Bài giảng Bài 13: Đại cương về polime (tiết 5)

cho bieát ñònh nghóa veà chaát deûo, vaät lieäu compozit. Theá naøo laø tính deûo? Cho thí duï khi nghieân cöùu SGK.
I – CHAÁT DEÛO
1. Khaùi nieäm veà chaát deûo vaø vaät lieäu compozit
 - Chaát deûo laø vaät lieäu polime coù tính deûo.
 - Vaät lieäu compozit laø vaät lieäu hoãn hôïp goàm ít nhaát hai thaønh phaàn phaân taùn vaøo nhau vaø khoâng tan vaøo nhau.
Thaønh phaàn cuûa vaät lieäu compozit goàm chaát neàn (polime) vaø caùc chaát phuï gia khaùc. Caùc chaát neàn coù theå laø nhöïa nhieät deûo hay nhöïa nhieät raén. Chaát ñoän coù theå laø sôïi (boâng, ñay, poliamit, amiaêng,) hoaëc boät (silicat, boät nheï (CaCO3), boät tan (3MgO.4SiO2.2H2O),
Hoaït ñoäng 2
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng truøng hôïp PE. 
v HS neâu nhöõng tính chaát lí hoaù ñaëc tröng, öùng duïng cuûa PE, ñaëc ñieåm cuûa PE.
2. Moät soá polime duøng laøm chaát deûo
PE laø chaát deûo meàm, noùng chaûy ôû nhieät ñoä treân 1100C, coù tính “trô töông ñoái” cuûa ankan maïch khoâng phaân nhaùnh, ñöôïc duøng laøm maøng moûng, vaät lieäu ñieän, bình chöùa,
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng truøng hôïp PVC. 
v HS neâu nhöõng tính chaát lí hoaù ñaëc tröng, öùng duïng cuûa PVC, ñaëc ñieåm cuûa PVC.
PVC laø chaát raén voâ ñònh hình, caùch ñieän toát, beàn vôùi axit, ñöôïc duøng laøm vaät lieäu caùch ñieän, oáng daãn nöôùc, vaûi che möa.
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng truøng hôïp PMM. 
v HS neâu nhöõng tính chaát lí hoaù ñaëc tröng, öùng duïng cuûa PMM, ñaëc ñieåm cuûa PMM.
Laø chaát raén trong suoát cho aùnh saùng truyeàn qua toát (gaàn 90%) neân ñöôïc duøng cheá taïo thuyû tinh höõu cô plexiglat.
v GV yeâu caàu HS vieát PTHH cuûa phaûn öùng truøng hôïp PPF. 
v HS neâu nhöõng tính chaát lí hoaù ñaëc tröng, öùng duïng cuûa PPF, ñaëc ñieåm cuûa PPF.
Coù 3 daïng: Nhöïa novolac, nhöïa rezol vaø nhöïa rezit
- Sô ñoà ñieàu cheá nhöïa novolac:
- Ñieàu cheá nhöïa rezol: Ñun noùng hoãn hôïp phenol vaø fomanñehit theo tæ leä mol 1:1,2 (xt kieàm), thu ñöôïc nhöïa rezol. 
- Ñieàu cheá nhöïa rezit: 
Hoaït ñoäng 3
v HS ñoïc SGK vaø cho bieát ñònh nghóa veà tô, caùc ñaëc ñieåm tô.
II – TÔ
1. Khaùi nieäm
 - Tô laø nhöõng polime hình sôïi daøi vaø maûnh vôùi ñoä beàn nhaát ñònh.
 - Trong tô, nhöõng phaân töû polime coù maïch khoâng phaân nhaùnh, saép xeáp song song vôùi nhau.
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caùc loaïi tô vaø ñaëc ñieåm cuûa noù.
2. Phaân loaïi
a) Tô thieân nhieân (saün coù trong thieân nhieân) nhö boâng, len, tô taèm.
b) Tô hoaù hoïc (cheá taïo baèng phöông phaùp hoaù hoïc)
 - Tô toång hôïp (cheá taïo töø polime toång hôïp): tô poliamit (nilon, capron), tô vinylic theá (vinilon, nitron,)
 - Tô baùn toång hôïp hay tô nhaân taïo (xuaát phaùt töø polime thieân nhieân nhöng ñöôïc cheá bieán theâm baèng con ñöôøng hoaù hoïc): tô visco, tô xenlulozô axetat,
Hoaït ñoäng 4
v HS ñoïc SGK, sau ñoù vieát PTHH cuûa phaûn öùng toång hôïp tô nilon-6,6 vaø neâu nhöõng ñaëc ñieåm cuûa loaïi tô naøy. 
3. Moät soá loaïi tô toång hôïp thöôøng gaëp
a) Tô nilon-6,6
- Tính chaát: Tô nilon-6,6 dai, beàn, meàm maïi, oùng möôït, ít thaám nöôùc, giaët mau khoâ nhöng keùm beàn vôùi nhieät, vôùi axit vaø kieàm.
 - ÖÙng duïng: Deät vaûi may maëc, vaûi loùt saêm loáp xe, deät bít taát, beän laøm daây caùp, daây duø, ñan löôùi, 
v HS ñoïc SGK, sau ñoù vieát PTHH cuûa phaûn öùng toång hôïp tô nitron vaø neâu nhöõng ñaëc ñieåm cuûa loaïi tô naøy.
b) Tô nitron (hay olon)
- Tính chaát: Dai, beàn vôùi nhieät vaø giöõ nhieät toát.
- ÖÙng duïng: Deät vaûi, may quaàn aùo aám, beän len ñan aùo reùt. 
Cuûng coáø
1. Trong caùc nhaän xeùt döôùi ñaây, nhaän xeùt naøo khoâng ñuùng ?
A. Moät soá chaát deûo laø polime nguyeân chaát. 
B. Ña soá chaát deûo, ngoaøi thaønh phaàn cô baûn laø polime coøn coù caùc thaønh phaàn khaùc.
C. Moät soá vaät lieäu compozit chæ laø polime. P
D. Vaät lieäu compozit chöùa polime vaø caùc thaønh phaàn khaùc.
 2. Tô nilon-6,6 thuoäc loaïi
A. tô nhaân taïo	B. tô baùn toång hôïp	
C. tô thieân nhieân	D. tô toång hôïpP
 3. Tô visco khoâng thuoäc loaïi
A. tô hoaù hoïc 	B. tô toång hôïp	
C. tô baùn toång hôïpP	D. tô nhaân taïo
Daën doø
1. Baøi taäp veà nhaø: 2, 4 trang 72 SGK
2. Xem tröôùc phaàn coøn laïi cuûa baøi VAÄT LIEÄU POLIME.
Tieát 2
1. Ổn định (5’)
 2. Kieåm tra baøi cuõ (10’)
3. Bài mới (30’)
Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø
Noäi dung kieán thöùc
Hoaït ñoäng 1
v HS ñoïc SGK vaø quan saùt sôïi daây sao su laøm maãu cuûa GV, cho bieát ñònh nghóa cao su, phaân loaïi cao su.
III – CAO SU
1. Khaùi nieäm: Cao su laø vaät lieäu coù tính ñaøn hoài.
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát caáu truùc phaân töû cuûa sao su thieân nhieân.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát tính chaát cuûa cao su thieân nhieân vaø tính chaát cuûa noù.
v GV lieân heä nöôùc ta do ñieàu kieän ñaát ñai vaø khí haäu raát thuaän tieän cho vieäc troàng caây sao su, caây coâng nghieäp coù giaù trò cao.
2. Phaân loaïi: Coù hai loaïi cao su: Cao su thieân nhieân vaø cao su toång hôïp.
a) Cao su thieân nhieân
v Caáu taïo: 
ð Cao su thieân nhieân laø polime cuûa isopren:
v Tính chaát vaø öùng duïng
 - Cao su thieân nhieân coù tính ñaøn hoài, khoâng daãn ñieän vaø nhieät, khoâng thaám khí vaø nöôùc, khoâng tan trong nöôùc, etanol, axeton,nhöng tan trong xaêng, benzen.
 - Cao su thieân nhieân tham gia ñöôïc phaûn öùng coäng (H2, HCl, Cl2,) do trong phaân töû coù chöùa lieân keát ñoâi. Taùc duïng ñöôïc vôùi löu huyønh cho cao su löu hoaù coù tính ñaøn hoài, chòu nhieät, laâu moøn, khoù hoaø tan trong caùc dung moâi hôn so vôùi cao su thöôøng.
 - Baûn chaát cuûa quaù trình löu hoaù cao su (ñun noùng ôû 1500C hoãn hôïp cao su vaø löu huyønh vôùi tæ leä khoaûng 97:3 veà khoái löôïng) laø taïo caàu noái −S−S− giöõa caùc maïch cao su taïo thaønh maïng löôùi.
v HS nghieân cöùu SGK vaø cho bieát ñònh nghóa cao su toång hôïp.
v HS nghieân cöùu SGK, sau ñoù vieát PTHH cuûa phaûn öùng toång hôïp cao su buna vaø cho bieát nhöõng ñaëc ñieåm cuûa loaïi cao su naøy.
v HS nghieân cöùu SGK, sau ñoù vieát PTHH cuûa phaûn öùng toång hôïp cao su buna-S vaø buna-N vaø cho bieát nhöõng ñaëc ñieåm cuûa loaïi cao su naøy.
b) Cao su toång hôïp: Laø loaïi vaät lieäu polime töông töï cao su thieân nhieân, thöôøng ñöôïc ñieàu cheá töø caùc ankañien baèng phaûn öùng truøng hôïp.
v Cao su buna
Cao su buna coù tính ñaøn hoài vaø ñoä beàn keùm cao su thieân nhieân.
v Cao su buna-S vaø buna-N
Hoaït ñoäng 2
v HS nghieân cöùu SGK, sau ñoù cho bieát ñònh nghóa keo daùn vaø neâu baûn chaát cuûa keo daùn.
IV – KEO DAÙN TOÅNG HÔÏP
1. Khaùi nieäm: Keo daùn laø vaät lieäu coù khaû naêng keát dính hai maûnh vaät lieäu raén gioáng hoaëc khaùc nhau maø khoâng laøm bieán ñoåi baûn chaát cuûa caùc vaät lieäu ñöôïc keát dính.
v HS nghieân cöùu SGK vaø lieân heä thöïc teá sau ñoù cho bieát ñònh nghóa nhöïa vaù xaêm vaø caùch duøng noù.
v GV yeâu caàu HS neâu nhöõng ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa keo daùn epoxi, sau khi nghieân cöùu SGK.
v GV yeâu caàu HS nghieân cöùu SGK, sau ñoù vieát PTHH cuûa phaûn öùng toång hôïp keo daùn ure-fomañehit vaø neâu ñaëc ñieåm cuûa loaïi keo daùn naøy. 
2. Moät soá loaïi keo daùn toång hôïp thoâng duïng
a) Nhöïa vaù saêm: Laø dung dòch ñaëc cuûa cao su trong dung moâi höõu cô.
b) Keo daùn epoxi: Laøm töø polime coù chöùa nhoùm epoxi
c) Keo daùn ure-fomanñehit
Cuûng coáø
1. Keát luaän naøo sau ñaây khoâng hoaøn toaøn ñuùng?
A. Cao su laø nhöõng polime coù tính ñaøn hoài.
B. Vaät lieäu compozit coù thaønh phaàn chính laø polime.
C. Nilon-6,6 thuoäc loaïi tô toång hôïp.
D. Tô taèm thuoäc loaïi tô thieân nhieân.
 2. Tô taèm vaø nilon-6,6 ñeàu
A. coù cuøng phaân töû khoái.	
B. thuoäc loaïi tô toång hôïp.
C. thuoäc loaïi tô thieän nhieân.	
D. chöùa caùc loaïi nguyeân toá gioáng nhau trong phaân töû.
3. Phaân töû khoái trung bình cuûa poli (hexametylen añipamit) laø 30.000, cuûa sao su töï nhieân laø 105.000.
Haõy tính soá maét xích (trò soá n) gaàn ñuùng trong CTPT moãi loaïi polime treân. 
Daën doøø
1. Baøi taäp veà nhaø: 1, 3, 5, 6 trang 72-73 (SGK).
2. Xem tröôùc baøi LUYEÄN TAÄP POLIME VAØ VAÄT LIEÄU POLIME.
Ruùt kinh nghieäm
Tuần: 
Tiết: .
Chöông 4 
POLIME & VAÄT LIEÄU POLIME
Baøi 15
Luyeän taäp
POLIE & VAÄT LIEÄU POLIME
˜ - v - ™
A. CHUẨN KIẾN THỨC, KỸ NĂNG
1. Kieán thöùc
 - Cuûng coá nhöõng hieåu bieát veà caùc phöông phaùp ñieàu cheá polime.
 - Cuûng coá kieán thöùc veà caáu taïo maïch polime. 
 2. Kó naêng
 - So saùnh hai phaûn öùng truøng hôïp vaø truøng ngöng ñeå ñieàu cheá polime (ñònh nghóa, saûn phaåm, ñieàu kieän).
 - Giaûi caùc baøi taäp veà hôïp chaát polime.
B. CHUAÅN BÒ: Heä thoáng caâu hoûi veà lí thuyeát vaø choïn caùc baøi taäp tieâu bieåu cho baøi hoïc.
C. PHÖÔNG PHAÙP: Neâu vaán ñeà + ñaøm thoaïi + hoaït ñoäng nhoùm.
D. TIEÁN TRÌNH BAØI DAÏY
 1. OÅn ñònh lôùp (5’)
 2. Kieåm tra baøi cuõ (10’)
 3. Baøi môùi (30’)
Hoaït ñoäng cuûa Thaày vaø Troø
Noäi dung kieán thöùc
Hoaït ñoäng 1
v HS caên cöù vaøo caùc kieán thöùc ñaõ hoïc veà polime vaø vaät lieäu polime ñeå choïn ñaùp aùn phuø hôïp.
Baøi 1: Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng?
A. Polime laø hôïp chaát coù phaân töû khoái lôùn do nhieàu maét xích lieân keát vôùi nhau taïo neân.
B. Nhöõng phaân töû nhoû coù lieân keát ñoâi hoaëc voøng keùm beàn goïi laø monome. P
C. Heä soá n maét xích trong coâng thöùc polime goïi laø heä soá truøng hôïp.
D. Polime toång hôïp ñöôïc taïo thaønh nhôø phaûn öùng truøng hôïp hoaëc phaûn öùng truøng ngöng.
Baøi 2: Nhoùm vaät lieäu naøo ñöôïc cheá taïo töø polime thieân nhieân?
A. Tô visco, tô taèm, sao su buna, keo daùn goã.
B. Tô visco, tô taèm, phim aûnh. P
C. Cao su isopren, tô visco, nilon-6, keo daùn goã.
D. Nhöïa bakelit, tô taèm, tô axetat.
Hoaït ñoäng 2
v HS phaân tích ñaëc ñieåm caáu taïo cuûa moãi polime ñeå tìm ra coâng thöùc cuûa monome töông öùng.
v HS vieát CTCT cuûa caùc monome. GV quan saùt HS laøm vaø höôùng daãn.
Baøi 3: Cho bieát caùc monome ñöôïc duøng ñeå ñieàu cheá caùc polime sau:
Giaûi