
KH2O = K[H2O] = [H+][OH-]
KH2O : Tích số ion của nước 
- Ở 25°C :
KH2O = 10-14 = [H+][OH-]
® KH2O được gọi là tích số ion của nước . 
- Môi trường trung tính là môi trường trong đó :
[H+] = [OH-] = 10-7M
3. Ý nghĩa tích số ion của nước :
a. Môi trườpng axit :
- Môi trường axit là môi trường trong đó : [H+] > [OH-]
 Hay : [H+] > 10-7M
Ví dụ :
 Sgk
b. Môi trường kiềm :
- Là môi trường trong đó 
 [H+]≤ [OH-]
hay [H+] ≤ 10-7M
Kết luận :
- Nếu biết [H+] trong dd sẽ biết được [OH-] và ngược lại .
- Độ axit và độ kiềm của dd có thể đánh giá bằng [H+]
* Môi trường axit : [H+]>10-7M
* Môi trường kiềm :[H+]≤10-7M
* Môi trường trung tính :
 [H+] = 10-7M
II. Khái niệm về pH , chất chỉ thị axit , bazơ :
1. Khái niệm về pH :
 [H+] = 10-pH M
 Hay pH = -lg [H+]
- Môi trường axit : pH < 7
- Môi trường bazơ : pH > 7
-Môi trường trung tính : pH=7
2. Chất chỉ thị axit , bazơ :
 sgk
	3 .Củng cố : 
 Bài 4 / 30 sgk 
	4. Bài tập về nhà :
Bài 1 : Trộn 500 ml dd KOH 0,005M với 250 ml dd KOH 0,02M . Tính pH của dung dịch thu được ?
Bài 2 : Cho 50 ml dd naOH 0,52M với 50 ml dd HCl 0,5M . Xác định pH của dd thu được ?
Bài 3 : Cho 200 ml dd H2SO4 0,5M tác dụng với 50 ml dd KOH 2M . Tính pH của dd thu được ?
 Bài7 : PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI
 TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
I. MỤC TIÊU :
	1. Kiến thức : cho học sinh hiểu 
-Bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li là phản ứng giữa các ion 
-Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dung dịch các chất điện li 
	2. Kỹ năng :
-Học sinh vận dụng được các điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi ion trong dung dịch các chất điện li để làm đúng bài tập lí thuyết và bài tập thực nghiệm .
-Học sinh viết đúng phương trình ion đầy đủ , phương trình ion rút gọn của phản ứng .
	3. Trọng tâm :
- Hiểu bản chất phản ứng trao đổi ion trong dung dịch 
- Viết được phương trình ion rút gọn 
III. PHƯƠNG PHÁP :
 Trực quan , đàm thoại gợi mở .
II. CHUẨN BỊ :
Dụng cụ : ống nghiệm , giá đỡ .
Hoá chất : Na2SO4 , BaCl2 , NaOH , HCl , CH3COONa , Na2CO3 .
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
	1. Kiểm tra :
 * Xác định [H+] và pH trong môi trường trung tính ? axit ? và bazơ ? các biểu thức tính pH ?
 * Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà của học sinh .
	2. Bài mới :
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò 
Nội dung
Hoạt động 1 : Vào bài 
Tại sao các phản ứng hoa học xảy ra được ? Bản chất của các phản ứng đó là gì ? ta xét bài mới .
 Hoạt động 2 :
Điều kiện xảy ra phản ứng
- Gv làm thí nghiệm :
 Cho dd BaCl2 + Na2SO4
- Gv hướng dẫn HS viết phương trình phản ứng dưới dạng ion và ion rút gọn .
=> Nhận xét về bản chất của phản ứng ?
* Lưu ý : Chất kết tủa , chất khí , chất điện li yếu , H2O viết dưới dạng phân tử .
Hoạt động 3 :
- Yêu cầu Hs viết phương trình phân tử và phương trình ion thu gọn của phản ứng của NaOH và HCl .
- Nêu bản chất của phản ứng ?
- Tương tự cho học sinh viết phưong trình phân tử và ion rút gọn của phản ứng : 
 Mg(OH)2 + HCl .
- Gv làm thí nghiệm :
CH3COONa + HCl ®
Hoạt động 4:
- Gv làm thí nghiệm 
HCl + Na2CO3 ®
- Nêu bản chất của phản ứng ?
- Gv gợi ý , hướng dẫn học sinh rút ra kết luận chung .
- Hs quan sát hiện tượng , nhận xét kết quả và viết phương trình phản ứng 
BaCl2 + Na2SO4 ® BaSO4 + 2NaCl
- Phương trình ion rút gọn :
Ba2+ + SO42- ® BaSO4
-Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa các ion Ba2+ và SO42- để tạo thành chất kết tủa .
- Viết phương trình phản ứng :
NaOH + HCl ® NaCl + H2O
 H+ + OH- ® H2O
-Bản chất của phản ứng là tạo thành chất điện li yếu là H2O
- Học sinh lên bảng viết phương trình phản ứng 
-Hs ngửi mùi của sản phẩm tạo thành , giải thích 
- Viết phương trình phản ứng dưới dạng phân tử và ion rút gọn 
-Học sinh rút ra nhận xét .
- Học sinh quan sát , giải thích và viết phương trình phản ứng .
- Bản chất của phản ứng là do sự kết hợp giữa ion H+ với CO32-
Tạo thành chất khí .
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi trong dd các chất điện li :
1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa :
a. Thí nghiệm :
 sgk
b. Giải thích :
 Na2SO4 ® 2Na+ + SO42-
 BaCl2 ® Ba2+ + 2Cl-
- Phương trình phân tử :
Na2SO4 + BaCl2 ® BaSO4 + 2NaCl
- Bản chất của phản ứng là :
 Ba2+ + SO42- ® BaSO4 
- Phương trình ion rút gọn cho biết bản chất của phản ứng trong dung dịch các chất điện li 
2. Phương trình tạo thành chất điện li yếu :
a. Phản ứng tạo thành nước :
* Thí nghiệm 1 :
 Sgk
* Giải thích :
-Phương trình phân tử :
NaOH + HCl ® NaCl + H2O
-Phương rình ion :
Na+ + OH- + H++ Cl- ® Na+ 
 + Cl- + H2O
-Phương trình ion rút gọn :
 H+ + OH- ® H2O
- Bản chất của phản ứng là sự kết hợp giữa cation H+ và anion OH- , tạo nên chất điện li yếu là H2O .
-Phản ứng trung hoà dễ xảy ra vì tạo ra chất điện li yếu là H2O
Ví dụ : 
Mg(OH)2 + 2H+ ® Mg2+ + H2O
b. Phản ứng tạo thành axit yếu :
* Thí nghiệm 2 :
CH3COONa + HC