Bài giảng Ngữ Văn 9 - Tiết 167: Ôn tập nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống

 NS:
 ND:
 Tiết 167: ÔN TẬP NGHỊ LUẬN VỀ SỰ VIỆC , HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG.
 I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 
 1. Kiến thức: Giúp học sinh:
 - Nắm một cách có hệ thống nội dung, ý nghĩa và cách tiếp cận các văn bảnnghị 
 luận đã học ở chương trình kì 2 lớp 9
 2. Kỹ năng: 
 Tiếp tục bồi dưỡng năng lực tiếp cận 1 văn bản nghị luận.
 3. Thái độ: Tự giác, nghiêm túc.
 4. Năng lực
 - Năng lực chung: Năng lực tự học; Năng lực tự giải quyết vấn đề và sáng tạo; Năng 
 lực thẩm mỹ; Năng lực giao tiếp; Năng lực hợp tác; Năng lực công nghệ thông tin và 
 truyền thông.
 - Năng lực riêng: Năng lực ngôn ngữ, năng lực thuyết trình, năng lực đọc – hiểu văn 
 bản.
 II. Chuẩn bị:
 1. Giáo viên : 
 - Soạn giáo án.
 - Chuẩn bị bảng phụ hoặc máy chiếu 
 - Chuẩn bị ảnh tranh ảnh minh hoạ cho bài học 
 2. Học sinh : 
 - Soạn bài .
 - Chuẩn bị giấy khổ to & bút dạ để thảo luận nhóm
 III. PHƯƠNG PHÁP VÀ KTDH:
 - Phát vấn, Thảo luận nhóm..
 - Kĩ thuật dạy học: Khăn trải bàn, phân tích mẩu.
 IV. .TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
 1. Ổn định tổ chức
 2. Kiểm tra bài cũ: 
 3. Bài mới
 A. Củng cố kiến thức lý thuyết
 I. Khái niệm: Là bàn về một sự việc, 
GV hướng dẫn HS lập bảng hệ thống lại hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, 
kiến thức đã học. đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng 
 suy nghĩ.
(GV có thể in sẵn bảng để HS kẹp vào II. Đề bài bài văn luận về một sự 
vở hoặc HS lập bảng vào vở ) việc, hiện tượng đời sống.
 - 1 - * Đối tượng nghị luận: -Là sự việc hiện 
 tượng đời sống
 * Phần nêu yêu cầu: Thường có mệnh 
 lệnh ( nêu suy nghĩ, nhận xét nêu ý 
 kiến...)
 * Có đề cung cấp sẵn sự việc hiện tượng 
 dưới dạng một truyện kể, một mẩu tin để 
 người làm bài sử dụng.
 * Có đề không cung cấp nội dung sẵn mà 
 chỉ gọi tên sự việc hiện tượng, người làm 
 phải trình bày, mô tả sự việc hiện tượng 
 đó.
 * Ví dụ dạng đề bài;
 - Hiện nay hiện tượng vứt rác bừa bãi cả 
 ở nông thôn và thành thị trở thành hiện 
 tượng đáng báo động. Em có suy nghĩ gì 
 về vấn đề này?
 Hiện tượng tham nhũng, mê tín dị đoan, 
 bệnh thành tích, tai nạn giao thông, chất 
 độc mầu da cam, những tấm gương trong 
GV: Nói yêu cầu của bài văn nghị luận. học tập.
 (Xem them đề bài trong 
VÒ ND: bµi viÕt ph¶i nªu râ ®­îc SGK) 
SVHTcã vÊn ®Ò,ph©n tÝch mÆt sai,mÆt III. Yêu cầu của bài nghị luận về sự 
®óng,mÆt lîi,mÆt h¹i;chØ ra nguyªn việc, hiện tượng đời sống. 
nh©n vµ bµy tá th¸i ®é cña ng­êi viÕt. -VÒ ND: bµi viÕt ph¶i nªu râ ®­îc 
-VÒ h×nh thøc:Bµi viÕt ph¶i cã bè côc SVHTcã vÊn ®Ò,ph©n tÝch mÆt sai,mÆt 
m¹ch l¹c,luËn ®iÓm râ rµng,luËn cø ®óng,mÆt lîi,mÆt h¹i;chØ ra nguyªn 
x¸c thùc,phÐp lËp luËn phï hîp. nh©n vµ bµy tá th¸i ®é cña ng­êi viÕt.
 -VÒ h×nh thøc:Bµi viÕt ph¶i cã bè côc 
 m¹ch l¹c,luËn ®iÓm râ rµng,luËn cø 
 x¸c thùc,phÐp lËp luËn phï hîp.
 IV. C¸ch lµm bµi nghÞ luËn vÒ mét sù 
 viÖc hiÖn t­îng.
 1. T×m hiÓu ®Ò, t×m ý.
 + X¸c ®Þnh kiÓu lo¹i ®Ò
 + HiÖn t­îng, sù viÖc g× ®­îc nªu trong 
 ®Ò bµi.
 + §Ò yªu cÇu g×.
 2. LËp dµn bµi:
 *§èi víi ®Ò bµi chØ gäi tªn sù viÖc hiÖn 
 t­îng:
 - MB: Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn t­îng cÇn 
 nghÞ luËn
 - TB: a/ Nªu thùc tr¹ng t×nh h×nh 
 - 2 - b/ Ph©n tÝch nguyªn nh©n.
 c/ Ph©n tÝch mÆt ®óng, mÆt sai, mÆt 
 lîi, mÆt h¹i
 d/ Nªu gi¶i ph¸p kh¾c phôc mÆt xÊu, 
 ph¸t huy mÆt tèt.
 - KB: Kh¼ng ®Þnh , phñ ®Þnh sù viÖc hiÖn 
 t­îng vµ ®­a ra lêi khuyªn.
 * §èi víi ®Ò bµi sù viÖc hiÖn t­îng lµ 
 mét c©u chuyÖn, mét mÈu tin: 
 - MB: Giíi thiÖu sù viÖc hiÖn t­îng cÇn 
 nghÞ luËn
 -TB: a/ Ph©n tÝch ý nghÜa cña sù viÖc 
 hiÖn t­îng 
 b/ §¸nh gi¸ sù viÖc hiÖn t­îng ( 
 ®¸ng khen, ®¸ng chª? Häc tËp ®­îc 
 nh÷ng g×?)
 c/ §Ò xuÊt ý kiÕn.
 - KB: Kh¼ng ®Þnh, phñ ®Þnh sù vËt hiÖn 
 t­îng vµ ®­a ra lêi khuyªn
 3. Viết bài:
 4. Đọc, kiểm tra, sửa lỗi:
4.Củng cố-Dặn dò.
-Học và làm bài tập
- Chuẩn bị cho tiết sau
 - 3 - NS:
ND:
 TIẾT 168: ÔN TẬP NGHỊ LUẬN VỀ SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
A. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: giúp học sinh nắm được kiến thức về văn bản nghị luận sự việc hiện tượng. Hiểu 
rõ được yêu cầu từng phần dàn ý mỗi kiểu bài.
2. Kỹ năng: Rèn cho học sinh có kỹ năng tạo lập văn bản nghị luận xã hội.
3. Thái độ:giáo dục học sinh có ý thức chuẩn bị bài ở nhà, ý thức thực hành viết bài.
B. Tiến trình lên lớp.
1. Ổn định tổ chức.
2.Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. 
3. Bài mới:
 HĐ CỦA GV-HS NỘI DUNG
GV nêu: II. Các dạng bài,câu thường gặp ,phương 
II. Các dạng bài,câu thường gặp ,phương pháp giải, cách lựa chọn,cách trình bày.
pháp giải, cách lựa chọn,cách trình bày. 1. Đề bài 1:
 1. Đề bài 1: Hiện nay hiện tựơng vứt rác bừa bãi ở 
 Hiện nay hiện tựơng vứt rác bừa bãi ở cả nông thôn và thành thị trở thành hiện 
cả nông thôn và thành thị trở thành hiện tượng đáng báo động. Em có suy nghĩ gì 
tượng đáng báo động. Em có suy nghĩ gì về vấn đề này.
về vấn đề này. Rác thải – Mối đe doạ của toàn nhân loại
 Rác thải – Mối đe doạ của toàn nhân loại * Gợi ý dàn ý:
 A. Mở bài: Giới thiệu sự việc hiện tượng 
Gv yêu cầu học sinh lập dàn ý cho đề 1. có vấn đề (Vứt rác bừa bãi)
 B. Thân bài:
Đại diện nhóm trả lời và nhóm khác 
 1. Những biểu hiện(Thực trạng tình 
nhận xét.
 hình)
 - Vứt rác bừa bãi là hiện tượng khá phổ bến 
 ở nớc ta. Ở bất kỳ đâu như: Bến xe, công 
 viên vỉa hè bờ hồ, di tích lịch sử, bãi biển... 
 ta cũng có thể được chứng kiến những cảnh 
 tượng rất không đẹp mắt này.
 - 4 - - Công viên, bờ hồ... là nơi công cộng mà 
con người có thể thư giãn, hít thở không khí 
trong lành, dạo chơi, ngắm cảnh... vứt rác 
bừa bài không những làm cho cảnh quan 
xung quanh không đẹp mà còn làm cho con 
người không còn cảm giác thoải mái khi 
đến đây.
- Ở những khu dân cư đông đúc, rác không 
những vứt lung tung mà còn chất thành 
đống, bốc mùi hôi thối, có khi đống rác to 
lấn chiếm cả lòng lề đường, cản trở giao 
thông.
- Các khu chợ từ nông thôn đến thành thị, 
sau buổi họp chợ là một bài chiến trường 
với đầy đủ các chủng loại rác và mùi hôi 
thối.
2. Nguyên nhân:
- Do ý thức con người, đó là thái độ vô 
trách nhiệm, lối sống ích kỷ. Họ chỉ biết 
làm sạch cho mình mà không nghĩ đến môi 
trường xung quanh.
- Họ chưa ý thức được tác hại của rác thải 
đối với sức khỏe của con người.
- Các cấp chính quyền chưa có được giải 
pháp hợp lí đối với vấn đề rác thải như: Ch-
ưa xây đựng được những nơi chứa rác tập 
trung, chưa trang bị đầy đủ các hòm rác nơi 
công cộng, chưa xây dựng các nhà máy xử 
lí rác thải...
3. Hậu quả:
- Rác thải bừa bãi sẽ gây Ô nhiễm môi trư-
ờng, không khí mất trong lành, thay vào đó 
là sự hôi thối ngột ngạt đến khó chịu. Đây là 
 - 5 - nguyên nhân gây ra các bệnh về đường hô 
 hấp.
 - Rác dưới sông ngòi ao hồ sẽ làm ô nhiễm 
 nguồn nước của chính con người. Nguồn 
 nước ô nhiễm sinh ra các bệnh về đường 
 tiêu hoá, da liễu, làm chết các loại sinh vật 
 có lợi như: Tôm, cua , cá...
 - Rác thải nơi công cộng sẽ làm mất đi vẻ 
 đẹp tự nhiên mà con người đã cố gắng tạo 
 ra. Giá trị của người Việt Nam sẽ bị hạ thấp 
 trong con mắt của người nước ngoài.
 - Trong khu dân các loại rác khó phân huỷ 
 như túi ni lông vứt bừa bãi sẽ gây ra hiện 
 tượng tắc nghẽn nguồn nước thải...
 4. Biện pháp xử lí:
 - Giáo dục, tuyên truyền cho mọi ngời biết 
 được tác hại do rác thảI gây ra.
 - Mỗi người phảI có ý thức trách nhiệm với 
 môi trường.
 - Các cơ quan chức năng phải có kế hoạch 
 phân loại rác thải và xử lí rác thải một cách 
 hợp lí. Xây dựng các hố rác xa nơi dân cư...
 C. Kết bài: Kết luận, khẳng định đưa ra lời 
 khuyên.
 2.Đề 2
 *DÀN Ý ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN, 
 HIỆN TƯỢNG,ĐỜI SỐNG.(dàn ý mẫu)
2.Đề 2. Trong năm 2020, khi mà đại dịch 
 TRÌNH TỰ NỘI 
 covid-19 hoành hành, hưởng ứng lời 
 CÁC Ý DUNG
 kêu gọi của Trung ương Mặt trận Tổ 
 Ý 1:Nêu sự việc Hàng triệu cá nhân 
 quốc Việt Nam hàng triệu cá nhân, tập 
 hiện tượng và vấn tập thể chung tay 
 thể trên cả nước đó tham gia ,đóng 
 đề đáng quan tâm đẩy lùi Covid19 là 
 góp hàng nghàn tỉ đồng và hiện vật 
 việc làm đầy ý 
 - 6 - cho cuộc chiến chống lại đại dịch nghĩa nhân văn.
 Covid-19. Ý 2: Chỉ rõ thực -Nhiều các nhân ,tổ 
Em hãy viết đoạn văn khoảng 15 câu trình trạng của sự việc , chức tham gia.
 bày suy nghĩ của em về ý nghĩa cao hiện tượng ( Lấy -Nhiều hình thức 
 đẹp của việc làm trên. dẫn chứng thực tế) ủng hộ ,quyên góp.
 Trong năm 2020, khi mà đại dịch -Số tiền và hiện vật 
covid-19 hoành hành,hưởng ứng lời kờu gọi lên đến hàng tỷ 
của Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đồng
hàng triệu cá nhân, tập thể trên cả nước đó Ý 3: Phân tích -Thể hiện tinh thần 
ủng hộ hàng nghàn tỉ đồng và nhiều hiện lợi,hại, đúng sai đoàn kết, tương 
vật cho cuộc chiến chống lại đại dịch. Đây thân tương ái
là một việc làm cú ý nghĩa xã hội to lớn -Tạo ra nguồn lực 
gúp phần chặn đứng và đẩy lùi đại mạnh mẽ cả về vật 
dịch.Không kể già trẻ giàu nghèo, từ miền chất những tinh 
ngược đến miền xuôi, mọi cá nhân tập thể thần 
ai ai cũng muốn được tham gia quyền gúp -Góp phần xây 
ủng hộ. Từ tiền của đến công sức, từ lời nói dựng lối sống ,nề 
đến việc làm, cả xã hội đều hướng về người tảng đạo đức cao 
bệnh, về những người đang ở tuyến đầu đẹp của người việt.
chống dịch. Điều này đó khơi dậy tinh thần Ý 4: Nguyên nhân -Nhân dân ta có 
đoàn kết, tương thân tương ái vốn là đạo lý truyền thống yêu 
truyền thống của dân tộc ta. Đó góp phần nước, nhân ái
tạo ra nguồn lực mạnh mẽ cả về vật chất và -Có sự lãnh đạo của 
tinh thần cho công tác chống dịch, để Việt Đảng, sự đồng 
Nam là điểm song trên thế giới khi vừa thuận của nhân dân 
chống dịch vừa phát triển kinh tế. Đó cũng và chính phủ.
là việc làm gúp phần xây dựng lối sống, nền Ý 5: Đề xuất giải -Tiếp tục phát huy, 
tảng đạo đức cao đẹp cho xã hội. Để có pháp nhân rộng trong mọi 
được điều này là do toàn Đảng, toàn dân và tầng lớp nhân dân
cả xã hội cả sự đồng lòng nhất trí. Là do -Kịp thời biểu 
nhân dân ta vốn có truyền thống yêu nước, dương, khích lrrj 
đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau trong hoạn nạn. nhunwgx tấm 
Hiện nay khi mà đại dịch covid vẫn đang gương tiêu biểu.
 - 7 - làm ‘tê liệt” thế giới và đang bùng phát trở Ý 6: Khẳng định và Mọi người cùng 
lại ở nước ta thì việc quyên gúp ủng hộ để ra lời kêu gọi chung tay để chiến 
chống lại đại dịch này lại càng phải được thắng trong cuộc 
phát huy, nhân rộng. Những cá nhân, tập chiến chống đại 
thể điển hình cần được động viên khen dịch Covid19.
thưởng để phong trào ngày một phát triển *Kết bài: Khẳng định và ra lời kêu gọi, liên 
sâu rộng hơn. Mọi người hãy cùng chung hệ bản thân là học sinh em cần phải làm gì 
tay, góp công, góp sức để chúng ta chiến để chung tay đẩy lùi dịch bệnh Covid 19.
thắng trong cuộc chiến chống lại đại dịch 
covid-19.
GV: gợi ý học sinh lập dàn ý cho đề bài 
này.
 4.Củng cố-dặn dò
 -GV: +Khái quát toàn bộ kiến thức bài học
 +Các em về nhà làm bài tập và có thể tham khảo nhiều thông tin trên sách, báo để làm 
 bài tập.
 - 8 - NS:
ND:
 TIẾT 169: ÔN TẬP NGHỊ LUẬN VỀ SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
A. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: giúp học sinh nắm được kiến thức về văn bản nghị luận sự việc hiện tượng. Hiểu 
rõ được yêu cầu từng phần dàn ý mỗi kiểu bài.
2. Kỹ năng: Rèn cho học sinh có kỹ năng tạo lập văn bản nghị luận xã hội.
3. Thái độ:giáo dục học sinh có ý thức chuẩn bị bài ở nhà, ý thức thực hành viết bài.
B. Tiến trình lên lớp.
1. Ổn định tổ chức.
2.Kiểm tra bài cũ: GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. 
3. Bài mới:
Gv chiếu bài viết mẫu cho học sinh tham III.Luyện tập.
khảo.
 3. Đề bài 3.
*Bài viết mẫu cho học sinh tham khảo:
 Nước ta có nhiều tấm gương vượt lên số 
Trong năm 2020, khi mà đại dịch covid-19 phận học tập thành công (như anh Nguyễn 
hoành hành,hưởng ứng lời kêu gọi của Ngọc Ký bị hỏng tay, dùng chân viết chữ, anh 
Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Hoa Xuân Tứ bị cụt tay, dùng vai viết chữ, 
hàng triệu cá nhân, tập thể trên cả nước đã anh Đỗ Trọng Khơi bị bại liệt đã tự học thành 
ủng hộ hàng nghìn tỉ đồng và nhiều hiện vật nhà thơ; anh Trần Văn Thước bị tai nạn lao 
cho cuộc chiến chống lại đại dịch. Đây là động, đã tự học (học giỏi) lấy nhan đề 
một việc làm có ý nghĩa nhân xã hội to lớn "Những người không chịu thua số phận" em 
góp phần chặn đứng và đẩy lùi đại hãy viết bài văn nêu suy nghĩ của mình về 
dịch.Không kể già trẻ giàu nghèo, từ miền những con người ấy.
ngược đến miền xuôi, mọi cá nhân tập thể ai 
 * Gợi ý dàn ý:
ai cũng muốn được tham gia quyên góp ủng 
 1. Mở bài: Giới thiệu nhân vật chính của bài 
hộ. Từ tiền của đến công sức, từ lời nói đến 
 viết: Người ấy là ai? Có đặc biệt gì về nghị 
việc làm, cả xã hội đều hướng về người 
 lực vợt khó? (anh Nguyễn Ngọc Ký quê ở 
 - 9 - bệnh, về những người đang ở tuyến đầu Hải Hậu...)
chống dịch. Điều này đã khơi dậy tinh thần 2. Thân bài:
đoàn kết, tương thân tương ái vốn là đạo lí - Nêu những suy nghĩ của em về những con 
truyền thống của dân tộc ta. Đã góp phần người không chịu thua số phận đã được khái 
tạo ra nguồn lực mạnh mẽ cả về vật chất và quát ở mở bài.
tinh thần cho công tác chống dịch, để Việt + Anh Nguyễn Ngọc Ký quê ở Hải Hậu sinh 
Nam là điểm sáng trên thế giới khi vừa ra bị liệt cả hai tay anh rát thích học một 
chống dịch vừa phát triển kinh tế. Đó cũng hôm mẹ dẫn đến trường nhưng thầy cô giáo 
là việc làm góp phần xây dựng lối sống, nền không nhận về nhà anh nhìn thấy đàn gà bới 
tảng đạo đức cao đẹp cho xã hội. Để có thóc bằng chân anh nảy sinh ra ý nghĩ mình 
được điều này là do toàn Đảng, toàn dân và có thể viết bằng chân được thế là anh tập 
cả xã hội có sự đồng lòng nhất trí. Là do viết bằng chân chữ rát đẹp lên được cô giáo 
nhân dân ta vốn có truyền thống yêu nước, nhận vào trường từ đó anh gắn liền với manh 
đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau trong hoạn nạn. chiếu ngồi dưới lớp hết cấp một anh được 
Hiện nay khi mà đại dịch covid vẫn đang bác hồ tặng huy hiệu anh học hết cấp hai hết 
làm ‘tê liệt” thế giới và đang bùng phát trở cấp ba và được chuyển thẳng vào đại học 
lại ở nước ta thì việc quyên góp ủng hộ để tổng hợp khoa văn anh học xong về dạy học 
chống lại đại dịch này lại càng phải được ở quê nhà trở thành một giáo viên dạy giỏi 
phát huy, nhân rộng. Những cá nhân, tập thể + Nêu những sự việc thể hiện phẩm chất và 
điển hình cần được động viên khen thưởng nghị lực phi thường vượt lên trên hoàn cảnh 
để phong trào ngày một phát triển sâu rộng khó khăn của con người đó.
hơn. Mọi người hãy cùng chung tay, góp - Nêu suy nghĩ của em về những phẩm chất 
công, góp sức để chúng ta chiến thắng trong và nghị lực của con người được giới thiệu.
cuộc chiến chống lại đại dịch covid-19. + Họ chính là những tấm gương sáng để 
 chúng ta học hỏi.
 + Những người đó thật dũng cảm và kiên c-
 ường vì mục đích của mình mà đã vượt qua 
 những khó khăn của cuộc đời,của số phận, 
 họ thật đáng kính,đáng khâm phục. 
 + Họ thật là dũng cảm, vì mục đích tương lai 
 cuộc sống đã vượt lên chính số phận khắc 
 nghiệt của mình để vươn dậy.
 - Rút ra bài học từ tấm gương con người v-
 - 10 -