Bài giảng Đại số Lớp 7 - Chương 4 - Bài 4: Đơn thức đồng dạng - Phạm Thị Phượng

TRƯỜNG THCS AN THƯỢNG 
GV: PHẠM THỊ PHƯỢNG 
BÀI 4 
ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP 
MÔN TOÁN 7 
Bài tập : 
Thu gọn các đơn thức sau, chỉ rõ phần biến, phần 
hệ số của các đơn thức đã thu gọn. 
Hệ số là 2, phần biến là 
Hệ số là – 5, phần biến là 
 = 
 = 
2x 3 y 2 ; 
-5x 3 y 2 
Phần hệ số 
Phần biến 
Khác 0 
Giống nhau 
Có nhận xét gì về phần hệ số và phần biến của hai đơn thức trên? 
Cho đơn thức 3x 2 yz. 
a) Hãy viết ba đơn thức có phần biến giống phần biến đã cho 
b) Hãy viết ba đơn thức có phần biến khác phần biến đã cho 
?1 
3xyz 
 Bài 4: ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
1. Đơn thức đồng dạng 
6x 2 yz 
7xy 
Hai đơn thức đồng dạng 
là hai đơn thức có hệ số 
khác 0 và có cùng phần biến. 
Cho ví dụ về đơn thức đồng dạng ? 
b. Ví dụ : 
5 x 3 y 2 ; -3 x 3 y 2 và 2,3x 3 y 2 là các 
 đơn thức đồng dạng. 
c. Chú ý : 
Các số khác 0 được coi là những đơn thức đồng dạng . 
-6 
7 
= 7 x 0 
Hai số: -6 và 7 có phải là hai đơn thức đồng dạng không? Vì sao? 
= - 6x 0 
Tiết 54 - Bài 4: ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
1. Đơn thức đồng dạng 
a. Định nghĩa 
Vậy thế nào là hai đơn thức đồng dang? 
 a. Định nghĩa: 
 Hai đơn thức đồng dạng 
là hai đơn thức có hệ số 
khác 0 và có cùng phần biến. 
b. Ví dụ : 
5 x 3 y 2 ; -3 x 3 y 2 và 2,3x 3 y 2 là các 
 đơn thức đồng dạng. 
c. Chú ý : 
 Các số khác 0 được coi là những đơn thức đồng dạng . 
?2 
Ai đúng? 
Bạn Phúc nói đúng! 
Khi thảo luận nhóm, bạn Sơn nói: “0,9xy 2 và 0,9x 2 y là hai đơn thức đồng dạng ”. Bạn Phúc nói: ‘‘Hai đơn thức trên không đồng dạng ”. Ý kiến của em? 
Hai đơn thức này không đồng dạng vì không cùng phần biến. 
Tiết 54 - Bài 4: ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
1. Đơn thức đồng dạng 
Đúng hay Sai? 
Các đơn thức cùng bậc thì đồng dạng 
SAI 
Chẳng hạn : 3x 2 y và xy 2 
 cùng có bậc 3 nhưng 
 chúng không đồng dạng 
Các đơn thức đồng dạng thì cùng bậc 
Đúng hay Sai? 
ĐÚNG 
Bài tập 15 tr 34 – SGK . Sắp xếp các đơn thức sau thành từng nhóm các đơn thức đồng dạng . 
5 
3 
x 2 y ; 
xy 2 ; 
1 
2 
x 2 y ; 
 
2xy 2 ; 
 
x 2 y ; 
1 
4 
xy 2 ; 
2 
5 
x 2 y ; 
 
xy 
Nhóm 1: 
5 
3 
x 2 y ; 
1 
2 
x 2 y ; 
 
x 2 y ; 
2 
5 
x 2 y 
 
Nhóm 2: 
xy 2 ; 
2xy 2 ; 
 
1 
4 
xy 2 
Giải 
Các đơn thức: yxy 2 ; 3y 2 xy; -5yxy 2 
có đồng dạng với nhau hay không? 
Có 
-5yxy 2 = -5xy 3 
3y 2 xy = 3xy 3 
Vì: 
 yxy 2 = xy 3 
nên các đơn thức đã cho 
 đồng dạng với nhau . 
Bài tập: Hãy chọn phương án đúng. 
1. Đơn thức 2x 2 y có phần biến giống phần biến của đơn thức: 
A. 2xy 2 B. -3xy C. 5x 2 y D. 7x 2 y 2 
2. Đơn thức -3x 2 y đồng dạng với đơn thức 
A. xy 2 B. -53xy C. 2x 2 y D. x 2 y 2 
4. Đơn thức -5y 3 x 2 đồng dạng với đơn thức: 
A. -5y 3 x ; B. 4 xy 3 ; C. 2x 2 y 3 ; D. xy 3 
3. Đơn thức yx 2 y 2 đồng dạng với đơn thức 
A. 0 x 2 y 3 B. 7x 2 y 2 C. 5xy D. 8 x 2 y 3 
a. Ví dụ 1: 
= 5. 7 2 .20 
= (3+2). 7 2 .20 
Cho A = 3.7 2 .20 và B = 2.7 2 .20 
Dựa vào tính chất phân phối của phép nhân đối với phép cộng để tính A+B. 
 A+B = 3. 7 2 .20 + 2. 7 2 .20 
= 4x 2 y 
 3x 2 y + x 2 y 
= (3+1)x 2 y 
b. Ví dụ 2: 
 7x 2 y – 4x 2 y 
= (7 - 4)x 2 y 
?3 
Hãy tìm tổng của ba đơn thức : 
 xy 3 ; 5xy 3 ; -7xy 3 
 xy 3 + 5xy 3 + (-7xy 3 ) 
= (1+ 5 - 7)xy 3 
= - xy 3 
 Để cộng (hay trừ) các đơn thức đồng dạng, ta cộng (hay trừ) các hệ số với nhau và giữ nguyên phần biến. 
Để cộng (hay trừ) các đơn thức đồng dạng ta làm như thế nào? 
Tiết 54 - Bài 4: ĐƠN THỨC ĐỒNG DẠNG 
2. Cộng, trừ các đơn thức đồng dạng 
Ta nói 
4x 2 y 
là tổng của hai đơn thức 
 3x 2 y và x 2 y 
= 3x 2 y 
3x 2 y 
Ta nói 
là hiệu của hai đơn thức 
 7x 2 y và 4x 2 y 
BÀI TẬP 
Điền đơn thức thích hợp vào ô trống: 
a) 2xy 2 + = 5xy 2 
b) -3xy - = -7xy 
c) 2xyz - 6xyz = 
3xy 2 
4xy 
-4xyz 
Tính giá trị của biểu thức sau tại x =1 và y = - 1 
Giải 
Vậy tại x =1 và y = -1 giá trị của biểu thức 
Thay x = 1 và y = -1 vào biểu thức trên ta được: 
bằng 
Bài tập 17- sgk tr 35 
Luyện tập: 
Bài 1: Tính tích của các đơn thức rồi cho biết hệ số, phần biến và bậc của đơn thức 
(a là hằng số) 
Giải: 
Hệ số : 
Biến : 
Bậc : 9 
Hệ số : 
Biến : 
Bậc : 17 
Hệ số : 16 
Bậc : 0 
Luyện tập: 
Bài 2: Hai đơn thức 2a 2 bc và – 5a 6 b 5 c 2 trái dấu, xác định dấu của c 
Giải: 
Ta có: (2a 2 bc) .(– 5a 6 b 5 c 2 ) < 0 
 2.(-5).a 8 b 6 c 3 < 0 
 -10a 8 b 6 c 3 < 0 
Mà: - 10 a 8 b 6 < 0 
Để -10a 8 b 6 c 3 0 => c > 0 
Luyện tập: 
Bài 3: Cho đơn thức A = 5m(x 2 y 3 ) 2 và B =- x 4 y 6 (m là hằng số > 0) 
a) Hai đơn thức A và B có đồng dạng không? 
 b) Tính A – B 
c) Tính GTNN của A - B 
Giải: 
A = 5mx 4 y 6 ; B = - x 4 y 6 
a) A và B có hệ số khác 0 
Cùng phần biến x 4 y 6 
Vậy A và B là hai đơn thức đồng dạng 
b) A – B = 5mx 4 y 6 - (- x 4 y 6 ) 
= 5mx 4 y 6 + x 4 y 6 
= (5m + ) x 4 y 6 
c) Vì m > 0 nên 5m + > 0 
Đúng với mọi x 
Đúng với mọi y 
Do đó A – B 0 Vậy GTNN của A – B = 0 
Khi x = 0 hoặc y = 0 
* Đối với bài học ở tiết này: 
- Cần nắm vững thế nào là hai đơn thức đồng dạng. 
- Làm thành thạo phép cộng, trừ các đơn thức đồng dạng. 
- Bài tập 16;18;19;20;21;22;23SGK / 35;36 
Bài 19; 20; 21; 22; 23 Tr21, 22 SBT 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
* Đối với bài học ở tiết tiếp theo: 
- Xem trước bài 5. Đa thức